<ptr target="http://www.mirabileweb.it/title/de-anima-avicenna-pseudo-title/5389" />De anima Avicenna pseudo Scripta alchemica Celsi, Mino Gregorio Romolo Kibre, Pearl Moureau, Sébastien Saur, Johannes Schönwetter, Johann Theobald Thorndike, Lynn SISMEL SISMEL. Edizioni del Galluzzo Firenze 2016 α Oxford, Bodleian Library, Laud Misc. 734 (S.C. 854) (fine XIII−XIV secolo) λ Bernkastel-Kues, Bibliothek des St. Nikolaus-Hospitals, 299 (XIV secolo) Paris, Bibliothèque nationale de France, Ms. Lat. 6514 (fine XIII−XIV secolo) Sankt Gallen, Kantonsbibliothek St. Gallen, Vadianische Sammlung (olim Stadtbibliothek), VadSlg Ms 300 (XIV secolo) δ Oxford, Bodleian Library, Digby 219 (S.C. 1820) Montréal, McGill University, Osler Library, 480 (XIV secolo) Mino Celsi Artis Chemicae principes, Avicenna atque Geber, hoc volumine continentur... Basileae, per Petrum Pernam 1572 [reimpr. anast. Paris 2003] η Glasgow, University Library, Hunter 253 (fine XIII−XIV secolo) Artis Chemicae principes, Avicenna atque Geber, hoc volumine continentur... Basileae, per Petrum Pernam 1572 [reimpr. anast. Paris 2003]

<ul><li><a role="button" data-attr-ana="archetypum" title="α"><span title="λ" class="contamination green">*</span>α</a><ul data-attr-ana="descendants of α"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-laud-misc-734-(s-c-854)-manoscript/160932" "="" data-id="160932" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Laud Misc. 734 (S.C. 854) (fine XIII−XIV secolo)">L</a><ul data-attr-ana="descendants of L"><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="λ"><span title="contaminated with α" class="contamination green">*</span>λ</a><ul data-attr-ana="descendants of λ"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/bernkastel-kues-bibliothek-des-st-nikolaus-hospita-manoscript/160934" "="" data-id="160934" data-type="manuscript" target="_blank" title="Bernkastel-Kues, Bibliothek des St. Nikolaus-Hospitals, 299 (XIV secolo)">C</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/paris-bibliothèque-nationale-de-france-lat-6514-manoscript/4516" "="" data-id="4516" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque nationale de France, Ms. Lat. 6514 (fine XIII−XIV secolo)"><span title="contaminated with η" class="contamination blu">*</span>F</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/sankt-gallen-kantonsbibliothek-st-gallen-vadianisc-manoscript/160935" "="" data-id="160935" data-type="manuscript" target="_blank" title="Sankt Gallen, Kantonsbibliothek St. Gallen, Vadianische Sammlung (olim Stadtbibliothek), VadSlg Ms 300 (XIV secolo)">V</a></li><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="δ">δ</a><ul data-attr-ana="descendants of δ"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-digby-219-(s-c-1820)-manoscript/195815" "="" data-id="195815" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Digby 219 (S.C. 1820)"><span title="contaminated with O" class="contamination red">*</span>D2</a></li></ul></li></ul></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/montréal-mcgill-university-osler-library-of-the-hi-manoscript/174523" "="" data-id="174523" data-type="manuscript" target="_blank" title="Montréal, McGill University, Osler Library, 480 (XIV secolo)"><span title="D2" class="contamination red">*</span>O</a><ul><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="Mino Celsi Artis Chemicae principes, Avicenna atque Geber, hoc volumine continentur... Basileae, per Petrum Pernam 1572 [reimpr. anast. Paris 2003]">Celsi</a></li></ul></li><li><a role="button" data-attr-ana="subarchetypum" title="η"><span title="F" class="contamination blu">*</span>η</a><ul data-attr-ana="descendants of η"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/glasgow-university-library-hunterian-ms-253-(u-4-1-manoscript/4522" "="" data-id="4522" data-type="manuscript" target="_blank" title="Glasgow, University Library, Hunter 253 (fine XIII−XIV secolo)">H</a></li></ul></li></ul></li></ul>

