<ul><li><a role="button" data-attr-ana="archetypum" title="α"><span title="λ" class="contamination green">*</span>α</a><ul data-attr-ana="descendants of α"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-laud-misc-734-(s-c-854)-manoscript/160932" "="" data-id="160932" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Laud Misc. 734 (S.C. 854) (fine XIII−XIV secolo)">L</a><ul data-attr-ana="descendants of L"><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="λ"><span title="contaminated with α" class="contamination green">*</span>λ</a><ul data-attr-ana="descendants of λ"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/bernkastel-kues-bibliothek-des-st-nikolaus-hospita-manoscript/160934" "="" data-id="160934" data-type="manuscript" target="_blank" title="Bernkastel-Kues, Bibliothek des St. Nikolaus-Hospitals, 299 (XIV secolo)">C</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/paris-bibliothèque-nationale-de-france-lat-6514-manoscript/4516" "="" data-id="4516" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque nationale de France, Ms. Lat. 6514 (fine XIII−XIV secolo)"><span title="contaminated with η" class="contamination blu">*</span>F</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/sankt-gallen-kantonsbibliothek-st-gallen-vadianisc-manoscript/160935" "="" data-id="160935" data-type="manuscript" target="_blank" title="Sankt Gallen, Kantonsbibliothek St. Gallen, Vadianische Sammlung (olim Stadtbibliothek), VadSlg Ms 300 (XIV secolo)">V</a></li><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="δ">δ</a><ul data-attr-ana="descendants of δ"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-digby-219-(s-c-1820)-manoscript/195815" "="" data-id="195815" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Digby 219 (S.C. 1820)"><span title="contaminated with O" class="contamination red">*</span>D2</a></li></ul></li></ul></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/montréal-mcgill-university-osler-library-of-the-hi-manoscript/174523" "="" data-id="174523" data-type="manuscript" target="_blank" title="Montréal, McGill University, Osler Library, 480 (XIV secolo)"><span title="D2" class="contamination red">*</span>O</a><ul><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="Mino Celsi Artis Chemicae principes, Avicenna atque Geber, hoc volumine continentur... Basileae, per Petrum Pernam 1572 [reimpr. anast. Paris 2003]">Celsi</a></li></ul></li><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="η"><span title="F" class="contamination blu">*</span>η</a><ul data-attr-ana="descendants of η"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/glasgow-university-library-hunterian-ms-253-(u-4-1-manoscript/4522" "="" data-id="4522" data-type="manuscript" target="_blank" title="Glasgow, University Library, Hunter 253 (fine XIII−XIV secolo)">H</a></li></ul></li></ul></li></ul>
Nota all'
L'edizione critica qui proposta si basa principalmente sulla famiglia dei manoscritti siglati:
Grazie alla ricostruzione stemmatica, questa famiglia sembra essere quella che più si avvicina al testo originale.
Il testo editato è quello della traduzione latina del testo arabo. Per tale motivo l'autore ha scelto di emendare il testo il meno possibile e di non correggere quegli errori inseriti dal copista traduttore.
Nota al
L'ortografia e la sintassi riproducono quella della famiglia dei testimoni usati per costruire il testo critico.
Per motivi pratici si è scelto di non riportare la numerazione delle singole righe di testo né la numerazione di riferimento all'edizione Celsi,
entrambe sono invece presenti in edizione cartacea.
In illius nomine qui maior est et Dominus totius mundi. Dixit
Abuali Abincine: “Istum librum feci in anima et nominavi eum librum
de anima, ideo quia anima altior est corpore et non potest videri oculis
sed mente – quia oculus tantum rem accidentem videt et mens videt
proprietatem, ideo altiora sunt ea quae videntur mente quam ea quae
videntur oculis –, et anima est quaedam pars circuli gloriae et circulus
animae est altior omnibus circulis – scilicet de corporalibus circulis et
de spiritualibus.
Et ego divisi istum librum de anima per decem dictiones, sed ante−
quam incipiam loqui de dictionibus loquar de rebus proficientibus huic
libro. Hae sunt dictiones.
Dictio prima est si est alchimia.
Secunda dictio est quaestio quid est alchimia.
Tertia dictio quomodo potest fieri alchimia.
Quarta cur est alchimia.
Quinta est denominatio lapidum et eorum naturarum et eorum quae
ingrediuntur in magisterio.
Sexta in operibus corporum et animarum antequam operetur de
alexir.
Septima in alexiris.
Octava in fermento.
Nona est de complectione magisterii et sponsalitii.
Decima est in ponderibus et in capitulis istius libri et primi libri.”
Dixit Abuali: “Modo explanabo in unaquaque dictione quot existant
capitula.
Dictio prima habet 12 capitula et sunt haec:
1 capitulum est ratio vera super magisterium.
2 capitulum est ratio quae non potest fieri quin sit verum magiste−
rium.
3 capitulum tractabit de disputationibus cum Geber Habenhaen.
4 capitulum tractabit de disputationibus cum Haihie Abindinon.
5 capitulum de disputationibus cum Abunazar Alpharabi.
6 capitulum de disputationibus cum Maurieno.
7 capitulum de disputatione Abubacre Mahomat Abinzacharie Alrazi.
8 capitulum est de disputatione cum omnibus illis qui negant magisterium.
9 capitulum loquar si est lapis noster animalis.
10 capitulum loquar si est lapis noster herbalis.
11 capitulum si est lapis noster proprie naturalis.
12 capitulum qualis est lapis noster.
In secunda dictione sunt 6 capitula:
1 capitulum est rem subtilem facere altam.
2 capitulum est rem levem facere ponderatam.
3 capitulum est de mutatione colorum.
4 capitulum est de mutatione elementorum.
5 capitulum est de mutatione scilicet durum facere molle et molle
facere durum.
6 capitulum est de mutatione naturae totius rei.
In tertia dictione sunt 5 capitula:
1 quomodo praeparatur corpus.
2 quomodo praeparantur elementa.
3 quomodo praeparatur spiritus.
4 quomodo praeparatur alexir.
5 quomodo praeparatur fermentum et sponsalitium.
In quarta dictione sunt 3 capitula:
1 cur praeparatur corpus.
2 cur praeparatur spiritus.
3 cur praeparatur lapis et cur est alexir id est ad quid est.
In quinta dictione sunt 28 capitula:
1 capitulum cuprum.
2 plumbum.
3 stagnum.
4 lato vel auricalcum.
5 asceni.
6 ferrum.
7 aurum.
8 argentum.
9 marcasitae.
10 alcofol.
11 sal alcali.
12 sal nitri.
13 sal gemma.
14 sal commune.
15 vitreole.
16 sulphur.
17 auripigmentum.
18 sal armoniacum.
19 aurum vivum.
20 capilli.
21 urina.
22 ova.
23 sanguis.
24 vitrum.
25 pannus lineus albus.
26 stercus equinum.
27 acetum.
28 attoronge.
In sexta dictione sunt 33 capitula:
1 capitulum est lavare aes.
2 facere calcem.
3 tractat de ablutione.
4 de induratione.
5 de mollificando.
6 de sublimando.
7 de solutione et etiam de solutio|ne auripigmenti.
8 de ablutione plumbi.
9 calcem facere.
10 de ablutione.
11 de durificatione.
12 de enceramento.
13 de sublimando.
14 de solutione.
15 de stagno ut in eundem modum praeparatur sicut et alia praepa−
rantur.
16 de latonis praeparatione.
17 de praeparatione asceni.
18 de praeparatione ferri.
19 de ablutione argenti et praeparatione.
20 de ablutione auri et praeparatione.
21 de distillatione urinae.
22 de solutione salis armoniaci.
23 de sublimatione eiusdem salis.
24 de sublimatione auripigmenti.
25 de sublimatione argenti vivi.
26 de durificatione eiusdem auri et solvere.
27 de sublimatione sulphuris.
28 de dealbatione salis alcali.
29 de solutione omnium salium.
30 de albatione corporum.
31 de praeparatione alcofoli.
32 de electione omnium corporum.
33 de electione spirituum.
| In septima dictione sunt 5 capitula:
1 tractat de praeparatione sanguinis et dividere ipsum per quatuor
elementa.
2 de praeparatione ovorum et dividere per quatuor elementa.
3 de praeparatione capillorum et dividere per quatuor elementa.
4 de praeparatione alexiris de argento.
5 de praeparatione alexiris de auro.
In dictione octava sunt 2 capitula:
1 capitulum tractat de praeparatione fermenti lunae.
2 de praeparatione fermenti solis.
In dictione nona sunt 3 capitula:
1 capitulum tractat de toto magisterio.
2 tractat de sponsalitiis lunae.
3 de sponsalitiis solis.
In dictione decima sunt 3 capitula:
1 de ponderibus.
2 tractat de hoc quod locutus fuit in libro de fisica.
3 summa eorum de quali locutus est in hoc libro.
Postquam complevi dictiones huius libri et capitula uniuscuiusque dictionis – per quas liber iste intelligi potest, quod sit levis ad inve−
niendum inquisitori et non sit gravis –, modo incipiemus facere librum cum auxilio Dei. Et ipse ducat si ei placet quia in ipso est spes noster et ad ipsum nos commendamus.”
Dixit Abuali Abincine: | “Laus Deo quia non est alius Deus in saeculo. Laudem dico quod sit, et placabilis creans res et earum radices et faciens causam de qua non est causa, quia ipse est solus et fortis in magnitudine sui honoris, quia ipse videt et scit omnia quae sunt in caelo et in terra, et dat homini spiritum voluntatis et rationem discer− nendi et reducendi res omnes ad primam naturam earum – scilicet ut septem corpora praeparata ad primam originem sulphuris et mercurii –,
Ideo scias quod elementa sunt quatuor et modi id est proprietates sunt quatuor. Et elementa sunt ignis et aer et aqua et terra;
est proprietates
sunt facta de elementis, et unumquodque illorum potest redigi in natu−
ram alterius elementi si homo trahat ipsum de vi ad factum. Verbi gratia ordeum est equus per vim et triticum homo per vim, et equus est ordeum per vim et homo est triticum per vim. Si tu intelligas reversio−
| Dixit Abuali Abincine: “Verbum est dictum quod accipias de farina ordei et de farina tritici et de farina sicali et de farina milii, et
facias de unaquaque singulos panes. Et facias ollas in quibus ipsos panes coquas in hunc modum: accipe terram magisterii et facias ollam ro|tundam – non sit quadrata nec sit longa sed sit bene rotunda –, et coque ad ignem, et mitte ibi panem quem fecisti de farina ordei; se− cunda olla in qua mittas farinam tritici facias sicut praedictam fecisti;
tertiam et quartam in eundem modum. Ratio cur debet homo mittere farinam ordei antequam mittat farinam tritici haec est: quia ordeum est frigidum et triticum calidum. Haec sunt verba philosophi et omnis homo non intelligit ea nisi ipse qui est de natura philosophorum. Om− nes farinas istas invenies in quadam arca mixtas, tu debes eas eligere et
mundare unamquamque in parte, et postea eas coniungere pulcra con−
iunctione et spatiose. Et ibi est magisterium. Et non permisceas in
lige.”
Dixit Abuali: “Haec sunt verba simulata philosophorum et haec sunt verba secreta; debes habere sensum primum et subtilem intellectum ut intelligas haec verba et alia similia. Debes facere furnum magisterii in hunc modum: furnum de 12 palmis in longitudine et tot in latitudine,
24 in altitudine, ut mit|tas ibi panes farinarum ad coquendum ut con−
iungas et colligas et compleas magisterium tuum. Similitudo primi panis terra, similitudo panis secundi ignis, similitudo panis tertii aer, similitudo panis quarti aqua. Grave est ad intelligendum auripigmen− tum, leve est ad intelligendum argentum vivum, malum est ad intelli−
gendum sulphur, bonum est ad intelligendum sal armoniacum. Gallina est in tribus modis: missa in pane, assa igni, cocta. Tructa fit duobus
comede, non manduces de filio cuius mater bona non sit. Verbum dicam tibi rectum et obscurum et si intelligas est bonum: quatuor in unum et unum in quatuor et quatuor de uno, hic habes magisterium. Res cuius caput rubeum est et pedes albi et oculi nigri quid est? Hoc est magisterium. Aquila quae volat per aera et sapo id est buffo qui
vadit per terram, hoc est magisterium. Parvum verbum: per Dominum
latio, secunda distillatio, tertia distillatio, quarta lavamentum – id est elementa in quatuor distinguuntur: per primam distillationem habemus terram quae remanet et aquam seorsum positam, in secunda distilla− tione oleum seorsum positum et ignem seorsum, in tertia distillatione mundamus aquam et oleum iterum distillando, et ita sequitur lavatio eorum.
Modo quaere sicut quaerunt a magistro et sis bonus discipulus.”
Dicit discipulus: “De quo est principium magisterii nostri?”
Dicit magister: “De sapientia elementorum.”
Dicit discipulus: “Quid sunt elementa?”
Dicit magister: “Ignis, et aer, et aqua, et terra.”
Dicit discipulus: “Cuius naturae est unumquodque istorum elemen− torum?”
Dicit magister: “Natura ignis caliditas et siccitas, natura aeris caliditas et humiditas, natura aquae frigiditas et humiditas, natura terrae frigiditas
et siccitas.”
Dicit discipulus: “Quae sunt res absconditae quae sunt in elemen− tis?”
Dicit magister: “Res absconditae quae sunt in elementis: in igne a|scensio ad caelum quia per ignem fit sol, aer est subtus ignem quia minorem habet effectum, aqua est ponderata non tantum quantum terra, terra est nimium ponderata. Terra solvitur tarde, aqua cito solvi− tur, aer cito solvitur sed non tam cito sicut aqua, ignis solvitur citius sed magis tarde quam aer solvatur et solvitur citius quam terra.”
Dicit discipulus: “Quomodo sciemus naturam elementorum?”
aquarum quae sunt in terra et remanet terra simplex et cum paucis humoribus. Quando venit hyems et est sol longius a nobis, invenies terram in sua natura frigidam et siccam.”
Dicit discipulus: “Unde sciunt quod ignis est calidus et siccus?”
Dicit magister: “Omnis homo scit quod est calidus et siccus quia
desiccat humores. Et hoc scis per solem qui in hyeme se elongat a nobis et dimittit faciem terrae siccam ab humoribus.”
Dicit discipulus: “Unde sciunt quod aer est calidus et humidus?” vDicit magister: “Prius debes scire si est aer, postea quaeres quid est.” Dicit di|scipulus: “Dic mihi si est, et si est quid est.”
Dicit magister: “Hoc modo potes scire quod est de barchinis ferra−
riorum: quia bene scis quia quando trahitur impletur barchinis de aere, et quando dimittat sufflat ignem. Si accipias unum utrem et infles illum, tu videbis quod in quantum magis inflatur magis ampliatur, usque
igne; alia quia aer est cibus ignis.” Dicit discipulus: “Unde sciam quod aer est cibus ignis et cibus est natura viventis?” Dicit magister: “Si vis videre oculis quod aer est cibus ignis, accipe lampadem et mitte ibi de oleo sufficienter, et mitte illam in urceo
terreo et cooperi os: et cito extinguetur lampas ideo quia aer est inclu−
sus et non habet unde vivat ignis. Et si vis scire quod cibus est natura viventis, vide quod | homo quando comedit panem vivit; si comederet scamoneam moreretur, quia panis est naturalis cibus hominis et scamo− nea non est.”
Dicit discipulus: “Unde scire potuerunt quod aer est humidus?” Dicit magister: “Hoc duobus modis sciverunt. Unus modus illorum est quod humiditas balnei humidat corpora nostra. Secundus est aer quod coniungitur et cadunt inde guttae et humidat se. Hoc scrutare et
Dicit magister: “Natura aeris abscondita est levitas et festinata solu−
tio: levitas eius quae est super aquam et dimittit omnia corpora ingredi in eum, et ideo multi stulti putaverunt quod aer non esset in saeculo quia omnia corpora ingrediebantur in eum. Et festinata solutio est eo quod citius vertitur in aquam et cito vertitur in ignem, quia tu vides
quod quando incendis parum ignem et mittas ibi de pingui oleo, vide−
bis quod crescet multum flamma eius, magis quam sit quantitas ignis.”
Dicit magi|ster: “Si esset totum de uno calore, esset cibus et vivens unum, et cibus non debet unum esse cum vivente, sed debet esse de
sua materia.” Dicit discipulus: “Postquam scio de aere, dic de qua natura est aqua.” Dicit magister: “Natura aquae est frigiditas et humiditas.” Dicit discipulus: “Unde hoc scire potuerunt?”
Dicit magister: “Propter illos qui natant in aqua, quia refrigeratur 10 corpus eorum et humidatur.” Dicit discipulus: “Quia vidi multos natantes in aqua et calefiebat corpus eorum.”
aqua humida est quia est currens.” Dicit discipulus: “Si omne currens est frigidum mel cur est cali− dum?” Dicit magister: “Mel est calidum per vim et non per factum, et verum est quod maior pars currentium est frigida. Et est aliud signum
quia aqua est humida: quia dimittit res ingredi in corpore suo, et quia non est sua humiditas quanta est aeris, non ingrediuntur ibi omnes res sicut faciunt in aere.” | Dicit discipulus: “Intellexi quod aqua est frigida et humida. Modo dic quae sunt naturae absconditae de aqua.”
Dicit magister: “Naturae absconditae de aqua sunt pondera et leves solutiones.” Dicit discipulus: “Ne cures mecum laborare ut dicas mihi rationes per naturas absconditas de aqua, quia iam intelligo bene naturas quatuor elementorum et naturam absconditam uniuscuiusque et rationes super omnia.”
decoquis aquam ad ignem tamdiu quod non remaneat de ea, non po−
test esse quod omnino desinat esse, quia fumus efficitur et fumus est aer et aer est ignis. Si tu accendas lampadem, scis quod non vivet absque coniunctione aeris. Ergo aqua est ignis et ignis vertitur in aquam per vim. Quomodo? Si tu accipias lampadem et extinguas, ubi erit ignis
vertetur in aerem quia non potest esse quod corpus ignis | in nihilum redigatur nec ullum corpus in quo sit longitudo et latitudo in nihilum vertitur. Et si tu iungas illum aerem quando extinguis ignem, totum vertetur in aquam. Ergo ignis per vim vertitur in aquam. Et sic potes scire quod aer vertitur in ignem et aquam, et aqua in aerem, et ignis in
aerem. Et terra vertitur in ignem: et tu vides quod de terra surgit pul−
vis, ille pulvis vertitur in aerem et aer in ignem. Et ignis vertitur in
istis quatuor elementis. Debes scire quod sunt res in quibus duo ele−
menta sunt maiora et duo minora; et sunt res in quibus tria sunt maiora et unum minus; et sunt res in quibus unum maius est et tria minora; et sunt in quibus omnia aequaliter se habent. Isti quatuor modi sunt alginz id est genus. Modo dividam per diversitates sive differentias sive per partes.
(1) Una diversitas est quod ignis et aer sunt maiora;
(2) secunda quod ignis et aer sunt mino|ra;
(3) tertia quod ignis et aqua sunt maiora;
(4) quarta quod ignis et aqua sunt minora;
(5) quinta quod ignis et terra sunt maiora;
(6) sexta quod ignis et terra sunt minora;
(7) septima quod aer et aqua sunt maiora;
(8) octava quod aer et aqua sunt minora;
(9) nona quod aer et terra sunt maiora;
(10) decima quod aer et terra sunt minora;
(11) undecima quod aqua et terra sunt maiora
quia tu scis si miscueris aliquod elementum simpliciter cum alio sim−
plici, procedet inde res alia quae non erit elementum, sed erunt ibi duo elementa quae miscuisti per vim. Et si tu vis solvere ea et redigere in suam naturam verbi gratia in pomo: tere illud et mitte illud in cucurbita cum alembic, et mitte ignem et distilla illud sicut distillatur aqua rosacea. Et exiet inde primum aqua simplex, et quod remanebit com−
bustum est in eo aliquid ignis cum terra mixtum: et habebis inde aquam, et terram, et ignis qui versus fuit in fumum et ignis qui reman−
sit in aqua, et aer qui versus est in aquam quia non habuit unde proce−
deret. Et qui dicebat quod aer non erat in pomo, proiciat eum super aquam et natabit, et quia natat aer est in pomo et non potest | mergi
lore citrino, et illud est aer. Postea remanebit terra combusta in fundo nigra. Modo habes aquam, ae|rem, et terram; ignis evanuit in vapori− bus et efficitur fumus, et fumus versus est in aquam. Et intellectum est quia omnia quae sunt in mundo de vitali et herbali sunt composita de istis quatuor elementis, et ad illa se solvunt. Ergo debes intelligere omnia quae sunt vitalia et herbalia in quo loco diversitatum sunt, et non debes aliquam ignorare de 145 diversitatibus, in quo loco uniu− scuiusque illarum est res vitalis et herbalis. Et si modo hoc non scis non potes operari de isto libro, et si hoc scis tua natura erit natura philoso−
10 phi et intelliges librum istum et amplius. Et postquam intellexisti quod omnia quae sunt in mundo de vitali et herbali sunt composita de istis quatuor elementis et se solvunt ad illa, et nullum est ibi quod non sit in aliqua de 145 diversitatibus, modo faciam te intelligere quia quot res sunt in saeculo naturales, omnes sunt compositae de quatuor elementis et non est ibi aliqua quae non sit de aliqua de 145 diversitatibus, et solvunt se ad quatuor elementa. Et incipiam dicere tibi prius in lapide sicciori omnibus illis. In vitro sunt
dum, et quando trahit illam aquam putat quod sit calida et ipsa non mutatur de sua natura, et similiter in aestate putat quod sit frigida et non mutatur de sua natura. Et ex his quae diximus intelligatur quod est calor in ventre terrae. Modo probabo tibi quod vitrum est calidum: quia solvit se et omne quod in igne solvitur calidum est, non tantum quod calor sit superhabundans super omnia elementa sed est ibi calor
plici, et frangunt argentum per partes, et mittunt in instrumento et incendunt ignem de subtus: et quando hoc multotiens faciunt in in− strumento, efficitur instrumentum illud vitreum? Et ille artifex solus non facit hoc, quia figuli faciunt hoc, et qui faciunt caldaria et fabri faciunt similiter, et qui operantur in magisterio solutionis, quia quando solvunt in instrumento terrae multotiens efficitur vitreum. Hoc est verbum verum et non putes quod tantum de figulis dicam tibi sed ipsi qui faciunt tegulas hoc faciunt, quia si accipias tegulam et multotiens et diu decoquatur efficitur vitreum, quia quod facit natura cum calore intus in ventre terrae in centenis annorum facimus nos in paucis diebus. Modo bene intellexisti quia omnes res quae sunt in saeculo vitales, herbales et naturales quod sunt compositae de quatuor elementis et in ipsa revertuntur et se solvunt, et qui dicebat quod in petra non erant quatuor elementa nihil dicebat, per haec quae diximus, quia si non possunt ibi inveniri visu inveniuntur mente. Tu intellexisti qualiter omnes res quae sunt in mundo se habent ad quatuor elementa.
(1) ignis, aer maiores, aqua et terra minores: ignis maior super omnia, aer minor igne, aqua maior terra et minor aere, terra minor aqua.
(2) Diversitas aeris et aquae grandes, de terra et igne minores: aer maior aqua, aqua minor aere et maior terra, terra minor aqua et maior igne, ignis minor terra.
(3) Diversitas de aqua et terra grandes, ignis et aer minores: aqua maior quam terra, terra minor quam aqua et maior quam igne, ignis
(4) Diversitas ignis et terra maiores, aer et aqua minores: ignis maior terra, terra minor igne et maior aere, aer minor quam terra et maior quam aqua, aqua minor quam aer. Et de istis diversitatibus facias quod facere potueris, quia propter istas diversitates dicunt unamquamque rem calidam et siccam, aut calidam et humidam, aut frigidam et siccam, aut frigidam et humidam. Verbi
nem quatuor elementorum et incipiemus loqui in dictionibus nostri libri singulatim. Et explanabimus capitula uniuscuiusque singulatim et
cusque scrutare et intellige, sin autem in vanum laboras. Et non putes quod in via philosophorum omnes possint pergere nisi illi qui naturam habent philosophorum, quia qui operatus fuit de isto libro antequam portam istam elementorum bene intelligat in vanum laborat, et ita ince|dit ut asinus ad cervam, non videt. Verbi gratia si tu vis facere aliquem calcem aut aliquod lavamentum aut iungere aliquod corpus cum alio, debes scire corpora in qua diversitate sunt, et cur iungitur et qua intentione faciunt calcem et lavant, et qua intentione dicemus quicquid dicimus et quicquid facimus. Lege multum portam istam et stude in eam, et lege et intende, et ad Deum te commendo. Laudetur Deus quia complevimus portam elementorum et incipimus primam dictionem de decem dictionibus libri nostri in nomine Domini.”
| In nomine Domini Creatoris omnium et factoris cum magno magisterio et cum magno sensu et magna prudentia. Dixit Abuali Abincine: “Incipiam cum virtute illius qui primum incepit, et dicam cum virtute eius in dictione prima decem dictionum istius libri animae et in capitulo primo de duodecim capitulis de dictione prima, et faciam te bene intelligere primum cum ratione philosophi et postea cum vi−
sione oculorum, et hoc in nomine Domini.”
Dixit Abuali: “Omnes homines qui sunt philosophi dicunt quod sex sunt res quae possunt elongari cum malleo ad fornacem, scilicet aurum, argentum, stagnum, cuprum, ferrum, plumbum. Creantur naturaliter subtus terram. Adhuc dicunt | quod aurum vivum, auripigmentum, sulphur et sal armoniacum quod creantur naturaliter subtus terram.
pere contrarium suum quod sit ibi humiditas maior, frigiditas maior, siccitas minor, caliditas minor, ponderositas maior, levitas minor, sol−
vatur tarde. Si hoc modo est est suum contrarium in omnibus modis, et si non, scias quomodo est suum contrarium de omnibus septem pro−
prietatibus. Et auripigmentum est contra aurum vivum in hoc modo:
Contrarium auri vivi ad auripigmentum est in frigiditate et humiditate et siccitate et in calore, et in solutione et ponderositate sunt aequales.
Naturales dicunt quod sal armoniacum est medius inter auripigmentum et aurum vivum, et primum dicemus cuius naturae est sal armoniacum sicut dicunt philosophi. Ipsi dicunt quod sal armoniacum se facit subtus terram in loco calido, et dicunt quod eius calor non est tantus sicut ignis et minus quam calor aeris. Et ideo qui mittent in loco
vere eum dum siccum est, pisa eum, et imple ex eo unum stentinum, et proice in aqua calida, et bulliat, et invenies eum humidum sicut aqua; et hoc quod tibi dico adhuc explanabo tibi in capitulo de salibus. Vides quod non est tam siccum quomodo auripigmentum nec tam humidum quomodo aurum vivum. Et est medium inter ponderatum et levem. Ideo est medium in omnibus. Et ascendit sicut ascendunt isti alii tres. Sed dicunt philosophi quod aurum facit se in ventre terrae cum calore magno in multis annis, et facit se de auro vivo pulcro cum sul− phure rubicundo claro absque lapidibus, coctum in centum annos et
Huc usque locuti fuimus de verbis philosophorum in sex praedictis quae se elongant, et modo incipiemus quali modo quaerit homo si est, quia nullus homo potest scire aliquid nisi quaerat in istis quatuor quae−
stionibus: si est, quid est, quomodo est, cur est. Responsum de si est debet esse non aut si: si dicit non, non restat quaestio, si dicit si, debet quaerere quid est. Responsum de quid est descriptio est. Responsum de quomodo est partitiones sunt. Responsum de cur est sunt utilitates eius. Et modo dicemus quomodo debet homo quaerere si est. Si tu
cede|re quod sit de opere hominum, scies quod fumus non est nisi de igne et ignem faciunt ibi homines. Et si ignem non videas ibi nec ali−
quid aliud ut tu possis cognoscere quod [non] sint ibi homines per visum, accedes ad portam et inquires per auditum, scilicet sensum secundum, quid est, si ibi audies sonum quem faciant homines. Et si non audies, quaeres per sensum tertium qui est odoratus, videbis si odorabis aliquid quod faciant ibi homines. Et si cum istis praedictis tribus non potueris scire quod ibi sint homines, non poteris scire cum aliis duobus residuis. Et si potes scire quod homines sint ibi, scies res duas de quatuor petitionibus: una quod homines sint ibi, secunda quid sunt homines. Et tu petes ab eis quomodo permanent ibi et cur, et scies omnes quatuor petitiones. Et sic debes quaerere de omnibus rebus si sunt, et si sunt quid sunt, et quomodo sunt, et cur sunt.
leum se elongant est factum de auro vivo et de sulphure aut non. Si negant, dabimus eis rationes quod sunt factae de illis et haec est ratio: quia unumquodque istorum corporum efficitur currens sicut aurum vivum, et azenzar quod efficitur de istis sex est de colore sulphuris, quia azenzar de ferro est rubeum et azenzar de cupro croceum, de colore
mus ab eis vitrum quid est, et dicent unum de duobus: aut dicent quod est simplex res, aut res facta de quatuor elementis. Si dicunt quod sim−
plex res est hoc non potest fieri quia simplex res non est in mundo quam videant oculi; igitur vitrum est de quatuor elementis. Et videmus quod efficitur fluens et inde non efficitur azenzar, | igitur bene possu− mus scire quod vitrum est de terra de qua posset effici aurum vivum. Igitur magistri scilicet figuli qui faciunt terrea vasa quando mittunt ignem in eis diu efficiuntur vitrea. Quid est quod hoc facit? Dicunt isti philosophi quod hoc quod calor solis coqueret in ventre terrae per centena annorum, facit ignis in brevi hora. Igitur quis prohibet nobis
quod sulphur et aurum vivum coquit calor solis in ventre terrae per centena annorum et inde efficitur aurum, quod coquimus nos in parvo tempore ad ignem et facimus inde aurum? Quia quod coquit calor solis
Negabunt et dicent quod ordeum est unum genus et res vivens aliud genus, et non potest fieri quod genus procedat de re quae non est de suo genere. Nos dicemus eis ergo: si nos accipiamus de stercore equi, quod non est aliud nisi ordeum, et mittamus in loco ubi calor tangat | illud, procedent inde illae bestiae quas dicunt abaxes.
Illi dicent: hoc evenit de putredine stercoris, sicut muscae de putredine
Dicunt quod non potest esse de re cuius natura non est ut sustineat ignem quod ignem sustineat; et non potest fieri quod rem coloratam discolores et mutes eam in alium colorem et permaneat in secundo colore et non possit verti ad primum colorem, hoc quod sit in re naturali quod non sit vitalis neque herbalis, quia primus color debet persistere semper et secundus color debet deleri et reverti ad primam suam naturam. Et adhuc magis: non potest fieri quod tu mutes unum colorem in alium colorem qui non sit de sua natura, de colore, de sapore, de pondere, vi|dendo hanc diversitatem et non descendendo ab ea. Dicemus eis: rationem primam quam dixi−
stis, quod non potest fieri quod homo trahat de natura quae non potest sustinere ignem naturam quae sustineat ignem, quid est de vitro? Quia
Sed dicemus tibi cur non crescit in suo pondere. Omne hoc
ribus, aut per mixtionem de coniunctione et permanet unusquisque singulariter. Sed iste alexir qui se miscet cum corpore est commixtio sicut tutia cum cupro, et non augmentat in suo pondere sicut crescit cuprum de illa tutia, et haec est ratio quia tutia est res terrenalis et nostra alexir est spiritualis | quia revertitur natura sui generis ad aliud genus. Iam habes rationem per tincturam, modo dabimus tibi rationem ut possit revertere de totis suis proprietatibus, sicut de re dulci efficitur
trum efficitur propter longam decoctionem in ventre terrae – ergo
mus soli, sic valent magis lapides. Hoc verum est, et vitrum in quantum plus tangitur de calore solis tantum magis valet, et hic non est locus quod loquamur de calore lapidum. Et ille lapis qui magis sustinet ignem et alios labores, ille magis valet. Et si quis sciret experimenta lapidum, posset revertere et facere deteriores bonos cum sapientia; sicut faciunt illi qui anulos faciunt cum grosso sensu in tinctura vitri, sicut illi faciunt illam tincturam cum grosso sensu, si haberent acutum sensum, facerent illam tincturam durare in omni tempore et reducerent illam naturam ad naturam illius tincturae. Sed modo vide quod lapis qui proximus igni est et coctus et sustinet ignem et tarde frangitur, ille magis valet. Sic est de sex quae se elongant cum malleis, quia ille qui
quam diximus rationes ad hominem sapientem quod | magisterium est, dividemus hoc capitulum – de capitulo primo de prima dictione –, quia quod superius diximus est clavis totius magisterii. Et modo inci−
piemus capitulum secundum et dicemus in ipso quod non potest fieri quin magisterium non sit, si Deo Domino totius mundi placuerit. Finit capitulum primum. Benedictus Deus. Modo incipiemus capitulum secundum cum auxilio illius qui dat sensum.”
In nomine Domini pii et misericordis. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum quod non potest esse quod magisterium non sit verum, loquar in eo, et postea litigabo cum quo
rem dicerem quod nihil erat magisterium, sed quia video credo et scio quod magisterium est. Et via rationis est in tribus modis: ratio dialecticae et de philosophia et ratio de sophisticis et ratio visionis. Per rationem dialecticae quod non potest fieri quod non sit magiste−
rium est de vitro, quod postquam diximus quod aurum se facit subtus terram de auro vivo et de auripigmento cum calore solis in centena annorum et vitrum similiter efficitur subtus terram cum calore solis in centena annorum, et quando homo coquit terram ad ignem | in paucis diebus facit eam vitrum, ergo non potest fieri, si nos miscemus sulphur et aurum vivum sicut oportet et coquamus ad ignem sicut oportet, quod non se faciat aurum. Et magis si duas res misceas procedit inde tertia quae non erit de similitudine illarum; ergo non potest fieri si nos
rum vivum. Ergo bene potes scire quod non potest fieri quod color auri non sit. Per fidem quam debes Domino, si tu acciperes aurum | vivum et faceres illud durum et mutares de isto colore, cur non esset aurum? – Verum est si aurum vivum posset indurari, hoc non potest fieri sine ratione visionis. – Hoc vide, sed bene scis, quia si tu siccas illam humiditatem quae est in eo efficietur durum.”
rium.
pit filium suum parvulum in collo suo et dixit: “Per Dominum Deum caeli et terrae, magisterium est in meo filio et de illo et in me et in ipso.” Ergo ostendit quod magisterium erat verum. Et quidam philosophorum
10 ret intentiones. Et ex parte astronomiae, sicut sunt septem planetae, ita sunt illa quae cum malleo se elongant: Saturnus plumbum, Iupiter stagnum, Mars ferrum, Sol aurum, Venus auricalcum, Mercurius aurum vivum, Luna plata. Et ideo miscimus aurum vivum inter illa quae se malleant quia
tatem suam; et nigrum – propter calorem siccum – et album, suam nigredinem habet per | corpus suum, suam albedinem per animam suam; ponderatum et leve, ponderatum per frigiditatem, frigidum per
dum in superficie et in similitudine calidum interius. Et qui vult durum eum facere debet siccare suam humiditatem et calefacere suam
rius habet magis spiritum quam alii, ideo locutus fui amplius de eo quam de aliis in hoc loco, quia adhuc loquemur in unoquoque corpore manifeste, si Deo placuerit. Et sicut sol magis valet et dat fortitudinem suam usque ad Saturnum et deorsum usque ad Lunam, ita aurum est pretiosius omnibus aliis; et ideo quia omnes res caelestes sunt mixtae cum terrestribus ita mittunt suam fortitudinem de sursum deorsum, quia fortitudo terrenarum fuit ut ascenderet superius et fortitudo supe−
riorum fuit ut descenderet inferius. Et sicut non potest fieri quod Sa−
turnus non currat cum sole in eodem signo, ita non potest fieri quod hoc magisterium non trahat de plumbo aurum. Sed intellige quod volumus dicere. Et postquam habes rationem quod non potest fieri quod non sit magisterium, modo est tempus ut dividamus capitulum istud in | hoc loco. Et habebimus dicta duo capitula de nostra dictione prima et loquemur de rationibus de bonis philosophis, de praeteritis et
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipiam dicere in capitulo tertio rationes cum Geber Abinhae, qui fuit magister magistro−
rum in hoc magisterio. Dicemus verba de Geber plane. Ille dicit: “Petra non est petra, levis petra, non diligunt eam gentes, petra invenitur ubicumque, petram non habent reges, petra invenitur in arenis.” Qui accipit eam et dividit per quatuor elementa et facit sicut ipse dicit, habet bonum alexir. Ego probabo per suum magisterium quod mentitur, quia in tali magisterio nemo debet verecundare. Ille dicit quod accipiat homo de petra quae non est petra, herba est aut bestia; et ille dicit “petra est levis et est inventa in stercoribus”, et post−
quam ibi invenitur non est arbor, et herba est et bestia est, et “non potest vivere post unum annum” et non efficitur in stercoribus nisi de putredine stercorum. Postquam ipse dicit “petram non diligunt eam
menta quod sit proiecta in stercore et non sit arbor. Ergo non potest esse arbor nec petra, remansit bestia. Ille dicit quod est cara apud reges et levis apud pauperes, et iam diximus quod non potest esse bestia in stercoribus quae duret a duodecim mensibus in antea: ergo quomodo potest esse quod ista bestia sit cara apud reges et levis apud pauperes? Ille dixit “petra invenitur in arena” et non potest esse quod bestia vivat in arena. Ergo diximus quod petra de Geber Abenhaen non est nec herbalis, nec petralis, neque spiritualis per istas rationes quas diximus. Et has rationes non dixit nisi ut obscurum esset legentibus, et per im−
pungere corda hominum, et per convertere de gracili in grossum et de aere quod ascendit sursum vertere deorsum. Sed omnes sapientes intel−
ligunt res de rebus et verba de verbis, quia numquam Geber Abenhaen voluit haec verba dicere ut homines intelligant, sed dixit ea ut turbaret corda sapientum.
liret in quatuor partibus alicuius civitatis, non ingrederetur ibi neque rata neque raton neque alia res polluta. Et dicit quod si de illa alexir biberet aeger, quancumque infirmitatem pateretur sanaretur. Et dicit de talibus verbis et similibus de quibus omnes | libri sui sunt pleni, et hoc non dicit nisi propter obscuritatem magisterii. Et omnis sapiens intelli−
git hoc ipse cur dicit, et temptant hoc stulti et non inveniunt, et temp−
tant sapientes et inveniunt; quia ille dicit quod ad indurandum mercu− rium misceant virgas de alchizaram et grana de mirtis et marcasida de auro et argento, et hoc non capit sensus hominis quia ipse miscet via bona malam viam et nemo intelligit nisi sapiens. Qui sciat eligere ma−
lum de bono potest cognoscere suam falsitatem, quod ego non dico quod petra non sit herbalis aut petralis aut bestialis, nec nego quod sua alexir non reddat de femina masculum et cetera quae diximus non faciat, et non est mihi grave nisi propter hoc quod vult operire oculos
rare tu cum isto lapide et operabor ego cum meo, et valebit magis opus meum | quam tuum. Et ego iactabo unum super mille et valebit magis quam tuum.” Hoc non dicit nisi ut seducat homines, quia suum opus et aliorum opus unum et idem est.
In nomine Domini. Hoc est initium capituli quarti. Dixit Abuali Abincine de Babilonia: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum in rationibus de Iahie Abindinon, incipiam cum virtute Domini et dicam quod Iahie Abindinon fecit in libris suis. Et tenuit meliorem viam quam fecit Geber Abenhaen, quia Geber Abenhaen dixit obscure, et Iahie quod dixit dixit plane.
leum quae sunt aurum, argentum, plumbum, stagnum, cuprum, fer−
rum, et urina, et capilli, et ova, et sanguis, et sperma, et stercus equi−
num, et sal commune, et vitreolum.” Et non dixit quomodo praepare−
tur sed dixit: “Accipe hoc, misce cum hoc, et eveniet tibi hoc.” Ideo dicimus contra ipsum, quia invenimus in libro suo quod miscuit res cum quibus non oportebat et dimisit quaedam quae erant necessaria. Et adhuc maxime erravit quia dixit in sua alexir “ista alexir tingit cum sua tinctura” et dixit in libro sponsalitii “haec alexir non tingit cum tinc−
tura sed magis tingit cum alia virtute”. Et haec verba cum primo verbo videntur contraria sed non sunt: si ita diceret “haec alexir tingit cum sua tinctura quae est per vim” et diceret in alio libro “alexir non tingit cum tinctura quae est manifesta”, plane diceret. Homo sapiens intelligit
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Iam diximus usque modo in capitulis primis <rationes de Geber Abenhaen et Iahie Abin− dinon>, modo dicemus in hoc capitulo rationes super libros Abimazer Alfarabi. Abimazer Alfarabi fuit de maioribus qui fuerunt in hoc magi−
sterio, et ipse illuminavit multos caecos et revelavit multa obscura et aperuit multa sigilla. Et quomodo poterimus malum dicere de eo, quia omne hoc quod scimus ab illo habuimus et ipse est naturalis magister noster? Ideo dicemus hic suas rationes cum consilio suo et de magiste−
riis suis de quibus operatus est, non ut vilipendamus eum nec dicamus malum de ipso, sed ut reducamus ad memoriam et laudemus eum sicut
quam indigeret”, hoc est dicere propter capillos et ova; et ita Maurie−
nus dixit “noster lapis pretiosior aliis lapidibus, in omni loco invenies absconditum ubi prudenter inquisieris” hoc est dicere propter sangui−
nem, et quando dicit “in omni loco est” hoc dixit quia est in corpore hominis et quia est in omni loco in|ventus, hoc est dicere quia est ubi homo est. Et nullus fuit qui nec per signa nec aliter diceret nisi propter hos lapides. “Si tu accipias eos, et dividas per quatuor elementa, et laves, et praepares sicut oportet, et facias sponsalitium sicut prudens
mento nec de salibus nec de sulphure”, hoc est verbum Abimezer. Et adhuc magis dicit in eodem loco ubi dicit de septem planetis et significat per septem quae se elongant, dicit: “Cur est Saturnus frigidus et siccus et luna frigida et humida? Frigiditas in utroque bona est, quia si non esset propter frigiditatem Saturni, tantus esset calor solis quod combureret omne hoc quod esset super Saturnum, et in eodem modo sicut diximus per Saturnum desuper sic dicimus per lunam
porare possunt ibi mitti. Et modo incipiam dicere incorporamentum de Abimazar Alfarabi, si Deo placuerit. Et cum isto complebimus rationes de Abimezer cum consilio suo, si Deo placuerit. Usque quo miscuit
mezer Alfarabi: ”Accipe de auripigmento, et tere, et mole bene, et intermisce salem armoniacum, et mitte in alutel per 1 diem, et habebis colorem sicut de auro. Et si reverteres ad terendum cum sale armo−
niaco soluto, et incorpora cum auro vivo indurato cum fumo saturni et iovis et lavato postea cum aceto et sale armoniaco, et habebis colorem sicut argentum et nullus homo poterit distinguere inter illa. Sed si vis eum incorporare cum cupro – id | est aurum vivum –, solve eum et solve cuprum, et proice ibi de colore, et dimitte eum infrigidare.” Et
bimus, quia bonum sensum habes.” Dixit Abuali Abincine: “Hic magister dixit incorporare et non dixit quantum oportet mittere de unoquoque, et modo dicam ego per man−
datum suum ut reducam ad memoriam. Debet primum mittere de auripigmento 3 libras et quando exit sublimatum quod revertitur ad libram <et> mediam, et debet esse aurum vivum libra, et cadat auri-
pigmentum in tribus quintis et aurum vivum in duabus quintis. Et ad colorem de cupro incorporando debet esse 1 libra, et aurum vivum praeparatum et coloratum alia libra, et de cupro libra et media, ita quod aurum vivum et auripigmentum veniant in duabus septenis et cuprum in tribus. Et pondera colorum cum atramusces vade per hunc ordinem, et stringe stagnum et albifica eodem modo. Modo dicemus suas rationes super magisterium. Et ille dicit: “Noster lapis multum laudatur a magistris, et est probatus et est ve|rus et pos−
sumus disputare secure de eo per rationes sensus visionis. Sicut ignis vivit de aere, et aer est de linimento aquae, et aqua est de linimento terrae, ita est lapis noster, ita dividitur in quatuor elementis.” Intellige,
fluitatis quae dimisimus.” Dixit Abuzalemi ad Abuali patrem suum: “Ego non intelligo prae−
dicta superflua verba, sed dic mihi verbum quod intelligere possum quia non possum sustinere ista verba philosophorum acutissima. Et sicut promisisti mihi ostendere magisterium, et dimitte aurum vivum et auripigmentum et dic mihi proprium magisterium.” Dixit Abuali: “Non potest dici bonum magisterium absque bonis rationibus et bonus magister non potest esse nisi sciat omnes rationes, quia nos oportet scire cur lapis noster dividitur in quatuor elementa: et nos accipimus parum de eo et proicimus super corpus, et facit aurum sive argentum; hoc non potest fieri sine praeparatione et subtiliatione corporis quia suae partes minimae non possent ingredi nisi in minimis partibus corporis. Ideo
Modo dicamus cur lavamus corpus, et accipiamus modeste cuprum.
Dicemus: nos lavamus primum ut auferamus immunditiam eius, nos facimus eum calcem per attenuemus suam materiam et ut possit reverti de grosso in leve, nos lavamus cum aquis fortissimis ut recuperet hu− miditatem quam perdidit in calce, et de siccitate quae est in eo nos induramus, et enceramus ut sit levis ut possit reverti de una materia in aliam, et nos sublimamus eum ut magis attenuetur materia sua; nos miscemus cum auro vivo ut praeparetur magis sua materia. Et omne hoc non facimus nisi ut habeamus aurum vivum et sulphurem de illa materia, de
tionis primae, si Deo placuerit.” Explicit capitulum quintum.
Incipit capitulum sextum. In nomine Domini Regis regum. Dixit Abuali Abincine senior honoratus: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum sextum in | rationibus cum Maurieno faciam hoc cum virtute Domini. Maurienus fuit homo regis Versuhaa, et fuit multum acutus et subtilis sensus, nisi quia in suis libris dixit multa mendacia; quia ipse dixit “lapis magistrorum non sunt capilli”, et vult intelligere per capillos lanam id est capillos omnis bestiae praeter hominem, et qui bene legit intelligit quod hoc non dicit propter capillos hominum, et dixit “noster lapis non sunt capilli”, hoc dixit ut non intelligerent ho−
mines. Et adhuc magis dicit in alio libro in quo loquitur cum rege, dicit: “Non opereris de capillis et non opereris de ovis nec de sanguine, quia non est ibi utilitas, operare cum nostro lapide et invenies magiste−
rium.” Et dixit hoc ut homines non intelligerent et excaecaret oculos eorum, ut clauderet seras eorum, et hoc dixit sicut philosophus qui quandoque per affirmationem intelligit negationem et e converso. Et ita fecit Maurienus, dixit regi quod ipse non operaretur cum praedictis lapidibus et fecit eum intelligere quod cum eis operaretur.
pore: ille fluit et est congelatus, calor eius sicut calor hominis; et divide per quatuor elementa | et sit maior pars terrae, et praepara et de hoc sit tuum alexir.” Et adhuc magis dixit regi: “Noster pulvis de nostra alexir est mixtus de septem naturis: de calore, de frigore, de siccitate, de humiditate, de levitate, de ponderositate, de parvitate.” Et iste lapis unde ista alexir efficitur non est aliud nisi sanguis, et non intelligas aliud quicquid alii dicant. Et quomodo potest esse quod Maurienus diceret veritatem, quia ipse dicit proprie “non est necesse ut corpus lavetur” et est necesse ut corpus lavetur? Et calcem aliquam non dixit de aliquo magisterio. Propter hoc convenit ut contendamus cum eo quia in tantum voluit abscondere rem quod nihil est per suum librum, non incedas quia interficiet te, ille est qui in tantum nihil dicit nisi tantum−
modo sibi ipsi et qui cum ipso intelligit. Et dixit quod qui accipit au−
rum vivum et miscet cum felle hominis, indurescet, et super hoc non dixit rationem. Et dixit: “Accipe saturnum, et solve, et fac foveam in cinere, et imple de mercurio, et cooperi cum cinere, et proice desuper
ste|rio ut fiat album, sed quia est grave ad faciendum et semper erit pessimum opus, quamvis sit ibi subtile magisterium. Et ille dicit quod “accipiat homo bestiam – quam abscondit per lapidem –, et frangat per partes, vivam aut mortuam”, et dicit in alio loco “si mortua est nihil valet ergo”. Non potest esse de aliqua bestia quod postquam dividetur per partes non moriatur, et hoc non dixit nisi propter sanguinem hominis et non de alio sanguine, quia sanguis est bestia. Et hoc quod dicit quod frangatur per partes existens viva, hoc est quod sanguis quando egreditur de corpore pars quaedam congelatur illa quae magis est terrenalis, et vult dicere viva
ris addiscere. Et eliges ex eis bonos sive malos: Adam, Noe, Idriz,
stianis: Iohannes Evangelista Prior Alexandriae, Garsia cardinalis, Gili−
bert cardinalis, Huc apostolicus, Guillelmus archiepiscopus, Petrus monachus, Durandus monachus, Virgilius, Almortid, Dominicus, Egidius, magister hospitalis Iherosolimitani qui traxit librum de 125 lapidibus, episcopus Antroicus dominus de ponderibus. Et iste episco−
pus docuit me magnum magisterium in Affrica, et dixit quod accipe−
rem aurum vivum, et sublimarem duabus vicibus; “ut facias vivum infunde illum in sale, et mitte illum in stercore humano, et maneat ibi per 2 dies in olla ferrea”, et in hoc magisterio est magnus sensus. Et apostolicus Dominicus docuit me super hoc duas res, unam per ad indurandum et aliam per ad incerandum: indurare est quod misceas cum rebus bene calidis multum frigida, ideo ut frigidum faciat intrare calidum, sicut sal <et> acetum; ad solvendum non misceas rem frigi−
dam sed calidam, sicut urina et sal. | Et primum quod me docuit epi−
scopus est per ad indurandum mercurium, et omne hoc dico ad utili−
tatem tuam eo quod scias magisteria hominum. Et Iacob Alharanic
mus capitulum istud, et finitum est, Deo gratias. Modo incipiemus capitulum septimum.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi quod mitte−
rem istud capitulum septimum in rationibus cum Abubecar Mahomat Abnebezacharia Arazi, faciam, si Deo placuerit. Arazi fuit homo sapiens multum, philosophus acutus, et traxit multos libros in philosophia et in hoc magisterio, et dixit veritatem sine obscuritate non ut seduceret. Et docuit mercurium indurare et de toto magisterio et de directa alexir et lapidem verum, et est multum de voluntate nostra. | Si tu invenies de
bus et fit una, et illum lapidem divides per quatuor elementa”.” Dixit Abuali: “Haec commixtio videtur mihi quod habet magnum spiritum et est multum acuta et prima, quia in commixtione rerum habet ma−
gnam obscuritatem quam non possunt intelligere homines, et non est mirum si dixit res obscuras, | sed ut mihi videtur hoc non dixit nisi per
tus statim”, non propter hoc dicit quod non capiunt spiritus in corpori−
bus non praeparatis, sed plus confestim capiunt in praeparatis corpori−
bus, et meliora fiunt corpora, et minori fermento indigent et minus intrat in illo corpore de alexir. Et adhuc magis dixit in maneriebus medicinarum, dixit materias uniuscuiusque plane ita quod omnis homo potest bene cognoscere eas. Et dixit quod marcassida de auro nec de argento non est bona ad mi−
scendum. Et ille laudat stercus equinum multum per ad hoc magiste−
rium et est necesse in hoc magisterio, quia dixit quod est bonum prae−
dictum stercus per lavar, et ad fermentum, et ad alexir, et ad mercu−
rium indurandum; et intrat multum in hoc magisterio, quia in hoc stercore sunt contrariae fortitudines: calor, siccitas, humiditas. Et ideo est bonum ad indurandum, et ad mollificandum, et ad solvendum: et ad indurandum cum calore et siccitate, ad mollificandum cum calore et
strum ibi audivi hoc dicere nisi ipsum solum, et vidi quod ipse iuste dicit et sapienter et subtiliter. Et non credebam donec temptavi in fermentum, et in alexir, et in indurando mercurium, et in aliis magi−
steriis. [Et ille dicit quod esset magnum magisterium si quis sciret ope−
rari et dicit modum habendi eo quia dicit: “Vade ad mulierem natam, quod
Incipit capitulum octavum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abin−
cine: “Ego dixi hoc capitulum octavum propter illos qui negabant magisterium. Quidam negabant eum quia non | poterat operari in diebus 8, alii negabant quia sine colore erat. Et qui negabant de 8 diebus haec erat ratio: quia videbant solvere argentum scamam de terra desuper, et dicebant quod ipsa scama ostendebat quod argentum non poterat ope− rari nisi per centena annorum. Nos dicemus eis quod si potest coqui in ventre terrae et quando solvitur facit scamam illam, et hoc evenit propter quatuor elementa quae sunt ibi: et terra illa scilicet scama monstrat terram, quia quando calor venit et solvitur illa terra quae non est incorporata ascendit desuper, et quae est bene incorporata non
quo corporum minueretur ad ignem.” Rationem super illos iam dixi−
mus: quia hoc quod solvitur et elongatur facit se de argento vivo et sulphure coctis in ventre terrae, et quomodo stat in ventre terrae eo− dem modo exit, et quanto magis coquitur in ventre terrae tanto minus minuitur [
mus quod non est res in mundo sine calore, humiditate, siccitate, frigi−
ditate, et in mercurio est magis frigiditas et humiditas quam calor et siccitas, ideo volumus nos quod sit ibi magis de calore et siccitate quam de aliis.” Et qui negant hoc magisterium per rationem, debet eis re−
sponderi per rationem et qui negant similiter. Et quia dixi tibi quod ostenderem tibi quomodo collige|res sperma dicam tibi: in plumbo aut in stagno erit melius quam in alia re. Et
scere aquam, per solvere ferrum, per dormire, per ydropicum ex frigi−
ditate sanare, per rugitum aurium auferre, per siccitatem nervorum, et per omnem infirmitatem frigidam et siccam quando magister qui ope−
ratur est acuti ingenii, et mittat unumquodque in loco suo, et operetur cum magna sapientia. | Modo dicemus quae est bona et quae est mala per quinque sensus corporis: primum per visionem videas eam si est rara vel spissa, si est alba aut cinericii coloris; audire non est opus; odora si fragrat bene vel male; gusta si est amara vel dulcis, aut si est salsa; tempta inter digitos si se peccat aut non; quia dicit Aramuz quod voluerit colligere per ad magisterium et invenit eam amaram, dicit Aristoteles quod collegit et invenit eam calidam, et prima fuit de ho−
mine colerico et secunda de sanguineo. Et totum verbum debet esse aequale in omnibus rebus. Et modo dicam tibi rem secretam: oculus hominis, oculus tauri, et de vacca, de gallina, de cervo, et omnis oculus est ad significandum mercurium; stercus humanum et alia omnia stercora est lingua hominis
tulum nemini dicas quia hic dixi tibi magnum secretum, et in hoc capitulo sunt multa bona, et hoc capitulum non mittas in hoc libro. Deus scit omnia, ista societas non erat tibi necesse quia tale capitulum non debes hic mittere. Et quando audies me dicere caules scias quod plumbum est, et plumbum de caulibus est noster lapis. Et quando audis me dicere armacassida, si est de auro scias quod dico tibi propter san−
guinem, et si est de argento scias quod dico tibi propter ova. Et quando
dum et ad aliud faciendum, sicut bonus filius facit, et totum hoc est bonum. Revertar ad ea quae dixi. | Dico tibi quod omnis philosophus qui neget hoc magisterium facit hoc malitiose quia scit quod verum est. Nam postquam scit, si vult, scientia parva est, magna est, et longa est quamvis sit curta, et non requiescas donec scias, et qui negat tibi hoc magisterium non credas. Explicit capitulum octavum. Sed antequam finiatur dico tibi quod quando audies me dicere lin−
guam silvestri hominis aut carnem eiusdem, volo dicere propter capil−
los. Et hoc quod facis de calce cupri aut de alia calce quae sit ad subli−
mandum, non est nisi propter ut mittas in alexir. Et adhuc mittunt in alexir calcem cupri quando est alexir ad proiciendum super cuprum; et
tium non est aliud nisi quod coniungas fermentum cum corpore quod ego dico. Et alexires sunt pulveres simplices qui debent fieri de lapide, et corpus et fermentum quod ibi misces debet esse pulvis.” Explicit octavum capitulum.
79 | Incipit nonum capitulum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de nostro lapide si est vitalis. Vere vitalis est, quia si non esset non ita bene possemus operari. Sed dicam tibi quare vitalis est. Tu scis quod aurum et argentum sunt de pretiosioribus rebus huius saeculi, et sicut aurum est pretiosius aliis ita lapis noster non est nisi vitalis – et ego ostendam tibi quia vitalis est: et corpus non esset forte nisi propter spiritum, et omnis res ubi spiritus est est pretiosior alia quae est sine spiritu. Et adhuc quod omnes magistri dicunt cum Geber verum est quod sunt ibi alii lapides sed magis valet vitalis lapis. Et dicit Geber: “Tu
ram omnibus: “Pater meus stultus qui facit de lapidibus aurum et de terra argentum.” Vidit eum avunculus suus, et remisit in domum suam et dixit ei: “Scias quod mercurius sublimatur tribus modis: per fortitu−
dinem ignis, alia per semetipsum, alia per coniunctionem. Haec quae
rere”. Dixit Abuali: “Stultus es et facies tua est facies canis.” Dixit Abuzalemi: “Si ego sum amarus sum filius fellis, et si sum canis sum filius canis, et si sum malus non degenero. Vis me verberare? Dubitas in hoc? Non dubites. – Certe verberabo te, et occidam te.” Fecerunt pacem et dixit Abuali filio suo Abuzalemi: “Remitte mihi quae tibi feci”. Et misit eum in domum et docuit eum sublimare mercurium sicut dicemus in hoc libro. Dixit Abuali filio suo: “Ego ostendam tibi totum bonum magi|sterium, si Deo placuerit.” Ivit Abuzalemi cum patre suo in domum quandam et sublimaverunt mercurium. Praeparaverunt lapi−
dem qui est cera rubea et diviserunt per quatuor elementa. Et fecit calcem cupri, et lavavit, et praeparavit, et sublimavit, et induravit, et
cesse fuit. Postea praeparavit corpus maius et argentum <vivum>, et proiecit de alexir super corpus, et proiecit ibi fermentum, postea proie− cit ibi quod remansit de alexir, et traxit argentum bonum. Hoc fecit cum petra animali. Ita fecit cum alexir de sole et traxit aurum bonum. Et sustulit aurum et argentum et fecit quot temptamenta facere potuit: primum temptaverunt cum lapide, postea ad ignem, postea in opere; et fuerunt bona et de bono colore et de bono pondere, intravit in eis alexir et non crevit in pondere. “Modo dicam tibi utilitates magisterii. Si non dividas lapidem per quatuor elementa non potest bene coniungi cum corpore; et <si>
cando non erit abile aurum sive argentum ad operandum. Modo dixi tibi magnas utilitates. Custodi et scias unde procedit detrimentum in magisterio et quomodo possis praeparare. Et intellige quae dixi et per−
lege multotiens a quadraginta usque ad quinquaginta, quod si bene non praeparas nihil valet, et si non
quam vidit lapidem de animalibus qualis erat, scivit in rei veritate quod lapis animalis bonus erat.” Explicit capitulum nonum.
Incipit capitulum decimum cum virtute Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam si noster lapis est herbalis. Herbalis est noster lapis, si herbalis non esset quis posset eum facere herbalem? Quia omnis res quae non crescit non est herbalis nec animalis et no− strum magisterium crescit multum, ergo necesse est quod noster lapis sit animalis aut herbalis. Et quia tu non credis quod lapis noster sit herbalis ostendam tibi ut videas oculis tuis.” Accepit | Abuali lapidem herbalem et divisit per quatuor elementa, et ostendit filio suo quomodo praepararet et dixit ei: “Postquam scis quomodo praeparatur et tu praeparasti faciam tibi hunc librum in memoriam ut non obliviscaris magisterium, si Deo placuerit. Et vita alexir est per multos annos, quod non peioratur per 1000 annos et magis. Et magis valet 200 annorum quam in primo anno, quia si ita non esset non esset verum magisterium quod faceret materiam reverti et non esset revertens, et hoc non intrat in sensu. Et intellige verbum istud duobus modis: in modum laudandi et in modum male−
dicendi; non opereris de sulphure, de aceto, de auripigmento, de sale, quia nihil est. Hoc est verum magisterium: magis valet parum operari cum isto lapide quam multum cum aliis. Ideo dixi tibi: intellige bene.
pora solvuntur cum eadem aqua.” Explicit capitulum decimum.
| Incipit <capitulum> undecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Ego facio capitulum istud undecimum in lapide naturali et dicam utilitates suas in hoc loco. Lapis naturalis est illa res quae efficitur in ventre terrae sine opere. Et lapis noster naturalis est res quae per se ipsam nascitur et non crescit et non minuitur. Et lapides naturales sunt: aurum vivum, auripigmentum, sal armoniacum, sulphur; hii sunt naturales et spiritales. Et lapis herbalis non potest esse quod non nascatur et non crescat, et naturalis nascitur et non crescit quia si cre−
cium: accipe de mercurio pondus 1, et de igne lapidis quartam partem ponderis, et de aqua lapidis medietatem quantitatis mercurii, et mitte in furno calido et sic valde agitando et miscendo. Modo dicam tibi ma−
gnum mendacium: accipe mercurium et incorpora eum cum quatuor elementis et cum cupro cum sapientia, et habebis magisterium, et non dicam tibi magis. Modo dicam tibi magnum mendacium: quando sublimas aliquod corpus cum mixtione spiritus sublimati potes proicere 1 super 10, magis quam illud quod non est sublimatum; et istud corpus praeparatum bis
Incipit capitulum duodecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Mitto capitulum istud duodecimum in quo est noster lapis. Incipio et dico quod lapis noster non est aliud nisi capilli, ova, sanguis: capilli hominis, sanguis hominis, ova gallinarum. Et non mittas capillos nisi pueriles et virginales, et sanguinem de iuvenibus, et ova nisi de albis gallinis et nigris et gallo permanente cum eis quia sine gallo nihil valent. Stercus equinum debet mutari in unoquoque mense. Hoc non est nisi divitibus et sapientibus, et qui non habet non operetur, hoc perti−
net regibus et altioribus
mum quod debes facere in hoc magisterio est quod indures vel subli−
mes mercurium, et hoc primum debet esse in magisterio. Munda cor−
pora quando vis mittere in eis spiritus; quando habes induratum mer−
curium, redige eum
rem. Et illum pulverem mitte in tuo magisterio. | Quando vis solvere sal armoniacum solve hoc modo: in butello porci cum aqua. Quod facis fac suaviter et non festinanter, quia aliter nihil valet. In mercurio indurare videtur subtilitas et intelligentia magistri. Et sulphur rubeum
rum est quod quanto magis operaberis in hoc magisterio magis volueris operari. Verum magisterium est quod tibi dixi. Urina debet distillari multotiens et est fortior aceto. Quando abluis calcem lava multotiens et postea incorpora eam, quia quanto magis ablues magis alba efficietur, et mitte ibi aliquem spiritum. Per ad album valet magis cuprum, et per ad rubeum plumbum, stagnum per ad album, ferrum per ad rubeum, sed cum ferro non opereris. | Quando vis miscere alexir nullus te videat. Hoc est verum quod quando aliquis facit quod debet, accipit quod debet. Totum magisterium est in commixtione spirituum. Quando misces unum spiritum cum alio, tertius non deterioretur.
tare, sed ante debes mollificare corpus illud quod vis transgetare cum rebus fortibus: cum urina puerorum et aceto et sale armoniaco et de aliis salibus quod volueris. Et non mollifices multum ne valeat minus magisterium, et si est aurum et est acris, cito frangitur; ideo est necesse ut solvatur multum cum rebus fortibus subtus stercus equinum, et in hora solvendi est opus magnum magisterium quod non habeat ignem multum ut deterioretur sed parvum
mentum magis valebit; quanto magis sublimabis sulphur magis valebit; quanto magis solvas sal armoniacum magis valebit; quanto magis albe− scas sal alcali magis valebit. Modo dicam tibi quomodo debes facere modulum morabunt et denariorum: habeas partem ferri, et mitte super terram, et facies rotundum et planum; et scribe signum morabunt et
men regis et in circuitu millesimam. Et ita debes facere quod morabunt bene exeat formatus et con|cavatus, et ita facies in superiori parte ut possit legi; facies tabulas auri et scindes quantum morabunt fuerit et parum minus, et mittes in modulo et alius modulus desuper; et desuper dabis ter cum martello – prima percussio pauca, secunda grandis, tertia erit parva –, et habebis morabunt bonos. Sed si vis proicere in modulo, facies ferrum quadratum 10 palmarum in longitudine, in latitudine manum 1, et facies foveas in modum morabunt, et facies oram in cir−
cuitu; et habebis cinerem et sal et cum urina puerorum facies pastam, et implebis ex ea modulum, et quando erit recens desuper signabis de aliquo morabunt. Et ita facies in alio modulo, et inter morabunt et morabunt mittes unam pennam anseris ut possit inde currere aurum de fovea in aliam; et iunges ambos modulos postquam sicci fuerint et implebis de auro vel de argento. Explicit capitulum duodecimum et perfecte perficimus dictionem primam de hoc libro et si quid erravimus in aliquo non arguas nos.”
92 | Incipit dictio secunda cum virtute Domini.
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam hanc dictionem et sua capitula plane, si Deo placuerit. Primum capitulum huius dictionis est de subtili re facere magnam, et dicam omnes rationes suas per directum. De aere facere volumus aurum: quia ubi nimis est combustum volu−
mus facere quod non sit multum combustum; et ubi non sustinet ignem volumus ut substineat; et ubi in terra peioratur volumus quod
tur. Et sicut diximus de cupro ita est de omnibus rebus, scilicet de sex. Sed de nostro lapide, quod magis valet est quod primum dividitur de corpore non bono, et spiritus crescit paulatim. Et mo|do dicemus de mercurio indurando. Mercurius debet hoc modo praeparari sicut nos facimus: quia primo sublimamus eum, et postea lavamus, postea solvimus, postea induramus, postea incorpora−
mus cum aere, et facimus inde argentum, et nulla luna est illa melior, sed ante mittimus alexir. Et sal armoniacum solvimus ideo quod attenuit materiam, et auri−
pigmentum sublimamus et sulphur eo quod minuant de fortitudine, et urinam distillamus eo quod colligat fortitudinem. Et totum hoc dici−
mus ut faciamus de subtili bonum, et ita de omnibus rebus. Ideo expli−
camus istud capitulum, et laudetur Deus.”
Incipit capitulum secundum de dictione secunda. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo facimus de rebus levibus ponderatas et de ponderatis leves. De levi ponderatam sicut de cupro: quando miscetur cum mercurio est cuprum magis ponderatum quam sit mercurius, et erit ita si sit mixtum cum aliquibus illarum quae elongant se. Sed quando aes bis sublimatur efficitur magis album, et miscetur cum malo granata. Et haec sunt verba quae praecedessores nostri dixerunt, quia quotiens
beum magis valet; ut sit album lucramur humiditatem et non mittimus ibi ignem multum et coquimus crudum de natura albi, quia in nullo est hoc magisterium nisi ut revertantur naturae.” Explicit capitulum secun−
dum.
Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “Modo loquar de duro facere molle et de coloribus nigris facere albos et e converso. Colores rediguntur quando corpora fuerint tenua, et quanto magis sunt tenua levius revertuntur. Nos miscemus colores rubeos in albis colori−
bus, res albas cum igne scilicet rubeo. Et magna sapientia est in muta−
tione colorum et tinctores sciunt hoc. Et mirum est mittere colorem per vim et non crescere in pondus, et hac de causa dicunt no|stram alexir tingens quia tingit quod volumus sine augmentatione ponderis. Et magnum est mutare colores, et intellige bene.” Explicit capitulum tertium.
Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de molli facere durum et cur. Et fit tribus de causis: prima per
ficare magnum est ideo magna tibi dicam. Factum est quod quis facit per opus manuum suarum in hoc magisterio sunt tria inquirenda: pri−
mum subtilitas animae et opera manuum et arbitrium; habet necesse divitias, sapientiam et libros, quia si tu accipis aes et vis encerare neces−
sariam habes rem frigidam et calidam – calidam per encerare et frigi−
dam per stringere – et rem siccam et humidam – humidam per molli−
ficare et siccam per durificare –, et quia tu vis encerare ideo misce de 96 re calida et humida magis quam de frigida et sicca. | Et radix istius verbi est sapientia naturarum et mutatio. Habeas de carnibus, scilicet de porco, arietina, caprina, anatina, leporis, cirogrilli, et comede de qua vis; et habeas panem triticeum,
tibus: scilicet aurum vivum, sulphur, auripigmentum, sal armoniacum. Et debes habere de septem corporibus: scilicet aurum, argentum, plumbum, stagnum, aes, ferrum, acerium. Et debes habere septem sales quae sunt: sal nitri, baurac, sal gemma, sal alcali, sal commune, alumen, vitriolum. Et debes habere de tribus lapidibus: cera nigra, rubea, alba. Et debes habere: de urina puerorum sed distillatam et de dentibus dyaboli et de stercore equino et de stercore humano et de plumbo alcofoli et acetum forte. Sed de nulla marcassida, nec de litargiro, nec de virgis alchizaram, nec grana mirtus, non inveniam in domo tua, quia
diam unciam, litargium quartum unciae, viridis 1 arentium,
Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de quatuor elementis, quae sunt ignis, aqua, aer, terra. Et cum istis quatuor perficitur opus nostrum et sunt radix nostri magisterii. Et dicemus in loco suo praeparamenta istorum elementorum.” Explicit capitulum quintum.
Incipit capitulum sextum. Dixit Abuali Abincine: “Ratio omnium rerum est quod mutantur extra naturam suam, quod est mutare de una natura in aliam, sicut facimus de cupro platam, de plumbo aurum, de mercurio durum, de ferro molle, de sulphure rem volantem – et totum hoc verbum Filosam. Et si ita non mutaremus non perficeretur opus
rium | debet mutari per melius. Explicit sextum capitulum et secunda dictio. Sed ante dicam ali−
quod: quando misces corpus cum spiritu prius mitte corpus et postea spiritum, et si bene non sit praeparatum corpus non coniungetur cum spiritu, et non festines magisterium.”
Incipit tertia dictio cum virtute Domini.
Dixit Abuali Abincine: “Modo tractabo in hac dictione de capitulis de quibus tractaturus sum: primum capitulum de praeparatione corpo−
ris. Sic praeparatur corpus: per fortitudinem salium, per fortitudinem lapidis, et spirituum, et aceti, et cum aliis rebus. Praeparatio sua est subtiliare eum et mutare in naturam primam et in aliam naturam altio−
rem. Prima haec est explanatio praeparationis corporum.” Explicit capitulum primum dictionis tertiae.
Incipit capitulum secundum. Dixit Abuali Abincine: “Praeparatio elementorum. Habet resinas tres, de unaquaque fac legem: una lex daemonum, alia lapidum, alia herbarum. Resina est lapis, lex daemo−
mus. Elementa | praeparantur in divisione eorum et in praeparatione singulorum, ignis in parte sua, terra similiter, aqua similiter, aer simili−
ter, quia illi mittunt animam. Et explanabimus praeparationem eorum. Haec est autem praeparatio.” Explicit capitulum secundum.
Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam prae−
parationem spirituum, quae est ut subtilies in quantum potes et ut quam citius poterit intret in corporibus. Spiritus ita praeparantur: sal armoniacum solvitur et sublimatur; aurum vivum sublimat se et facit se pulverem et induratur et solvitur; auripigmentum sublimatur et com−
stione. Iam diximus quomodo praeparantur spiritus.” Explicit capitu−
lum tertium.
Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de praeparatione alexiris, quae sic praeparatur quando coniun−
gunt elementa lapidis et spiritus et fermentum et corpus minus. Haec est praeparatio alexir sed quomodo praeparantur modo dicemus. Ad alexir solis mitte terram, et mercurium, aerem, ignem, fermentum solis,
Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo exponam quid est levamen, quid sponsalitium. Levamen est res quam mittunt in alexir ut reducat corpus maius in eandem materiam de qua est fermentum, sicut sol, sicut luna. Et de alia re non potest effici fer−
mentum nisi de sole aut de luna, sed fermentum ita praeparatur: fac eam calcem, et ablue, et solve, et mollescunt et indurescunt ut sit de prima materia et misceatur bene cum corpore minori. Sponsalitium est quando miscentur spiritus et elementa cum fer−
mento et corpore. Praeparatio est singulariter.” Post praeparationem istam explicit capitulum quintum et tota tertia dictio.
| In nomine Domini. Incipit dictio quarta.
Dixit Abuali Abincine: “Iam locutus sum in dictione prima si est magisterium, in secunda dixi “si est quid est”, in tertia “quomodo est”, in hac vero dicam “cur est”. Primum quod dicam cur praeparatur corpus. Corpus ideo praepara−
tur ut spiritus possit citius cum eo coadunari levius, quia si corpus bene prius non praeparetur nihil valeret; non ideo ut tollas fortitudinem nostri lapidis, quia quamvis corpus non praeparetur bene coniungere−
tur; et corpus minus praeparamus ut misceamus cum fermento, et necesse est ut praeparemus quia si non praeparatur non coniungeretur cum fermento, quia fermentum est primum. Modo dicam qualiter te debes custodire dum opus facis de malis hominibus: non opereris coram omnibus. Quando vis indurare mercu−
rium mitte in ferro calido; quando sublimas sulphur aut auripigmentum non aperias alutel donec sit frigidum, et ita facies quando sublimabis sal
iungere cum fermento quod non sit sublimatum et induratum et molle factum bis vel ter. Quia hoc est quod dicit Geber, “si lapis noster est | sanguis aut capilli aut ova operamini cum eis, si meus lapis venit melior quam vester magis valet meus”, et ipse non operabatur cum alio nisi cum capillis et sanguine et cum ovis, sed sublimabat corpus et spiritum et fermentum multotiens, et ita volebat eos seducere. Et intellige. Modo dicam tibi verba bona: accipe cuprum, et fac eum calcem, et fac eum album multotiens, et solve, et habebis argentum. Modo dicam tibi bonum verbum in ponderibus: sexta et sexta et media sexta, hoc est dicere sexta de corpore, sexta de sexta de spiritu, media sexta de sexta de elemento.” Explicit capitulum istud.
Incipit capitulum secundum dictionis quartae. “Primum dicam tibi cur sunt spiritus. Spiritus sunt ut imprimetur corpus ut possit coniungi cum anima. Et spiritus sunt corpora sed habent differentiam cum aliis corporibus quia sublimantur ista et non alia; et ideo dicuntur spiritus quia nulla res potest sublimari sine spiritu, quia lapis non ascendit si tu
tipsa. Et spiritus solvuntur leviter et faciunt solvere alia et cremant et infrigidant et | siccant et humidant. Ideo dicunt quod sunt quatuor elementa et mittunt illa in alexir per quatuor elementa: enim quatuor elementa lapidis – scilicet terram, aquam, aerem, ignem – nominant nominibus spirituum. Unde multi decipiuntur quia dicunt aurum vivum et sulphur et auripigmentum et sal armoniacum, et qui vidit alexir putet quod de illis constet mittere, laborat in hoc et non invenit magisterium. Sed tu, fili, non intendas ita magisterium, quia ubi inve−
neris auripigmentum mitte in loco suo ignem lapidis, et quando inve−
neris sulphur intellige aerem et quandoque ignem, et sal armoniacum solutum intellige aerem, et sal armoniacum non solutum intellige ter−
ram, aurum vivum aquam, et aurum per se.” Explicit capitulum secun− dum.
Incipit
nem, per sustentare ignem, per facere de malo bonum. Cum aqua sua solvuntur corpora et induratur mercurius, et hoc est de fortitudine sua, et suus ignis | non dividatur ab aliquo loco vel corpore. Magnam valitudinem habet lapis noster, si rex cognovisset servaret sicut perlas et lapides preciosos. Benedictus Deus quia noluit ostendere nisi philoso−
phis.” Explicit capitulum tertium.
Incipit
sus – et si ita est vult dicere melior de thesauris.” Explicit dictio quarta.
| Incipit dictio quinta.
Dixit Abuali Abincine: “In hac dictione dicam radicem huius libri, et loquar talia quae numquam alicui revelata fuerunt. Dicemus per Deza, per Habude, per Habuhabe, per Xana, per Hahomar, per Mor− ram, per Zalema, per Alhuari, per Haelge, per nostro senior Calab Abimaz Alpharabi, naturas specie|rum. Et incipiam capitulum cum virtute Domini. Cuprum est in tribus modis: cuprum Hermineum, cuprum naturale, et cuprum Navarrae. Est natura illius calida et sicca et non est multus calor suus; et est humidus et nisi humidus esset non solvetur. Et secun−
dum philosophos quos dixi, est cuprum factum de auro vivo grosso et de sulphure rubeo coctis in ventre terrae per centena annorum, sed non est coctum tantum sicut aurum et non est combustum sicut fer−
rum, et ideo est leve ad mutandum ad libitum hominis. Et est magis
bit ad modum rei combustae. Et melius est rubeum et album. Et sunt quidam qui de isto solo faciunt argentum et non est bonum, quia tan−
tum deal|bant eum et postquam albificant eum et non miscent ibi mercurium, non est naturale, et dicam in loco suo quomodo faciunt.” Explicit capitulum primum.