Nota all'edizione: L'edizione critica qui proposta si basa principalmente sulla famiglia dei manoscritti siglati: L, C, F, V. Grazie alla ricostruzione stemmatica, questa famiglia sembra essere quella che più si avvicina al testo originale. Il testo editato è quello della traduzione latina del testo arabo. Per tale motivo l'autore ha scelto di emendare il testo il meno possibile e di non correggere quegli errori inseriti dal copista traduttore. Nota al testo: L'ortografia e la sintassi riproducono quella della famiglia dei testimoni usati per costruire il testo critico. Per motivi pratici si è scelto di non riportare la numerazione delle singole righe di testo né la numerazione di riferimento all'edizione Celsi, entrambe sono invece presenti in edizione cartacea.

{PROLOGUS ET TABULA}

In illius nomine qui maior est et Dominus totius mundi. Dixit Abuali Abincine: “Istum librum feci in anima et nominavi eum librum de anima, ideo quia anima altior est corpore et non potest videri oculis sed mente – quia oculus tantum rem accidentem videt et mens videt proprietatem, ideo altiora sunt ea quae videntur mente quam ea quae videntur oculis –, et anima est quaedam pars circuli gloriae et circulus animae est altior omnibus circulis – scilicet de corporalibus circulis et de spiritualibus. Et ego divisi istum librum de anima per decem dictiones, sed ante− quam incipiam loqui de dictionibus loquar de rebus proficientibus huic libro. Hae sunt dictiones. Dictio prima est si est alchimia. Secunda dictio est quaestio quid est alchimia. Tertia dictio quomodo potest fieri alchimia. Quarta cur est alchimia. Quinta est denominatio lapidum et eorum naturarum et eorum quae ingrediuntur in magisterio. Sexta in operibus corporum et animarum antequam operetur de alexir. Septima in alexiris. Octava in fermento. Nona est de complectione magisterii et sponsalitii. Decima est in ponderibus et in capitulis istius libri et primi libri.” Dixit Abuali: “Modo explanabo in unaquaque dictione quot existant capitula. Dictio prima habet 12 capitula et sunt haec: 1 capitulum est ratio vera super magisterium. 2 capitulum est ratio quae non potest fieri quin sit verum magiste− rium. 3 capitulum tractabit de disputationibus cum Geber Habenhaen. 4 capitulum tractabit de disputationibus cum Haihie Abindinon. 5 capitulum de disputationibus cum Abunazar Alpharabi. 6 capitulum de disputationibus cum Maurieno. 7 capitulum de disputatione Abubacre Mahomat Abinzacharie Alrazi. 8 capitulum est de disputatione cum omnibus illis qui negant magisterium. 9 capitulum loquar si est lapis noster animalis. 10 capitulum loquar si est lapis noster herbalis. 11 capitulum si est lapis noster proprie naturalis. 12 capitulum qualis est lapis noster. In secunda dictione sunt 6 capitula: 1 capitulum est rem subtilem facere altam. 2 capitulum est rem levem facere ponderatam. 3 capitulum est de mutatione colorum. 4 capitulum est de mutatione elementorum. 5 capitulum est de mutatione scilicet durum facere molle et molle facere durum. 6 capitulum est de mutatione naturae totius rei. In tertia dictione sunt 5 capitula: 1 quomodo praeparatur corpus. 2 quomodo praeparantur elementa. 3 quomodo praeparatur spiritus. 4 quomodo praeparatur alexir. 5 quomodo praeparatur fermentum et sponsalitium. In quarta dictione sunt 3 capitula: 1 cur praeparatur corpus. 2 cur praeparatur spiritus. 3 cur praeparatur lapis et cur est alexir id est ad quid est. In quinta dictione sunt 28 capitula: 1 capitulum cuprum. 2 plumbum. 3 stagnum. 4 lato vel auricalcum. 5 asceni. 6 ferrum. 7 aurum. 8 argentum. 9 marcasitae. 10 alcofol. 11 sal alcali. 12 sal nitri. 13 sal gemma. 14 sal commune. 15 vitreole. 16 sulphur. 17 auripigmentum. 18 sal armoniacum. 19 aurum vivum. 20 capilli. 21 urina. 22 ova. 23 sanguis. 24 vitrum. 25 pannus lineus albus. 26 stercus equinum. 27 acetum. 28 attoronge. In sexta dictione sunt 33 capitula: 1 capitulum est lavare aes. 2 facere calcem. 3 tractat de ablutione. 4 de induratione. 5 de mollificando. 6 de sublimando. 7 de solutione et etiam de solutio|ne auripigmenti. 8 de ablutione plumbi. 9 calcem facere. 10 de ablutione. 11 de durificatione. 12 de enceramento. 13 de sublimando. 14 de solutione. 15 de stagno ut in eundem modum praeparatur sicut et alia praepa− rantur. 16 de latonis praeparatione. 17 de praeparatione asceni. 18 de praeparatione ferri. 19 de ablutione argenti et praeparatione. 20 de ablutione auri et praeparatione. 21 de distillatione urinae. 22 de solutione salis armoniaci. 23 de sublimatione eiusdem salis. 24 de sublimatione auripigmenti. 25 de sublimatione argenti vivi. 26 de durificatione eiusdem auri et solvere. 27 de sublimatione sulphuris. 28 de dealbatione salis alcali. 29 de solutione omnium salium. 30 de albatione corporum. 31 de praeparatione alcofoli. 32 de electione omnium corporum. 33 de electione spirituum. | In septima dictione sunt 5 capitula: 1 tractat de praeparatione sanguinis et dividere ipsum per quatuor elementa. 2 de praeparatione ovorum et dividere per quatuor elementa. 3 de praeparatione capillorum et dividere per quatuor elementa. 4 de praeparatione alexiris de argento. 5 de praeparatione alexiris de auro. In dictione octava sunt 2 capitula: 1 capitulum tractat de praeparatione fermenti lunae. 2 de praeparatione fermenti solis. In dictione nona sunt 3 capitula: 1 capitulum tractat de toto magisterio. 2 tractat de sponsalitiis lunae. 3 de sponsalitiis solis. In dictione decima sunt 3 capitula: 1 de ponderibus. 2 tractat de hoc quod locutus fuit in libro de fisica. 3 summa eorum de quali locutus est in hoc libro.