Incipit capitulum secundum. Dixit Abuali Abincine: “Loquar tibi, fili, in hoc capitulo de rebus tibi necessariis et non dicam tibi de super− fluitatibus, et dicam tibi naturam plumbi. Plumbum est in quatuor modis: plumbum mixtum cum stagno, et plumbum naturale, et plum−
bum de Entachia, et plumbum gessuri. Et est natura sua frigida et sicca, et est petra Saturni, et frigiditas sua est ibi magis quam siccitas et est ibi multa humiditas. Et secundum philosophos supradictos, plumbum est de auro vivo grosso et de sulphure grosso, et est magis de auro vivo quam de sulphure, et non est multum coctum et ideo remansit molle et solvitur statim; et quia argentum vivum est ibi multum est magis de natura auri, nisi quia aurum est de pulcro auro vivo et de pulcro sul−
phure et hoc est de grosso auro vivo et de grosso sulphure, spisso non claro, et aurum est coctum et istud est crudum. Et qui scit praeparare leviter mutat se in naturam auri. Et plumbum melius est magis ponde−
ratum, et quando scindis eum | est album, et quando percutis non sonat, et quando solvis fundit, tarde infrigidat se. Et postquam incepimus dicere de solutione dicemus de fusione cupri et postea de plumbo, et dicemus de fusione uniuscuiusque corporis in suo loco. In fusione cupri est magna scientia et non est ut omnes sciant. Quando vis solvere fac ita: fac caputia de terra magisterii. Et modo
berco, et dimitte ibi per noctem, et cola. Et habe de albumine ovorum, et sit aqua in quadruplum quam sint albumina ovorum, et sit ibi media de parte octava cineris de quercu, et pasta, et misce ibi de capillis ho−
minum minutatim incisis, et in hanc pastam misce fortiter. Et sunt qui faciunt cum alio magisterio sed hoc magisterium est melius. Et si vis magis leve per cooperire ollas aut per aliud cooperire: accipe de terra supradicta, et vide quod terra ista sit de natura terrae quae se peccat et conglutinat, et misce cum | capillis et pasta eam. Et de modo quem supradiximus est bona per facere caputia et per botos, et iste modus est bonus per cooperire omne quod diximus. Sed tu fac capellos in hunc modum: accipe de illa terra quam fecisti cum ovis, et fac caputium in latitudine per circuitum 12 palmarum, aut ad modum quem volueris, et habeat in altitudine 3 palmos, et dimitte siccari; et facias aliud quod
quaginta aut quadraginta, et de totis maneriebus, et fac in hunc mo−
dum: in fundo grossa et postea attenuando et in superiori grossa. Et quando volueris fundere cuprum funde in hunc modum: habe furnum cum 4 barchinis – ad minus 2 –, et sint bene sani, et fac furnum secun− dum quod sunt barchini, et fac in medio unam coquinam descendendo inferius; et habeas de carbone et mitte in illa fovea; et accipe caputium sed fac ei coopertorium: accipe de terra magisterii et secundum mo−
dum eius fac coopertorium, et in medio de luto habeat quantum pu− gnus 1 ut sit ponderatum et non erigat eum calor ignis, et fac in medio 5 foramina unde aer egrediatur ad modum digiti rotundi | et ampli, et fac desuper unde capi possit cum forficibus. Et vas coopertum mittes in fovea, et facies de cupro partes de libra 1
chi est de terra salsa et plumbum quod exit inde est combustum, et sonat quando percutitur et est nigrum et non de bono colore, non mittas in tuo magisterio. Plumbum bonum est illud quod quando percutitur non sonat et est albi coloris et est pulcrum et statim funditur, et illud est bonum in hoc magisterio. Et dicam tibi prius illas res quas faciunt de plumbo. De plumbo faciunt blanchetum et acercon. Et ita faciunt blanchetum: | accipe de plumbo et incide ad modum digiti, et habe
bum; et cooperi os eius et sepeli subtus stercus per 6 menses. Et inter 3 menses discooperi et trahe plumbum ad solem, et florem quam inve−
nies in plumbo rade cum cultro et coniunges, et illud erit blanchetum.
Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de natura stagni. Stagnum est in quatuor modis: primus modus vocatur taliconi, alius modus vocatur calhi, alius cerob; alius modus est quem dicunt ynoc. Isti modi intrant in hoc magisterium sed unus est melior altero. Stagnum melius est album et croceum et quando | per−
cutitur sonat, iste modus est alchae. Ynoc est quod apparet nigrum et non sonat. Talicon est quod grave solvitur. Et cerob est sicut alchale.
vant, et solvunt, et vendunt eum pro argentum. Et quod nos facimus de cupro cum argento vivo postquam descendimus de boto barbato magis valet quam argentum naturale et non valet tantum quomodo argentum de alexir. Et fusio stagni est levis et ideo non tractabo, quia sicut plumbum ita funditur. Et scias in veritate quia magna sapientia est in argento quod facimus de cupro, sed dicam tibi obscure. Intellige si vis, sed quod dixi tibi quod obscurum tibi dicerem totum est in de− scensione boti barbati: accipe de cupro et dealba, et habebis magiste− rium.” Explicit capitulum tertium.
Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “Et dicam in hoc capitulo de alatone. Allaton est res mixta | de cupro et de tutia. Et secundum magisterium venit allatonem quia allaton est in duobus modis: unum cum tutia, aliud cum aceton; et est melioris coloris et non potest bene operari, et illud de tutia non est tam boni coloris et melius operatur. Et magistri cognoscunt differentias amborum. Et modo dicam quomodo se facit unaquaeque de maneriebus. Accipe de cupro 3 libras, et misce 3 uncias de tutia, et efficietur allaton. Et si tu accipias de cupro 6 libras, et laves cum sale et aceto, et facias in cine−
rem foveas et ponas ibi tutiam cribellatam, et accipe cuprum et solve, postea accipe 2 libras de tutia, et fac pulverem, et pasta, et fac panes – et desiccabis –, et postea tere, et proice in cupro quod fundisti, et proicies omne simul in foveam quam fecisti, habebis bonum allatonem. Et aliis multis modis faciunt hoc. Sed allaton quod faciunt de aceton faciunt pulcrum et lucidum, sed non est tam bonum ad operandum
zatur ad modum farinae, et faciunt inde panes rotundos ad modum unciae et mediae, et desiccant, postea pulverizant, et proiciunt 2 uncias super libram cupri et efficitur pulcrum alaton. | Et si vis scire quale est de aceton et quale est de tutia, calefac et mitte eum in mercurio, si efficitur de colore suo est de aceton, si non est de tutia.” Finitum est capitulum quartum.
Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: ”Accipe de aqua frigida, et misce cum ferventi, et bibe, et scies magisterium.” Respon−
det Abuzalemi: “Non bibam.” Dixit pater: “Ergo non dicam tibi magi−
sterium.” Respondet filius: “Non curo, quia ego scio magisterium: accipiam de sanguine humano, et praeparabo, et proiciam super cu−
rare capillos et sanguinem et ova.” Dixit Abuzalemi: “Hanc aquam non bibam quia ego scio ova praeparare, et proiciam 1 super 20 et fiet ar− gentum.” Dixit Abuali: “Quid valet tibi si non scis lavare, nec calcem facere, nec lavare, nec solvere, nec indurare, nec encerare, nec subli−
mare? Quia quamvis lapidem agnoscas, nescies operari.” Dixit Abuza− lemi: “Eia ! Iam bibi aquam.” Et dixit patri suo: “Rogo quod revertaris ad pristinum statum magisterii. – Iam dixi quod in hoc capitulo tractarem de metallo. Metallum faciunt duobus modis, et non sunt nobis necessaria aliqua de metallis in hoc magisterio. Finio itaque capitulum istud.” Explicit capitulum quin− tum.
Incipit capitulum sextum. Dixit Abuali Abincine: “Ferrum effici−
tur in sex modis: ferrum de Landeluz et ferrum de Aledua et acerum et ferrum de India et ferrum grossum et primum. Modo dicemus diffe−
rentias uniuscuiusque et dicemus in unoquoque quod convenit dicere. Ferrum de Landeluz est ferrum forte sed molle, de illo faciunt martellos et fossores et falces et omnia opera, de ferro illo faciunt enclumen; et hoc est ferrum per ferir sed non est bonum ad scindendum. Sed non intrat in hoc magisterio. Et ferrum de Aledua est ferrum grossum, et non est bonum ad operandum. Acerium est per acuere ferrum de An−
deluz. Ferrum de India scindit magis quam aliud ferrum, ideo quia calor magis est in eo quam in aliis, et magis scindit quam aliae maneries quae se elongant; sed opus habet calefactionem ad ignem aut ad solem. In acerio habetur multum de sulphure, nisi hoc esset, esset de natura de
gnoscere in illo ferro quod est plenum de scorio et quando mittis in ignem nigrescit; et quod est de prima materia est contra istas maneries, quia statim efficitur rubeum et non est nigrum nec scoriosum. Et quando vis facere modulum facias de ferro de Andeluz, et non habeas
strahas nisi cum ferro Indiae. Et olla quam facies ad indurandum mer−
curium sit de ferro Andeluz, et hoc ferrum multum confert, faciunt inde forpices et cannas de barchinis et quotquot | sunt necessaria in magisterium. Metallum est leve ad solvendum, ideo non dixi quomodo solvitur, sed fit de cupro et plumbo. Et iam diximus de cupro et in plumbo et stagno et in latone et metallo et in ferro.” Explicit capitulum sextum de dictione quinta.
Incipit capitulum septimum. “Tractabo in hoc capitulo de auro. Aurum est in multis modis: naturale, magistrale, zarchi, zafri, ebrizi, coloti, et multis aliis modis; et est ibi de acre quod non potest operari. Et illud quod est de alexir valet magis et istud est in tribus modis: de
batum et cum mercurio rubeo, et dicunt quod est aurum. Modo dicam tibi septem signa ut cognoscas aurum cuius modi sit: primum in solutione, secundum in lapide, tertium in pondere, quartum
dum quod est iudicabis. Et si vis temptare ad pondus vide si est leve aut ponderatum magis alio, et si est est de lapide si sustineat omnes alias temptationes. Si vis temptare ad ignem iacta in igne, si permanebit in colore suo est aurum, sin autem est de contrafacto. Et tempta in subli−
matione cum aliis speciebus: si sublimatur absque calce et ablutione, facias eum pulverem et proicias in alutel et sublimes, scias quod est de nostro auro. Et in fusione est magna scientia, quia quando fundis debes videre si ferveat aut si non ferveat, si ferveat, est de nostro lapide. Et in gustum potes cognoscere falsum et zarchi. Et modo dicam ut temptes cuiuscumque lapidis sit de nostris lapidi−
bus. Et quando fundis et fervet vide si sonat; et accipe de sanguine
ris. Et aurum exarchi non mittas in magisterio tuo. Et hic dicam de natura ferri. Natura ferri est calida et sicca, et siccitas eius est maior omnibus illis quae se elongant, et ideo non potest fundi nisi cum magno magisterio. Et ferrum est factum de auro vivo grosso et de sulphure rubeo lapidoso grosso. Redeamus ad aurum naturale. Natura eius est calida et sicca, et quantum habet ferrum de natura siccitatis et de duritie tantum habet
tum rubeo, | coctum cum ratione. Ideo nos praeparamus aurum vivum et sulphur quod est in plumbo: de grossa materia facimus pulcrum et splendidum et de materia auri, et coquimus cum nostro igne per direc−
tum sicut decoquit sol aurum in ventre terrae. Et in effusione auri est necessarium bonum magisterium ut facias caputium sicut supra diximus, et mittas in furno, et cum duobus bar−
chinis calefacias ut oportet cum carbone bono qui non statim redigatur in cinerem. Et dicam tibi de auro quod frustratur quomodo mollificatur, et dicemus de praeparatione multorum aurorum. Quando invenis aurum de hoc magisterio nimis acre scias quod habet hoc de multo igne, et quandoque propter oleum quod non mittunt ibi per directum. Sed detrimentum quod evenit propter oleum non est tantum quantum
tum est: si cum capillis praepara cum argento vivo et aqua; si cum sanguine praepara cum sale armoniaco soluto et cum aqua; si cum ovis praepara cum aqua sola. Ubi audis dicere aquam scias quod est aqua lapidis. Et praeparabis hoc modo: | accipe de auro libram 1, argenti vivi mediam libram, sublima argentum vivum ter, indura, et solve usque redigatur ad 3 uncias; accipe de aqua capillorum 4 uncias, et bulliant ambo insimul, et proice ibi aurum, et mitte subtus stercus equinum per dies 8; trahe, et muta aquam, et similiter ita sit ibi per alios 8; et aufer de mercurio medietatem, et funde, et erit pulcrum et bonum ut aurum preciosum. Et quando vis praeparare aurum exarchi, praepara sicut dixi. Et aurum quod est confusum propter oleum prae−
para in hunc modum: accipe libram 1 auri et proice ibi mediam libram aquae, et stet in stercore per dies 15; trahe, et funde, et erit pulcrum aurum. Et utilitates auri per medicinam iam dixi in libro corporis. Et naturas absconditas auri modo dicam, Deo volente. In auro sunt naturae ab− sconditae quae prosunt toxico, aut illi qui percussus est ferro, et pueris
| Incipit capitulum octavum. “In hoc capitulo tractabo de argento et de eius virtutibus. Argentum dividitur in tres partes: argentum natu− rale, argentum nostri magisterii scilicet petrale, aut argentum quod faciunt per vim medicinarum. Et melius est de nostro lapide. Natura argenti est frigida et humida, et est factum de argento vivo multo et de pauco sulphure. Et totum argentum non est de una natura, quia natu−
rale est magis frigidum quam est illud de nostro lapide, et illud de nostro lapide est magis frigidum quam est illud quod faciunt cum me− dicinis. Et si vis cognoscere si sit petrale
Incipit capitulum nonum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de armacassida. Armacassida est multis modis: argentale, et de auro, plumbale, et de cupro, et de stagno. Et nulla istarum est necessa−
ria huic nostro operi, sed melior est quae fit de auro. Si quis operatur peiorat magisterium suum, dico tibi quod non opereris de armacassida. Et dixi tibi de naturis corporum, et dicam tibi modo de medicinis.” Explicit capitulum nonum.
Incipit capitulum decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de plumbo alcofoli, quod est in multis maneriebus. Et non intrat in nostro magisterio nisi tantum ad indurandum mercurium. Sed prodens per alcofol ad oculos, sanat et curat quaedam quae fiunt in palpebris ad modum lenticulae, et auget visum.” Explicit capitulum decimum.
Incipit capitulum undecimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale alcali. Est herba quaedam, et abstrahunt inde succum et faciunt inde sal. Et dicitur sosa: et est viridis cum magno folio in longitudine medii palmi, spinosa multum. Faciunt foveam subtus terram et extrahunt succum de ea et implent foveam de illo succo; et illa est sosa, et color eius cinericius, levis, sed non multum perforata. Tingunt inde pannos, et cum aqua eius et cum aqua de gallis tingunt nigrum. Et sosa est calida et sicca, et non multum calida et multum sicca. Et miscent ad solvenda corpora cum aliis salibus, et per indurare, per mollire. Et est una de septem salibus quae intrant in hoc magisterio.
| Incipit capitulum duodecimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale nitro quod fit septem modis: unum quod afferunt de Sicilia, et de India, et de Egipto, et de Herminia, et de
| Incipit <capitulum> tertium decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale gemma. Sal gemma est in multis modis: scilicet multum alba et de colore cineris et nigri coloris; et melior est alba. Natura eius calida et sicca, et sua siccitas multa. Et intrat multum in hoc magisterio et habet fortitudinem in ablutione et multis locis in magisterio, quia solvunt cum eo et indurant. Et est de septem salibus. Et si quis non habet de alio sale, manducat de eo. Et faciunt inde multa magisteria et quia longum est enumerare dimittimus, et dicemus quod pertinet ad magisterium: sal gemma lavat multum bene. Et solvunt eum in aqua.” Explicit capitulum tertium decimum.
Incipit capitulum quartum decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale communi, quae est multis modis: scilicet de subtili et leviter induratur, et quae est grossa non teritur nisi ad
Incipit capitulum quintum decimum. Dixit Abuali Abincine: “Tractabo in hoc capitulo de vitreolo. Vitreol est multis modis: est vitreolum quod dicitur calcatar, aliud quod dicunt calcadiz, aliud quod dicunt calacant et mutat se secundum loca ubi se facit, et aliud quod dicunt ixfili et hoc est melius omnium. Et facit se album sicut sosa, sed non se solvit omnino, quia est terrenale. Et est de septem salibus. Et
| In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipio capitulum sextum decimum. Tractabo de spiritibus. Sulphur est de spiritibus, et
haria, et est aliud cum colore cineris et illud dicunt aranici, et aliud quod venit de Burchena et illud est nigrum coloris; et melius i|storum est Indicus in hoc magisterio, et postea aranici. Et sulphur efficitur in
Incipit capitulum decimum septimum. Dixit Abuali Abincine: “Tractabo in hoc capitulo de auripigmento. Auripigmentum est in multis modis: unum quod venit de Sicilia, et est aliud quod venit de Xeduna, et aliud quod venit de Albozam; et melius est quod venit de Alburchen de Sicilia. Et est aurei coloris per partes minutas; quando aperis ita lucidissimum quod vix potes cernere, et est de colore auri obrizi. Natura eius nimium calida et sicca, quia cremat, ideo ubi audis dicere “mitte de auripigmento” dico de igne et non de alio. Et | sunt qui terunt illud quod adducitur de Xeduna, et mittunt in alutel, et sublimant, et frangunt per partes, dicunt ipsum esse de Sicilia et non est bonum in hoc magisterio. Auripigmentum cremat corpora, et qui operatur per rationem mittit eis colorem, sed non prodest in hoc magi− sterio.
nem lapidum. Et in auripigmento non habeo multum quod loquar, quia iam dixi tibi quomodo miscent eum per dare ignem. Sunt multi qui cum eo seducunt homines quia faciunt de eo colorem et miscent cum cupro, et quia est res falsa non dabo tibi.” Explicit capitulum decimum septimum.
Incipit capitulum decimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo | loquar de sale armoniaco. Sal armoniacum est in multis modis: unum quod venit de Egipto, aliud de India, aliud quod venit de Forperia. Oportet ut multum serves in sale armoniaco quod non acci− pias nigrum sal nec grossum nec aliud quod est fractum per partes minutas nec pulverizatum ad modum farinae. Et natura eius calida et sicca. Et primo melius est sal illud quod invenies partes grossas circum quaque cum oris album quando aperis invenitur intus album et tenue, et alii sales non proficiunt in hoc magisterio. Et hoc sal faciunt subli−
iungit eum et mittit eum super salem armoniacum solutum, valet magis ad duplum et hoc est de meliori auro. Postquam locuti sumus in sale armoniaco et diximus suas valitudines sed fecimus transitum, dicemus adhuc parum ad indurandum mercu− rium: lava cum sale armoniaco soluto, et sublima eum bis cum sale armoniaco non soluto, et mitte eum in alcutia ad assandum, et misce cum cera in duplum – et sit cera bona et munda –, et mitte mercurium cum cera in olla ferrea; et habeat deorsum de fumis de plumbis et de
Incipit capitulum decimum nonum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam tibi tres res. Accipe lapidem qui non est lapis et non est de naturis lapidum, et scin|de, et fac de eo spiritum et animam et corpus, et proice 1 super 20. Secunda, accipe de lapide qui est in mon− tibus, et mortifica, et iacta super medietatem corporis. Tertia, accipe de
tum. In hoc magisterio non est tibi necesse nisi naturalis quia alii non prodessent tibi, et si potes habere de mena bonum esset. Differentia inter illos: aurum vivum de mena quando accipis cinerem, et expuis in eo cinere, et mittis in mortario, et iactas ibi de mercurio, et teris, et perdes mercurium, et non invenies si forte non sublimes; et si est de
tallo ad distillandum?” Dixit Abuali: “Modo dicam tibi quomodo efficitur metallum. Metallum efficitur de cupro, de plumbo, et stagno: et cupro habeas 2 partes de uno, et 1 partem de alio. Modo revertamur ad argentum vivum. Argentum vivum quando se miscet cum cupro fu|git de eo quia est contrarius ei, quia cuprum est calidum et siccum et iste est frigidum et humidum; quando se sublimat aut se indurat revertitur calidum et siccum, et encorporat se cum cupro et diligit eum et defendit eum ut non comedat eum ignis et dealbat
rium. Sunt quidam qui faciunt cum iove et mercurio sed magis valet nostrum. Et cum saturno et mercurio mitte pacem per ad solem. Et sunt qui indurant mercurium in olla terrea, et mittunt illam ollam in olla stagni et de plumbo soluto; et sunt qui accipiunt mercurium, et mittunt in olla plumbea, et solvunt stagnum et mittunt desuper; et sunt
Incipit capitulum vicesimum. “Et loquar in hoc capitulo de capillis. Natura illorum frigida et sicca, et intrant in hoc magisterio. Si quis dividat eos per quatuor partes, aqua illorum indurat mercurium. Capilli sunt in multis modis: de homine grandi, de parvo, de mediocri, de bestiis; sed de bestiis non intrant in hoc magisterio, nisi | ibi de pilis hominum qui sunt de colera nigra, de colera citrina, et de flegmate, et de sanguine. Et capilli qui intrant in magisterio ad habendum lapidem sunt de iuvenibus de 13 annis qui sunt de sanguine et de quatuor hu−
moribus. Et fumus capillorum reddit cuprum de colore auri. Valitudi−
nes eorum multae sunt, quia faciunt de eis per ad bot barbat mixti tantum cum terra magisterii. Intellige.” Explicit capitulum vicesimum.
Incipit capitulum vicesimum primum. “In hoc capitulo tractabo de urina. Et in magisterio non intrat nisi urina puerorum, et distillant eam
randum et mollificandum et encerandum et primum ad lavandum. Et postea, postquam incepi loqui de superfluitate, loquar omnino de superfluitate hominis. Stercus hominis est calidum et siccum sicut urina, sed mutatur ista superfluitas secundum commestionem hominis, quandoque calidum quandoque minus calidum: quia urina febricitan−
tium de febre acuta non est talis qualis est de aegritudine quam dicunt diabeta, et non est talis illorum qui comedunt piper et cepas, et perma−
nent ad solem et faciunt aliquod opus, qualis est illorum qui comedunt bertolacas et lactucas, et habent frigus et non operantur; et ita mutatur stercus eorum. Sed tu scias pro veritate quia non dicimus hoc nisi de rebus | mediocribus inter caliditatem et frigiditatem et siccitatem et humiditatem, et mediocris est calidus et siccus. Dicunt quidam quod stercus est lapis et mentiuntur quia non est, sed intrat in magisterio in lavar et sublimar et indurar et in mollificar et in mortificar postquam est siccum. In spermate hominis iam dixi tibi, et docui quomodo colligeres et acciperes eius valitudines in tractatu suo. Adhuc dicam tibi de sudore hominis. Qui colligit et miscet cum salibus, adiuvat multum ad deal−
lum vicesimum primum.
Incipit capitulum vicesimum secundum. ”In hoc capitulo tractabo de ovis. Ova sunt de multis volatilibus: de gallinis, de anseribus, et de perdicibus, de aquilis, de corvis, de anatibus, de griffio. Nulla istorum intrant in magisterio nisi de gallinis. Natura illorum est temperata. Meliora sunt ova de gallinis quae permanent cum gallo, et sine gallo non intrant in hoc magisterio. Explicit capitulum vicesimum secun−
dum. Sed dico tibi quod non accipias de ovis quae sunt 8 dierum.”
Incipit capitulum vicesimum tertium. ”In hoc capitulo tractabo de sanguine. Et fit multis modis. Natura eius calida et humi|da. Et sanguis de bestiis, de volatilibus, sanguis de piscibus, et sanguis hominum; et nullus alius intrat in hoc magisterio nisi de hominibus. Et sanguis ho−
minum non est aequalis, quia quidam abstrahunt sibi sanguinem et
matus. Satis locutus sum de sanguine. Melior sanguis de iuvenibus usque ad 20 annos.” Explicit capitulum vicesimum tertium.
Incipit capitulum vicesimum quartum. “In hoc capitulo tractabo de vitro. Vitrum est multis modis: naturale, herbale, aut de argento, et de auro, de cupro. Et videtur secundum quod est prima natura vitri calida et sicca, secunda frigida et humida. Vitrum intrat in nostro magisterio ad servandas multas res et ad distillandum et coquendum et subliman−
dum et multis aliis magisteriis quae numerare non possumus. Et melius illorum naturale est et de Elherachi et Albordali et Adteegandi quia numquam coquitur in istis locis vitrum nisi ibi homo assatur. Et non debes accipere de nimis cocto nec de nimis crudo, nec de herbale. Inter herbale et Halharachi non est differentia, inter Halharachi et isti alii qui fiunt super ignem non est differentia. Quia nota est notitia tua, sic si est multum coctum aut | parum aut mediocriter temptabis ita:
quam cadat ibi aqua, aut in vitro Cichilli, non propter aliud nisi quod coquitur cum rebus vivis. Istud temptamentum est corporale, modo dicam tibi temptamentum spiritale. Tu scis quod dicit musica quia voces sunt duodecim, et unaquaeque illarum dividitur in multas partes talis est quod est alexir, almagne, et alibem, et alhanzar, et albenzar, et harin aharra minalcaf; et scias quod azer habet sonum altum, albane habet sonum sed non altum, alibem habet sonum latum, alanzar habet sonum longum. De vitro quod est bonum accipe. Explicit capitulum vicesimum quartum. Sed antequam incipiam aliud, explanabo tibi in quo permanent medicinae. | Cuprum in quo vis permanet, plumbum similiter, sta−
gnum similiter, auricalcum latonem similiter, metallum similiter, fer−v rum similiter, aurum similiter, argentum similiter, marcassida similiter,
tum in metallo, pulvis eius in corio sit ligatus. Aurum vivum crudum in vase terreo vitreato, aurum vivum combustum similiter, sublimatum in vitro, induratum in metallo, solutum in vitro, induratum secunda vice in vitro, et scias quod hoc quod servatur in vitro magis valet aliis. Pilos quando sunt remolliti in salibus debes servare in vitro aut in me− tallo, et quando vis eos dividere per quatuor elementa habeas aquam, ignem, aerem, terram unumquodque in partem: ignem mitte in vitro, aquam in metallo, aerem in vase terrae vitreato, terram ligatam in panno lineo in vitro, et ista quatuor elementa permaneant subtus ster−
cus, et quomodo dixi ita facies. Urinam non teneas nisi in vitro aut in
Incipit capitulum vicesimum quintum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de panno lineo. In hoc magisterio intrat pannus lineus primus et grossus de stupa et de lino, quia nullum alutel pones ad ignem nisi fundus eius sit coopertus de terra magisterii et de panno lineo. Et quando sublimas mercurium aut aliud necesse est ut cooperia− tur vas et foramina et orae de panno et terra magisterii. Et quando induras necesse est ut pannis lineis cooperiantur orae vasis. Et sic de omnibus vasis. Et ita est necesse ad colandum mercurium et omne
Incipit capitulum vicesimum sextum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de stercore equino. Nullum aliud est opus tibi nisi equinum, natura eius calida et sicca, et est magis primum omnibus aliis et est magis calidum. Et est necesse in hoc magisterio in multis rebus: per lavar, per solvere, per indurescere, et in mollificare, et ence− rare, et in multis aliis. Et per ad fermentum et stercus hominis esset bonum in hoc magisterio. Sed quando tu vis praeparare stercus equi− num, quando mittis 30 cargas de stercore equi mitte 1 de sale, et ita mitte in magisterio. Et sunt in eo multae utilitates per ad mercurium indurandum et mollificandum et solvendum et sic in omnibus corpori− bus et spiritibus. Et multa possemus dicere de stercore sed longum est, breviter dico.” Explicit capitulum vicesimum sextum.
Incipit capitulum vicesimum septimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de aceto. Natura eius frigida et sicca. Et intrat in hoc magisterio in multis rebus: in solvere, in lavare, <
cat, res frigida et sicca cum sua siccitate indurescit, cum sua frigiditate solvit. Et sic fit de istis rebus sicut dixi: et stercus cum suo calore et subtilitate solvit et propter suam siccitatem indurescit. Et in loco aquae si tu pastares terram magisterii cum aceto magis valeret.” Explicit capi− tulum vicesimum septimum.
Incipit capitulum vicesimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de multis rebus de quibus locutus sum. Primo dicam de atorongis. Semen eorum in multis locis intrat in loco aceti, et est humidum sed parum intrat in hoc magisterio. Sed quia volumus quod liber noster perfecte impleretur ideo diximus. Ego iam dixi tibi de cupro. Cuprum est necesse ut solvatur cum fortitudine barchinorum et cum magno igne. Et in vasibus in quibus solvatur faciet se multum vitrum; non frangas vasa illa sed serva, sed quando accipis ea cum forcipibus paulatim accipe. Signa solutionis eius est quando fervet et videbis quod flamma ignis ascendit de eo de indico colore. Quando vis proicere non super terram grossam sed super cine− rem subtilem multum. Et in plumbo non est tibi necesse magnum magisterium, nec in stagno. De alatone habes necesse magnam fortitu− dinem ignis sicut in cupro, et cito proice quia non durat calor suus.
| In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipio dictionem 176 sextam, et loquar qualiter debes operari et praeparare cor|pora. Et sunt ibi 33 capitula: de lavar et de calce faciendo et de omni praeparamento corporum et de medicinis et de spiritibus. Et antequam incipiam dicere docebo te facere ollas et furnos et vasa quae sunt necessaria, qualia debent esse, et modos earum. Et incipio cum virtute Domini. Quando tu vis lavare corpus quodlibet necesse est quod vas sit de metallo ad modum baciae, latum ut bene possis agitare. Et necesse est habere in hoc magnas divitias unde facias et perficias opus, ollas in suum modum, et furnos in suum modum, et unumquo−
dque in suum modum. Furnum ad calcinandum facies ita: in longitu− dine sit 4 palmarum, in latitudine 2, et 3 in altitudine; in longitudine habeat duo foramina ita quod fumus sive flamma ascendat per ea et ollas possunt ibi mittere, et foramen unde ignis mittitur sit latum ita tamen ut ignis attingat ad ollas. Hic furnus est per faciendum calcem et
mari per ipsas in furno, et magis sint ollae latae in fundo quam in supe− riori parte. Et multas fac de eis. Modo dicam tibi furnum ubi divides
Incipit capitulum primum de sexta dictione. Dixit Abuali Abin− cine: “In hoc capitulo tractabo de ablutione cupri. Ideo abluitur cu− prum ut mundetur ab immunditiis. Et accipe illud cuprum quod non− dum fuit operatum ideo quia nondum recipit immunditiam, et sicut dixi melius accipias cum signis quae tibi dixi. Et funde eum ter, et frange eum per partes in grossitudine morabunt et de 2 morabunt, et bulli eum in sale communi et in aceto per 3 dies et in urina puerorum per diem 1. Et vide quia quando erit bullitum quod abstrahas quia si non, fieret viride propter fortitudinem aceti aut propter fortitudinem salis aut propter fortitudinem urinae, et terge eum cum panno lineo, et sit bene mundatum. Et ita facies quotiens bullies et quotiens iacies in urina puerorum. Et scias quod lavamentum de cupro non est propter aliud nisi ut mundetur ab immunditia sua. Et cuprum levius potest operari in ar− gentum quam alia corpora. Et ideo dicam tibi lavamentum per ad
que die terge fortiter sicut dixi. Hoc est per ad fermentum. Hoc lavamentum quod modo dicam tibi est melius aliis. Accipe de cupro 4 libras, lava cum aceto bis in die et pone ibi de sale minuto, et lava eum cum urina puerorum, et terge cum lana. Non dico tibi ista lavamenta quod tu facias de istis aliquod lava−
mentum simplex nisi ubi misceas medicinas unius lavamenti cum me−
dicinis alterius lavamenti, ut sit lavamentum compositum secundum tuum arbitrium. Nec omnes ponas quas dico nec omnes dimittas, et
tipsum operare. Dixi tibi quia magnam subtilitatem est in hoc opere, et est necesse habere subtilem sensum et magnas divitias illi qui ex hoc opere operatur, quia debet praeparare corpora ita quod quando spiritus coniunguntur cum eis nullam inveniant immunditiam. In ipsa hora est sponsalitium bonum – quia non est sponsalitium sine fermento –
quando bene conveniunt coniunx et uxor et si non fugit unus ab alio; et si frangit unusquisque sociam suam, et hoc non est bonum sponsali− tium. Sed quando vis fermentare vide quod non misceas opus petrae cum alia petra, et misce bene petram cum fermento ut totum sit fermentum. In alexir lunae si vis illum facere ad cuprum, fac ita: mitte ibi terram,
tum fuerit?” Dixit pater: “Si ita intelligas de cetero in his quae tibi locutus fuero, tibi melius esset quod numquam videres librum istum. Et non dixi tibi quod [non] intelligeres lavamenta et calces ad praepa−
randum simpliciter, sed dixi tibi per verbum quod tu misceas unum lavamentum vel calcem cum alia et ponderes eas cum tuo sensu. Et quando dico tibi quod misceas fermentum cum alexir, facere debes quia alexir non est aliud nisi res mixta de corpore minori et spiritibus et fermento, non | quod alexir sit in partem et fermentum in partem. Et hoc quod dixi tibi “iacta alexir postea fermentum postea alexir”, dixi tibi propter hoc quod quando habeas elementa in partem et fermentum in aliam partem et calcem illius corporis cum mercurio in aliam par−
tem, ideo dixi tibi “iacta calcem cum mercurio, iacta fermentum super maius corpus” ut iactares fermentum; et quando dixi tibi ut iactares alexir dixi tibi quod iactares quatuor elementa. – Ergo verbum tuum est quod habet necesse in alexir calcem prae−
paratam de quocumque corpore sit, et super illud corpus proicient illud alexir et erit calx illa spiritus.” Dixit Abuali: “Verum est quod ita dixi tibi.” Dixit filius: “Quae differentiae erunt inter illas et quae magis valebit? Aut illa in qua mixtum est alexir cum fermento et mercurio et
nis, et bene potes comedere, et secundum non potes lavare nisi in tribus rebus, et est sicut species electuarii quando sunt pulverizatae, quia quando vis conficere, primum iactas unam postea aliam postea tertiam | et conficis totas simul. Et de prima alexir proicies super quodvis corpus et venies ad illud quod optas, et si proicias pulverem de uno solo et non de alio, nihil valet. Et ideo verum est quia magis valet electuarium confectum quam illud quod non est confectum, et magis valet quando est confectum et comedis quam quando est tantum pul− verizatum. Sed feci istud secundum electuarium propter subtiliandum sensum tuum et quod homines habeant de unoquoque modo. Intellige, et Deus concedat tibi cor. Intellige. Sed tu scis quia iustum esset quod nihil dicerem tibi quia multotiens dehonestasti me et voluisti percutere me, sed ego dilexi te sicut bonus pater dilexit bonum filium. Ideo dicam tibi quantum vivit alexir cum subtilitate magna et dicam tibi perfecte. In alexir solis intrant septem
nus 83. Et quia fermentum solis durat in aeternum, non diximus de vita eius. Verum est quod mercurius durat 90 annos, sicut Aristoteles et Abimezer magister noster dixerunt in libro post naturam, quia miserunt unicuique corpori vitam suam: miserunt homini 120, et mercurio 90, plumbo 65, cupro 50, stagno 63, gallinis 3, gallo 12, equo 21 – et ad
| Iam scis vitam de alexir solis per magnam subtilitatem et magnum ingenium, modo dicam tibi de alexir lunae. Vita lunae est minor quam vita solis quantum minor est cursus. Cursus eius minimus est de 29 diebus et dimidium et 2 partes de hora et 73 punctis,
menta; et antequam dividatur per quatuor elementa usque ad 6 ebdo−
madas operare eam, et deinceps non quia non esset utilis. Vitalis post−
quam abstraxeris de loco suo et antequam dividas per quatuor ele−
menta, est vita eius 15 dies, et deinceps non opereris de ea quia nihil valeret; et quando | dividitur per quatuor elementa est vita eius 12 annorum. Lapis naturalis usque ad 1 mensem antequam dividatur per quatuor elementa durat; et quando dividitur est vita eius 15 annorum.
ueris ibi mittere, mitte sed bene cooperi de panno illo. Et sunt qui cooperiunt vas suum cum panno lineo et mittunt in fovea. Et vita plumbi calcinati est 12 annorum, et sublimati 40 annorum, et subtus stercus 4 annorum. Vita salis armoniaci soluti 4 annorum, vita urinae puerorum solutae 1 anni, vita stercoris equini 3 annorum in hora qua
Incipit secundum capitulum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capi−
tulo dicam tibi de calce cupri. Et antequam in hoc incipiam dicere,
pus tuum ab anima tua. Dicam tibi de calcibus. Calx subintelligitur pulverem et est verbum Graecorum, et secundum aliam linguam calx intelligitur confusio; magis valet intelligere confusionem quam pulve−
rem. Ad alexir solis per ad fermentum, accipe de calce hoc modo facta. Accipe cuprum, et frange per partes in grossitudine 3 vel 4 morabunt,
que aeris si bene sit coctum sunt haec. Haec signa philosophorum. Accipe cuprum quod putas calcem esse in manu – et ideo dico tibi “putas” quia non cognoscis illud bene, quia hoc esse quod putat homo bene non scit – et preme cum duabus manibus, et si cito frangatur et sit
quas eum, et si vides quod frangatur et sonitum faciat, remansit in eo parum ad coquendum.
Et quando vis eum recoquere, hoc modo facias. Pulverem | quem fecisti divide in 8 partes, et octavam partem ibi mitte de eodem pulvere quem fecisti, et postea recoque ad magis per 8 horas, ad minus per 6 horas.
Ad fermentum solis. Accipe de cupro 8 libras, et fac eum rotundum ad modum cannae et intus vanum, in longitudine 1 palmi et 2 digito− rum, et grossitudo eius sit morabunt. Ita fac omne cuprum, et accipe de auripigmento sublimato et de sulphure sublimato de unoquoque libram et semis. Et fac in hunc modum vas quod sit rotundum, et in longitudine circuli 3 palmos, et habeat palmum 1 in amplitudine ut probatur in geometria, quia hoc quod habet 3 palmos in rotunditate habet palmum 1 in amplitudine. Et adhuc magis in geometria, quia totus circulus ubi mittitur quadrangulus quod sint partes eius aequales, et quod faciat in medio quadranguli regulam et veniat in medio qua−
dranguli et habebit in ipsa regula unam partem et duas quintas de parte
dit in puncto et 4 octavas et media octava de parte inferiori, et habet regula de parte quintata 2 et octava de octava de una parte de 5. Ergo venit totus circulus 6 et 6 octavas de octava de octava. Per ad solem regula: terrae 4 partes, ignis, aer, aqua, fermentum cum spiritu, circu−
lum per corpus. Sed tu vide quod in opere de albo non sublimes mer−
curium cum vitreolo nec cum | salibus nullis nisi cum sale armoniaco mortificato, et si singulariter sublimabis magis valebit opus tuum, sicut
pigmento, per ad rubeum mittas –, fac cuprum in modum morabetino−
rum et habeat in grossitudine digitum 1, et fac ollam rotundam in eundem modum, primum cocta ad solem, postea ad ignem. Et imple ollam, inter folia mittes salem donec sit plena olla. Et fac clibanum ita
dus rectum, potes proicere 1 super 25. Accipe nitrum, pone ad aurem, et percipe si sonat quando proicitur super aes liquefactum aut qualem faciat sonitum et quando proicias super ignem: si rugiat praepara subli−
mando et indurando donec non rugiat, non desicces omnino suam humiditatem. Dixi tibi alexir si intelligis.
tum, sed quando temptabis invenies solutum. Calx ad sponsalitium lunae. Accipe de cera rubea de illa quae non est indurata, et iunge prope de auripigmento, et proice super 10 de cupro et videbis mirabilia. In zapos est magnum mirabile qui intelligere potest, quod dividat per quatuor elementa et quod iungat cum isto sponsalitio de cupro 25 uncias, de sale armoniaco soluto tantundem, bulliat per 35 horas ad minus, ad magis per 39. Mitte in fimo, et prae−
para sicut dicemus, et non mittas virgas de alchizaram nec grana de mirtis, neque hic neque ad indurandum mercurium.
mato, et de sulphure sublimato, et de sale armoniaco sublimato, et de sale alcali albefacto, de unoquoque mediam libram – et sit libra de 36 unciis –; mitte in olla rotunda cocta ad ignem, et fac cuprum laminas in grossitudine 1 digiti. Et fac clibanum in hunc modum: rotundum, palmos in circulo; et in medio sit olla posita ita quod nihil appareat de ea. Et mitte ignem per 40 horas. Et ignis sit flamma absque carbone ideo quia capiat omnes partes, quia carbo non potest capere omnes suas partes. Calx ad corpus solis. Accipe de cupro 10 libras, de auripigmento et sale armoniaco de unoquoque libram et semis. Praeparetur cuprum ita: fac de eo virgas de palmo in longitudine, in grosso 2 digitorum; et habe ollam coctam ad solem in circuitu 5 palmorum, in amplo palmum 1 et 2 partes palmi, quod eveniat quadrangulus de 12 partibus de unaquaque palmum 1 et 2 partes, habeat in circulo 16 palmos, nec magis nec mi− 198 nus, quia quando mittis 12 partes et habet | in unaquaque palmum 1 et
lige quae tibi dico, quia Aristoteles dicit quia nemo potest scire qua−
drangulum facere rotundum nec de rotundo facere quadrangulum, sed tamen dicit quod potest fieri. Hoc scias, ideo intellige quae tibi dico. Et dicam in nomine Domini. Omnes seniores de geometria dicunt quod regula de medio est circulus, 3 partes de ea, et 17 partes de 19, de 1, de 30, et dicunt quadranguli. – Quid est quadrangulus? – Est compotum quod habet in sua spatula tot quot habet in una−
quaque aliarum spatularum. Verbi gratia per geometrica fac circulum, et scribe in centro alif, et in parte ubi posuit compassum scribe gim, et in medietate circuli b, ergo tantum est de alif ad gim quantum de alif
drangulum, et sit per quartum de primo et per medium de secundo – primum ubi est
drangulos invenies eos 3, multiplica 3 infra 4 et venient 12. Computa
dum, quia tu scis quod hain,
menta gim, b, del, e, et propter spiritum zai, et per septem sales ha, tha, he, chef, lem,
mento sublimato medium pondus, de sulphure sublimato medium pondus, fac in grossitudine de 4 morabunt, in longitudine medii palmi, in amplo 3 digitorum, fac ollam in eundem modum, et mitte sicut scis, et coque per 26 horas. Et vide quod omnes horas scias per astrelabium ut non minuas nec addas in eis, et aliter non valeret. Et intellige quae dico. Calx ad sponsalitium lunae. Mando tibi, castigo, quod non opereris cuprum ad aurum nec plumbum ad argentum. Operare hoc modo et non errabis. Accipe cuprum 1 pondus et quartam partem de quinta ponderis, sal armoniacum solutum et sublimatum medium pondus et quartam partem de quinta ponderis, intellige quae dixi, salis gemmae 1 pondus, fac in modum banzolae, et sepeli in pulvere salium in olla rotunda cocta ad ignem per 36 horas, et trahe et calidum bene mitte in fimo. Et vide quod non permittas cuprum infrigidari ut videas si est coc−
tum sed dum est calidum videas si est coctum, quia si non videris dum calidum est et forte permittas refrigerari, non poteris eum reducere ut bene coquatur nisi cum magno labore. Ascende astrolabium cum horis
que 1 pondus, fac inde aerem, aquam, ignem et terram, et calcem et fermentum et sponsalitium, et proice 1 super 100, et 100 super 10 000, et 10 000 super 100 000, et 100 000 super 10 000 000. Intelliges si habes cor. Et accipe de herba quae non est herba, et in|duresce sicut oportet, et proice 1 super 12 cum quinta parte de carne salsa et cum decima
deret inde totus ignis amitteret vim suam et non attingeret ad calcem nec ingrederetur ibi de valitudine ignis. Et intellige, et Deus det tibi bonum intellectum.” Dixit Abuali Abincine ad filium suum Abuzalemi: “Iacob, sis tardus in opere tuo et non festinus, quia qui festinat nihil videt et qui tardat videt paulatim. Intellige signa et non cures de prolixitate, quia prolixitas librorum peiorat super sapientes opus eorum. Et ego non detardabo te in multis verbis, sed dico tibi quod prius ponas piper
tum fuerit safran, quia aliter non posset pistari et non sustinebit calorem ignis, et non mittas piper in
pigmenti de unoquoque quartam ponderis, fac tabulas et coquatur ad magis per 25 horas, ad minus per 15 horas. Quando facis solem non infrigides, quando facis lunam non infrigi−
des. Facies pondus de horis sicut tibi dixerim, et non facias mediam horam nec minus. Intellige quae tibi dico de magisteriis, quia si forte infrigidetur cuprum vix poterit postea redigi in calcem nisi cum magno labore. Et quando mittis ignem, iugiter ardeat et nec per horam defi−
ciat; et ita dicunt magistri quod iugiter ardeat et nullo modo de|ficiat. Adhuc magis dicam tibi de calcibus: quando mittis pulverem inter tabulam et tabulam, vide quod uno modo mittas et non mittas magis in uno loco quam in alio, sed planum sit ut totum aes plane comburatur. Et intellige quae tibi dico de magisterio.” Calx cum salibus. Dixit Abuali Abincine: “Haec calx est bona et multum bona, qui facit eam bene erit ei. Accipe de cupro dealbato cum aqua lapidis decies libram 1, salis armoniaci soluti et sublimati mediam libram, salis nitri quartam partem librae. Accipe cuprum et fac
quam impleveris illos pone illos super salem; et pone in olla vitreata ad ignem – sed sit cocta ad solem –, et da ignem ad magis 27 horas et mediam, ad minus per 25 horas et quartam. Haec est calx lunae per ad fermentum, per ad sponsalitium, per ad parvum corpus et ad magnum. Modo dicam tibi calcem solis bonam sicut praedictam in suo modo. Calx. Accipe cuprum bene ablutum et fac in modum ditalis, et accipe de sulphure sublimato ad pondus de medietate cupri, et de argento vivo sublimato quintam partem ponderis, mitte de eo in ditalibus, et quod remansit | de pulvere mitte in olla vitreata – et illa olla habeat 5 angulos, et in altitudine 6 digitos, in latitudine 8 digitos, in longitudine 12, et fac coopertorium ollae in eisdem modis. Et da ignem ad magis per 27 horas, ad minus per 22 horas. Accipe de aceto lato, de vino longo, de aqua curta, de melle stricto, de unoquoque pondus 1, hoc fac et habebis bonum magisterium. Et vide quod calx praedicta ad lunam quae fit castanellis sit de casta−
nellis habentibus in grossum 3 morabunt, et in cupro unde facies istam calcem debes ibi mittere de cornibus diaboli medietatem de octava parte ponderis. Intellige quae dico.
niaco praeparato et de sale nitro praeparato de unoquoque singula pondera. Fac cuprum in modum de canna vana in grossitudine medii digiti et 1 morabunt, et fac ollam cum virgis in talem modum ut possis ibi mittere cuprum, et nullo modo potes facere cuprum melius – et per ad lunam | fac de cupro et per ad solem de plumbo –, et mitte de virgis de praedicto cupro postquam miseris de pulvere salis intus et foris, et da ignem ad magis per 28 horas, ad minus per 22 horas. Haec est calx magistrorum, calx philosophorum.
Intellige quae tibi dico in parabolis: et comede de safran multotiens et cum hoc miserebitur tui Deus, et in omnibus escis tuis mitte safran et adiuvet te Deus.”
Incipit capitulum tertium de dictione sexta. In nomine Domini.
Dixit Abuali Abincine: “Ego dixi quod loquerer in hoc capitulo de ablutione cupri. Primum dicam cur lavant et quomodo et qualiter. Ablutio cupri est quod minimae partes ex eo se solvant. Et ablutio reddit cuprum de alio colore, et de sua natura ad aliam naturam quae
norum per auferendum, et ablutio argenti et auri per mittere, quia lavamen super pannum est accidentale et similiter argenti et auri acci−
dentale. Et lavamentum est partitio generalis super duas differentias: una differentia est lavar corpus per mittere ei claritatem et pulcritudi−
nem et auferre ei immunditiam; differentia secunda est lavar corpus ad mittendam ei pulchritudinem et nihil auferre de eo. Et in lavatione istius cupri quod nos volumus facere, volumus facere meliorem quem nos scire poterimus. Modo dicamus quae est melior differentia et prae−
missa per naturam: et natura praemisit et elegit de istis differentiis dif−
num et clarum. Nos lavamus cuprum ideo quod reveletur ibi natura auri vivi quae est in eo et quod salsedo sulphuris se minuat.
Dixit Abuzalemi Iacob Alchindi ad patrem suum Alguazir Alagel Abuali Abincine: “Filius Hauz filius Xad filius Xada per mulierem quae fuit de Avida dixit quod quidam homo ingrediebatur civitatem et invenit alium egredientem et in manu sua cuprum deferentem; cecidit cuprum et percussit eum in digito pedis et exivit sanguis. Dixit alius:
humatione fimi. Fimus sit equinus et purus ab alio fimo, et sit collec−
tum ad magis per unum annum. Natura fimi est calida et sicca, et quia est calidus et siccus ideo volumus mittere ad calcem calorem et siccita−
tem ideo ut possit sufferre humiditatem et frigiditatem ablutionum.
Et modo dicam qualiter debet fieri. Accipe calcem cum calida est, et pisa in mortario cupri, et mitte in panno lineo; et dum pisas misce cum unaquaque libra ipsius calcis 3 uncias salis armoniaci et 1 unciam salis gemmae, et liga in panno lineo ita quod pulvis non sit ibi strictus.
Et permaneat ibi per 2 dies et 2 noctes et habeat fimum superius et inferius; et trahe et pisa.
Alia inhumatio. Accipe cuprum factum in tabulis, et mitte in panno lineo et sepeli in fimo; et sit ibi per 4 dies et tot noctes, quia magis opus est quod fortitudo fimi ingrediatur in istud quam in aliud. Hic multa superflua praetermisimus. 3 et 3 et 3 et 3 sunt 12, et per 12 vices 12 sunt 144, et per 144 vices 144 sunt 12 356. Cornua bovis sunt capilli et petra dura, cornua cervi sunt sanguis et petra mollis, cornua rinocerontis sunt ova et petra me−
diana. In hoc quod dixi tibi per 4 vices 3, | hoc est dicere quod de unoquoque lapide praedicto facias quatuor elementa scilicet ignem,
Et ubi inveneris lapides gergozos scias esse ignem. Disce quod tibi dixi et non erres. Et inhumationem cupri subtus fimum non dixi nec misi in nullo capitulo quia est levis, non ideo quia magnam vim habet et est necessa−
ria in magisterio.
Alia inhumatio. Accipe de cupro libram, de sale nitro pistato me−
diam libram, misce super marmorem et pista bene simul donec mi− sceantur, et postea expande super pannum lineum, et stet ibi per 3 dies et 2 noctes. Et trahe et pisa, et torna super unam cazolam, et iterum pisa cum sale armoniaco 3 uncias, et mitte subtus fimum in panno lineo, et stet ibi per 4 dies. Hic est melior modus per mittere subtus fimum. | Alia inhumatio, et est bonus modus philosophorum, modus sa−
pientis quando bene praeparat magisterium suum. Accipe tabulas cupri calcinatas et mortifica in aqua lapidis ter, et postea pisa cum sexta parte salis armoniaci et cum media de sexta parte salis nitri – salis armoniaci soluta sublimata et sal nitri bene praeparato; pisa super marmor, et imbibe cum urina puerorum distillata, et expande super pannum li−
Alia inhumatio cupri. Intellige quae tibi dico. Accipe 1 et 2 et 3 et 4, 1 est aer, 2 sunt aqua, 3 sunt terra, 4 ignis. Intellige pondera ista: ad solem 2 pondera terrae, 3 de aqua, tot de aere, 1 pondus et dimidium de igne; ad lunam 3 de terra, 2 de aqua, tot de aere; et unicuique me−
dium pondus mercurii. Accipe de cupro 3 libras, salis armoniaci 3 uncias, salis nitri 1 unciam, salis gemmae 2 | uncias et semis, baurac carmini 1 unciam et quartam, tere in marmore et misceatur cum cupro.
Accipe pannum lineum et expande, et expande desuper praedictum pulverem; et accipe de oleo de lapidibus girgontis et accipe aquam de alcalcodre et misce cum praedicto oleo, et imbibe ut homo habeat sitim in mane, in meridie, in nocte, et non habeas famem. Sit sub fimo 55 horas et quintam horam; trahe et operare.
Alia. Accipe de tribus cordibus et quartum – de quarto sit minor pars quam de omnibus aliis; et corda sint de istis bestiis quas tibi dicam:
Alia. Dixit Abuali Abincine ad Abuzalemi: “Quando vides filium tuum transire, accipe urinam suam et distilla, et stercus suum et mitte subtus fimum, et divide | capillos suos per quatuor elementa, et iugula eum et sanguinem divide per quatuor elementa, et accipe de unoquo−
que 1 pondus et proice ibi cuprum. Et si vis facere rem utilem, quando nascitur filia in domo tua, in ipsa nocte iugula eam et sanguinem divide per quatuor elementa. Et non intelligas quod filios tuos et filias iugules, sed propter filios dico tibi argentum vivum et propter filiam petram mollem, intellige scilicet sanguinem.
Signum lapidis nostri si est bonum. Da bibere mulieri praegnanti de filia et pariet filium, hoc est dicere mitte super lunam et erit solem. Et insuper de hac medicina si dabis mulieri cuilibet concipiet, hoc est
Alia. Accipe de cupro 12 libras, de sale alcali soluto et dealbato 1 libram, salis armoniaci sublimati et praeparati mediam libram, salis gemmae tot, nitri quartam partem, tere simul et fac de eo pastam cum aqua lapidis, et in illa pasta misce cuprum totum; et fac inde panes, et vide quod bene sit pastata. Et mitte unumquemque panem singulariter in pannis lineis, et mitte sub fimo et stet ibi per 7 dies et 2 noctes; et trahe et mitte in opere. Postquam diximus de humatione cu|pri et complevimus, modo dicemus de ablutionibus.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Prima ablutio cupri post calces haec est. Accipe acetum distillatum, et urinam puerorum distillatam, et sal armoniacum solutum, et omnes sales solutos, et de aqua lapidis multum, et de vasis vitreis factis in multis modis, rotundis, et quadratis, et quintatis, et sextatis, hoc est dicere cum tot angulis. Et haec est prima ablutio cupri ad opus lunae per ad fermentum. Accipe de calce cupri quam humasti 4 libras, salis communis 4 libras, de aceto forti tot, bulli per 3 dies ter in die, et agita cum spatula unaquaque hora; et ablue cum aqua salsa in quarto die, et quando abluis dimitte eum parum requiescere et postea verte aquam, ita facies quinquies aut
niaco soluto libram semis, alumen album solutum tot, de pulvere salis nitri | 3 uncias, misce totum cum pulvere cupri et mitte ibi de aqua lapidis quartam partem librae; et mitte in vase vitreo, et sit subtus fi−
mum per 9 dies et septies in die agita; postea ablue cum aqua salsa et dulci mixta – sed magis sit ibi de dulci quam de salsa. Et postquam sic lavaveris accipe de urina puerorum distillata, et mitte de sale gemma 1 libram – et urina sit 5 librae. Et tu debes habere in opere tuo pondera et mensuras et michilas: pondera cum quo ponderes cuprum et omnem calcem et omne aliud; mensurae sint cum quo mensures aquam et acetum et urinam et omne quod defluit; michilas sint ut capias cum eis ignem et terram et oleum. Et accipies de aceto 1 libram et bullies ibi calcem cupri per 5 dies quinquies in die, et unaquaque die misces 1 libram de urina distillata cum 2 unciis de sale gemma et 2 unciis de
tum et nulla erit differentia inter illos nisi ad ignem, et misces ibi de mercurio sicut dicam tibi in suo loco, si Deo placuerit.
Alia ablutio. Accipe de cupro 12 libras, bulli in aceto et sale quan−
tum necesse fuerit per 12 dies, et mitte in istis 12 diebus 3 dies subtus fimum – primus dies erit in primis 4 diebus, alter in aliis 4, tertius in aliis 4; et unaquaque vice quando extrahis de fimo bulli et agita bene.
Et ita facies quando mittes in fimo: accipe de sale armoniaco 4 uncias, et tot de sale nitro, et sale gemmae et sale communi et de alumine de unoquoque 2 uncias, misce cum his calcem cupri, et proice ibi de urina distillata 20 libras, de aceto 10 libras, de aqua lapidis 3 libras, commisce
Alia, ad solem. Accipe baurac Armini 1 libram, tot de vitreolo, urina puerorum distillata 10 libras, salis armoniaci mercurialis 1 libram. Et salis mercurialis est hoc modo: omne sal est mercuriale ut mercurius sublimatur, et tantum valet apud nos bis sublimatum quantum si subli−
maretur ter aut centies, et semper vocatur sal mercurialis quamvis semel sublimetur. Accipe | de aceto 2 libras, misce et bulli per 28 dies quin−
quies in die; postea ablue cum aqua dulci. Postea accipe de urina distil−
lata 1 libram, vitreolis 2 libras, oleo lapidis libram semis, fac pastam et misce ibi cuprum – et praedictum sit cuprum 5 librae –, mitte subtus fimum in vase vitreo et stet ibi 5 dies; et trahe, et ablue cum aqua dulci, et operare. Et si fundas eum cum parvo igne invenies eum de colore auri, sed non est verum donec mittas ibi de mercurio sicut tibi dicam.”
Alia. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de baurac Armini, et de vi−
treolo, et de sale gemma, de unoquoque 1 pondus – sed vide quod sit
220 nis et antequam descendat ad epar erit fusum. Signa solis: pasta | cal− cem cum parva aqua et comede, et invenies eum in felle de colore auri, et hic non est necessarius panis. Signum secundum solis: in pulvere de avellanis sicut fecisti cum luna sic facias cum sole, sed mittes ibi partem quandam de girgoncis. Et intellige, et Deus det tibi intellectum ad intelligendum signa philosophorum, quia qui eorum signa intelligit ipse scit magisterium.
Alia. Accipe de cupro 15 libras, salis armoniaci, salis nitri de uno−
quoque 1 libram, salis gemmae et salis communis, de unoquoque 2 libras et semis, urina puerorum distillata, acetum, de unoquoque libras, bulli sicut diximus superius in ceteris, et mitte in fimo et stet ibi
Alia. Dixit Abuali Abincine: “Sunt multi magistri qui lavant alio modo, quia dicunt quod sales non debent mitti donec ablutio sit facta. Hoc verbum multi non concedunt, et hoc est verbum de Micratis philosophi qui dicit: “Non desicces donec prius imbibas.” Et sunt multi qui desiccant antequam imbibant. Sed si omnes in unum penderemus verbum, nihil erit et cito deficiemus. Dicam tibi verum. Hic dimisimus multa superflua.”
Alia ablutio. Dixit Abuali Abincine: “Mitte corpus minimum super maximum, et sublima mercurium et aufer ei valorem suum. Accipe de cupro 3 libras et de sal nitri 4 libras, misce totum cum 5 libris de urina puerorum et tot de aceto, et intellige. Sublima mercurium purum et magis valet. Sed si vis sublima cum sale armoniaco quia aufert ei humiditatem. Sed qui sublimat mercu−
rium purum novies habet totum magisterium.
sce, encera, sublima, solve, misce quartam partem mercurii sublimati pulverizati et fac pastam de septem salibus, et descende per botum barbatum 3 vices, postquam commiscueris illud cum 21 libris de cupro abluto et calce facto et lavato sicut iussi in prima ablutione. Et lava bene corpora quia melius recipient spiritus, et quanto magis descendes per botum barbatum magis valebit. Intellige quae dixi.
Alia. Accipe cuprum et sales, lavar et praeparare et bullire et agitar et subtus fimum sepelire, et fac sicut magister facit per omnes res. Et intellige, sed mercurius antequam opereris sit bene praeparatum.
Alia. Accipe de sale alcali 3 libras, pista in marmore cum 5 libris calcis et mi|sceatur totum, et pone in olla vitreata, et stet subtus fimum 9 dies. Et vide quod istas fortes ablutiones non facias nisi tantum ad mercurium. Et non opereris nisi coram tribus tantum hominibus, et hoc facias tantum homo, quia nullus possit addiscere magisterium.
Explicit capitulum tertium de dictione sexta de lavamentis, et modo loquar de indurare cum virtute Domini. Et intellige quod mercurius nullo modo dimittas sublimare. Et intellige.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Omnes res quae se indurant, aut se indurant quomodo petram congelando aut se indurant ut possint malleari. Et modum indurandi et congelandi non quaerimus
ratio per fortitudinem alterius sicut mercurius per fumum plumbi, et est induratio cum adiun|ctione alterius sicut cuprum cum sale armo−
niaco. Et omnes res quae sunt frigidae naturae congelant cuprum et eodem modo fit de siccis rebus. Et induramentum debet fieri in vase metallino et non in alio, quia si faceres in vitreo aut in alio non tantum valeret. Et cuprum quod tu indurabis et encerabis et sublimabis et solves, illud erit bonum quando coniunges cum alio per descendere per botum barbatum, et illud cuprum quod tu coniungis cum eo debet ablui et calcinari et ad magis quod debet esse 50 pondera ad 1 pondus, ad minus 25, et sunt qui faciunt de 20 – et est melius – et de 18 et de 15, sed melius est de 20 de 22 et de 25. Et modo incipiam induramen− tum cupri.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de cupro 12 libras, de sale armoniaco bis sublimato totidem, misce cum cupro, et mitte in vase metallino et sepeli in fimo 21 dies; et trahe et mitte in magisterio.
Aliud induramentum. Accipe de cupro 12 pondera, et misce cum totidem de sale nitro et de aceto in media quantitate, mitte in cucurbita metallina et stet sub fimo 9 dies; et trahe. Intellige quae dico.
Aliud. Accipe de sale nitro sublimato 1 libram, de calce cupri 3 libras, misce et pista super marmor cum urina puerorum et aceto, mitte in vase rotundo de metallo et stet subtus fimum per 15 horas; et trahe et mitte in opere.
Aliud. Accipe de baurac Ermini 2 libras, de cupro 8 libras, et pista super marmor et imbibe cum oleo lapidis et cum urina puerorum distillata et cum aceto distillato, et mitte in panno lineo in vase metalli et stet subtus fimum per 32 horas de horis animales. Et intellige.
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum encerandi. Et non misimus differentiam de indurando cupro per ad aurum sive per ad album, neque in encerando misimus differentiam. Et dicam unum quid est encerar:
vere non est aliud nisi redigere cuprum in humiditatem et similiter encerar?”, respondemus: reprehendis quod non debes et quaeris simili−
ter quod non debes quaerere, quia qui encerat non solvit nec qui solvit encerat, quia calx cupri quando est indurata, si accipias de ea partem et mallees efficitur pulvis, et quando enceratur malleat se. Si accipias de cupro sublimato et mallees elongabis, et quando est solutum efficietur aqua – non aqua pura – quae non possit pistari. Et adhuc magis dicam tibi, quia quando induras primum et postea mollificas, illud vocatur encerar. Quando ponitur de calce in alutello cum spiritibus et sublima−
tur, recedit humiditas et se desiccat, et quando revertitur in prima humiditate, vocatur solvere, vult dicere solvere rem quam fecimus et solvere partes cupri unas ad alias. Et si quis dicat “cur volumus subli−
mare ut postea solvamus?”, dicemus quia hoc facimus ut imprimemus naturam cupri. Ergo iam intelleximus differentiam inter solutionem et encerationem. Et modo dicam modum encerandi. Et intellige. | En−
cerar fit multis modis: sunt quidam qui encerant in vase vitreo et alii
Et accipe de calce cupri 3 libras, salis armoniaci 1 libram, de nitro soluto libram semis, et tot de aqua lapidis, misce et mitte subtus fimum per 12 dies. Et perfora pedem filii tui et suge totum sanguinem, et de illo sanguine mitte ibi quartam partem mediae unciae. Hic dimisimus multa superflua.
Aliud. Accipe de urina puerorum distillata 4 libras, de aceto distil−
lato, cum sale communi et aqua lapidis, de unoquoque 1 libram, accipe de calce cupri 2 libras, salis armoniaci soluti quartam partem librae, de sale alcali soluto quartam partem librae, mitte in vase vitreo subtus fimum per dies. Et intellige.
Aliud. De uno oculo, de una manu, de uno pede, de unoquoque mediam unciam, de aqua lapidis quartam partem unciae, mitte subtus fimum per 3 dies.
Aliud. Accipe de sale armoniaco soluto, sal alcali soluto, baurac soluto, salis nitri soluti, alumine soluto, sal gemma, et sal communi soluto, de unoquoque pondera aequalia, de calce cupri quartam partem
de totius ponderis praedicti, de aqua lapidis quartam partem de ponde−
ris unius salis, mitte subtus fimum et stet per 21 horas – et unaquaque hora sit de 3 horis et dimidia, et sit hora de 60 punctis, et punctus sit de 60 secundis, et secundus de 60 tertiis, et tertius sit de 60 quartis, et sic usque non habeat finem.
Aliud. Cor cuculli, cor aquilae, cor lupi, de unoquoque 1 libram, de calce cupri 2 libras, mitte subtus fimum et stet ibi per 2 dies. Et intellige.
Et vide quod in omnibus enceramentis quae facies mittas de aqua lapidis, et enceramentum sit in vase vitreo.
Aliud. Accipe vitreol 1 libram et semis, baurac mediam libram,
salis armoniaci soluti mediam libram, de aqua lapidis 1 unciam, et stet in fimo per 23 dies; et trahe et mitte mediam unciam ignis antequam sublimes. Intellige. Satis dixi de enceratione, et modo explicabo
mationem.
Incipit capitulum sextum de dictione sexta. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi in hoc capitulo quod ponerem maius magisterium cupri, scilicet sublimationem, dicam cum virtute Domini, sed Deus det nobis intellectum. Quatuor sunt quae nos opor−
tet Deo – et qui facit habet magisterium –, quae sunt: da elemosinam, hic dimisimus superflua. Nullus debet sublimare calcem per descendere per botum barbatum, sed debet sublimare per ad alexir. Et illae res quae se sublimant duobus modis se sublimant: aut se sublimant per se ipsas quia sunt spiritales, aut [
pigmentum non sunt necessaria ad sublimandum aes ad opus lunae.”
Dixit Abuali Abincine: “Modo incipiam sublimamenta quomodo sunt, et dicam tibi sicut pater dicit bono filio. Accipe de cupro abluto et calce facto et abluto durato et encerato 3 libras, de sale armoniaco soluto et sublimato 3 libras, de auro vivo sublimato duodecies 3 libras, salis alcali sublimati medium pondus – mittimus ibi sal alcali non ut sublimet se sed ut adiuvet ad sublimandum, sed vide quod ad opus lunae non misceas auripigmentum nec sulphur nec ad opus solis sal
Hic dimisimus superflua.”
Alia sublimatio cupri. Dixit Abuali Abincine: “Fac ferrum quod sit in longitudine 2 palmorum et medii, et in medio ferri fac concam cupri, et pone matrem tuam in medio ferri et ferrum intret in fundo matris, hic dimisimus superflua. Accipe de sale armoniaco 4 libras, de argento vivo 4 libras, de aceto 1 libram, de sale gemma 1 libram, pasta totum in marmore miscendo et pistando, et adiunge ibi 3 libras cupri, et mitte ignem per 2 dies et per noctem 1; postea trahe et sublima eum in cucurbita aut in alutel.
Alia sublimatio. Intellige quid est sublimatio et intellige ibi tres res: una est quod corpus fit spiritus de subtili natura, secunda est quod mercurius se encorporat cum calce, tertia est quod assumit colorem. Et debes intelligere unamquamque istarum quomodo se debet fieri in sublimatione. Et debes scire quod calx per ad lunam quando sublimas cum argento vivo debet esse et mercurius album, et mercurius cum quo tu sublimas calcem ad solem debet esse rubeus, scilicet rubefactus cum igne lapidis. Et debet esse pulvis non induratus sed enceratus post indurationem, quia induratus nisi sit enceratus non bene operatur nec
Alia sublimatio. Dixit Abuali Abincine: “Sunt quidam qui sublimant cum auripigmento sublimato et cum sulphure sublimato, et dicam tibi de istis sublimationibus sed non conveniunt ad lunam quia luna debet sublimari cum mercurio et sale armoniaco et non cum alia re. Et per ad solem debet sublimari cum auripigmento et cum sulphure sublimato et mercurio sublimato, quia auripigmentum et sulphur colorant citrinum et rubeum, et ad lunam non sunt necessarii isti colores quia isti colores
Alia sublimatio. Accipe de cupro abluto et calce facto et lavato et indurato et encerato 8 libras, de auripigmento sublimato, de mercurio sublimato, de sulphure sublimato, de baurac Armini, de unoquoque 1 libram et semis, de sal gemma, de sale alcali, de vitreolo, de unoquoque 6 uncias, pone totum praedictum commixtum super marmor, et misce et molle; et imbibe cum oleo lapidis postquam miseris ibi de vitreolo 1 libram. Et mitte in alutello et da ignem per 2 dies et noctem 1 – de diebus medianis, nec magni nec parvi –, et dimitte.
Alia sublimatio. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo faciunt lutum magisterii et lutum per ad totum magisterium, et dicam tibi omnia luta quae intrant in magisterium. Primum dicam lutum per claudere ollas ad calcem faciendum per ad solem vel per ad lunam, rotundas vel quadratas vel tertiatas vel in alio modo factas: et illud lutum non debes facere nisi de terra rubea mixta cum capillis. Aliud lutum, per cooperire ollas. De terra rubea 20 libras, de capillis et de arestis mediam libram, salis communis quintam partem librae,
Aliud, ad cooperiendum ollas. Accipe de terra rubea 6 libras, de capillis mediam libram, pasta per medium de aceto et aqua. Et hoc intimavimus lutum de faciendis calcibus, sed quando cooperiunt ollas non mittant pannum lineum nisi tantum lutum, et sufficit quando bene lutant. In nomine Domini. Incipio dicere lutum ad lutandos alutellos. Et debet lutum istud esse secundum rem quae se sublimat in alutellis, quia si tu sublimas <
Accipe de terra rubea de magisterio quod non sit sicca 20 libras, de pilis 3 libras, salis gemmae et salis communis de unoquoque quartam partem librae, cineris sarmentorum 1 libram, aceti et urinae puerorum de unoquoque 1 libram, tere terram et taratantariza cum spisso taran−
tara, et ita facies de salibus, et ita facies de cinere, et scinde pilos, et
Aliud lutum, per ad alutellos ad sublimandum mercurium. Accipe de terra 10 libras, cineris 1 libram, salis communis 1 libram, de pilis scisis 1 libram, de arestis 2 uncias, de aqua quantum sufficiat, et misce ibi 6 albumina ovorum.
Aliud, per sublimare spiritus et corpora. Accipe de terra 30 libras, de pilis 6 libras, cineris 1 libram, pasta cum aqua salsa sufficienter et operare sicut diximus.
Aliud, ad alutellos per sublimar spiritus et corpora. Accipe de terra 40 libras, de pilis 4 libras, salis communis 1 libram, de arestis 2 libras, pasta sicut diximus cum aqua dulci. Et si vis lutare vas quando assas mercurium debes accipere de ipso luto, et sunt qui mittunt in lutum mercurii pulverem de gallis, sed non est nobis necesse. Ostendam tibi quoddam magisterium quod faciunt philosophi. Accipiunt laminas cupri, et mittunt in ignem donec sint rubeae, et mortificant in aqua lapidis et in oleo mixto per medietatem 50 vices, et proiciunt super illas alexir lunae et non curant de lavar nec de calce facienda. Et sunt qui vendunt eum pro lunam, ita bonum videtur et efficitur. Sed Deus scit quod nolui facere nisi rem certam et bonam, sed quando volo facere sine alexir descendo per botum barbatum et valet magis quandoque quam illud quod fit cum alexir. Modo dicam tibi modum alutellis ad sublimandas omnes res.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo debent fieri alutella. Alutel fuit inventum per geometrica, et docet nos hoc magisterium quod oportet quasdam res sublimare. Et quod subli−
lae et in medio facies valliculam quandam ut circulus quem facies in coopertorio possit intus in praedicta valli ingredi: quod se sublimabit non poterit foras egredi. Et postea ampliabis vas plane et de seipso
rio. Et ita sit profundum: quod miseris intus rem sublimandam rema−
neat adhuc spatium vacuum circa altitudinem 5 digitorum. Modo dicam tibi coopertorium quomodo | debet fieri. Coopertorium debet fieri de latitudine alutelli ita quod nec minuat nec superet; et facies eum in modum scutellae, et intus in sumitate facies cavum ut digitus 1 possit ibi abscondi. Et sit os eius amplius quam os alutelli et facies in coopertorio cavum quoddam ut possit ibi abscondi digitus 1 et medius, et deinde facies latum. Et postea facies in eo quendam circulum qui intret in vallicula illa quam tibi dixi de alutello. Hoc est aludel de phi−
losophi ad sublimandum mercurium.
Aliud ad sublimandum mercurium. Facies in modum quem prae− dixi, sed non facies in eo ultimum circulum, sed praedictum alutel valet magis ad sublimandum mercurium. Et modo incipiam dicere alios alutellos.
Aliud. Sunt qui faciunt in modum scutellae profundae sed faciunt in eo circulos magnos et ita in coopertorio, et sublimant in eo spiritus et corpora sed non mercurium.
Aliud. Fac in modum primi alutelli, et non facies in eo cavum intus nec in coopertorio; facies planum, et fac coopertorium in eundem modum.
Accipe de cupro 20 libras, salis gemmae 3 libras, salis armoniaci sublimati 10 libras, mercurii sublimati de|cies 4 libras, mortifica et misce, et mitte in alutello et da ignem per diem 1 et noctem. Intimavi−
mus alutellos et lutum magisterii et sublimationem cupri. Et finit hic capitulum sextum de dictione sexta.”
In nomine Domini. Incipit capitulum septimum de dictione sexta.
Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam solutionem corporum – et tantum solutionem cupri. Et qui audit solutionem putat quod corpus revertatur in aquam, et hoc non potest fieri quia sensus nec natura hoc praestat. Sensus duobus modis hoc non dat: primum quia de
Sed dicam tibi quia solutio est tribus modis: solutio quae vertitur in aquam omnino, sicut faciunt sales qui se vertunt in aquam; et solutio unius partis corporis et non de toto, sicut solutio mercurii; et solutio
Et debes scire quod solutio non debet fieri per res siccas sed per res humidas, et antequam dicam tibi de solutione, dicam tibi cum quibus rebus debes solvere. Et quia sunt pauciores illae res cum quibus solvunt quam sunt cum quibus non solvunt, dicam tibi cum quibus solvunt tantum. Sunt autem haec: sal armoniacum | solutum, et baurac carmini, et sal nitrum, et sal alcali solutum, et aqua aluminis albi, et attin−
car, et urina puerorum distillata, et sal communis solutum, et sal gemma solutum cum aqua lapidis et oleo lapidis, et aqua vitreoli, et
Et dixi tibi in principio libri quia si prius non scis omnes res quae sunt naturales et in qua differentia sunt de praedictis complexionibus, non debes ingredi in magisterio. Et quando hoc scias, scias eas solvere et revertere ad primam naturam, et scias quantum sit in unaquaque de aqua, de aere, de terra, de igne; ideo quando tu vis solvere quod scias quod calx illa quam tu vis solvere quantum amisit de sua prima natura, et si hoc nescires nihil prodesset tibi. Scias quod, quando tu vis facere calcem cupri, cuprum naturaliter est in differentia 29 de differentiis
Quando tu facis calcem per ad lunam, re|digis eum de maiori siccitate, de frigiditate minori, de calore minori, de humiditate minori. Quando tu abluis bona ablutione, redigis eum in humiditate maiori, calore minori, frigiditate minori, siccitate minori. Quando tu induras, redigis eum in siccitate maiori, calore minori, frigiditate minori, humiditate minori. Quando tu enceras, facis humiditatem maiorem, frigiditatem minorem, calorem minorem, siccitatem minorem. Quando tu subli−
mas, facis calorem maiorem, humiditatem minorem, frigiditatem mi−
norem, siccitatem minorem. Quando tu solvis, facis frigiditatem maio−
rem, humiditatem minorem, calorem minorem, siccitatem minorem. Et haec est in differentia 57, in loco ubi est luna; apponimus ibi mercu−
rium praeparatum – ultra illum qui est ibi naturaliter –, et fit melior luna. Et si non esset propter dilatationem libri, facerem te intelligere hanc reversionem calcis de differentia in differentiam, et cur hoc facit et quomodo. Et si quis nobis dicat “hanc differentiam iam nobis dixisti in bona lavatione”, dicemus quod hoc non facimus nisi ut redeamus ad differentias, quia quod primum facimus induramus et quando est induratum
Et quia diximus solutio quid est, dicemus modum solvendi. Accipe de cupro abluto et calce facto et abluto et indurato et encerato et subli− mato 4 libras, salis armoniaci soluti 6 libras, salis alcali soluti 2 libras, aqua lapidis 1 libram, mitte in cucurbita vitrea aut metallina et sit sub fimo per 27 horas – unaquaeque hora de 24 in die; trahe et operare.
Alia solutio. Accipe de cupro 3 libras, salis gemmae et salis commu−
nis soluta de unoquoque 3 libras, aqua aluminis et urina distillata de unaquaque 2 libras, misce et sit subtus fimum per 8 dies.
Alia solutio. Accipe de cupro 1 libram, de aqua lapidis, et sale armoniaco soluto, et salis nitri, et salis alcali, et aqua aluminis, de uno−
quoque quartam partem librae, mitte sub fimo et stet ibi per 25 horas – unaquaeque hora de 24 horis.”
Alia solutio. Dixit Abuali Abincine: “Haec est melior solutio omnibus aliis per ad album scilicet ad rem quae est corpus istud. Accipe de cupro 10 libras, sale armoniaco soluto 3 libras, aqua aluminis, urina
Alia solutio. Salis gemmae soluti, salis nitri, de unoquoque quartam partem librae, baurac carmini, auripigmentum solutum, de unoquoque unciam 1, cupri 3 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo 10 dies.
Alia solutio. Auripigmento, sulphure, de unoquoque 2 uncias, oleo lapidis 1 unciam, cupri 1 libram, mitte in vase vitreo subtus fimo 3 dies. Modo dicam tibi qualiter se solvit auripigmentum. Accipe de auri−
pigmento 1 libram, pisa cum aceto super marmor, et accipe de petra tinga 1 unciam, pisa super marmor per 9 | dies novies in die et mitte ad solem; postea mitte sub fimo et stet per 40 dies, et invenies aquam currentem. Hic modus est ad solem tantum, et in aliis modis solvunt eum et ego dicam tibi. Et postea dicam tibi de plumbo quomodo de− scendunt eum per botum barbatum per ad aurum sicut cuprum ad argentum.
Alia solutio. Accipe de auripigmento 3 libras, de lacte caprarum 9 libras, pisa auripigmentum, et proice in lacte, et bulli donec nihil remaneat de lacte. Et postea pisa super marmor cum parvo de aceto et cum 1 libra de sale nitro et 1 libram de sale armoniaco et de boragine
cum in campo, aves quae inde comedunt morientur, et illud est toxi−
cum eorum, et iste est melior modus ad occidendas aves.
Alia solutio. Accipe de cupro 3 libras, de vitreolo 1 libram, de baurac libram semis, de sal gemma 2 libras, de sale armoniaco soluto 2 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 11 dies.
Alia solutio. Accipe de sale armoniaco soluto 10 libras, sale nitro, et sal gemma, et sale alcali, et sale communi, de unoquoque libram semis, aqua aluminis albi et urina puerorum distillata, de unoquoque 3 libras, aqua lapidis 1 libram, de cupro 15 libras, pisa totum et misce, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 13 dies. Et haec est melior solutio philosophorum.”
Alia solutio. Dixit Abuali Abincine: “Cum ista solutione perficiemus capitula solutionum, quia diximus in solutionibus quae oportuit et cum hoc quod hic dicemus erit completum. Et in hoc omni supradicto sunt solutiones auri et argenti et sponsalitii ad omnes res qui bene eas potest praeparare cum prima subtilitate. Accipe de cupro 4 libras, de vitreolo
Incipit capitulum octavum de dictione sexta. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de plumbo, et incipit capitulum octavum. Postquam locutus fui in re rubea et alba et in hoc quod non est rubeum nec album, modo loquar in nigra. Et intellige quod omne quod loquar tibi in hoc libro utile est totum et nihil ibi est superfluum, et qui non intelligit videt verba philosophorum et despicit.
Natura plumbi est frigida et sicca, et est de natura Saturni, et est in differentia 39. Intellige opus eius et mutationem eius multam. Dicam quod opereris auro et argento, sed in auro mitte plumbum et in ar− gento cuprum. Prima res quam hic dicam tibi erit ablutio, et calx fa−
cere, et lavar, et indurare, et encerar, et sublimar, et solvere; et levius tractabo quam fecerim de cupro et non dicam tibi ibi tot rationes. Plumbum ita abluitur per purgare quod extra est, sed prius debes fun−
dere 6 vices aut 7.
Lava hoc modo. Accipe de aceto 1 libram, urina puerorum tantun− dem, sal communi tantundem, de plumbo 2 libras, fac partes sicut debes, et lava, et bulli sicut debes, et erit ablutum.
Alia ablutio. Accipe de plumbo 5 libras, de urina puerorum tan− tundem, de aqua salsa tantundem, bulli per 24 horas, et erit ablutum. Sed debes scire quod quando lavas cuprum aut plumbum, quando trahis, debes eum extergere cum panno lineo ideo ut non accipiat salsedinem. Et debes scire quod haec ablutio non est nisi ut desuper abluatur, quia quae est per ad corpus post calcem fit. Et non debet cuprum nec plumbum, quando ea lavas, remanere per noctem in illa re in qua ea lavas, et si ibi remaneret efficeretur viride. Et debes scire quod cuprum est bonum per facere argentum absque alexir et plum−
phi probaverunt.
Alia ablutio. Accipe de aceto 3 libras, de urina puerorum tantundem, aqua vitreoli tantundem, de arena 3 libras, de plumbo 5 libras, bulli et frica usque sit bene ablutum. Et debes scire quod urina nec acetum intrant in magisterio nisi di−
stillentur et bis et ter, quia in quantum amplius distillantur magis va−
lent. Et quando bullis plumbum debes bullire in vase de metallo quia si in alio vase bullires non tantum valeret.
Alia ablutio. Non debes accipere de plumbo alcofoli nisi prius esset praeparatum sicut necesse est, nec debes accipere de plumbo gozi nec de alio plumbo nisi de illo quod tibi ostendi in principio libri.
Accipe de illo 10 libras, et bulli in aqua salsa, et terge cum panno lineo mundo. Et nulla hora dimittas ipsum humidum, quia si dimitteres ipsum humidum, iam dixi tibi detrimentum quod inde sequeretur. Et intellige magisterium philosophorum.
Alia ablutio. Accipe de plumbo 5 libras, salis gemmae 1 libram, salis armoniaci 1 libram, salis communis mediam libram, urina puerorum et acetum de unoquoque 3 libras, aqua salsa 5 libras; bulli per 24 horas 5 vices, et in illis 24 horis trahe ad solem per 2 horas. Et non festines opus.”
Alia ablutio. Dixit Abuali Abincine: “Dicam hanc ablutionem et perficiam omnes ablutiones plumbi. Accipe de plumbo 10 libras, de urina puerorum distillata, de aceto distillato, et de aqua salsa, et de aqua
Incipit capitulum nonum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de calcibus plumbi faciendis, et loquar sicut philosophus debet loqui et dimittam omnes dilationes aliorum hominum. Iam scis cur faciunt calcem et quid est calx et cur efficitur calx. Et illa quae faciunt calcem sunt septem: plumbum, fer−
rum, cuprum, stagnum, aurum, argentum, metallum, latonem. Et dixi cuprum et dicam modo alia sex cum virtute Domini. Septem sunt modi faciendi calcem plumbi, et ista quae comburunt corpora et aufe−
runt suam humiditatem sunt haec: sal alcali, sal armoniacus, sulphur, auripigmentum.
Et debes scire quod argentum vivum sublimatum non intrat in ma− gisterio lunae nec auri, quia quidam faciunt illum de plumbo, et hic dicam tibi modum faciendi antequam incipiam dicere de calcibus, quia
Et quando vis probare illud an | sit bonum, accipe laminam cupri, et calefac, et frica eam cum illo, et si albescat scias quod est bonum, sin autem nihil valet.
Alia probatio. Accipe de argento vivo, et proice in mortario cupri, et mitte desuper cinerem
Alia probatio. Accipe de argento vivo, et mitte et cola per pannum lineum: et cadat in aluta, sed liga illam alutam fortiter ne possit egredi. Et accipe ollam unam et imple de aqua et proice ibi illam alutam, et si ascendit sursum scias quod est bonum, et si non non est bonum, et non
Alia probatio. Accipe de argento vivo, et mitte in panno lineo, et mitte sub fimo et cum extraxeris inde si inveneris illud non est bonum, sin autem bonum est. Et modo incipiam dicere de calcibus cum brevissimo verbo, si Deo placuerit. In nomine Domini. Prima calx ad plumbum. Accipe de plumbo pondus 1, fac laminas, et mitte in olla de terra magisterii cocta ad solem, et mitte ibi de sale – et sit sal per medietatem plumbi – et proice sal inter laminam et laminam; et mitte in furno magisterii, et coque ibi, et accende ignem ad minus per 18 horas, ad magis per 28 horas.
Calx secunda. Accipe de plumbo, et fac ad modum brachii scilicet ad modum cubiti, et fac ollam ad modum cucurbitae longae de terra rubea cocta ad solem, et accipe de sulphure sublimato, et pisa et mitte super plumbum – et sit plumbum 4 partes et sulphur 5 partes; et mitte in furno et da ignem ad magis per 28 horas, ad minus per 22 horas.
Calx tertia. Accipe de plumbo et fac in modum cannae, et mitte in olla sicut decet, et accipe de auripigmento sublimato pulverizato et mitte desuper et deorsum et similiter mittes de eo in cavo cannae plumbi; et mitte in furno magisterii et da ignem ad magis per 42 horas, ad minus per 36 horas.
Calx quarta. Accipe de plumbo et fac ad modum morabunt 8 pondera, mitte in olla; et accipe de sale armoniaco sublimato pulverizato et indurato 2 pondera, de sale communi 4 pondera, mitte in olla inter morabunt et morabunt; et mitte in furno communi et sit ad minus per 13 horas, ad magis per 40 horas.
Calx quinta. Accipe de plumbo, et fac partes longas et grossas, et accipe de auripigmento sublimato et de sulphure pondera aequalia – et sint ambo decima pars plumbi –, et mitte in concas terreas et orae earum sint in amplitudine 3 digitorum; et mitte in furno magisterii et sit ibi ad magis per 12 horas, ad minus per 8 horas.
Calx sexta. Fac de plumbo in modum cannae et frange per partes minimas, et fac casea terrea et mitte ibi partes illas, et mitte super
Calx septima non valet in opere isto, sed valet phisicis et valet ad opus manuum et ad emplastra et ad vulnera et ad alcofol. Accipe sal commune partes aequales cum plumbo, coque in arbitrio tuo. Et hic finiunt septem modi calcium, sed amplius dicam tibi ad subtiliandam sapientiam et ad intelligendum magisterium.
Calx octava. Accipe de plumbo 3 libras et fac partes ad modum digiti in grossitudine 3 morabunt, accipe de auripigmento 3 pondera et mitte cum plumbo in olla nova; et mitte ignem per 12 horas – una− quaque hora de 5 horis de 24 in die. Et non coquant nisi tantum quantum est necesse nec minus, et non sit in hoc solum sed in omnibus rebus quas coquis. Et intellige.
Calx nona. Accipe de plumbo 10 libras, salis armoniaci, sal nitri tantundem, vitreoli, baurac, quintam partem ponderis, fac partes, et
Calx decima. Accipe de plumbo 1 libram, sulphur, auripigmentum de unoquoque 3 uncias, da ignem sicut decet, et non decoquatur nec | magis nec minus nisi sicut debet.
Calx undecima. Accipe de plumbo 3 libras, nitrum sicut necesse fuerit, da ignem.
Calx duodecima. In hac calce complebimus omnes calces. Accipe de plumbo 5 libras, de auripigmento, et sulphure, et baurac, de unoquo−
que mediam libram, da ignem per 25 horas. Et quia diximus sufficien−
ter in calcibus, modo loquemur in ablutione plumbi sicut debemus.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum decimum de hac dictione. Dicam hic de ablutione plumbi. Lavamus plumbum per attenuandum naturam, et reducere eum de natura grossa ad naturam primam, et ad desiccandum humiditatem suam, et ad aufe−
rendum saporem malum et dare bonum, et ad auferendum odorem malum et dare bonum. Et ea cum quibus abluitur plumbum sunt multa
| Alia inhumatio. Accipe de plumbo 3 libras et semis, aurum vivum sublimatum ter libram semis, auripigmentum tantundem, de sulphure tantundem, de lapide albo qui invenitur in grossis terris – et est in similitudine illius de quo excutiunt ignem –, accipe de eo 3 uncias, pisa et misce, et stet sub fimo 7 dies.
Alia. Accipe de calce plumbi 30 libras, de auripigmento sublimato 16 vices 15 libras, de sulphure 3 libras, sal gemmae 2 libras, vitreol 1 libram, baurac libram semis, misce totum super marmor, et mitte sub fimo, et stet 11 dies.
Alia. De plumbo 9 libras, sal gemmae, sal alcali, sal nitri, de unoquo−
que 3 libras, misce et sub fimo sit per diem 1; et ita trahe et misce cotidie per 9 dies. Et hic est melior modus quem facere possumus per ad lunam, et hic qui subsequitur erit per ad solem. Intelligat qui habet naturam philosophi.
Alia. Accipe de auripigmento 5 libras, de plumbo 10 libras, de bau−
rac 1 libram, misce super marmor et mitte sub fimo equino per 11 dies. Et intellige.
Alia. In hac finiemus omnes humationes et loquemur de lavatione plumbi. Accipe de calce plumbi 5 libras, de auripigmento sublimato ter 1 libram, de sulphure rubeo quintam partem 1 librae, de baurac tan−
tundem, misce et pisa super marmor, et pone sub fimo per 9 dies. Finivimus humationes, incipiemus lavationes.”
Alia ablutio philosophi. Accipe de aceto, de oleo, de plumbo, lava.
Alia. Accipe de plumbo 9 libras, de sale armoniaco, de nitro, de unoquoque 3 libras, de urina puerorum 2 libras et semis, de ace|to 5 libras, de aqua aluminis 10 libras, bulli per 9 dies in die 6 vices. Postea accipe de auripigmento soluto et de aqua vitreoli de unoquoque 1 libram, de oleo lapidis 3 libras, misce et mitte sub fimo per 11 dies; postea trahe et ablue cum aqua salsa. Et accipe de aceto 3 libras, de baurac 1 libram, de urina puerorum 6 libras, bulli per 9 dies in die novies in vase de metallo; postea ablue cum aqua dulci.
Alia. Accipe de plumbo 1 libram, de baurac libram semis, lava sicut necesse est. Et intellige.
Alia. Accipe 3 aquas, 3 terras, 3 aeres, 3 ignes, de unoquoque pon− dus et medium, pondus medium de medio et medium de medio medii, et de plumbo pondus et duas tertias de pondere et duas tertias de dua− bus tertiis et duas tertias de duabus tertiis duarum tertiarum. Et bullias per diem unum et medium et per medium medii et medium de medio medii diei – haec sunt 45 horae. Et mitte sub fimo et stet per diem unum et duas partes diei et duas partes de duabus et duas partes de duabus partibus duarum partium, hoc est dicere quod iungas 24 et 16 faciunt se 40, 40 et 10 et duas tertias sunt 50 et duas tertias, 50 et duas | tertias et 7 et medium et tertia parte tertiae partis faciunt se 59 et tres sextas minus media quarta. Ergo durat inter
Alia. Accipe sal nitri, sal armoniacum, baurac, sal alcali, de unoquo−
que 1 libram, oleo lapidis mediam libram, auripigmentum solutum quartam partem librae, tere et misce cum 6 libris plumbi et cum 12
Alia. Accipe aquam et vinum pondera aequalia, plumbum in du−
plum, bulli per 2 dies et medium.
| Alia. Accipe de petra quae non est petra et fac sicut docui, post−
quam rubescens extingue in ea plumbum per 22 vices. Et haec est sua ablutio et est ablutio philosophi.
Alia. Accipe de plumbo 10 libras, et bulli in sale per 24 vices usque sit siccum, et in unaquaque vice mittes ibi 1 libram de aqua et mediam aceti. Postea accipe de baurac 1 libram, de auripigmento soluto toti−
dem, misce cum urina puerorum et lava per 25 vices sicut docui te. Et non festines in opere tuo, et non opereris de plumbo per ad argentum. Et ablutio est sustentatio argenti et vita auri et de unoquoque istorum fit opus secundum magisterium suum. Et modo finit capitulum istud de dictione sexta.”
Incipit capitulum undecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali
Abincine: “In hoc capitulo dicam de induratione plumbi. Plumbum debet indurari multo amplius quam cuprum quia est humidius cupro, quia cuprum est multum coctum et plumbum crudum; ideo est nobis necesse quod siccet se de sua humidita|te. Et omnia quae desiccantur desiccantur in uno de tribus modis: aut per fortitudinem solis sicut illa quae fluunt, nisi sit de natura ignis in sua subtilitate sicut oleum et cetera similia, sed si est de natura terrae cum suis similibus sicut succus herbarum potest desiccari ad solem et ad aerem. Secundus modus desiccandi est cum igne, si sit illa res quae desiccatur de natura ignis aut de natura terrae aut de natura aeris aut de natura aquae, sed amplius facit ignis quia si non invenit humiditatem quam desiccet comburit.
Tertius modus desiccandi est in alio modo et non in isto modo sicut diximus de aliis, sed facit se per absconditam naturam quam nos non cognoscimus, sicut facit illud glutinum agni quod congelat lac et fumus
Modo incipiemus dicere quomodo induratur. Accipe de plumbo 3 libras, salis nitri | 1 libram, salis armoniaci bis sublimati libram semis, pisa totum et misce super marmor, et mitte in vase vitreo, et stet ad solem per 11 dies, nocte et die.
Alia induratio. Accipe de plumbo 10 libras, de baurac 1 libram, de auripigmento bis sublimato 1 libram, de sulphure quater sublimato 2 libras, sal alcali sublimato 3 libras, misce totum et tere cum aceto; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem 30 dies, et unaquaque die misceas cum spatula lignea.
Et scias quod nullam rem solutam debes mittere ad indurandum, nec sal nec aliud. Et quodcumque sal ibi ponas debet sublimari ter vel quater et antequam misceas cum calce plumbi debet pulverizari ad modum farinae.
Alia. Accipe de plumbo abluto et calce facto et abluto 7 libras, et misce cum tanto de aceto, et pisa super marmor per 3 dies 3 vices. Et
Alia. Haec induratio est de philosopho et melior aliis. Accipe de girgontis pondus 1, de auripigmento medium pondus, oleo de terra rubea aut nigra 2 partes ponderis, sal nitri et sal armoniacum de uno−
quoque quartam partem ponderis, aqua de aquila quintam partem ponderis, de saturno praeparato 3 pondera, misce super marmor et tere; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem 63 dies, et de nocte mitte intus in domum.
Alia. Accipe de plumbo 20 libras, de sale nitro, de sale armoniaco, de sal alcali, de sal gemma, de alumine albo, de unoquoque 2 libras,
Et non festines opus tuum et non dimittas magisterium mori. Et dicam tibi quomodo, quia si has species dimitteres cum plumbo usque ad 6 menses nihil valeret in opere, et ita de cupro et de aliis corporibus; et ita esset similiter si dimitteres illud in illis lavationes et ita de encerar et ita de sublimar et de solvere: quia non est vita indurandi nisi 6 men−
ses, et vita encerandi 12 menses, et vita maioris ablutionis 4 menses, et de lavatione minori 3 dies, et de sublimar per annum et dimidium, et de solvere 8 menses. Et debes custodire has vitas quia si tu dimitteres cuprum in minori ablutione post 3 dies deterioraretur et nihil valeret, et ita de ablutione et de aliis quae habent vitas. Intellige hanc regulam et custodi. Sed vide quia quando mittis cuprum vel plumbum ad indu− randum quod sit sine calore, quia si calor ibi esset minus valeret opus tuum.
Alia. In hac induratione finiemus capitula omnia de indurationibus. Accipe de plumbo 3 libras, sal armoniacum libram semis, | sal gemmae libram semis, aluminis albi libram semis, pisa super marmor, et collige; et mitte in vase vitreo, et stet ibi per 11 dies, et misce ibi unaquaque die 1 libram de aceto et mediam libram de urina distillata. Et muta species post 11 dies, et permanebis cum speciebus novis per alios 11 dies; et ita facies donec transacti sunt 44 dies, et post dies 40 pisa eum
tulum undecimum de dictione sexta.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de enceramento plumbi. Enceramentum plumbi est quod non debet esse plumbum nimis enceratum, quia si multum se enceraret revertere−
tur ad primam humiditatem. Et debemus mittere cum istis quae se encerant res quae desiccent, sicut sal armoniacum sublimatum et sal alcali sublimatum et urina puerorum distillata et auripigmentum subli−
matum et eius similia. Et hoc est principium de enceramento. Accipe de plumbo 6 libras, urina libram 1, salis armoniaci soluti libram se|mis, salis gemmae, sal alcali, de unoquoque libram 1, oleo lapidis libram 1, baurac carmini quartam partem librae, collige, et mitte in vase de metallo. Et bulli semel, et mitte subtus fimum, et stet ibi per 15 dies; et trahe eum in die
Et modo dicam quid vult dicere enceramentum. Tu non poteris encerare ferrum nec metallum nec petram per rationem quam philoso−
phi sciant, sed illae res quas tu potes encerare sunt illae quae habent in se humiditatem per fortitudinem. Et in his quae diximus potest esse quod habeat de illa humiditate sed non tantum quae appareat, quia si tantam ibi haberet omnes res possent encerari. Ergo illae res quae se encerant sunt plus humidae quam aliae quae non se encerant. Ergo enceramentum non est aliud nisi crescere humiditatem in illis rebus quae se encerant, ergo per rationem plus debet encerari | plumbum et stagnum quam aliqua aliarum. Et perficiemus capitulum encerandi, non ideo quia multa oporteret nobis loqui de enceramento per rationem quam diximus.
Incipit capitulum tertium decimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de sublimare et dicam ver− bum amplum et aperiam in eo suas obscuritates. Primum dicam tibi quomodo fit sublimatio. Sublimatio fit per aliquem de quinque modis: aut sublimat per alium quomodo facit mercurius; aut per se sicut ignis; aut per praeparationem sicut corpus quando coniungitur cum spiriti− bus; aut per fortitudinem hominis sicut facit petram de terra quando aliquis iacit; aut per fortitudinem alius, sicut facit lapis magnetis ascen− dere ferrum. Et iste ascendit cum praeparatione quia nos praeparamus corpus cum spiri|tibus et ascendit. Et haec sublimatio plumbi ascendit
Et modo incipiemus dicere modum sublimationis. Accipe de plumbo 12 libras, sal alcali, sal armoniacum, sulphur, et auripigmen−
tum, de unoquoque 3 libras, pisa super marmor et misce cum urina puerorum 3 libras. Et mitte in alutello – et sit alutel sicut docui –, et cooperi sicut docui, et fac furnum sicut docui et da ignem per 25 horas ad minus, ad magis per 36 horas – et unaquaque hora de 24 horis in die. Et intellige.
Alia sublimatio. Haec est sublimatio philosophi. Accipe de plumbo 20 libras, de auripigmento sublimato 30 libras, sulphur sublimatum libras, mercurii sublimati 3 libras et tertia, salis armoniaci sublimati 1 libram et 1 unciam et ter|tiam partem unciae, pisa cum aceto; et mitte in alutello sicut docui et da ignem ad magis per 24 horas, ad minus per 18 horas. Et quando trahis sit bene frigidum.
Alia. Accipe de mercurio 4 libras, auripigmenti 3 libras, plumbi 12 libras, baurac 1 libram, misce sicut necesse est cum aere lapidis, et da ignem ad magis per 30 horas, ad minus per 24 horas. Debes scire quod nullus mercurius nisi sit rubeus intrat in magisterio auri, et dicam in suo loco quomodo debet fieri rubeum nisi cum forti−
tudine aliarum medicinarum. Et aurum vivum quod vis facere rubeum vide quod non sit de plumbo cum signis quae tibi dixi.
Alia. Accipe de plumbo 13 libras, sal alcali, sal nitri, aqua aluminis, de unoquoque 2 libras et media, misce cum plumbo et proice 2 libras de aceto et 1 libram de urina puerorum. Misce totum, et mitte in cucurbita quae habeat caput sine alumbic et da ignem per 12 horas; et mitte <
Alia. Accipe de plumbo 3 libras, de quatuor spiritibus de unoquoque mediam libram, sublima per iustam rationem, quia nos non facimus diversa pondera nisi ad acuendum ingenium. Alia. Accipe de plumbo 4 libras, salis armoniaci 2 libras, de auripig− mento 1 libram, mitte in alutello et da ignem per 4 dies – unaquaque dies de 6 horis, unaquaque hora de 6340 in anno. Intellige ma|giste− rium philosophi.
Et non mittas aurum vivum rubeum ad lunam nec aurum vivum quod non est rubeum ad solem. Et quando facis sublimationem de aliquo corpore debes sublimare bis vel ter ut non remaneat quod non sublimetur, quia corpus graviter ascendit, et si non esset propter en−
ret. Et ideo subtiliamus nos naturam suam cum istis magisteriis quae nos facimus et nisi ita faceremus non ascenderet. Ideo necesse est quod si aliquid remanet de eo quod tu pises eum super marmor frequenter, ita de plumbo et de cupro et de aliis corporibus, unumquodque in suo magisterio, quia solutio post sublimationem removebit omnes res et sales de corporibus. Et intellige. Alia. Accipe de plumbo 3 libras et semis, de baurac carmini 1 li−
bram, salis gemmae, salis armoniaci, et sulphur et auripigmentum de unoquoque 1 libram, pisa super marmor et misce cum aqua lapidis; et mitte in alutel et da ignem per 27 horas, nec magis nec minus.
Alia. In hac loquemur de rebus naturalibus. Qualiter discat homo res naturales sunt quatuor: sensus magnus, sensus parvus, sensus medianus et sensus qui non est de istis. Sensus | magnus sicut petra spiritalis, sensus medianus sicut petra herbalis, sensus parvus sicut petra naturalis, sensus qui non est de istis sicut commixtio specierum. Sensus magnus
Abuali: “Ego non dixi in hoc capitulo si debet peiorare vel non aut si moritur aut non. Sed dico tibi in veritate quia si homo quando se minuit et dimittat sanguinem exire usque moriatur, tunc perdidit se anima et homo similiter, et anima est sanguis et sanguis est anima, et tota anima sanguis et totus sanguis anima. Et qui aliter credit non tenet viam philosophi. Ideo dicunt philosophi: “Accipe de petra quae non est petra et non de naturis petrae, divide per quatuor partes – per aerem et ignem et terram et aquam.” Et nos non possumus invenire quod aliter fieri possit nisi in hunc modum. Et de sanguine vivit homo et moritur et stat, ita de lapide, ideo dicunt quod iste lapis est lapis anima− lis. Et ideo quia non est anima altior homine ideo accipiunt lapidem hominis. Et ideo quia in corporibus non est corpus altius auro ideo facimus de sanguine aurum. Et non putes quod lapides quamvis cario−
dibus, et vide quod nullus videat hoc capitulum in libro tuo nec in opere nec in lege quia operaretur cum hoc capitulo et non teneret legem.
Alia. Accipe de plumbo 1 libram et liga in panno lineo, accipe de auro vivo sublimato 12 vices, et de auripigmento totiens sublimato, et sulphure similiter, de sale armoniaco similiter, de unoquoque 1 libram. Pisa cum aceto et fac pastam strictam, et mitte pulverem plumbi intus
Alia. | Accipe de plumbo 15 libras, sal gemma, sal armoniacum, mercurium, de unoquoque 15 libras, pisa cum aceto, et mitte in alutel et da ignem per 2 dies.
Alia. Accipe de sulphure, de auripigmento, sale armoniaco, de uno−
quoque 1 libram, plumbum 7 libras, urina puerorum 3 libras, pisa super marmor, et mitte in alutello et da ignem per 2 dies et dimidium. Finit capitulum tertium decimum.”
Incipit capitulum quartum decimum cum virtute Domini. In no−
mine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum quartum decimum, et loquar in eo de solutione plumbi. Solutio plumbi aut alterius corporis non est aliud nisi dividere corpora quae se coniunxe− runt in sublimatione, et per solvere indurationem et reducere in humi− ditatem. Et nisi propter dilationem multa dicerem adhuc. Et quando dico tibi quod accipias de plumbo ad solvendum, debes accipere sicut est incorporatum per sublimationem et alia magisteria, et ita de cupro.
Accipe de plumbo 10 libras, et de sale armoniaco soluto, et sal gemma, et sal alcali, et urina puerorum, et aqua aluminis, de unoquo−
Alia solutio. Accipe de aqua quae non est aqua, de aere qui non est aer, de unoquoque pondera aequalia, de salso ascendente et non de−
scendente cum calore 2 pondera, de re frigida quae fuit calida et est currens 3 pondera, de plumbo 4 pondera et dimidium, misce super marmor. Et mitte in cucurbita et fac bis bullire, et mitte sub fimo, et stet ibi per 8 dies. Et in capite 8 dierum trahe et stet ad solem per 8 dies; et postea stet in fimo per alios 8 dies; et trahe et mitte in magisterio.
Et intellige magisteria philosophorum quia magna scientia est in eis, et in hoc quod diximus de magisteriis potes intelligere per alia magisteria.
Alia solutio. Accipe de plumbo 5 libras, baurac [
In nomine Domini. “Incipit capitulum quintum decimum, et loquar in eo de stagno sicut usque modo locutus fui de ceteris rebus. Et sta−
gnum est iuxta naturam argenti, et est tale ut illud nisi quod mercurius suus non est tam bene coctus, quia terra non potuit eum tantum co−
quere propter sulphur quod erat grossum, et non est tam coctum in ventre terrae. Et fortitudo aeris non se imprimavit in eo ideo est stri− dens. Et non est pulcer in fractura, et dicitur apud philosophos acre et
Si quis velit praeparare praeparet hoc modo: sepeliat subtus terram. Fac foveam subtus terram in longitudine 5 palmorum, in latitudine 1 palmi, et in fundo 2 palmorum. Et solves stagnum et implebis foveam illam; et fovea illa capiet de stagno 247 libras. Et fac aliam in longitu−
dine 15 palmorum, in latitudine 1 palmi et medii, et in fundo palmo−
rum 4, et secundum praedictum computum ca|piet de stagno 2223 libras. Si vis rationem super eum de geometria, multiplica longitudi−
nem in latitudine et quod multiplicabitur multiplica in fundo, et hoc quod fit de alio dabis totidem 247. Dices 5 in 1 5, 5 in 2 10, 10 in 247 sunt 2470, ergo unicuique 10 capit 247 libras. Quantum capit in alio fac et videbis: dices 15 quod est in longitudine in 1 et dimidio quod est latitudo 22 et dimidium, 22 et dimidium in 4 quod est in fundo 90, multiplica 90 in 247 erunt 11 741 secundum rectum numerum. Aut si vis dic quantum est 10 de 90, dices novena. Ergo fovea ista debet capere 2470 libras secundum primum compotum, sed si vis facere per rectam multiplicationem multiplica 90 in 247 erunt 21 663; et dices
Modo dicam tibi de prima lavatione stagni. Accipe stagnum et funde septies. Et postea res cum quibus lavatur sunt haec: sal alcali, urina puerorum, sal gemma, acetum, sal commune, aqua aluminis, sal armoniacum, aqua vitrioli, baurac, aqua salsa, aqua marina, aqua de aquila, aqua lucens. Cum his abluitur stagnum. Sed maneries quomodo lavatur est in hunc modum. Accipe de stagno 10 libras, funde septies et revertetur ad 8 libras; et fac de eo laminas in quantitate palmae manus in grossitudine 7 morabunt. Et quando vis eum abluere iacta eum in aceto per noctem. Et in alia die accipe de urina puerorum distillata 5 libras, et de aqua salsa tantundem, et de sale armoniaco soluto 1 libram, de alio aceto absque eo in quo iacuit 3 libras, bulli totum hoc cum stagno per 3 dies ter in die; et in unaquaque vice terge eum cum panno lineo, et non abstrahas eum de
Alia lavatio philosophi. Aqua lapidis et aqua maris de unoquoque 2 libras, calefac stagnum, et mortifica in eis, et erit ablutum. Alia. Accipe de stagno 25 libras, de sal gemma, de sale armoniaco, de unoquoque 5 libras, de aqua salsa 8 libras, fac stagnum in modum nucis et lava in istis, et bulli per 5 dies quinquies in die et serva. Postquam diximus de ablutione modo dicam tibi calcem et suas maneries. Calx stagni est levis et fit multis modis. Et stagnum est in quinque modis: stagnum nimis croceum, et quando percutitur cum malleo facit magnum rugitum et vocatur stagnum cerrarum; secundus modus est multum album et nihil apparet in eo crocei coloris, et est melius omnibus aliis et vocatur stagnum bahadi; tertius modus est stagnum quod trahit ad nigredinem, et non est necessarium huic operi, et quia est nigrum miscuit se cum plumbo alcofolis, et vocatur stagnum alcofolis, et quando percutitur cito per partes frangitur et quando fun−
niacum sublimatum, et sal gemma, et sal alcali, de unoquoque libram et semis, mitte stagnum in olla terrea rubea; et inter laminam et laminam mittes pulveres salium donec nihil remaneat de pulveribus; da ignem ad plus per 3 dies et dimidium, ad minus per 2 dies.
Alia ad solem. Accipe de stagno 24 libras, et fac in mo|dum de mediis cannis in longitudine 8 palmorum – et de palmo in palmo inci−
des –, in latitudine 3 digitorum, et in rotunditate 2 digitorum, et fac ollam ad modum cucurbitae, et mitte praedictas medias cannas in ea in longitudine. Et accipe de sulphure, de auripigmento, de unoquoque 4 libras, de baurac 1 libram, pulveriza sulphur et auripigmentum, et mitte in cucurbita donec impleatur et cooperi cum coopertorio et terra magisterii; et mitte in furno magisterii et da ignem ad magis per 4 dies, ad minus per 3 – signum combustionis est quando olla est bene rubea et de colore carmini –, nec magis nec minus.
Et intellige verba ista philosophorum quomodo sunt. Dicunt philo−
sophi quod auripigmentum est de lapidibus, et dicunt causam quia sicut est de colore auri ita est ad aurum, et hoc verbum deletur per dialeti−
Et intellige haec verba ut scias ea in alexires. Et quando dico tibi in alexir quod mittas aurum vivum et postea dico quod mittas aquam, non intelligas per aurum vivum aliam rem sed illud ipsum mitte. Et quod locuti fuimus de lapide in hoc loco sufficit secundum doctrinam nostri libri.
Alia calx. Accipe de stagno abluto 20 libras, fac in modum morabunt spissas multum, et fac ollam quadratam sicut docui te et pone in ea modos illos. Et accipe de sale nitro, et sal armoniacum sublimatum, et sal alcali, de unoquoque 4 libras, pisa et mitte inter modulos illos donec sit olla plena et cooperi cum terra magisterii; et da ignem ad plus per 29 horas, ad minus per 24 – et unaquaque hora de 2 horis et dimidia de 24 in die. Et trahe dum calidum est, non refrigescat, sed calidum sepeli in fimo.
Alia per ad solem calx prima et naturalis. Accipe de stagno 12 libras, de sulphure quater sublimato et auripigmento totiens sublimato de unoquoque 3 libras, baurac carmini medium pondus, fac de stagno ad modum cubiti et frange per partes. Et fac ollam
Et dicunt quidam quod calx stagni non debet fieri hoc modo, sed accipias ollam et mittas in ea 2 partes stagni et 1 plumbi. Et quando fundetur miscent cum pala ferri donec sit bene fusum. Et faciunt hoc per 3 aut 5 horas donec cognoscant quod non possit congelari. Et quando factum est pulvis habent de lapide qui fugit plumbum et vadunt iactando super pulverem et quod se tenet in lapide servant quia plumbum est; et quod remanet est stagnum, lava eum sicut oportet. Et ego numquam feci hunc modum combustionis nec scio an verum sit, sed credo et sensus ostendit quod est verum per multas rationes.
Alia calx per ad lunam. Accipe de stagno 5 libras, fac laminas, et accipe de sale armoniaco, de sale nitro, de unoquoque 2 libras, de sale alcali 1 libram, mitte in olla cum laminis sicut docui et da ignem per 5 dies. Haec est calx philosophi. Et si non esset propter moram magis dicerem tibi. Et intellige quod dicimus. Alia calx. Accipe de stagno 12 libras, et fac in modum cannae sicut docui in plumbo, et accipe de auripigmento et de sulphure de unoquo−
Modo dicam materias philosophorum quomodo invenerunt in magisteria. Dicunt dictum philosophi quod contrarium invenit suum contrarium, et dicunt “mitte corpus super corpus et exibit
Et unumquodque istorum intelligitur in multis rationibus.” Dixit Abuali Abincine: “Vide rem quae est res et videbis unam rem. Non
sterium quia diu laborant et sua expendunt et cum debent venire ad perfectum dimittunt. Et ego non abscondi lapidem sed manifestavi tibi in re vera. Non sis in loco populato cum hominibus et habita in he−
remo in quo nullus te videat operari. Et operare opus tuum cum | sensu et non dimittas quia qui multum quaerit invenit.
Scientiae sunt decem. Matres scientiae sunt quatuor. Et non dicunt philosophum nisi qui scit magisterium, et non potest scire magisterium donec sciat quatuor matres et sex filias; et quando hoc scit scit magiste−
rium. Et quis est philosophus? Ille qui diligit sapientiam. Et quae est sapientia? Hoc magisterium. Quae sunt matres sapientiae? Dialetica, geometria, naturae et scientia firmamenti. Quae sunt sex filiae scien−
tiae? Algorismus, arismetica, theorica de physica, musica, astronomia, scientia quae habitat totum mundum, hoc est magisterium istud et vocatur philosophia. Ad quid est necessaria dialetica in hoc magisterio?
Ut sciamus rationes si est aut non. Et geometria quid prodest huic magisterio? Ut sciamus quantitates omnium illorum quae ingrediuntur in magisterio. Quantitas debet esse sicut clibanum et alutelli et cucurbi−
tae. Quid prosunt naturae magisterio? Ut sciamus naturas lapidum et
potum omnium rerum. Quid prodest arismetica magisterio? Ut sciamus naturam diminuen|di compotum et ascendendi. Quid prodest theorica <de physica> magisterio? Ut sciamus res in quibus gradibus sunt frigi−
dae aut humidae aut calidae aut siccae. Quid prodest musica magiste−
rio? Ut sciamus sonos rerum si sint coctae aut non. Quid prodest astronomia? Ut sciamus res in qua hora debemus incipere aut non et e
Dixit Abuali Abincine: “Quae est res quae est in directo 2 annorum?
Hoc est panis coctus.
Modo dicam tibi veritatem unde potes accipere pondera magisterii si sis philosophus ut intelligas magisterium. Computa de 1 usque ad 28, multiplica 28 in 4 et erunt 112, multiplica 112 in 2 quintas de quinta erunt 8 et 2 partes et 1 quinta de quinta, multiplica in 4 et erunt 35 et 21 de quinta parte de quinta, et multiplica in 3 et 1 quinta quinta et erunt 108 et 4 quintas de media quinta. Scies quid habet inter illos: et dices primam appositionem ad solem, et secundam ad lunam, et tertiam ad praeparandos spiritus, et quartam ad praeparandum corpora quo−
modo praeparantur aut non.”
flua. Dixit Hahomar Abnabi Rabiha: “7, 5, 4, 1, et ad solem de igne 7, de aere 5, de terra 4, de aqua 1.””
Dixit Abuali Abincine: “Si qui dicant quod verba superflua misi in hoc libro, illi sunt superflui, quia illi qui intelligit non sunt superflua. Et qui dicit mendacium in loco ubi verum debet dicere, contingit ei sicut homini mendacissimo.”
Dixit Abuali Abincine: “Modo reducam te ad calces. Et accipe de stagno 12 libras, de auripigmento mediam libram, et impingua cum oleo, et mitte de igne quintam partem de media parte ponderis, et mitte in olla et da ignem per 18 horas – de horis magisterii de 2 et dimidia in hora.
Et quando trahis vide quod olla sit frigida. Et sunt qui non trahunt donec per diem et no|ctem refrigeretur, et apud nos non est ratio. Et
Dixit Abuali Abincine: “Qui discere vult ut intelligat verba unum per aliud abscultet in hoc loco homines qui loquuntur. Dicit Pitagoras: “quid vult dicere “quando transit filius tuus iugula eum et bibe de sanguine 2 uncias et 3 uncias et mediam unciam”? Hoc est dicere quod siccet humiditatem mercurii, et pondera sunt horae: verbi gratia si sint 2 unciae et semis sunt 2 horae et dimidia, et si 2 libras 2 horas, si 2 arentii 2 horas, et ita ad unumquodque computum ponderis hora.”
Dicit Abugael: “quid est “accipe 1 oculum de monoculo et pellem de homine non habente nisi 1 testiculum”? Haec sunt verba per ad mer− curium. Et quid est dicere “intra in mare et bibe de aqua”? Hoc est dicere quod quando facis magisterium accipe de sale armoniaco.” Dicit
Albugalid: “quid est “ascendere in caelum”? Hoc est praepara mercu−
rium. Quid est “descendere ad terram”? Hoc est indura mercurium.” | Dicit Abulbagezar Alhalci: “cur dicis quod lingua hominis sit oleum et ita de quibuscumque linguis quae posuisti? Lingua hominis est oleum
Dixit Abuali Abincine: “Lege librum istum nocte et die ideo ut omnia bene scias, et si hoc intelligas intelliges magnum magisterium. Accipe de sale armoniaco, de sale nitro, de baurac carmini, de sulphure vivo sublimato, de unoquoque 1 libram, pisa, et accipe de stagno 5 libras et fac laminas rotundas in modum morabunt de grossitudine 12 morabetinorum; et mitte in olla et mitte pulverem desuper et deorsum, et cooperi et da ignem ad magis per 3 dies, ad minus per 2 dies. Et postquam diximus calces, modo dicemus lavationes. Minus est ablutio in stagno quam nulla res, quia est magis prope ad argentum quia cito mutantur suae mutationes. Et lavationes stagni debent hoc modo fieri. Accipe de stagno 12 libras et fac calcem, et mitte sub fimo et stet ibi per 2 dies. Trahe et accipe de eo 10 libras, et mitte in urina puerorum et aceto et in aqua salsa de unoquoque 5 libras, stet ibi et bulliat 15 | dies septies in die. Accipe de sale alcali, et sal armoniacum solutum, et
Dixit Abuali Abincine: “Induratio stagni est levis omni philosopho sicut est induratio argenti vivi. Et modo hic tractabimus et dicemus de induratione argenti vivi quod sufficiat, postea dicemus de induratione
Alia. Accipe de cannis et fac de eis pulverem, accipe illum cinerem et de pulvere gallarum [
Alia ad solem. Accipe de mercurio quantum debes, et mitte in olla sicut scis, et fac bullire sicut intelligis, et misce ibi rem quam audisti ad quantitatem quam mihi dixisti. Et hic est melior modus de indurando mercurio et expertus et levis, et omnino in hoc loco dixi tibi magisterium indurationis. Et intellige.
Modo dicam tibi indurationem aliorum philosophorum. Accipiunt mercurium, et mittunt ei alas, et faciunt eum volare per 3 dies, et inveniunt eum induratum. Et quae sunt alae? Scilicet sal armoniacum. Et quod dicunt volare est quod sublimant per 3 dies ter in die. Et dicunt:
“Accipe de mercurio, et | suffla eum donec sit durus, et imbibe donec sit durus, quamvis non sit nobis necessarius.” Et dicunt quod accipiant de textis veteribus, et pulverizent, et faciant pastam, et mittant ibi mercurium et indurabitur. Et dicunt quod accipiant de caschis avella−
nis, et de bellotis, et de castaneis, et de artovis, et cum quibusdam partibus de cannis faciant cinerem, et pastent cum aceto, et mittant mercurium et faciant sicut solent. Et postquam diximus de induratione mercurii modo incipiam dicere de induratione stagni, et leviter et breviter dicam. Accipe de praedicto
mato de unoquoque 10 libras, misce super marmor cum stagno bene, et pasta eum cum aceto distillato; et pastam illam mitte sub fimo, et stet ibi per 15 dies, et de quinto in quintum diem muta medicinas. Alia. Accipe de stagno 25 libras, baurac carmini, sulphuris, auripigmenti sublimati, de unoquoque 12 libras, misce cum pulvere, et mitte sub fimo, et stet per mensem. Alia philosophorum. Accipe de re quae non est res, et aves vo|cant eam rem gragras et colligunt in maiori hyeme, et muros ratos come−
dunt eam quando inveniunt, et si videant eam rem asini moriuntur statim et quando vident philosophi gaudent. Et si vadas ad Indiam ad civitatem Goracini invenies eam inter tres arbores in mediana; et custo− dit eam unus lacertus, et in parte sinistra est lacertus et in dextra est hanoca. In medio invenies rem quam quaeris, et cave quando colligis quod non te mordeant ferae illae. Et vocatur res illa res fortis et debilis, animalis, naturalis, herbalis. Et accipe lapidem illum, et de aqua eius
[Glossa e commento Inspectoris]
Modo loquar tibi in enceramento stagni, et antequam incipiam de enceramento dicam tibi indurationem cur faciunt. Non faciunt nisi quod natura revertatur sicut prius fuit, de engrevir et de indurare et de insiccare et de sonare, et in unoquoque habetur magnum magisterium. Et bene indurant cum fortitudine aliarum medicinarum sicut sulphur et
auripigmentum et similia; et magis valet in eo fortitudo lapidis | omni−
bus aliis medicinis. Et quia diximus quid est lapis modo dicam tibi enceramentum.” Dixit Abuali Abincine: “Enceramentum est naturam corporis redigere in modum lavationis, scilicet quod de induratione quam accepit in
iterum subli|mabis cum aliis speciebus donec nihil ibi remaneat. Et postquam hoc feceris reitera sublimationem ut se imprimet sua natura, quia oportet quod natura stagni habeat magis imprimamentum quam omnia alia corpora, ideo quia est stridens et non est figens in unum colorem; et si sublimaretur ter magis valeret. Alia sublimatio. Accipe de auripigmento 1 libram, et sulphur et sal armoniacum 1 libram, mitte in alutello sicut praediximus et sublima cum 1 libra stagni. Et ista sublimamenta sunt per ad solem. Sed si vis sublimare per ad lunam non sublimes nisi cum sale armo−
niaco solo, quia quamvis verum sit quod argentum vivum sit unus de spiritibus, non intrat in magisterio sublimationis, nec sulphur nec auri−
pigmentum intrant in magisterio lunae. Ergo oportet eum sublimare cum sale armoniaco hoc modo: accipe de sale armoniaco 1 libram, de
nem.” | Dixit Abuzalemi patri suo: “Dic mihi quot sunt res quae se creaverunt de re. – Res illae sunt septem. – Et cur eas praemisit ad rem? – Ideo ut sciret naturas causarum quales sunt, ideo venit sublimatio ad septimam rem quae est sublimatio. Et si quis quaerat quid est subli−
matio et solutio, dices: sublimatio est deturpatio et solutio est munda−
tio, deturpatio est quia corpus cum spiritibus se deturpat, et solutio est quando se solvunt spiritus et recedunt ab eo. Modo dicam tibi modum solutionis. Accipe de stagno 3 libras – et debes scire quod corpus sublimatum debes accipere cum spiritibus cum quibus sublimatur –, et de sale armoniaco soluto et de aqua aluminis albi de unoquoque 3 libras, pulveriza super marmor, et misce aquas
mentum et misce cum quatuor elementis, et adiunge cum corpore parvo, et postea misce mercurium. Hic est modus de adiunctione cum alexire. Alia solutio philosophi. Accipe de stella quae apparet ante auroram, et praepara in manerie sicut salit stella de uno loco in alio et non cre−
scant ibi voces, et solve sicut debes et erit soluta, et postea potes solvere corpus tuum. Intellige. Modo finiunt solutiones sed adhuc loquar de stagno in alio loco. Et in hoc loco finit capitulum quintum decimum.”
In hoc loco incipit capitulum sextum decimum cum virtute Domini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo
loquar de allatone. Et primum dicam quomodo se facit et po|stea dicam quomodo se praeparat in nostro magisterio. Latonem est de cupro praeparato, et mutat se de materia in materiam et tingit se cum tutia. Et tutia est una materia de terra naturali, afferunt eam de Egipto. Et quia lapis ille tingit latonem de tali colore dicunt quod est unus ex lapidibus, sed hoc non est verum per multas rationes sicut diximus in auripigmento. Et per illas dicimus quod non est verum per dialeticam,
labo tibi verbum. Et induratio mercurii potest fieri cum istis lapidibus, et omne aliud magisterium quomodo dealbare et indurare et similia quae sunt magisteria philosophorum. Et elementa se dividunt ab istis lapidibus. Et sunt quatuordecim: elefans, ursus, porcus, simius, buffo, tartuca, scorpio, aranea, lepus, cocollata rana, piscis, grus, aquila, alge−
rid. Haec omnia sunt quatuordecim lapides, sed dicunt quod cocollata et algerid unum et idem est.” Dixit | Abuzalemi: “Pater mi, dixisti mihi quod non intelligo, et suus sapor non sicut est color eius.” Dixit Abuali: “Si non intelligis non possum aliud facere, quia sicut philosophi absconderunt ea et ego abscondo. Et ego satis facio si revelo tibi magi−
sterium, et nolo tibi revelare lapidem. Sed propter amorem tuum om−
nia exponam tibi. Accipe rem illam in qua omnia quae diximus qua−
dum quod est mons, ille est noster lapis, et Deo gratias.
Et modo indurabo tibi mercurium ut scias magisterium. Accipe de sanguine hominis et de farina ordei et de sicalo et pulverem de cannis combustis, indura mercurium sicut debes. Et expositores dicunt quod facias in vase vitreo; et mitte ibi de aqua nostrae cerae herbalis. Intellige magisteria philosophorum ut sis sapiens in omnibus modis illorum. Et postquam diximus de lapide vero, | de mercurio indurando – et adhuc in alio loco loquar de eo cum virtute Domini –, modo dicam tibi de praeparamento alatonis.” Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam tibi praeparationem allatonis. Lavatio eius est levis quia abluitur melius cum sperma. Et in multis locis dicam tibi sal armoniacum et in multis locis ablutionis, et in loco eius est necessarium sperma. Et non est qui ita bene tingat quomodo sal armoniacum. Et ego quandoque voco sal armoniacum dentes dyaboli
Alia lavatio. Accipe sal alcali, aqua salsa, acetum, de unoquoque 3 libras, bulli per 3 dies ter in die et erit ablutum; et terge in unaquaque vice cum panno lineo. Sed sua calx et sua lavatio magna et sua induratio est in modum cupri, nec magis nec minus; et quando vis scire invenies in tractatu de cupro. Sed encerar est in hoc modo: accipe de allatone 5 libras, de sale armoniaco, sale nitri, sal alcali, de unoquoque 4 libras, baurac carmini, aqua aluminis rubei, de unoquoque 2 libras, divide species per | 4 postquam commisceris et adiunge ad unam partem metallum. Et mitte in vase vitreo et mitte sub fimo per 4 menses – unusquisque de 5 die−
bus, unusquisque dies de 2 diebus et dimidium de 24 horis in die; et ad caput de 4 mensibus trahes, et mutabis species et permanebit ibi per alios 4 menses. Ita facies usque ad 16 menses transactos qui veniunt per 50 dies. Et est bonum magisterium.
men de sapo, de unoquoque pondus de 3 arentiis, proice in 27 ponde−
ribus alatonis et erit enceratum. Et unumquodque enceramentum habet opus magnum sensum quod se faciat in vase vitreo et non in alio, et de quinto in quinto die quod mutetur fimus, et in unaquaque vice quod mittant eum ad solem et stet ibi per 3 horas, et ita fiat in aliis enceramentis corporum. Et quia opus alatonis non est multum nobis necesse, loquar modo de sublimationi−
bus. Sublimatio allatonis est gravis et levis, gravis est illi qui non scit naturam philosophorum, et levis est illi qui scit et intelligit eorum verba sicut dicunt. Accipe de lepore quod est oleum lapidis, accipe de lacrima clara quod est aqua lapidis, accipe de musco quod est terra lapidis, accipe de arbore quae nascitur ad foramen de sapo quod est ignis. Et intellige.
mitte quod non debes dimittere” et “verba quae non merentur” et “totum opus tuum sit per multiplicationem algorismi”, qui intelligit verba philosophorum intellexit hanc sublimationem. Sed pondera huius sublimationis sunt haec: “quaere quod non debes quaerere” 1 libram, “dimitte quod non debes” libram semis et quinta de quinta parte librae, et secundum hoc pondus vadet omne aliud pondus. Accipe de sulphure vivo 4 libras, et de auripigmento citrino 5 libras, de allatone abluto et calce facto et lavato et indurato | et encerato 18 libras, salis armoniaci tantundem, pisa totum super marmor, et pasta cum urina puerorum distillata. Et mitte in cucurbita aut in alutello et da ignem donec se sublimet; et quando erit sublimatum calidum mitte sub fimo. Responde homini muto et dic ei: “Quando vis mittere fermentum in alexir prius misce cum spiritibus, et nisi faceres non imprimaretur sua natura, et ideo mando tibi miscere cum elementis.” Dixit Hauz primum: “quis est ille qui scit respondere in loco suo? Sicut facit mercurius super ignem declinatus. Quis est ille qui se ab−
tuor elementis. | Dicit Lubeit: “Quae sunt res quae non sunt res et sunt res? Quatuor spiritus, et sunt aurum vivum, sal armoniacum, sulphur, auripigmentum. Quomodo sunt res et non sunt res et sunt res? Non sunt quia sunt compositae, et sunt res quia sunt spiritus quia sunt iuxta de elementis.” Et ita intelliges de istis quando dicam tibi quod accipias de eis. Dicit Caraffa filius de Ahomar Abualhabeit: “Quae est res alba et nigra, et habet omnes colores in se, et descendit de caelo ad horas, et de nocte apparet et non in die? Hoc est mercurius.” Quo−
dine. Quando descendit de caelo? Ad horas quando fit magnus calor et plumbum se solvit, ascendit fumus de plumbo et descendit et cadit super altos montes, et ideo potest fieri de plumbo mercurius. Quomodo est argentum vivum quod apparet nocte et ascondit se in die? Omnes sciunt. Dicit Aurabua Rogga: “Quis est lapis quem vocant philosophi lapidem et est herbalis et nascitur in altis montibus? Et sunt capilli hominis.” | Dixit Almuzaet Abhalmohnet: “Quid est fortis et debilis, et debilis et fortis? Totum hoc est mercurius.” Est debilis quia recipit in se omnia corpora dura, est fortis quia corpora currentia non intrant in eo. Ne timeas de debilitate nec superbias de fortitudine. Intellige verba mea cum operibus, nec timeas paupertatem nec parvum sensum. Ne festines in opere quia nemo festinans perficit nec proficit.
trum tartucam, et medium ovum, et tertium sapo – buffo.” Et ipsimet sunt lapides et enumeravit tres lapides. Dixit Xeheir: “Quid est granum quod debet accipere ad modum grani et vocant arentium? Hoc est ignis.” | Dixit Iahie Abengalud Abnedenon: “Quae sunt tres terrae et tres aquae et tres ignes et tres aeres? Hoc est dicere terra de unoquoque de tribus lapidibus – de sanguine, de capillis et de ovis –, et sic de unoquoque aliorum elementorum.” Dixit Abubur Abenhanait Aban−
cere Abensade Abenharaula: “Quae est res de re de non re super cau−
sam subtus causam de causa? Hoc est dicere corpus minimum. Et quomodo res de re quae non est res? Hoc est dicere ablutum et calx factum et ablutum, quia postquam incipit indurescere est sicut ille qui non est res.”
calco in vase vitreo, mitte sub fimo et stet per 2 menses – unusquisque sit 15 dierum; postea trahe et lava cum aqua dulci, et erit praeparatum. Alia solutio. Accipe de auricalco 5 libras, armoniaci soluti 4 libras, alcali soluti 3 libras, auripigmenti soluti 1 libram, pisa super marmor, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 3 menses – unusquisque mensis sit 20 dierum.
tione, quia incorporat se cum spiritibus et incorporat se magis quam alia, quia magis de prima natura, quia quando fecerunt eum auricalcum multotiens fuderunt et imprimavit se et ideo est necesse ut multum solvatur. Et quia est de prima natura incorporantur ibi spiritus.
Et postquam in|tellexisti solutiones et omnia opera allatonis, explicit capitulum sextum decimum, et Deo gratias, et cum illo finiunt omnia quae pertingunt ad allatonem. Incipiam capitulum decimum septimum, et loquar in eo de metallo sicut ordinavi in principio libri. Et omnis homo qui legit librum istum debet primum scire rationem principii et naturam eius et ducatus eius, ideo quod sciat ordinem et ducatus huius libri.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de metallo et de eius maneriebus, et quomodo operatur et quomodo se facit, ideo ut hic liber sit completus de totis faciebus et de cognitione lapidum et corporum. Et elige melius illorum et operare quod operari potest, si Deo placet.” Dixit Abuali Abincine: “Senior dixit: ”Omnes res quae procedunt de sua natura ad aliam naturam faciunt illam unam de tribus manerie−
rat cum ea, et non exit de sua natura omnino; aut facit propter aliam medicinam quae non se incorporat in ea, et non exit de sua natura omnino; aut facit de quolibet amborum, et redigit se de sua natura ad aliam omnino.” Quomodo est primus? Quomodo metallum. Qualis est secundus? Quomodo de allatone. Qualis est tertius? De alexir.” | Dixit Abuzalemi patri suo: “Dic mihi unde habuisti hanc scientiam et visionem oculorum tuorum, quod possis ita fortes rationes scire in tali loco. Et debent mirari qui sensum habent quod facias me concedere quod metallum est incorporatum et non exit de tota sua natura et adhuc potest reverti ad primam naturam unde fuit, et auricalcum exivit de sua natura et non tantum quomodo fecit metallum, et quod aurum et argentum quod se fecit cum alexir exiit de tota sua natura quia num−
quam potest revertere ad suam primam naturam nec potest amittere ultimam.”
lum quod fit de stagno et | plumbo et aere per partes aequales; et est metallum quod fit magis de stagno quam de cupro; et est metallum quod fit magis de cupro quam de stagno; et est stagnum in quo mittunt plumbum, et stagnum per partes frangitur – et ideo quia cito frangitur signum est quod est in eo plumbum. Et nullum de metallis intrat in nostro magisterio donec fundatur et dividatur cuprum in parte, plum−
bum in aliam et stagnum in aliam. Sed maneries quomodo se facit metallum non convenit dicere quia omnes sciunt, et maneries divisionis oportet nos dicere.” Dixit Abuali Abincine: “Haec divisio est spiritalis quia operatur per opus naturae. Et hoc est magisterium suum. Accipe de testis veteribus
nutatim bene et pasta cum clara ovi; et facies botum magnum. Et in medium boti facies ad modum tecti et perforetur pluribus foraminibus ad modum acuminis acus; et facies metallum pulverem; et claudes foramina boti cum pasta de solo sale nitro primo. Et mittes pulverem metalli intus, et dabis ignem, et videbis quod primum descendet
gnoscas quod stagnum totum est in parte et cuprum in alia. Et si vis perdere stagnum da ignem, et cremabitur stagnum et remanebit cu− prum. Et ita facies si sit mixtum cum plumbo. Et ita mundantur omnia illa quae se malleant si sint mixta, quia hoc quod sustinet ignem rema−
net et quod non comburitur; et ita purgant aurum si sit mixtum. Et post purgationem metalli, modo dicam praeparationem eius.” Dixit Abuali Abincine: “Praeparatio metalli est sicut unaquaeque aliarum praeparationum, de lavando, de calce faciendo, et de lavare, et indurare, et encerare, et sublimare, et solvere. Et quia nos debemus dicere sicut diximus in aliis modis et diffinire sicut alios modos diffini−
vimus, oportet nos prius dicere de lavatione quam de calce facienda et de lavare, et sicut de aliis operibus. Si intelligeres multa verba tibi dice−
rem antequam diceremus: minor de tribus et minor de quinque, unus−
quisque illorum est praeparatus minori qui est maior, et ita dico tibi quia tres qui faciunt tres in tribus rebus sunt aequales de tribus rebus. Ideo debes mittere de cupro quod abstulisti de stagno. Et dicimus illud me|tallum tres partes, et tantum est apud nos si dicamus metallum aut cuprum aut aliud nomen, quia non curamus de nominibus sed de
cas ad memoriam: ad solutionem mitte solutionem, et solutioni mitte diffinitionem. Fac de cupro laminas et da ignem sicut oportet. Quando vis praepa−
rare praepara in hunc modum. Si vis solvere cuprum solve in hunc modum: quod mittas in eo 1 pondus ignis et aliud pondus aeris. Alia solutio. Accipe sal armoniacum et metallum de unoquoque partes aequales, et stet ad solem, et agita. Et non fui locutus de solutione mercurii, et hic loquar et dicam suas maneries; et ideo non fui locutus in loco suo nec feci capitulum quia in loco ubi dixi de induratione et sublimatione mercurii potui dicere de solutione, sed ideo distuli ut tu legeres istud capitulum et intelligeres sua bona verba. Et haec est solutio. Est solutio mercurii indurati et est solutio sublimati, sed quia magis est nobis necessarius sublimatus quam
tem librae, salis nitri pulverizati tertiam partem librae, pisa et misce super marmor, et mitte in vase vitreo sub fimo et stet ibi per 3 menses – unusquisque mensis sit de 15 diebus, et iste est mensis naturalis. Po−
stea trahe, et pisa super marmor et terge cum aqua dulci, et mitte ad solem et stet per 8 dies. Et sunt quidam qui operantur eum ad lunam sine alexir – hoc est dicere per botum barbatum, quem nos dicemus modo – et mittunt in eo mercurium solutum, et apud nos non debet ibi mitti donec sit solutus. Alius modus de solvendo mercurio ad lunam sine alexir, hoc est per ad botum barbatum. Accipe de mercurio sublimato duodecies 4 libras
Alia solutio. Accipe de mercurio sublimato, et sulphure soluto, et aqua lapidis pondera aequalia, stet sub fimo per 2 menses.” Dixit Abuali Abincine: “Haec est solutio mercurii indurati ad opus lunae ad botum barbatum sine alexir. Accipe de mercurio indurato 12 libras, sal armoniacum solutum et aqua lapidis soluti de unoquoque 4 libras, aqua dulci 8 libras, alcali soluti 4 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 15 dies. Et postea trahe, et muta medicinas, et retro mitte sub fimo per alios 15 dies, et ita facies donec sit solutum. Et si vis indurare mitte de alcali indurato et armoniaco sublimato pondera ae− qualia, et bulli per 3 dies. Et hanc indurationem et hanc solutionem habet mercurium induratum per ad lunam cum alexir. Et solutio solis de mercurio indurato est haec: accipe aquam alumi−
nis rubei et baurac carmini de unoquoque 1 libram, de mercurio indu− rato 8 libras – et librae sunt in hac manerie sicut tu facies in tuo libro in ponderibus, et rogo te per fidem quam mihi debes quod facias quod exponas omnia mea pondera –, et mitte sub fimo et stet per 3 menses.”
Dixit Abuali Abincine: “De tribu de Cor ex alto Deus det bonum. Intimavi solutionem mercurii et omnia quae in eo oportuit loqui, modo revertar ad metallum. Accipe de metallo 8 libras, et funde qua−
ter, et divide eum a stagno sicut dixi, et fac laminas, et lava in urina puerorum et in aqua salsa sicut sufficit et bulli. Alia lavatio. Accipe de metallo 10 libras, et aqua aluminis rubei et aqua aluminis albi de unoquoque 5 libras, bulli per 5 dies quinquies in die, et de duobus diebus in duobus muta medicinas. Et si non vis mutare medicinas magis appone, et ita facies de de−
scensu boti barbati quia quando descendis potes mutare sales. Et ille est honoratus qui honorat animam suam in operibus bonis, et ille est sa−
piens qui intelligit verba mea.
Alia. Bulli in aqua salsa, et non facias aliud magisterium. Sed debes scire quod nullum illorum qui se malleant debes dimittere in aceto nec in aqua salsa de 4 horis in antea, et quando dico “bulli per 5 dies aut 4 dies”, in hora qua bullit teneas ibi, sed quando incipit refrigerare trahe eum. Satis locuti sumus de lavationibus, modo loquemur de calcibus 326 faciendis. | Accipe de metallo 3 libras, sal nitri, armoniaci de unoquo−
que 2 libras, fac cucurbitam terream vitreatam in latitudine 5 digito−
mato, et fac in modum farinae pulverizatae – et sit pulvis iste medietas ponderis metalli. Et mitte pulverem inter terraceum et terraceum, et mitte unum super alium in cucurbita caeca, et in circuitu imple terra−
ceos de pulvere; et da ignem ad plus per 27 horas, ad minus per 23. Alia philosophi. Accipe de metallo et de re quae non est res – quantum opus est – mixta cum re de non re, et da ignem sicut decet et erit praeparatum.
Dicit magister discipulo suo: “Quaere a me in materiam philosophi et ego respondeam tibi.”
Dicit discipulus: “Quid est stella de stella? – Hoc est fermentum de corpore facto cum alexir.”
Dicit discipulus: “Quid est farina ordei?”
Dicit magister: “Farina ordei est plumbum, et quidam dicunt mer− curium.”
Dicit discipulus: “Quid est farina tritici?”
Dicit magister: “Farina tritici est sanguis.”
Dicit discipulus: “Quid est farina milii?”
Dicit magister: “Farina milii est ferrum.”
Dicit discipulus: “Quid est farina sicali?”
Dicit magister: “Unus est de quatuor spiritibus. Complevimus fratres nostros et mactavimus patres nostros et iugulemus matres nostras et habebimus magisterium.”
Dicit discipulus: “Quae sunt verba ista?”
Dicit magister: “Fratres sunt salsedines et humiditates, patres nostri sunt elementa, matres nostrae sunt corpora.” Complevimus verba philosophorum in hoc loco.” Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam de lavationibus sicut debeo, et non intermiscebo alia verba pro eo quod non sit tibi grave. Accipe de
rum, de unoquoque 5 libras, bulli per 5 dies semel in die; et muta medicinas in quinto die, | et mitte sub fimo et stet ibi per mensem.
Alia. Accipe de metallo pulverizato 12 libras, armoniaco soluto, alcali, de unoquoque 8 libras, aqua salsa 12 libras, bulli per 3 dies ter in die; et muta medicinas, et mitte sub fimo, et stet per 15 dies; et trahe et lava cum aqua salsa frigida primum et postea cum dulci frigida.
Et scias quia sua induratio et sua enceratio est sicut de cupro, nec magis nec minus. Tamen induratio istius est plus levis quam indura− tione cupri, ideo dicam tibi unum modum indurandi qui sit levis. Accipe de cupro pulverizato et lavato 8 libras – et tantum est mihi in hoc loco si dicam cuprum aut metallum quia metallum redigetur in cuprum –, et de sale armoniaco soluto et alcali albificato de unoquoque 3 libras, auripigmento, sulphure, de unoquoque libram semis, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 15 dies. Muta medicinas – et non mittas armoniacum –, et mitte sub fimo et stet per 15 dies, et erit induratum.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus indurationem modo dicemus enceramentum. Facit se per geometrica in hunc | modum.
Hic dimisimus superflua pertinentia ad geometrica.”
tuor spiritibus et erit sublimatum. Et potes proicere 1 super 400 000 et 1 super 1 000 000. Hic intellige verba philosophorum. Et postquam finit sublimatio modo dicam tibi solutionem. Solutio eius est sicut solutio cupri, nec magis nec minus, et ideo non est opus ut faciamus moram. Et postquam finit sublimationem et solutionem, explicit capitulum decimum septimum, Deo gratias.
In nomine Domini. Incipit capitulum decimum octavum. Et loquar ibi de ferro et est grave opus.” Dixit Abuali Abincine: “Ferrum
quam fundemus faciemus quod facimus de aliis rebus. Et ars ut funda−v mus est cum rebus humidis; et res quae imprimant naturam de rebus, et res quae sunt lavantes, istae res sunt scilicet: sal armoniacum et sal nitrum et alii sales et urina et acetum et aqua salium et aqua aluminum. Unaquaeque istarum, si velit simpliciter aut compositae, facient eum fundi. Et modus faciendi est iste. Accipias ferrum nec molle nec durum, et modus probationis est quod mittas eum in igne donec sit bene rubeum; et postea iacta in aqua et statim abstrahe: et si sit color eius | cardinus est bonum, si niger aut rubeus non est bonus. Et postquam intellexisti
cuum est tibi si bene non sit praeparatum. Accipe de ferro, et funde
Dixit Abuali Abincine: “Accipe de ferro abluto 3 libras et fac in modum de caschis ovorum ut possit una stare super aliam, accipe de sulphure et de auripigmento de unoquoque 1 libram, pulveriza et mitte in cucurbita, et imple caschas illas et quod remanet de pulvere mitte in
tione mercurii et loquar de sublimatione et de induratione sua, ita faciam de ferro, si tu intelligas quod tibi dixero. “Non habebitis super vos alas quod comedatis vestras
tum ipsum intellige, et quando in lavatione dico sal armoniacum et non dico solutum intellige dentes diaboli. Et intellige magisteria philosophorum.
335 tone, et est difficilis in plumbo et | stagno, ideo quia est mollis eorum natura, quia postquam multa est ibi humiditas aufertur cum magna fortitudine siccitatis. Et ideo quia non habet in hoc magnum magiste− rium, tractabo leviter. Accipe de calce abluta ferri 1 libram, de armoniaco sublimato me−
diam libram, de nitro quartam partem librae, de baurac 1 unciam, pisa, et mitte in vitro, et stet sub fimo per 2 menses – unusquisque mensis de
niaco sublimato, de unoquoque 3 libras, acetum, aqua salsa, de uno−
quoque 3 libras, mitte in vitro, et stet sub fimo per mensem, et de decimo in decimum diem muta medicinas; postea trahe et stet ad solem per 8 dies. Et postquam diximus de induratione, modo dicemus de enceratione. Enceramentum est de bonis medicinis nostri operis et de subtilibus, et qui errat errat in magisterio. Et dixerunt sapientes: “Non te flixes in enceratione, et de induratione sit quomodo vult – dimitte res fortes.” Et postquam in rebus levibus homo non debet remissus esse, non debet remissus esse in | fortibus quae sunt de forti natura sicut ferrum. Ideo debes accipere de armoniaco soluto 8 libras et de pulvere ferri lavato indurato 6 libras, proice ibi et stet sub fimo per mensem.
nis, et stet sicut aliae.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam dixi encerationem, modo dicam sublimationem. Sublimatio debet esse sicut in aliis corporibus cum quatuor spiritibus. Et ego non mitto mercurium in hac sublimatione nec in aliis. Accipe de ferro 5 libras, de auripigmento, de sulphure, de unoquoque 2 libras, de armoniaco, de alcali, de unoquoque 3 libras, pisa, misce, mitte in alutello et da ignem ad plus per 3 dies, ad minus per 2 dies. Alia sublimatio, sublimatio philosophorum. Absculta et disce, et accipe res quae sunt necessariae in magisterio cum 1 libra ferri et libram semis piperis et libram de cumino, et sublima sicut opus est.”
Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus de sublimatione, modo dicemus de solutione. Accipe de ferro 1 libram, de armoniaco soluto, de urina puerorum, de unoquoque 2 libras, salis armoniaci, alcali soluti, de unoquoque libram semis, sal gemmae 1 libram, pisa et misce cum ferro. Et mitte in cucurbita ferri; et sit cucurbita in aqua calida et bulliat ibi 3 bullitiones; et trahe, et mitte sub fimo et stet per
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo decimo nono loquar de argento. Et loquar de suo modo unde fit et qualiter praeparatur ad solem et ad levamen et ad sponsalitium, et in unoquoque loquar rationem philosophorum. Primum quod dicam quod natura argenti est frigida et humida, et est in differentia de 29 differentiis – et unaquaeque fit per rationem. Et iam dixi tibi in capi−
tulo cupri quomodo efficitur de cupro luna absque alexir, et adhuc
nem et illuc propter grossitudinem. Et debent esse foramina ut possint transire per ea 6 infra 3 pilos. Postquam dixi tibi modum de botis, modo dicam tibi numeros de salibus quos ibi mittes. Enumera 1, 2, 3, 4 et ita usque ad 24; et si est per ad lunam mitte 12 de sale armoniaco et 8 de sale nitro et 6 de sale
dum: de mercurio 3 uncias, de cupro 1 libram, de salibus 2 libras et 3 uncias et semis. Fermentum debet haberi in hoc magisterio secundum philosophos 1 super 24 et 1 super 50, unciam super 24 et 1 libram super 50 libras – et | istud 24 et istud 50 debet esse de corpore minori. Et adhuc dicam modum praeparandi fermentum in suo loco, fermen− tum debet esse in modum quem dixi. Et quantitas mercurii et plumbi ad solem est: de mercurio 5 uncias, de plumbo 25 uncias, de salibus 4 libras et 2 uncias.
Alius modus argenti. Accipe calcem cupri 1 libram, de mercurio 3 uncias, de fermento unciam semis, de corpore maiori 48 uncias, de salibus 5 libras, et fac descendere per 17 vices.
Alius modus. De corpore minori 6 libras, de mercurio 1 libram et semis, de salibus 10 libras et semis, de fermento 1 unciam et 2 partes unciae, et descende per botum barbatum 7 vices. Et debes habere de septem salibus in parte, et facias semper de magisterio sicut philosophi iubent et ego dixi tibi in hoc libro.
Alius modus ad lunam, et vadit secundum pondera quae vidit phi− losophus de salibus. Accipe de mercurio 7 uncias, de fermento 1 un− ciam et octavam, de cupro 2 libras et 4 uncias, de septem salibus 7
dendo et mutando sales et vide quod non dimittas multum fundi. Et postquam diximus de cupro, loquemur de calce facienda.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Melior argenti luna est illa quae fit de nostro argento, sed per fermentum non debes mittere nisi scias cum quo lapide operatum fuerit, et operaberis cum illo lapide.
Et iam dixi tibi signa cum quibus agnoscas lapidem in praedictis capitulis, sed adhuc dicam tibi ut magis intelligas. Si vis scire argentum an sit naturale aut de magisterio mitte in igne, si nigrescat scias quod non est de magisterio.
Alia temptatio. Accipe de argento et solve, si cito solvatur scias quod est de magisterio, et si non scias quod naturale est.
Alia. Accipe argentum et funde eum, si faciat rugitum scias quod est de magisterio, et si non non.
Alia, si vis scire cum quo lapide est operatum et si descendit per botum barbatum et non per alium. Accipe de igne magisterii et mitte pondus 1 arentii super 1 unciam – et mittes ibi dum fervet: et si non muta|verit colorem scias quod non fuit operatum cum illo lapide unde
scendum fuerit per botum barbatum tantum valet quomodo naturale.
Modo incipiemus praeparare per fermentum ad argentum et per corpus ad aurum. Accipe de argento 1 libram, de sale armoniaco et de urina puerorum et de aceto, de unoquoque 1 libram, bulli per 5 vices et frica, et trahe, et desicca, et antequam abluas fac inde laminas. Et intellige opus nostrum. Alia ablutio. Accipe de argento 10 libras, de urina puerorum distil−
lata, et acetum distillatum, de unoquoque 3 libras, de aqua salsa 5 libras, de sale armoniaco soluto 1 libram, bullies decies et vade eum tergendo cum panno lineo. Et debes scire quod argentum non debes bullire nisi in metallo aut in vitro, in vasis rotundis, et si in alio vase feceris minus valeret. Alia ablutio. Accipe de urina puerorum distillata, de aceto distil−
lato, de unoquoque 3 libras, de sal gemma et sal communi, de unoquo−
que mediam libram, de argento 2 libras, bulli novies.
lige.
Alia. Accipe aquam, salem, acetum, urinam, argentum pondera aequalia, bulli quinquies et serva. Et intellige. Alia. Accipe aquam, salem et baurac. Modo dicemus calces. Calx uno modo fit ad sponsalitium, ad fer−
mentum, ad corpus, nisi quod in calce lunae ad fermentum non debet habere res rubea. Et fermentum est de albo et ideo est per ad album, et calcem per ad fermentum non convenit encerare neque sublimare neque indurare. Fermentum quod fit de luna. Accipe de argento et fac eodem modo sicut de praedicto cupro aut in modum stagni – sed adhuc tibi recor−
dabor ut melius intelligas: fac laminas in grossitudine de 4 | morabunt, et sint 4 librae. Et mitte in olla vitreata, et habe de sale armoniaco sublimato quater et de sale nitro de unoquoque 1 libram et semis, mitte inter laminam et laminam pulverizatam donec sit olla plena, et cooperi bene; ad magis per 25 horas, ad minus per 18 horas dimittas eum sic−
dratas, et pisa sales et pasta cum urina puerorum, et mitte unamquam−
que laminam in pastam – et sit lamina in grossitudine de 7 morabunt –
et mitte in olla vitreata sicut docui – et debes scire quod olla in qua facis calcem sit in grossitudine 3 morabunt, et quae sit in grossitudine 1 morabunt illa valet magis. Et mitte laminas pastatas in olla et da ignem postquam cooperta fuerit ad magis per 5 dies, ad minus per 4 dies. Et debes scire quod quando facis calcem de quacumque re sit non debet cessare ignis neque per diem neque per noctem, et si forte cessa−
ret nihil valeret opus tuum. Alia. Accipe de argento 15 libras, de auripigmento sublimato quinquies 3 libras, fac de argento laminas rotundas et mitte ibi auripig−
mentum, et da ignem ad magis 2 dies et medium, ad minus 1 diem et medium.
rari. Accipe de argento 55 libras – et unaquaeque libra de 25 unciis, unaquaeque uncia de 28 morabunt, unusquisque morabunt de 577 granis ordei, et unumquodque granum sine cauda –, de baurac, de sale nitro, de sale alcali, de sal gemma sublimato 6 vices, de unoquoque multiplicatio de 7 et quarta et quarta de quarta et quarta de quarta de media quarta de unciis; similiter misce. Et postquam feceris de argento in modum
rium philosophorum quod multum laudaverunt.
Alia. Accipe de argento 3 libras, de sulphure 1 libram et dimidiam, da ignem per 2 dies postquam bene miscueris in olla, et argentum factum in modum morabunt et in grossitudine 3 morabunt et non magis.
Alia, in hac calce finientur omnes calces argenti. Accipe de argento 3 libras, sal commune, de alcali, de nitro, de sal gemma, sal armoniacum, de unoquoque 2 libras, fac de argento in modum cannae sicut docui te
que 3 libras, de argento 1 libram et semis, bulli sicut decet per 15 dies in die 15 vices. Et quotiens tibi dico “totiens in die bullias” intellige quod semper in tertia vice debes mutare medicinas in omnibus calcibus quas facis, et nisi ita faceres non haberes praeparamentum magisterii. Et quandocum−
que mutas medicinas in argento debes abluere cum aqua dulci per mittere ad corpus humiditatem. Intellige, et Deus donet tibi intellec−
tum. Et non debes dimittere vas discoopertum quando bullis et est corpus intus, quia si faceres aer noceret ei. Intellige magisterium philo−
sophorum ubi dicunt “non misceas aerem cum aqua, nec | aquam cum aere, nec aerem cum igne, nec ignem cum aere, nec terram cum aere, nec aerem cum terra, nec terram cum aqua, nec aquam cum terra, nec aquam cum igne, nec ignem cum aqua, nec ignem cum terra, nec terram cum igne”, et haec sunt verba philosophorum et hic ea intellige. Et nisi esset propter dilationem magnam facerem te intelligere, et non est tibi necesse quia satis intelligis in libro philosophorum. Et quando
Alia lavatio philosophi. Accipe de calce argenti 20 libras, de sale armoniaco soluto 30 libras, de urina puerorum, de aceto, de aqua dulci, de unoquoque 10 libras, bulli per 25 vices in 5 diebus, trahe et mitte ad solem per 2 dies; et iterum bulli cum ipsis medicinis per 5 dies ter in die.
Alia ablutio philosophi. Accipe de argento 7 libras, de sulphure, de auripigmento, de baurac, de aqua aluminis rubei, de unoquoque 5 libras, de aceto distillato, de urina puerorum distillata, de unoquoque 7 libras, bulli per 7 dies septies in die. Et postea trahe ad solem et stet ibi per 5 dies, et lava in die 5 vi|ces ad subtiliandam suam naturam; et muta in eo medicinas, et stet ibi per 5 dies, et bulli in die 3 vices sed semper sit bene coopertum. Et modo dicam tibi de induratione. Induratio non est necessaria ad fermentum sed est necessaria ad sponsalitium et ad corpus, et quia omne hoc est ibi necesse loquar tibi cum magno verbo. Accipe de argento abluto et calce facto et abluto 7 libras et semis, et de aere lapi−
dis, et de sulphure, et de auripigmento, et de baurac, de unoquoque 3 libras, misce cum urina puerorum, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 5 dies.
Et sicut diximus in libro corporum de medicinis qui acciperet quod moreretur qui nescit materiam, ita qui nesciret materiam de istis medi−
cinis qui mitteret in corpore occideret eum. Verbi gratia diximus in libro corporis: qui vult purgare corpus accipiat de aloe, et scamoneam,
bus de isto libro animae, quia qui nescit operari occideret corpus prop−
ter fortitudinem et calorem quae sunt in eis. Et intellige materiam philosophorum.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de luna 25 libras, de sulphure, de auripigmento, de sale nitro, de baurac, de sale
sam horam pisa et cambia | medicinas; ita facies donec transacti sunt 25 dies. Et intellige. Et si non intelligis materiam philosophorum non poteris operari, quia materia eorum est multum prima. Et ideo debes scire quia quan−
tam indurationem tu facis de argento debet esse in vase vitreo duplicato.
Alia induratio, induratio philosophorum. Accipe multiplicationem 4 infra 4 et sunt argentum, sulphur, auripigmentum, sal nitrum, sal gemma, sal alcali, acetum, de unoquoque pondera aequalia, de igne, de aere quintam partem ponderis, accipe et mitte in vase vitreo, et mitte ad solem per 15 dies et trahe in die 15 vices sicut superius dictum est. Alia induratio. Accipe de argento 1 libram, de sale nitro, de sale armoniaco, de sale alcali, de baurac, de alumine albo, de unoquoque mediam libram, pisa, et mitte super marmor et misce, et pone in vitro et mitte ad solem per 20 dies – et in istis diebus non mittas noctes. Et modo finierunt indurationes. Modo incipiam enceramentum. Enceramentum est res quae trahit de siccitate ad humiditatem, et hoc facit propter fortitudinem | medi−
cinarum. Et dicam tibi cur hoc facit si tu intelligas, et quia non habes cognitionem de libro de philosopho non vellem tibi dicere, sed quia
modo potest hoc fieri, quia vinum unde fit est calidum et humidum?” Dixit Abuali: “Ideo habes necesse rationem philosophice: 1 est, 2 sunt, 3, et 4; et 1, 2, 3, et 4; 1, 2, 3, et 4; 1, 2, 3, et 4. Non est in saeculo quod non sit compositum de quatuor rebus, de calore, de siccitate, de frigiditate, de humiditate, et unumquodque istorum est in quatuor: calor est in siccitate et calore et humiditate et frigiditate; frigidum est in
dum et tempus propter hoc fit frigidum. Et ita est de rebus istis istius libri, quia res quae siccant propter suum calorem ipsaemet revertuntur in humiditatem quando frigidae revertuntur, quia siccitas convenit calori et humiditas frigiditati. Et omnis philosophus intelligit verbum istud, et quod dicimus de sole accipe spiritualiter et non sicut vides. Et nisi esset propter nimiam dilationem dicerem super hoc verbum am−
plum, sed explanabo tibi in libro de puritatibus sensus, si Deo placuerit. Accipe de argento 20 libras, de sale armoniaco soluto 20 libras, de urina puerorum 20 libras, misce et mitte in vase vitreo, et mitte sub fimo et stet ibi per 25 dies, et trahe; et muta medicinas de 5 in 5 die−
bus. Aliud enceramentum, enceramentum philosophi. Accipe de ar|gento 3 libras et semis, et de sale armoniaco 3 libras et semis, de aceto 3 libras et semis, mitte sub fimo – et quod mittis non sit calidum nec frigidum sed tepidum, et ita facies de omnibus quae mittis ad ence−
randum, et si aliter feceris nihil valeret magisterium – et stet sub fimo
matione argenti. Accipe de argento 10 libras, de sulphure, de sale armoniaco, de auripigmento, de argento vivo, de unoquoque 3 libras et semis, distempera cum urina puerorum. Et misce in alutel et sublima per diem et noctem, et da ignem per 5 dies – unaquaeque dies de 2 horis, unaquaeque hora de 12 in die naturali. Et intellige istud sublima− mentum. Alia. Accipe de argento 5 libras, sale armoniaco sublimato et de auripigmento sublimato de unoquoque 3 libras, de sulphure, de ar− gento vivo, de baurac, de unoquoque 1 libram, pisa, et mitte in alutel et da ignem per 5 dies, et quando vis trahere vide quod non remaneat ibi de calore.
Alia sublimatio philosophi. Accipe duos aeres et duos ignes et argentum pondera aequalia, da ignem sicut oportet.
Alia. Accipe de argento 1 libram, de sale armoniaco 1 libram, de auripigmento 1 libram et semis, misce in alutel et da ignem per 2 dies et dimidium. Hic finiunt sublimationes. Incipiunt solutiones.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de
lata, de aceto distillato, de unoquoque 2 libras et semis, misce et mitte in vase de metallo, et sepeli sub fimo et stet ibi per 18 dies.
Alia solutio. Accipe sal armoniacum, et baurac, et aquam aluminis rubei et albi, de unoquoque 3 libras, de argento 5 libras, de aceto, de urina puerorum, de unoquoque 8 libras, misce, et mitte sub fimo et maneat ibi per 23 dies; et agitabis eum de quarto in quartum diem.
Alia. Accipe de aceto 10 libras, sal armoniacum, sal nitri, baurac, de unoquoque 4 libras, pisa, et mitte sub fimo et stet ibi per 18 dies. Finiunt solutiones et finit capitulum decimum nonum.”
Incipit capitulum vicesimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam de praeparatione auri, et suas parti− tiones et suas praeparationes. Primum dicam tibi quod aurum non est per facere corpus minimum, ideo non est necesse ut nos tractemus de eo nisi tantum ad abluendum et calcem faciendum et abluendum. Et
Alia ablutio philosophi. Accipe de auro 25 libras, de aceto, de sale armoniaco, de unoquoque 15 libras, bulli 15 vices in 3 diebus.
Alia. Accipe de auro 3 uncias, sal alcali, sal nitri, de unoquoque 2 uncias, de aceto, de aqua salsa, de urina distillata, de unoquoque 4 uncias, bulli per 3 dies in die ter in vase de metallo vel de vitro. Et antequam abluas fundas eum bis vel ter ut sit magis mundum.
dium. Calx secunda ad solem. Accipe de auro 3 libras et fac in modum ovi mediani, et accipe de auripigmento sublimato, et sulphure, et salis nitri, de unoquoque 1 libram, de baurac libram semis, pisa, et mitte in olla rotunda et da ignem ad magis per 3 dies, ad minus per 2 dies. 10 Alia. Accipe de auro 5 libras, sal nitri, sal armoniacum sublimatum, baurac carmini, de unoquoque 2 libras, fac de auro laminas et pisa sales; et mitte in vase et da ignem ad magis per 5 dies, ad minus per 3 dies. Alia, haec calx non convenit huic magisterio. Accipe de plumbo 3 libras et misce cum 12 libris de auro postquam fuerit fusum, et frange
diam.” Dixit Abuali Abincine: “Haec calx finit et finiunt hic omnes calces auri. Accipe de auro 7 libras, de baurac carmini, sal nitri, sulphur, de unoquoque 3 libras, pisa et misce, et da ignem ad magis per 7 dies, ad minus per 2 dies. Finiunt calces et finit capitulum vicesimum, et nihil remansit ad loquendum de capitulo vicesimo nisi lavationes.
Prima ablutio. Accipe sal nitri, sal armoniacum solutum, aqua aluminis albi et aqua aluminis rubei, pondera aequalia, de auro medium pondus, de urina puerorum, de aceto, de unoquoque 2 pondera, misce et bulli in vase vitreo per 12 dies quater in die; et cambia in eo medici− nas de tertio in tertium diem. Et intellige.
Alia ablutio. Accipe de calce auri 1 pondus, aqua aluminis albi, aqua sulphuris, de auripigmento soluto, sale armoniaco soluto, de unoquo−
que pondus et tertiam, aqua salsa 2 pondera et dimidium, bulli per 10 dies in die decies. Et intellige magisteria philosophorum.
Et scias quod quando aliquid bullis super ignem non debes auferre dum est calidum sed debes dimittere refrigerare paulatim, quia nisi faceres peioraretur ablutio; et ita facies de omnibus quae abluis. Et quando aliquid abluis debes pisare prius omnes sales, et debes prius bullire cum urina aut cum aceto aut cum aqua salsa, et dum bullit mitte
Alia. Accipe de calce auri 11 libras, salis armoniaci, salis gemmae, de unoquoque 3 libras, de baurac, de sulphure, de unoquoque 1 libram et semis, de urina puerorum 10 libras, salis armoniaci soluti – absque praedicto – 6 libras, misce et bulli per 12 dies in die 5 vices in vase de metallo.
Alia ablutio philosophi. Omnes aquae, et omnia elementa, et unam terram, pondera aequalia, aurum ad pondus de omnibus ponderibus, de urina puerorum, aqua aluminis rubei, de unoquoque ad pondus de omnibus ponderibus 2 vices, intellige sicut debet bulliri. Finit ablutio et finit capitulum vicesimum et omnia opera corporum. Et omnes homi−
nes sicut nos diximus possunt discere opus istud, sed tu nemini dimittas legere librum tuum. Postquam est finitum, laudetur Deus.”
In nomine Domini. Incipit capitulum vicesimum primum. “Loquar de distillatione urinae quia magis necessaria est omnibus aliis. Et sunt quidam philosophorum qui dixerunt quod urina erat lapis et apposue−
runt ei nomen tasrasim teficin, et non potest esse. Ideo loquemur qua−
dum: in longitudine 20 palmorum et in latitudine 3 palmorum; et facies orellam in latitudine 1 palmi. Et cucurbita sit in longitudine palmi et dimidii et usque ad 2 palmos. Et mitte in eis et implebis de urina puerorum – et pueri sint de aetate 10 annorum, et in illa hora quando accipis urinam debes sepelire sub fimo ad minus 5 dies; et da ignem donec tota se distillet.
Alia. Sunt quidam qui distillant urinam sicut aquam rosaceam, cum aqua et sine aqua.
Alia. Accipiunt urinam et distillant, et mittunt in cucurbitis et cu−
curbitas in foraminibus, et dant ignem ad cucurbitas. Et hoc apud me non est bonum. Debes scire quod prima urina quae se distillat est per incorporare sales et per pastare botos et similia, et per lavar lavatione. Tertia et alia quae postea se distillat est bona per lavar lavationes primas. Sed quando distillas serva primam in partem et aliam similiter in partem. Explicit capitulum vicesimum primum, et laudetur Deus.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vicesimo secundo loquar de sale armoniaco et de suis maneriebus. Dixi tibi in praedicto libro meliorem salem armoniacum omnibus aliis. Sed debes scire quod debes magis habere de eo sale quam de omnibus aliis, quia magis intrat in magisterium omnibus aliis salibus propter subtilita−
tem suae naturae quae est lavans et facit misceri alias res et trahit de rebus illas res quae sunt in eis per fortitudinem. Et nulla res est magis necessaria in magisterio quam urina et postea sal armoniacum. Et modo loquar de eius solutione. Accipe de sale armoniaco 1 li−
bram, et accipe de butellis porci vel vaccae vel hominis, et fac bullire aquam, et pulveriza salem et imple de eo butellum; et quando fervet aqua proice eum ibi – et lava prius butellum exterius et interius cum aqua, butello existente humido –, et bulliat ad magis per 4 horas, ad minus per 2 horas. Et sunt qui non fervent nisi tantum per 1 horam. Alia solutio. Accipe de sale armoniaco 3 libras, et pulveriza, et misce cum 3 libris de aqua, et bulli donec cognoscas quod aqua minuat, et serva in vase vitreo.
Incipit capitulum vicesimum tertium. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de sublimatione salis armoniaci. Sal armoniacus est unus de quatuor spiritibus, et sublimat se sicut mercurius, et ideo vo−
cant eum spiritum quia ita ascendit sicut spiritus. Et dixi tibi multotiens quod non debes mittere in calcem si non est sublimatus. Et in hunc modum se sublimat: accipe de bono sale armoniaco 3 libras, mitte in cucurbita aut in alutel postquam feceris eum pulverem et pastatum cum urina puerorum; et dabis ignem ad magis per 2 dies, ad minus per 1 diem, donec cognoscas quod sublimatum est. Et ad
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vice−
simo quarto loquar de mercurio et loquar amplum verbum. Multi dicunt quod mercurius est petra, quia vident quod singulariter operatur sine adiunctione aliqua quia minus de alexir facit lunam, tinctus sine alexir facit solem. Ideo dicam sua bona opera quae eveniunt inde quando est sublimatus: et quando se sublimat illuminat corpus, lavat, tingit, imprimat eum, facit album per ad album, facit rubeum per ad rubeum, facit lucere. Manu tene ipsum cum suis bonis operibus. Et accipe pondus 2 librarum, et misce cum 24 libris de cupro calce facto et abluto – unaquaeque istarum librarum sit de 4 unciis unaquaeque 2 librarum quod sit de 12 unciis –, et misce de argento calce facto et abluto 1 libram – sufficiunt 3 unciae fermenti ut ponantur super 2
rio 4 libras: et bulli si est per ad album cum aqua aluminis albi et sale communi et urina distillata de unoquoque 3 libras per 5 dies in die quinquies, et accipe de sale armoniaco soluto cum sale alcali de uno−
quoque 2 libras, et de aqua salsa 6 libras, et bulli per 7 dies in die sep− ties. Et si est per ad solem accipe de aqua aluminis rubei et de baurac de unoquoque 2 libras, de aceto distillato 4 libras, bulli per 7 dies cum 4 libris de mercurio septies in die in vase ferreo non stagnato; et in capite 7 dierum accipe de auripigmento soluto, et de aqua sulphuris, et de sale armoniaco soluto, de unoquoque libram et semis, de sale com−
muni, de sale alcali, de unoquoque 1 libram, misce cum mercurio et bulli per 3 dies in die quinquies. Et postquam ablueris lava eum cum aqua dulci si sit per ad solem et per ad lunam, et postea mittas in alu|tel et sublima. Et non dicam tibi alios modos abluendi quia iste est de melioribus. Et quia non habes necesse magis lavare, dicam de subli−
matione, et istud capitulum est de sublimatione.
bit se. Alia sublimatio ad solem. Accipe de mercurio 15 uncias, mortifica cum alumine rubeo vel vitreolo de quocumque vis 7 uncias cum aceto distillato, et mitte in alutello et sublima. Alia sublimatio sive per ad solem sive per ad lunam. Accipe de mer−
curio 3 libras, et mitte in alutello de magisterio ita facto ut inde non possit egredi et bene lutato sicut docui te, et da ignem donec cognoscas quod bene est sublimatus.” Explicit capitulum vicesimum quartum.
374 | Incipit capitulum vicesimum quintum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de induratione mercurii. Mercurium indurat ille qui nescit sublimare, et quando habet illum
tate. Et ille se indurat per corruptionem quam recipit ab alio, et qui incorporat eum quando vult indurare cum alia re fere nihil facit. Et nos quando induramus illum non mittimus ibi de rebus illis quas alii ibi mittunt, quia sunt quidam qui mittunt ibi de pulvere gallarum et de virgis alchizaram et de granis mirtus quia putant quod propter siccita−
tem suam valeant ibi, et hoc est melancolica infirmitas capitis. Sed ratio quomodo debet fieri est haec quod assetur prius. Et qui assaret eum quando vult sublimare magis valeret, sed induratio non potest fieri nisi prius assetur. Hic illuminabo oculos tuos. Et dico quod accipias de mercurio 2 libras, et mittas in olla ferrea et cooperias cum terra magisterii, et mittas in igne communi et stet ibi per | 2 dies et 1 noctem. Alia assatio. Accipe de terra et fac de ea vas, et vitrea eum, et fac eum rotundum et in medio cavum, et fac coopertorium eius ut bene coniungat, et mitte de mercurio in arbitrio tuo et de aqua lapidis quar−
nem magis loquerer in eo, et quia in multis locis locuti sumus de mer−
curio ideo finit hic capitulum vicesimum quintum de induratione mercurii.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vice−
simo sexto loquar de sublimatione auripigmenti, et iam dixi tibi de
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum vicesimum septimum, et loquar de sublimatione sulphuris. Dixi tibi quod non accipias de sulphure aranici nec de sulphure canonato sed de
tur sulphur est magnum magisterium et debet esse ad modum digito−
rum qui sunt retorti de intus, et sint de talibus in capite de 15 usque ad 12. Alia sublimatio. Accipe de sulphure vivo 1 libram, misce cum aceto, et sublima per 27 horas – de horis magisterii quae sunt 2 et dimi−
dia in hora de 24 in die secundum philosophos. Alia sublimatio. Accipe de sulphure 4 libras, pasta cum aqua lapidis postquam pulverizaveris, et mitte in alutello et da ignem per 18 horas de horis magisterii.” Explicit capitulum vicesimum septimum.
In nomine Domini. Incipit capitulum vicesimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de albatione salis alcali et de divisione per suas differentias. Sal alcali est herba quae vocatur albelui: et extrahunt succum ab ea, et implent foveas, et induratur et efficitur lapis perforatus niger et vocatur sosa. Pisant et faciunt pulverem, et miscent cum aqua salsa tantum quod cooperiatur, et dimittunt ad solem 5 dies. Postea accipiunt feltrum in longitudine 2 palmorum et in latitu−
dine 3 digitorum: et mitte unum caput illius ubi est aqua salsa et aliud caput in cazola vitreata, et quod clarum decurrit dimitte in cazola, et mitte in furno, et dimitte ibi per diem et | noctem et invenies duram et albam ut sal. Et illa est quam dicunt album salem. Et si forte non indurescit per diem et noctem tantum dimittunt ibi donec induratur. Alia dealbatio. Accipe sal quem dicunt sosam 4 libras et fac pulve−
rem, et mitte in aqua dulci et per medium de salsa 10 libras, proice ibi pulverem, et misce; et bulli in die 1 vicem et ita fiet per 3 dies, et in capite 3 dierum aquam quae fuerit clara mitte in cazola et stet in furno sicut praediximus.
sum, et quod inde egredietur mitte in cazola et stet in furno. Et si vis solvere solve sicut solvuntur alii sales de quibus postea tractabimus.” Explicit capitulum vicesimum octavum.
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum vicesimum nonum et loquar in eo de solutione salium et de extrahenda aqua ab eis. Sales sunt in multis modis et dividunt se in multas diffe−
rentias, sed maneries suae sunt septem, et sunt haec: sal nitri, sal gemma, sal de aqua, vitreol, baurac, alumen album, alumen rubeum. Et sal alcali non est de huius manerie quia est de herba. Sal armoniacum non computatur inter sales. Et diximus de solutione et sublimatione eius. Diximus de albatione salis alcali nunc dicemus de solutione eius. Maneries eius sunt duae: una quae efficitur de herba nondum bona, vel
Et vide quod sal quod albificas vel induras vel solvis sit collectum in extremitate mensis Iunii, et quidam colligunt in Maio et in Martio quia tunc vident magnam humiditatem in eo, sed non est bonum quia non est facionabilis. Modo dicam tibi de solutione baurac. Baurac est in tribus modis: unum multum rubeum et dicitur baurac carmini, et alia maneries est minus rubea et dicitur baurac acerabam, et alia maneries est baurac quae trahit ad albedinem et vocatur baurac espini. Et putant gentes
bus unum super alium, et illud est sal nitri. Et est alia maneries salis nitri et naturalis, sed magis valet quae efficitur de nitro per ad magiste−
rium. Sed maneries suae | solutionis est quod accipias de sale nitro et fac pulverem, et accipe de aqua dulci in duplum, et mitte subtus fimum et stet per 15 dies.
Sed solutio salis communis est levis et ideo est leve dicere solutionem quia fit de aqua, et ita de sal gemma. Sed qui vult solvere mittat in duplum de sale quam de aqua et bulliat. Et solutionem baurac et melioramentum eius non diximus, et modo dicemus. Et baurac melius est quando est multum rubeum et est mul−
minis albi.” Explicit capitulum vicesimum nonum, Deo gratias.
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam de albificandis corporibus. Albificatio corporum non est aliud nisi quod sex quae pulverizantur albificare; et sunt quaedam quae sunt alba ut luna et stagnum et non oportet dealbare. Et modum albificandi cuprum iam in multis locis diximus. Et modus de albificando sole non est nobis necessarius quia nolumus de bono minus bonum, sed tamen si opus est docebo quomodo potest
accipe de sale armoniaco sublimato et soluto 1 li|bram, et cum calce quam habes totum misce, et imbibe de urina puerorum distillata – et sit pasta –, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo 18 dies et erit alba ut luna. Et medicinae ad quas valet hic pulvis sunt hae: ad lapides praeparan− dos de non bonis facere bonos; et si iacias 1 pondus huius argenti super perlas faciat illas rubeas; et si mittas dragmam 1 cum 1 uncia ad fer−
mentum lunae valebit quantum 3 unciae de luna. Et si des secundum
gnanti de masculo facit eum mulierem. Hae sunt medicinae experi−
mentatae de hoc pulvere solis dealbato. Nunc loquamur de saturno dealbando. Plumbum dealbatur sicut cuprum, et dicam tibi modum. Accipe de plumbo 2 libras, de sale armoniaco sublimato et soluto et iterum sublimato libram et semis, de sale nitro libram semis, fac calcem sicut debet fieri, lava cum septem salibus per 14 dies ter in die. Albificatio ferri est difficilis illi qui non intelligit. Accipe de ferro 1 libram, de terra caeli, de terra terrae, de terra maris, de unaquaque 1 libram, fac calcem sicut debes; et ac|cipe de aqua caeli, de aqua terrae, de aqua maris, et lava cum istis tribus aquis sicut supra diximus in capi− tulo de ferro. Accipe de igne caeli, de igne terrae, de igne maris, de unoquoque quartam partem librae, et mitte in vase vitreo sub fimo per 15 dies et erit album ut nix. Albificatio metalli, dealbatio philosophi. Unge cum sanguine porci ter in die et erit album ut nix.” Dixit Abuzalemi: “Haec sunt de quibus nescio rationem.” Dixit Abuali: “Non dicam tibi omnes rationes donec legas libros philoso−
In nomine Domini. Incipit capitulum tricesimum primum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de praeparatione plumbi alcofolis. Plumbum alcofolis praeparatur in multis modis, sed ego dicam suos modos. De plumbo alcofolis faciunt mercurium in hoc modo. Accipe de plumbo alcofolis nigri et ponderosi | 7 libras, pisa et fac pulverem, et passa per pannum bene spissum; et proice ibi de aqua dulci 21 libras, et misce in vase vitreo cum alcofoli et stet sub fimo per 28 dies. Postea accipe de eodem plumbo 5 libras, et proice primum plumbum super marmor et pisa, et solve aliud plumbum et proice super aliud plumbum uncia ad unciam donec totum iacias et tu miscendo et agitando. Postea accipe eum cum libra 1 salis armoniaci soluti et mitte in fimo cum eadem aqua per 28 dies, postea trahe, et plumbum quod ibi invenies factum durum funde. Et postea mitte super marmor miscendo cum alio plumbo; et ita facies donec sit argentum vivum. Hic est unus modus argenti vivi.
bram et libram; et ita facies donec totum plumbum ibi proicias, et duo homines agitent fortiter. Postea accipies illud plumbum quod habes fusum, et mittes in vase vitreo, et pones sub fimo et dimittes donec totum sit solutum. Et si non invenies plumbum alcali et vis praeparare plumbum alco−
folis per facere corpus in loco plumbi alcali, potes facere hoc modo. Accipe de plumbo alcofolis 10 libras, et pisa bene, et de sale nitro 2 libras, et de sale armoniaco libram semis, et de attincar libram semis, pisa et misce, et da ignem fortem cum barchinis donec sit fusum.” Explicit capitulum tricesimum primum.
In nomine Domini. Incipit capitulum tricesimum secundum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam tibi quomodo eligunt corpora bona de non bonis. Primo dicam tibi de eligendo cupro. Accipe cuprum quando vis temptare et fundas, et postquam fusum fuerit vide colorem eius: si sit nimis rubeum non est bonum, si habeat colorem citrinum bonum est, quia rubeum ostendit quod multum est coctum. | Aliud signum. Fac de eo laminas, et pone super inclumen et percute cum martellis: et si audieris quod sonaverit acute scias quod crudum est, si audieris quod fecerit sonum sicut qui sonat rotundo ore scias quod est coctum nimis, et si videris quod sonat gracili sono scias quod est bonum et coctum sicut decet. Hic dimisimus multa superflua de geometria. Electio plumbi. Sicut diximus electionem cupri ita dicemus electio−
nem plumbi. Vide plumbum quod non sit fullosum nec nigrum, et quando scindis quod appareat album, et sit bene ponderosum, et hoc est signum quod bonum est. Et quando percutis eum cum martello super
bus et grave non cognoscentibus, quia fit argentum de minera et de opere cum alexir et sine alexir, et melius omnibus istis est quod fit de opere sine alexir. Et cognitio sua est quod apparet albior omnibus aliis, et levius se fundit omnibus aliis, et natura philosophi plusquam alium eum diligit. Haec est cognitio illius quae fit de magisterio sine alexir. Et cognitio illius lunae quae fit cum alexir est hoc: quia non est tam alba sicut prima, et tardius se fundit, et si turpis est cito abluitur, et quando
ralis argenti est: quando percutis cum malleo super inclumen facit sonum extraneum non sicut cuprum nec sicut alia, et quando funditur exit inde stercus mixtum cum terra. Et si habes necesse per ad fermen−
tum calcinabis ut supra, et si est per ad magisterium sine alexir mitte de illo quod est sine alexir, et si est ad magisterium cum alexir mitte de illo quod est cum alexir, et si non invenias de utroque mitte de natu−
rali.
Electio auri secundum electiones lunae. Cum facis magisterium et vis mittere fermentum et si fermentum est de magisterio, cognoscas cum quo lapide fuit operatum magisterium et cum illo lapide operaberis magisterium, et non misceas | lapidem fer−
menti cum alio magisterio. Et iam dixi tibi signa uniuscuiusque lapidis in alio loco.” Explicit capitulum tricesimum secundum.
Incipit capitulum tricesimum tertium, et ibi complebitur dictio sexta cum virtute Domini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de electione spirituum. Et quia in quantitate eius est magis necessarium sal armoniacum loquar de sale armoniaco. Dixi tibi in capitulo salis armoniaci quot sint
ficandum et ad alia opera facienda. Et melius est qui fit de me|na. Et melior probatio est sicut tibi diximus de sputo cum cinere. Probatio auripigmenti. Quod est lucidum citrinum et scamosum est bonum. Ratio super eum: illud quod est citrinum de natura aeris est, calidum. Probatio sulphuris. Vide quod non sit de aranico et sit de vivo, et quando sublimas non facit magnum sonum et est bene croceum. Ratio
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Haec est dictio sep− tima, in qua loquemur de lapidibus et melioramentum illorum. Et dividitur haec dictio per quinque capitula secundum quod feci prae−
dictas dictiones. In capitulo primo loquar de sanguine et de praepara−
tione sua et de divisione sua per quatuor elementa. In capitulo secundo loquar de ovis et de praeparatione sua et de divisione per quatuor ele−
menta. In capitulo tertio loquar de praeparatione capillorum et de divisione illorum per quatuor elementa. In capitulo quarto loquar de alexiris argenti. In capitulo quinto loquar de
Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum primum de hac dictione. Primum dicam quid est sanguis, quomodo praeparatur et cur et in quo se praeparat et qualis sanguis est necessarius in magisterio. Sanguis necessarius in magisterio est hominis: et quia anima hominis est melior omnibus et quia corpus solis et lunae est omnibus melius, ideo mitti−
mus sanguinem hominis – qui est anima, quia hominis anima est sanguis
piemus dicimus: non accipias de fleumatico nec de colerico nec de melancolico nec de sanguineo, sed tantum de illo accipias in quo sunt omnes quatuor humores aequales, et non accipias in tempore tali in quo aliquis humor sit superexcellens. Tempora convenien|tia in quibus debes colligere sanguinem sunt haec: Martius, Aprilis, Maius, September, October. Sunt qui dicunt
mansi de Aprili – et sunt 40 dies –, et 2 dies qui remanent de Augusto usque ad 8 dies transactos de Octobri. Verbum verum est in astronomia, quia quando sol est in Ariete et in Libra tunc sunt tempora annorum aequalia. Et facies postrema Piscis est talis qualis facies prima Arietis, et facies postrema Arietis est talis qualis prima facies Tauri, non est talis in tota sua quantitate sed est proxima illi, et sic de ceteris: facies postrema est talis sicut prima facies illius signi quod est iuxta aliud. Et tardat sol in cursu suo 30 dies in unoquoque signo – et hoc propter adiunctionem et non propter veritatem –, et unumquodque signum habet 3 facies, unaquaeque facies est de 10 gradibus. Et quia unum−
quodque signum habet 3 facies, et postrema facies signi est sicut prima facies alterius quod est iuxta eum, et tardat sol cursum suum in una−
quaque facie 10 dies, dixi ergo quod medietas faciei postremae est 5 gradus – et 5 dies – et tardat ibi sol cursum suum 5 dies propter adiunctionem; et ita 5 gradus quod est media facies de prima facie alterius signi quod est iuxta signum alterius signi quod transit et tardat sol in illis 5 gradibus – 5 dies –, et sunt 10 dies et 30 dies de signo sunt omnes 40 dies. Ergo signum Arietis et media facies de | prima facie
nem exalta astrolabium: de hora illa quando intrat sol in primo gradu de postrema facie Piscis usque ad postremum gradum de prima facie Tauri, et de primo gradu de postrema facie Virginis usque ad postre−
mum gradum de prima facie Scorpionis est tempus magis aequale omnibus aliis temporibus.
Postquam scis tempus in quo debes colligere sanguinem, dicam tibi sanguinem necessarium. Per fidem quam mihi debes, intellige magisteria philosophorum, quia debes videre et cavere quod non accipias sanguinem de homine aliquam infirmitatem patiente, nisi de illo qui est sanus et abstrahit sibi sanguinem ad
tate aut de humiditate aut de siccitate, non veniret tibi lapis de qua−
lita|te quam velles. Sed debes accipere de homine bene sano in totis suis membris, et non sit nec grossus nec tenuis, nec albus nec niger, nec longus nec parvus, nec citrinus nec rubeus, sed sit aequalis in tota fac− tura et in totis suis coloribus.
dine sanguinis: et debent esse 3 annorum usque ad 18 annos, nec magis nec minus, et si potes habere pueros 7 annorum aut 8 aut 13 aut 15, iugula eos et accipe sanguinem illorum. Hic est modus in quo debes accipere sanguinem: et si videris sanguinem istorum decurrentem bene rubeum est bonus, et si nigrum aut album aut citrinum non est bonus, et si congeletur statim aut faciat desuper spumam non est bonus. Et quantitas acceptionis uniuscuiusque pueri est de 3 libris usque ad 5. Et postquam scis quomodo debes accipere aut in quo tempore aut in qua aetate, modo dicam tibi in quibus vasis debes servare. | Debes mittere in cucurbita vitrei in fundo lata et in summo angusta, et quam cito ibi miseris sepeli in fimo, et si necesse fuerit in vase terreo vitreato et non in alio, et sit sub fimo per mensem 30 dierum. Alia humatio. Mitte 8 libras sanguinis cum quarta parte librae salis armoniaci, et sepeli sub fimo in vase vitreo per 3 menses – unusquisque mensis 15 dierum, quia mensis naturalis est 15 dierum, quantum vadit luna ad augmentum usque ad medium circulum, quia postquam decrescit fit alius mensis. Alia. Accipe sanguinem multum, et mitte in vase vitri et stet sub fimo per 29 dies.
tas in quibus est sanguis – et ita sint plenae cucurbitae ut 3 partes sint plenae et quarta remaneat vacua –, et da ignem. Et quod prius distilla−
bitur erit croceum vel album, et postea croceum mixtum cum rubeo. Et unumquodque distillatum servabis seorsum. Ita facies donec in cu−
curbita nihil remaneat ad distillandum. Et pones seorsum rem albam cum videbis distillare, et non exponas aeri per diem 1; sed mitte in ampulla vitrea in fimo donec dicamus quid facias. Alia [
Alia. Accipe de sanguine quem posuisti sub fimo 30 libras, et divide per 4 cucurbitas, et de aqua quae est superior accipe medietatem et pone seorsum, et aliam medietatem misce sicut dixi tibi in prima distil−
latione; et distilla | secundum primam distillationem, et mitte sub fimo sicut dixi in prima distillatione. Et postquam scis distillationes, dicam tibi partitiones de quatuor elementis. Primum dicemus de igne. Accipe ampullam illam quam servasti mixtam cum rubeo et citrino, et pone in cucurbitis vitreis factis longis et strictis et imple usque ad medietatem, et pone in aqua vel cinere et da ignem. Et quod primum distillabitur rubeum, et rubeum ille est ignis purus et mundus, et a philosophis vocatur oleum; et quod remanebit in fundo est ignis simplex, et trahit ad nigredinem et rube−
dinem. Postea ignem qui defluit rubeus et rubeus iterum distilla, et quod distillabitur erit de colore olei latericii et parum magis citrinum.
mus ignem rubeum et est oleum iterum distilla. Et quod remanebit in fundo misce cum igne quem cotidie moles; et moves super vitreum lapidem, et tunc moles in forti sole et grandi calore quando sol est in fine Tauri vel in principio Leonis; et hoc facies movendo per mensem. Post pone in vase vitreo parvo subtili, et pone sub fimo per 4 dies, post trahe super lapidem, et mole ad calidum solem; et super unamquamque libram ignis pone mediam unciam olei calidi id est rubei, et ita contere ad maximum solem per alios 15 dies, et ne dimittas molere ab aurora usque ad noctem; et cum inceperit indurescere ad modum lapidis serva. Alia praeparatio ignis. Haec est praeparatio philosophi levis subtilis. Accipe de igne praedicto, et mitte marmor super cinerem calidum et da ignem cineri, et mole ignem desuper fortiter per 15 dies, nec magis nec minus.
dum. Accipe de mercurio decies sublimato 4 uncias, et pisa super mar−
mor cum 1 uncia ignis, et pisa per 2 dies; accipe 5 uncias de mercurio sublimato duodecies, et misce cum praedictis 4 unciis et cum uncia ignis, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 2 menses naturales, postea trahe ad solem; et videbis quod | erit pulcri coloris, et ille est rubeus mercurius. Aliud coloramentum mercurii. Accipe de mercurio 9 uncias, et de igne 1 unciam et semis, et misce et pone in vase vitreo cum 1 uncia olei, et videbis cuius coloris fuerit. Et ita tinges mercurium induratum si vis. Alia praeparatio ignis. Accipe ignem quem servasti, et pisa super marmor imbibendo de igne ad calidum solem, fac ita per 15 dies, et serva; sed non serves donec sit durum ad magis sicut plumbum, ad minus sicut cera. Et postquam scis praeparamentum ignis, modo dicam tibi praepara−
mentum olei. Et quando servas ignem debes servare sub fimo, et sic quatuor elementa. De oleo non est alia praeparatio nisi distillatio et inhumatio sub fimo. Et hic est noster ignis qui tingit cum sua tinctura et hoc est nostrum oleum quod figit.
gnum praeparamentum. Accipe terram nigram, et pisa super marmor vitreum donec sit pulvis, et imbibe cum aqua, et pisa et fac pastam; et mitte in vase vitreo et stet in furno per 8 dies, trahe, et pisa et iterum mitte in furno. Et ita facies per 4 vices. Et postea trahe et pisa super marmor ad solem per 9 dies, et quando est alba ut nix serva sub fimo sicut docui te de aliis elementis. Alia praeparatio terrae. Da mihi 1 arentium ita grande ut lenticula de igne, et mitte super 10 000 de terra et erit praeparata. Alia praeparatio terrae. Accipe terram quae est in fundo cucurbita−
rum, et pulveriza, et mitte sub fimo et stet ibi per mensem, et trahe. Et pisa super marmor vitreum, et imbibe cum oleo immiscendo aquam, et pisa cotidie per 15 dies; fac pastam cum aqua sola, et mitte in vitreo vel vitreato vase et mitte in furno communi per 2 dies et noctem; et trahe, et iterum mitte. Et debes scire quod vas ubi mittis terram ad dealbandum debent esse duae conchae una super aliam, et erit alba ut camphora. Et quidam lavant terram, et dicam lavationem eius in praeparatione aliarum terra−
Incipit capitulum secundum de dictione septima, cum virtute Do−
mini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de praeparatione ovorum, et dividam per quatuor elementa. Et hic lapis est naturalis quia dicunt philosophi quod tres sunt lapides: animalis, herbalis et naturalis. Iam diximus de animali, modo dicemus de naturali. Cur ova gallinarum vocantur magis naturalis lapis quam omnes alii lapides? Ideo quia non invenies propinquiorem animae altiori quam gallina. Et ideo dicimus quia ova earum sunt lapis natura−
lis. Et vivunt unde homo vivit, de pane, de carne, de aqua, et cito in ventre hominis vertuntur in sanguinem: propter has rationes dixerunt philosophi quod ova gallinarum erant lapis naturalis. Sed quidam di− cunt quod tantum testa ovorum sunt necessaria operi, et alii dicunt quod totum ovum est ibi necessarium, et alii dicunt quod non sunt ibi necessariae testae. Ego dico quod ita fiat: accipe ova et aufer ab eis folia quae sunt inter testas et ovum. Et debes colligere in Martio, et in
num accipias – et sint per totum annum cum gallo –, et non de aliis, nec de gallinis quae non habeant cristam rubeam.
Et cum habueris ova hoc modo praepara. Bullias ea in aqua dulci donec bene sint dura; et postea aufer ab eis testas cum folliculis illis quae dicunt bavam ovi – et non teneas ova postquam sunt posita per 8 dies. Et pisa ea bene, et mitte in vase vitreo, et pone sub fimo sicut docui te multotiens et stet ibi per 3 menses naturales. Et non mitto testas ovorum in opere quia sunt superfluitas et res levis; et sunt quasi coopertorium totius ovi, quia natura est sapiens quia mittit propter semen qui est intus et totum aliud quod est extra propter necessitatem seminis, sicut fecit pomarium pomis et cotonarium cotonis: et natura pomarii et cotonarii non fecit carnem pomorum et cotonorum propter necessitatem carnis, sed fecit propter necessitatem seminis ut sit bene coopertum et custoditum de aere et de aliis rebus, et adhuc quia hoc non sufficit misit corium desuper quod custodiret carnem. Et ideo si non accepimus nisi tantum albedinem parvam quae est super rubeum bene faceremus, sed quia non sufficeret totum aliud accipimus, sed testa ovi est superfluitas et custos totius substantiae ovi. Et intellige.
cessarius in magisterio, sed dicemus qualiter debet praeparari. Formam cucurbitarum dixi tibi in capitulo primo, et similiter de furno, et dicam tibi qualiter debeant distillari. Trahe ova, et mitte in cucurbi|ta et cooperi cucurbitam, et mitte in furno cineris – et antequam mittas in cucurbita malaxa bene –, et da ignem donec distillent. Et quod primum distillabitur est aqua sed nondum est pura. Postea distillabitur ignis cum aere mixtus, serva donec dividas. Et quod in fundo inveneris combu− stum est terra, serva. Alia distillatio. Accipe praedicta ova, et mitte in cucurbita vitrea et cooperi cucurbitam, et mitte in aqua sicut facis aquam rosaceam, et
taculum distillationis simul. Et si faceres hoc magisterium esses sapiens in magisterio. Accipe de tartucis marinis 3 et de siccis locis 2, et extrahe eas de testis; et facias partes, et ponas sub fimo cum 150 ovis coctis et pistatis et stent per 4 menses. Postea trahe, et mitte in vase vitreo – et sit vas in modum cucurbitae –, et mitte cucurbitam in furno cineris; et quando coeperit distillare album scias quod est aqua, et quando
bas cum aere, et mittas marmor super cinerem calidum –, et mitte sub fimo et serva. Et iste ignis est fortis sicut alii ignes, siccat humiditates et cremat frigiditates. Et intellige. Et postquam diximus de igne, modo dicemus de aere. Aerem non oportet praeparari, quia postquam remotus est ab igne praeparatus est, et serva. Praeparatio aquae fit hoc modo quod distilles, et quod remanebit in fundo misce cum terra, et quod distillabis serva quia illa est aqua. Et noster aer tingit cum sua tinctura et nostra aqua bullit cum sua humidi−
tate. Et postquam dixi tibi de praeparatione aquae, modo dicam tibi de praeparatione terrae. Terra de istis duobus lapidibus qui sunt tartucae et ova est gravior ad praeparandum quam omnes aliae terrae, quia gros−
sioris naturae est omnibus aliis. Et ita praeparatur. Accipe quod invenies in fundo cucurbitarum, et pisa super marmor donec pulverizetur, po−
stea pasta cum aqua, et mitte in parvis conchis, et pone in furno com−
muni et stet ibi per 3 dies et noctem 1. Postea trahe, et pisa, et pasta cum eadem aqua, et pone sub fimo per 15 dies; et trahe, et pisa, et
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de lapide herbali et de suis proprietatibus et divisionibus suis per qua− tuor elementa, et de suis praeparationibus.” Dixit Abuzalemi patri suo: “Quid est lapis herbalis? – Lapis herbalis est lapis philosophi. Et si vis scire magisterium huius lapidis operare sicut dicam: accipe quod videt et non videt, et fac quod
Et postquam scis lapidem, dicam tibi tempus colligendi et de quibus debes colligere. Tempus est illud in quo colligis sanguinem et ova, scilicet Martius, Aprilis, September, October, quia in illo tempore sunt humores aequales. Et de quibus colligas sunt pueri 7 annorum usque ad 15 annos, et non habeant in seipsis humorem maiorem, et capilli quod non sint nec albi nec nigri, nec rubei nec citrini, nec grossi nec tenues, nec crispi nec plani, nec de femina, sed sint aequales in totis suis proprietatibus.
Et postquam colligeris debes lavare illos in aqua salsa; et agita ibi eos bene donec sint abluti. Alia ablutio. Accipe de capillis 30 libras, de urina puerorum distillata 415 40 libras, de aqua salsa 20 libras, misce | cum pillis, et bulli semel, et lava fortiter per 2 dies.
Alia lavatio philosophi. Lava et serva, et postquam lavaveris mitte sub fimo in vase vitreo – et non mittas ibi ullam rem humiditatis nisi solos capillos –, et stet sub fimo per 4 menses. Alia inhumatio philosophi. Accipe de capillis 40 libras et mitte sub fimo per 3 menses postquam scideris in longitudine 2 digitorum.
Et vide quod resuscites mortuum et mortifices vivum, et mittas digitos tuos in oculos quos inveneris. Et intellige magisterium meum et has vias teneas quas tibi dicam. Si vis scire pondera scribe 1, 2, 3, 4, 5, 6 et sic usque ad 16, et dic de 1 usque ad 13 per ad solem, et de 1 usque ad 11 ad lunam. Et spiritus de bestiis mitte in aliis bestiis, et quaere colores qui se non vertant, et quando ascendis in caelum vide ne cadas et quando descen|dis ad terram vide ne ascendas, si cadas in mari non bibas de aqua, si quis velit interficere te sustine ut interficiaris, si videris filium tuum transire per portam iugula et bibe sanguinem eius, quando vides canes latrare da eis ad comedendum ne dent tibi latratus.
Si vis ingredi domum aliquam, ut non videaris fac hanc medicinam. Transi per portam clausam de nocte, et eradica de porta illa cum denti−
bus tuis partem aliquam, et dic in illa hora in qua eradicas: “Regge,
nam unam, et tam diu tenebis donec totum buffonem comedat. Et mando quod tu comedas hanc gallinam, et postea ingrediaris ubicum−
que volueris et nemo te videbit. Et hanc inhumationem debes facere in capillis tuis postquam comederis hanc gallinam et postquam lavabis capillos tuos. Et modo est hora de praeparatione quatuor elementorum. Accipe capillos qui steterunt in fimo sicut oportuit, et distilla, et quod prius exiet serva seorsum quia illa est aqua; reitera aquam ad distillandum et quod distillabitur inde serva seorsum, et illa est aqua simplex, mitte sub fimo et serva; et quod remanet in fundo cucurbitae serva quia illa est terra, et seorsum pone. Post vigorabis ignem primae cucurbitae et distillabuntur simul oleum et
dum solem fortiter, et pasta cum aqua lapidis, et mitte in furno panis, et
tum, et quod prius exiet est oleum et quod remanebit in fundo est ignis. Serva oleum; praepara ignem sicut dixi tibi multotiens – et pone super marmor et mole ad calidum solem per mensem 1 cotidie –, et ille est ignis praeparatus et induratus ad modum lapidis sicut dixi. Sed si vis scire lavationes terrarum de omnibus lapidibus secundum quod videris quod eas oportet lavari sic facias. Accipe de terra 3 libras; fac concham vitream perforatam undique minutatim ad modum aciei acus, et accipe de sale armoniaco, et de sale nitro, et de farina ordei, et fac pastam et claude inde foramina praedicta; et pone terram in illo vase vitreo, et imple de aqua lapidis. Et aperies foramina et decurret aqua illa cum terra super pannum lineum et spissum, ita facies 17 vices ad totas illas terras quas lavabis. Et si vis tingere mercurium cum igne alicuius lapidis de quibus tibi dixi, fac secundum canonem et regulam quam dixi tibi. Et nisi esset propter dilationem multa tibi dicerem, et quia diximus in lapi|de ani−
mali, naturali, herbali, verbum completum explicit capitulum tertium de septima dictione.”
In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de alexiris et suos modos et suas faciendas secundum quod pertinet ad hunc librum meum. Alexir est pulvis compositus, et loquar de medici−
nis compositis – quando ponitur unam super aliam. Et qui est philoso−
phus intelligit verbum: et noda et solve, et solve et noda. Hoc convivium fac in tota ebdomada: non comedas panem nec carnem nec vinum. Et utere hoc convivio de sexta feria in sextam. Et coques in una vice, et quando volueris comedere vacuabis de olla et non calefacias. Accipe de caulibus, et de portulacis, de bletis, de
los, de unoquoque pondera aequalia, et da ignem per diem et noctem. Et quando vis comedere cum parvo cocleario accipe et comede – et nihil aliud comedas; et bis comede de isto in die si vis habere magiste−
phinum, mittes in os eius manum, et trahes eum si teneas anulum istum in manu tua. Et hic est anulus: accipe de auro unciam 1, et fac filios, et in illa hora quando facis anulum iugula eos et iacta sanguinem super anulum nullo te vidente. Et tenente te anulum illum occides delphinos.] Quando dixi tibi de portulacis intellige totam rem frigidam et humidam sicut aquam, pro caulibus rem frigidam et siccam sicut terram, et ita intellige de omnibus aliis. Et nisi esset propter dilationem ego exponerem, sed credo quod intelligis. Et modo dicam tibi maneries de alexiris. Prima alexir. Accipe de sale armoniaco soluto, sublimato et soluto pondus 1. Et debes sublimare et solvere sicut diximus superius in capitulo lavationis et sublimationis et indurationis, quia non debes intelligere per salem armoniacum salem armoniacum solutum, sed debes intelligere per salem aliquas de specie−
bus id est elementis quae ponis in alexir. Ideo intellige verba philoso−
phorum. Accipe de auro vivo medium pondus. Ideo aurum vivum est medium pondus quia sal armoniacum est 1 pondus et est calidum et
midam, ideo mittimus de mercurio medium et de sale armoniaco 1 pondus. Et ad lunam intellige per salem armoniacum terram. Intellige per me verba ista et non negligas et intellige magisterium philosopho−
rum. Et si vides salem armoniacum in sole, scias quod vult dicere ae−
rem, et si non esset propter moram facerem te intelligere omnia verba istius libri quae sunt obscura. Scias quod quando dico tibi dentes dia−
boli intellige sperma hominis. Sperma hominis mittimus in multis locis indurando mercurio et sublimando et in lavandis corporibus et in albi−
ficandis et mittendo colorem mercurio et in aliis corporibus. Et quando voco eum salem armoniacum intellige in suo loco postquam scis natu−
ram eius et ne obliviscaris istud fundamentum quia haec est res una abscondita philosophorum. Et quando dicam aquam aquilae est aqua lapidis.
Et ne sit tibi grave ad componendas alexires dimittam totum aliud et dicam tibi ordinate.
10 dium, de oleo medium pondus, de aere praeparato 20 pondera. Et non ponas auripigmentum, et non habeat sitim vel famem id est non sit nimis humidum vel siccum. Fac de omnibus pastam cum aere; et de−
nendo per intervalla praedictarum horarum ad ignem et deponendo ab igne. Item. Accipe ceram nigram et ceram rubeam, et cum aqua distillata de plumbo abluto 6 pondera et | quartam partem ponderis, de aqua quae versa est in terram id est de mercurio praeparato; bulliat in igne et fiet luna. Item. Accipe aurem hominis sani id est azoc praeparatum quod super ignem positum in crepitum non audiatur, et oculum monoculi, id est tolle siccitatem saturni faciendo in mercurium. Et tolle pedem loripedis id est humiditatem ovi distillando et dando alium pedem id est aliam humiditatem, et testiculos vel pellem testiculorum hominis non habentis testiculos, id est tolle marti qui non habet testiculos id est colorem et da ei alium colorem, id est tolle ruborem eius dando albedi−
nem. Haec sunt quatuor elementa, id est azoc quod est frigidum et
nus frigidus et siccus ut terra, et post sicut de azoc sicut de marte qui prius est calidus et siccus ut ignis et fit abluendo calidum et humidum sicut aer. Haec sunt quatuor elementa quae diximus. Hic superhabun− dant saturnus et ova. Postea accipe 10 et multiplica in 10 et sunt 100, et 100 in 100 et sunt 10 000, et 10 000 in 10 000 et non est numerus, hoc est dicere pone 1 super 10, et 1 illorum super 10 martis et sunt 10 super 100, et 1 illorum 100 super 1000 et sunt 1 super 10 000, et erit luna.
Ad rubeum secundum Abincenum. Oportet quod fiat amor inter corpora et spiritus. Spiritus sunt quatuor, corpora septem. Corpus nisi 10 sit ablutum non recipit spiritus. Scias primo quae alexir cremat et siccat – id est facit siccari quod facit humidum –, quae infrigidat, quae tingit cum tinctura, quae figit, quae submergit, quae facit bullire. Scias quod
tibus – id est de elementis lapidis: argentum vivum, aqua cerae id est olea, medulla vaccae, oculus siccus tructae. Stringentia sunt haec:
burunt vel indurantur. Quatuor sunt elementa, duo sunt amica et duo
dunt, unum est in medio alterum, subtus alterum. Fac pacem inter aquam et ignem. De plumbo praeparando prius dicamus quod fit septem modis quibus crematur id est calcinatur corpus plumbi et eius humiditas. Sed prius debes scire quod in opere rubei non intrat azoc praedictum, scilicet quod fit de plumbo. Sed naturale plumbum crematur cum sale alcali et sale armoniaco et sulphure et auripigmento, sed primo cum solo sale armoniaco: ut fiant de plumbo tenues laminae, et ponantur in olla terrae rubeae quae sit cocta ad solem, et ponantur intus laminae et inter laminam et laminam sal armoniacum ut sit medietas salis armoniaci et duplum de plumbo. Et cooperi ollam suo cooperculo, et sit in furno philosophico – non in furno panis – ad minus 18 horas, ad plus 28, et fiat ignis continuus.
titatem et sulphur pulverizatum desuper – et sit de sulphure quinta respectu plumbi. Et sit in olla et in furno ad minus 22 horas, ad plus 28 cum igne continuo. Tertio modo crematur sic. Fac plumbum rotundum et concavum ad modum cannae, et mitte in olla simili secundae 2 vel 3 frusta, et accipe auripigmentum et pulveriza, et pone subtus et supra et infra concavitatem plumbi. Et non fiat ignis tantus quantus supra sed qualis fiat in sirupo, et sit in furnello ad minus per 36 horas, ad plus per 48 vel 42. Quarto modo sic crematur. Fac de plumbo pilas rotundas, et pone in olla rotunda intus pilas; et in 9 ponderibus plumbi sint 2 pondera salis armoniaci, et in 18 sint 4 pondera salis; et sit in furno panis ad plus per 48 horas, ad minus per 40. Praedictae cremationes debent fieri in furno philosophico, sed ista debent fieri in furno ubi panis coquitur cum similibus ollis.
tio. Sexta crematio ad calcinandum plumbum est haec. Fiant de plumbo frusta rotunda grossa ad modum mediocris cannae et illa incidantur per minora frusta ad longitudinem 4 digitorum, et singula ponantur in singulis
giam. Et fac sic. Accipe sal commune aequaliter cum plumbo, et pone in olla, et fiat decoctio ad arbitrium tuum. Hoc valet ad corpus non ad animam. Praedictas calces praeparavi quia primae quae fuerunt dictae ante alexires non erant bene completae. Sed debes scire quod istae sunt ad solem, et primae sunt quaedam ad solem, quaedam ad lunam. Et debes scire quod istae calces sunt ad fermenta et corpora, non quod de istis
Et hic est prima ablutio. Accipe aquam et acetum et sal, et bulliat totum.
Sed dicam ablutionem quod lavetur in aqua sola usuali per 24 horas; et permitte residere, et accipe quod inferius est et proice quod superius est. Et sit pulvis calcis calx plumbi
tam medium pondus, et sit ibi per 24 horas; et singulis horis misce, et frica inter manus hora post horam die et nocte. Post haec dicam tibi, fili mi, ad solem unum verbum quod est philo−
sophorum. Accipe de primo et ultimo, de anteriori et posteriori, de
strahe, post mitte in fimo equino per mensem. Intellige et non fatigeris audire, nam omnia verba mea ad utilitatem tuam spectant. Aliam dicam ablutionem et haec est secunda, sed prior est melior. Accipe praedictum pulverem plumbi, et pone in sale alcali dealbato et sit per ibi 24 horas; et post pone in aceto et bulliat ibi per 24 horas. Et post iterum pone in sale alcali per 24 horas, et post iterum pone in aceto et bulliat ibi per 24 horas; fac hoc septies id est per 7 dies et erit album multum. Sed primum est melius ad nostram alexir. Adhuc dicam tibi aliam ablutionem et est tertia. Et sicut sexta calci−
natio fuit melior quia ibi non intrant corpora sed spiritus, sic haec
rem albiorem quam in praedictis. Et haec est melior ablutio. Alia ablutio et est quarta. Comede carnem arietinam et hircinam id est de caprino, et comede et accipe stercus quod perveniet de isto cibo, et da cani ad comedendum et accipe eius stercus; et cum illo stercore ablue per triduum et erit albus pulvis. Sed de istis ablutionibus melior est prima scilicet de buffone. Alia ablutio et est quinta. Nunc dicam tibi, fili mi, ablutionem me−
liorem aliis. Habeas hominem qui non comedat panem, carnes, vinum, sed comedat portulacas et bletas et attriplices; et fac inde cibum – et nihil aliud ponas –, et decoquatur semel de 8 in 8 diebus. Et in tem−
men. Et ne | foeteat cibus in aestate pone almori id est confectionem factam ex farina ordei et sale. Et ita utatur hoc cibo 6 mensibus et habebis alexir: accipe capillos et stercus et urinam et sanguinem huius hominis, et repone singula seorsum et combusta et praeparata et distil−
lata, haec est alexir. Si intelligas cum hoc lavabis et cremabis, id est calcinabis et mundabis, et tinges et facies cum hoc tuas faciendas. Et dixit Lancenia ad Danisam – Lancenia quaerebat album et Danisa ru−
beum: “Si quis haberet coronam et in corona est oculus et in oculo est albedo et in albedine est foramen, hic habetur magisterium.” Dixit Danisa: “Qui haberet spicam et in spica coronam et in corona oculum rubeum, hic haberet magisterium.” Et alter alterum intellexit. Si sit species tua de natura philosophorum intelliges quae dico. Coniuro te ne ista manifestes, fili mi Solemi, nisi uni homini. Portulacae sunt frigidae et humidae, bletae calidae et humidae, attriplices calidi et sicci, homo est magisterium id est alexir, capilli sunt unus lapis id est cera nigra, urina non est lapis sed ponitur cum lapidibus id est adiuvamen−
tum ad alexir, similiter stercus, sanguis est cera rubea. Nunc exponam
quam est combustum, si lavas similiter stet per 8 dies. Quod dicit “po−
netur in aestate almori ne foeteat” hoc est dicere “si facis opus ad ru−
beum in aestate pone ibi sales secundum rationem” – nam opus ad rubeum est aestatis, opus ad album est hyemis. Cum his ablues et cre−
mabis: cremabis cum bletis quae sunt calidae et siccae – et dixi tibi quomodo, cum salibus et sulphure et auripigmento sicut dixi tibi; si quaeris abluere lava cum bletis et fabis et herbellis; si quaeris tingere tinge cum cera rubea; si quaeris figere fige cum portulacis et fige cum illis – et hoc est magisterium de indurando azoc solvendo antequam figatur. Et ablutio plumbi est talis. Accipe nuces et amigdalas, et lava cum illis sicut magisterium ostendit. Et dixi tibi et non dixi difficulter, iam manifestavi tibi verbum ablu−
tionis, dictum est de ablutione et calcinatione de albo et de rubeo,
rant res quae sunt suae materiae, sed solum pulverem: ibi est magiste−
rium quia pulvis gallinarum ipse est aqua maris et aquilarum. Res quae figunt sunt octodecim – hic numerus fit ex multiplicatione ternarii in senarium, ternarius fit ex multiplicatione 1 in 3 –, res octodecim sunt istae: septem corpora, quatuor animae id est spiritus, septem lapides – tres sunt tria elementa, scilicet terra, aqua, aer, ignis unum est per se, unum est terra.
Nunc dicamus de aere praeparando ad faciendum rubeum. Indura ipsum cum canna, et lava cum urina, et calcina ipsum cum canna
beum nunc dicam ipsas alexires.
Nunc dicemus de alexir ad rubeum. Et haec est prima alexir. Accipe aes combustum et ablutum 36 pondera – pondera autem dicemus in fine libri –, et accipe azoc sublimatum et ablutum et induratum et praeparatum 18 pondera de pondere magisterii quod ego dicam, de auripigmento abluto et sublimato et praeparato et indurato 1 partem de 101 partibus secundum pondera quae dicam, de sale armoniaco fixo et soluto 1 partem de 92 et quarta parte secundum pondera quae dicam – grandis est sensus et parvum est caput, in parvo capite est grandis sensus. Pone ad coquendum in olla vitrea totum mixtum ad plus dimi−
diam horam, ad minus sextam partem horae – et sit hora de 48 in die, 435 et dies sit de 43 in mense, et mensis 12 menses et | dimidius in anno, et annus quando sol incipit in Ariete et revertitur in Arietem; invenies
tenarii intelligo eius quintam, scilicet 20. De alio vero pondere scilicet de
Secunda alexir. Accipe de zarnec quintam partem ponderis, de azoc praeparato tantundem, de sale nitro vel baurac vel armoniaco quartam ponderis, de cera rubea sextam partem ponderis, proice super ignem 1 partem super 50 partes plumbi praeparati. Et sit in igne nec frigido nec calido nec sicco nec humido; et sit in igne de glandibus, id est in igne carbonum ligni unde veniunt bellotae id est glandes. Et coquetur donec calefiat, et invenies solem ita bonum ut primum.
Tertia alexir ad rubeum. Accipe de sanguine hominis 3 uncias, de azoc praeparato cum quarta ablutione praedicta 4 uncias et mediam, de zarnec praeparato et soluto et sublimato sicut dixi|mus in capitulo tertio in decima sublimatione 3 uncias et semis, de sosa dealbata, id est
tulo decimo quinto 3 libras et 3 uncias et 3 arentia. Omnes pulveres coniunge de quatuor elementis, et pone tertiam partem super totum plumbum ablutum et invenies solem. Vidisti faciem meam, Deo gra−
tias. De quarta alexir qua nulla melior. Accipe de vino 1 pugillum, de aqua 3 pugillos, de terra 4 pugillos minus quarta parte pugilli, de aere 2 pugnos et medium et tertiam de tertia pugni – et est sexta de sexta pugni, et est media sexta mediae sextae pugni, et est quarta pars sextae pugni; coniunge totos 4 pugillos, et proice 1 pugnum super 55 pugnos et sextam partem pugni de plumbo abluto et invenies pulcrum solem.” Dixit Abincenus filio suo Solemi: “Libros Gebri non cures multum nisi lumen luminum. Cum unum dico et expono intelligas idem pro eodem nisi in alexir. Nam ibi per zarnec id est auripigmentum ignem
gnum, per limaturam ferri <limaturam ferri>, haec per se sine figura significant; quod sit cera iam dixi. Item intra balneum bonum vel me−
diocre, malum non intres, id est quaeras alexir bonam vel mediocrem, falsam non habeas. De quinta alexir. Accipe de auripigmento 2 pondera, de azoc dimi−
dium pondus, de sale armoniaco tertiam ponderis, de cera nigra quin−
tam ponderis, coniunge et proice super 68 pondera stagni praeparati, et invenies bonum rubeum. Sexta alexir. Accipe azoc, et auripigmentum, et sal nitrum, et ceram rubeam aequaliter, et proice super 30 pondera limaturae ferri, et inve−
nies solem. Septima alexir. Accipe gallinam nigram et ova sua, – et non ponas de alba –, et proice super 20 partes veneris, et fiet sol, Deo gratias.”
“Nunc dicendum est de levamine id est de fermento. Fermentum reducit massam in qua ponitur ad suam naturam. Unde si de aere vel de plumbo velis facere lunam, pones in marte vel saturno lunam, simi−
liter de auro. Si iugules gallinam et eius sanguinem ponas in alia gallina invenies similem gallinam, et si iugules bovem et ponas in faucibus eius lapidem et ponas lapidem sub facie Iram id est sub storam quae fit de iungis invenies formam bovis filii. Amaritudo et dulcedo, et acuitas saporis et eius remissio sunt contraria. Hoc est verbum philosophicum,
rius, sed si ponas corpus melius cum deteriori pro levamine redigit ad suam naturam. Levamen est omne quod redigit aliud ad suam naturam per omnem modum. Scias quod tres alexir dimisi ad album et unum ad rubeum, et modo dicam. Prima alexir ad album. Aperi et claude, claude et aperi, hoc est magisterium. Solve et post indura, indura et post solve. Accipe de sale armoniaco medium pondus, et de azoc 1 pondus, et de cera alba quartam ponderis, proice 1 partem super 25 stagni praeparati et invenies album. Accipe cannam unde fit zucara quod est iuxta mare et pone pro levamine, et fiet dulce per naturam zucari.
treolo quintam partem ponderis, de testis ovorum absconditis quintam partem ponderis, ferrum praeparatum 28 partes, de lacrima oculi prae−
parata et excurata et non salsa pro levamine 1 partem mediae partis de quinta. Tertia alexir ad album, sicut philosophus monstravit. Accipe de aquila, de ovis quae fecit in terra 2 uncias, et de aqua maris dimidiam unciam, de aqua
dera, fermentum de bono sole quartam partem paucioris ponderis quod est in hac alexir, coniunge omnia et pone supra corpus, et fiet sol. Sed si credas mihi erit tuus lapis capillorum. Dixi quare ponitur fermentum, nunc dicam ad quid est fermentum.
Diximus quid sit fermentum, nunc dicemus quomodo est et de quo fit
merus quadratus magis est dignitatis – et significat quatuor elementa in quibus est hoc magisterium. Quatuor sunt quae in omni scientia re−
quirit: primo an sit illud in rerum natura de quo quaerimus, et si est quid est, et post quomodo est, et post ad quid est. Quaere ergo si lapis philosophicus est, et post quid est, post quomodo est, et post ad quid est. Responsio quid est lapis: est lapis ubique repertus et in omnibus sterquiliniis habetur, pauperes habent et est carus regibus. Quomodo est? An albus an rubeus an niger | vel cuius coloris vel cuius naturae? In hoc lapide est natura quatuor elementorum, et est suus color ad album albus ad rubeum rubeus, nostro consilio sanguis et ova. Quare est ad trahendum omnem rem a sua natura ad naturam levaminis? Et qui dicunt quod lapis est anima nihil est sed dicitur anima quia ponit animam in aliud corpus, non quod sit lapis animalis et respicit hic lapis
rum, levamen auri, levamen lunae, levamen mixtum ex sole et luna. Levamen anulorum notum est, levamen solis vel lunae est sol vel luna, levamen mixtum ex sole et luna est mixtum de sole et luna.
nies in capitulo decimo septimo portae quintae. Et ablues sicut ibi dicitur, et pones in ovo evacuato ab albumine et vitello per modicum foramen. Et imple pulvere lunae, et desicca ad solem, et pone per 3 menses in fimo equino ubi non sit transitus hominum. De hoc pone 1 in 12 et in 16 et in 18 et non ultra, quia totum magisterium crescendi pondus est in levamine, utrum sit bonum an malum et an bene ablu−v tum; sed si bonum est facit plus crescere, si minus bonum facit minus bonum. Levamina sunt viginti quatuor ad album et viginti quatuor ad rubeum, de uno ad album iam sum locutus. De secundo levamine. Nullum levamen quod sit alterius coloris valet tantum quantum illud quod est eiusdem coloris, ut album ad album et rubeum ad rubeum. Accipe album levamen bellum dimidium pondus – et fiat calx sicut diximus –, et lava cum aceto et aqua ut coo|periatur 3 digitis per diem 1 et noctem. Et non ponas in vase ferreo vel aereo vel stagneo vel auricalceo. Nam si misceas aliquod corpus quod recipit animam non operabitur levamen aliquid, id est si
tum bar bar est mediocre, si facit sonitum bo bo est crudum. Et cave ne cum temptas vitrum sit infectum in aqua vel in aqueo humore, sed sit siccum. Argentum vivum in vitro positum super ignem facit soni−
tum grossum, mediocrem, subtilem; cave tibi, nam sic posses mori in effusione argenti vivi sicut dictum est. Ponitur praedicta calx in vase vitreo per diem et noctem cum aceto et sale; post abstrahe et desicca ad solem parum et parum, et sit hoc levamen ad pondus 24 et de 26 et de 28 ut sit de fermento 1 pondus de aere 24 vel 26 vel 28 pondera.
mine seminis lini – ut fiat farina de semine lini et inde fiat pasta et hoc est levamen lini; in illo levamine pone pulverem lunae, et pone totum in aceto et sale armoniaco et | non in alio per 2 dies et noctes. Post pone in fimo equino per mensem, post abstrahe et desicca ad solem, post pone de hoc 1 pondus super 55 pondera.
De quarto levamine. Accipe de luna 2 uncias et mediam. Si quaeris ad aes est una res, si ad plumbum alia res, si ad aes fac ut supra, si ad plumbum sic fac: accipe sal nitrum, et solve in dimidia libra aquae, et iaceat ibi per noctem postquam apposueris dimidiam unciam sanguinis humani – et per sanguinem nihil intelligas nisi sanguinem; et trahe, et torra, et pone 1 partem in 12 partes plumbi. De quinta fermentatione. Accipe de cinere albo lunae subtili prima – scilicet de calce de qua fuimus locuti in capitulo decimo dictionis tertiae, quia non omnes calces sunt unius generis, est enim calx quae non valet ad levamen, et ibi diximus quae est ad levamen et quae ad alias res; postquam acceperis hanc calcem mitte 1 partem in 24 partibus farinae ordei – et non intelligas nisi farinam –, et sit ibi per noctem cum tantundem de aceto, et in mane sicca ad solem. Et pone 1 pondus super 8 pondera plumbi vel aeris.
mentum 8 uncias, et
riza, et fac inde pilulas singulas de 3 unciis, et pone 1 pilulam ad 10 uncias aeris abluti cum aceto et sale: et solve eam in aqua et proice desuper pulverem; et permitte infrigidari – et sit furnus magisterii –, et invenies latonem. Vel accipe 10 libras de aere abluto cum sale et aceto – nam aliter non valeret –, de tutia 2 libras, et proice super ignem ut
cem sicut diximus in principio libri. De octava fermentatione. Accipe de calce lunae libram et semis, et proice quartam partem unciae de spermate desuper, lava cum sale et aceto et cum illo spermate – et hoc probatum est –, et proice 1 unciam super 20 uncias aeris. De nona fermentatione. Accipe 9 uncias calcis lunae albae – de illa quae fuit praeparata ad fermentum sicut dictum est –, et accipe de hoc quintam partem unciae, et coniunge cum decuplo aquae ovorum distil−
latae, et lava per 3 horas. Et assa, et torra in conca latonis praeparati cum tutia et rigati cum aqua capillorum – nam alius lato non valet ad assandum vel ad hoc opus quia capilli apponunt magnam vim ani−
mae –, et proice 1 unciam super 30 uncias plumbi lavati. De decima. Accipe de calce lunae albae ut dictum est 15 uncias, et lava cum urina puerorum distillata 1 noctem – infra 12 annos existen−
tium –, et mitte calcem in una canna et cannam in puteo iuxta aquam ut non tangat aquam 1 die, post trahe et pone ad solem, et proice 1 super 9 de stagno, non plumbo vel aere.
rium ostenditur de felle tauri et virga eius, in decimo octavo verbo septimae portae intuere ad hoc opus. Post sicca ad solem – et quando−
cumque audis “pone ad solem” intelligas ad umbram, et quando dico “torra ad ignem” intelligas ad solem, nam si ad ignem apponeres cre−
maretur plus quam fuerit in calce id est adderes cremamentum crema−
mento –, pone 1 pondus super 6 cuiusque corporis volueris, nam in omni capiet excepto ferro. De duodecima. Accipe lunam albam – non dico calcem, nam unde−
cim praedictae sunt de calce lunae, et duodecim sequentes erunt de corpore lunae sine calce, excepta hac duodecima –, accipe ergo de corpore lunae 3 pondera, et bulli in aceto et sale communi 1 nocte ut sit acetum et sal in pondere triplum quam luna; et trahe et cum panno lineo desicca, et proice 1 super 12. Et est valde bonum. De decima tertia. Accipe de corpore lunae 11 pondera, et lava in aceto et sale armoniaco, et desicca ad solem, et pone in fimo, et desicca in panno lineo, et proice 1 super 15 super quocumque corpore volue− ris.
guinem humanum calidum, et desicca ad ignem, et proice 1 supra 20 stagni. De decima sexta. Accipe 16 pondera lunae, et sint per diem et noc− tem in aqua capillorum distillata, et desicca ad solem, et proice 1 super 20 pondera stagni. De decima septima. Accipe de luna 20 pondera, piper et acetum in duplum, de aliis pondus 1, sit ibi per 3 dies et noctes, et torra ad ignem, et desicca, et proice 1 super 40 corporis ferri. De decima octava. Accipe 2 pondera lunae, et quadruplum salis alcali soluti et dealbati, et sit ibi per noctem, et desicca ad solem, et proice 1 super 11 stagni. De decima nona. Accipe de luna 3 pondera, de dentibus diaboli 3 pondera – bene scis quid significant dentes diaboli –, non desicces nec aliud facias, proice 1 super 50 cuiuscumque corporis volueris et inve− nies lunam bonam.
busto et praeparato 1 pondus – cum crematione quam diximus in calce secunda de albo –, lava et proice 1 super 20. Istud fermentum de quo loquar est superhabundans, undecim prae−v dicta sunt de calce, duodecim sunt de corpore, istud est mixtum de calce et corpore. Accipe de calce lunae dimidium pondus, de corpore lunae tantundem, lava totum simul, et proice 1 super 30 postquam desiccatum erit ad solem in quocumque corpore volueris. Fermenta lunae finiunt, Deo gratias. Nunc dicam de fermentatione solis id est quod fit de sole. Fer−
mentum solis est tribus modis: est enim fermentum confectum, est levamen non confectum, et est levamen quod est ad confectandum. Et non intelligas quod haec duo levamina sint unum, scilicet secundum et tertium, immo sunt duo levamina. Nam luna quae non potest confec−
tari propter aliquid sibi admixtum illa est levamen non confectatum; illa vero quae potest confectari et non est confectata est levamen quod est confectandum. Sicut est in tribus istis sic est in viginti quatuor levami−
nibus de quibus octo non possunt confectari, octo sunt confectata, octo
tari. De prima fermentatione. Accipe calcem solis de loco calcium solis quae valet ad levamen – nam ibi supra invenies quae calces valent ad levamen et quae non –, accipe igitur de illa calce solis 12 pondera, et lava cum aqua crocea per noctem 1, et proice 1 pondus super 20 de luna et invenies solem. Et sit luna praeparata ad hoc magisterium ut fiat corpus maius. De secundo levamine. Accipe de luna 2 libras, et ablue bene cum 10 sale armoniaco soluto in aqua et cum tantundem de aceto per 36 horas, trahe et desicca ad solem cum panno lineo subtili. Accipe de sole 1 unciam, et bulli cum aceto et sale nitro quod sit medietas aceti, et trahe, et proice super totam lunam cum pondere de quo loquemur de alexir facta et invenies solem praeparatum. De tertio levamine. Accipe de sole dimidiam libram – et quicquid loquimur de sole sit confectatum id est praeparatum –, lava in aqua alcali soluti per 3 horas; abstrahe, et desicca ad ignem, et torra, et proice 1 super 24 de plumbo abluto et praeparato et indurato sine aliquo onere id est mixtura et invenies solem.
De octava, et cum isto finientur octo prima confectata. Accipe de sole quartam partem 1 ponderis, et de urina distillata cum ovis ter
De secunda fermentatione. Coniuro te fili mi per illum qui fecit mare et arenam, siccum et humidum, ne alicui reveles. Accipe gargaura id est arterias et piper, et comede simul, ibi est magisterium. Si quaeras aliud bonum, quod frigida et sicca non sunt de illis quae sunt calida et sicca, et fermenta sunt de corporibus vel salibus: istud non est de illo
num, dixi tibi alexir et discooperui, ibi est anima tua si intelligas. De tertia. Accipe de sole 2 pondera, bulli in aceto, et proice 1 super 4 cuiusvis corporis.
De quarto. Accipe de sole 18 pondera, de aqua ad bibendum ter tantum, sit ibi per 3 dies, inunge cum spermate, et proice 1 super 36.
De quinto. Accipe de sole 2 uncias, oleum de capillis puerorum 1 libram, sit ibi per diem et noctem, et trahe et desicca ad solem; et proice 1 super 24 plumbi praeparati et erit sol.
De sexto. Accipe de sole quantum est cauda ordei, et sit in azoc per diem, et proice super 3 uncias lunae praeparatae et invenies solem partire per similes partes, et proice unumquodque super totidem partes lunae. Sic facies quantum volueris donec sis dives.
nies solem.
ces cum panno lineo, si tu quaeris non quod non proicias 1 super 20 invenies solem. Quartum levamen album non viride non obscurum. Non non pren−
das hanc rem non de non et si de non non de si et si de non, ibi habe−
bis bonum solem. Quintum fermentum. Dico tibi “benedictus sit ille qui creavit cae−
lum non hominem solum”, prende solem non 1 unciam, et non dico tibi quod non proicias in aceto soluto cum duplo aquae ubi sit solutum sal armoniacum, de cera nigra non potes habere quae sit suum caput album, sed de rubea non; et non quod non proicias cum aceto et cum sale soluto et cum sale armoniaco dimidium pondus, et non quod non prendas et tergas cum panno lineo; et proice 1 super 15 – calcem prae−
paratam et alexir de aere – et invenies solem. Sextum levamen. Anseres, non perdices, non palumbi, non quod non prendas solem bonum multum, et misceas cum baurac ut sit de
nies bonum solem. Diximus omnia levamina. Et ibi non intelligas unum pro alio nisi in caseo per quem intelligas aurum, in aliis intellige unum pro eodem.”
“Nunc dicemus de sponsalitiis. Et dicemus quod vir ex una parte et uxor ex alia parte praeparetur, et dicam obscure: et non desponsare et desponsare desponsare. Nunc dicendum est quomodo desponsatio debeat praeparari: si non praepares corda non poterunt amari. Dixi tibi quod facias amorem inter inimicos, dixi quod facias amorem inter ignem et aquam et aquam et ignem, et similiter inter omnia quatuor elementa. Illumina corpora antequam ponas animam. Non sis famelicus neque mendicus, sed sis probus in omnibus faciendis tuis. Non dones tantum quod pro stulto reputeris. Non loquor nisi de magisterio: bene fige et bene tinge et bene bulli et bene misce et habebis magisterium. Nunc dicam tibi viginti exempla desponsationis si velis desponsare ad rubeum sive ad album. Hoc est magisterium de prima desponsatione
Secunda desponsatio. Accipe de terra 3 pondera, de aqua 2 pondera, et sint mixta per 2 horas, et misce de aere quantum est totum duae tertiae. Et ostendam tibi magnum magisterium: antequam ponas fer−
mentum in corpore ante ponas medietatem de alexir quod expergefa−
cias dormitionem quae est in ipso corpore, et post pone levamen desu−
Tertia desponsatio. Pone ut dixi elementa antequam facias de−
sponsationem, ter ablue et desicca,
Quarta desponsatio. Coniunge sicut dixi quatuor elementa, et quarta pars illorum elementorum cum fuerit coniuncta sicut tua elexir quando proicis festinanter proice in una vice quod proicis. Nam si proicias sicut proicitur pulvis paulatim, ignis auferret ei suam vim.
Quinta desponsatio. Debes considerare quod sit potus post comestionem non comestio post potum, si tu bibas antequam comedas facies
ram”, et ideo dixi quod venter | fieret humidus. Aqua est argentum vivum, volui per terram significare terram nostram. Sexta desponsatio. Pondera dicam, primum pone de terra 1, de alio 2, de alio 3, de alio ter 3. Hoc est magisterium. Septima desponsatio in ponderibus. Cave tibi in hora alexir, con−
iunge, ibi monstra acuitatem philosophi, ibi cognoscetur subtilitas illius qui operatur, et ibi cognoscam te, fili mi. Nam si magister qui operatur magisterium non est acutus et ponat de terra magis vel minus quam opus est, quod magis est mortificaret animas, quod minus est faceret humidas et non figeret. Similiter in aqua si amplius esset vel minus faceret simile dampnum: si plus esset faceret humidum et molle, si minus faceret contra. Aer si plus vel minus esset faceret dampnum: si plus esset coloraret nimium, si minus esset non haberet colorem. Ignis lapidis simile dampnum faceret: si plus esset combureret, si minus et parum esset non siccaret totam humiditatem quam deberet siccare nec calefaceret. Verumtamen ad album non ponas ignem, sed loquor hic de omnibus alexir.
gere pondera, si est ad album, semper sit de terra plus quam de aliquo aliorum elementorum, et illud plus sit secundum rationem iuxta quam quaeris facere. Verbi gratia si est aer 1 pondus et dimidium et aqua 2 pondera, debet esse terra 3 pondera minus quarta, nam quantum erit aqua et aer tantum debet esse terra 3 pondera minus quarta. Verbi gratia nos habemus de aere 1 pondus et dimidium, et sunt ibi 6 quartae ponderis, nos habemus 2 pondera de aqua, et sunt ibi 8 quartae et 6 quartae quas prius habuimus, cum istis sunt 14, et sunt de terra 11 quartae scilicet 3 pondera minus quarta, quantum deest de 14 3 quartae.
Ideo con|sidera quod quot quartae erunt in aere et aqua tantum sit de terra 3 quartae minus. Iam scis quantum est de terra nunc debes scire de aqua et aere. Si velis scire de aere debes scire quantum est de terra et aqua, dicam leviter ut intelligas: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, sit terra usque ad 8, sit aqua usque ad 7, sit aer usque ad 5, habebis alexir completam. Commendo et mando fili per fidem quam mihi debes ut exponas haec pondera.
“Iam dixi tibi sponsalitia, completus est liber noster, et Deo gratias. Sed adhuc dicam pondera et capitula, et exponam singula pondera et quot sunt. Sed per fidem quam mihi debes, fili mi, fac librum de pon−
deribus ut liber ille sit lumen meis ponderibus, quia aliter non posses illuminare librum meum; nam in aliis liber meus apertus | est quia nihil dimisi ad illuminandum nisi hoc.”
Finit.
223 anni sunt transacti ex quo Abincenus perfecit hoc opus, et iam erant transacti 1226 anni.