Postquam complevi dictiones huius libri et capitula uniuscuiusque dictionis – per quas liber iste intelligi potest, quod sit levis ad inve− niendum inquisitori et non sit gravis –, modo incipiemus facere librum cum auxilio Dei. Et ipse ducat si ei placet quia in ipso est spes noster et ad ipsum nos commendamus.” Dixit Abuali Abincine: | “Laus Deo quia non est alius Deus in saeculo. Laudem dico quod sit, et placabilis creans res et earum radices et faciens causam de qua non est causa, quia ipse est solus et fortis in magnitudine sui honoris, quia ipse videt et scit omnia quae sunt in caelo et in terra, et dat homini spiritum voluntatis et rationem discer− nendi et reducendi res omnes ad primam naturam earum – scilicet ut septem corpora praeparata ad primam originem sulphuris et mercurii –, quia ipse est Deus | et non est alius praeter ipsum. Sed placeat Deo quod mittat in nobis spiritum intelligentiae. Ideo scias quod elementa sunt quatuor et modi id est proprietates sunt quatuor. Et elementa sunt ignis et aer et aqua et terra; et modi id est proprietates sunt calor et frigiditas et siccitas et humiditas. Et yle est res in qua non est calor nec frigiditas nec siccitas nec humiditas, et non est corpus et est proprietas. Et elementa sunt facta de yle, et non sunt partes aequales neque proprietates, et unumquodque elementorum revertitur in natura alterius elementi. Et omnia quae sunt in mundo sunt facta de elementis, et unumquodque illorum potest redigi in natu− ram alterius elementi si homo trahat ipsum de vi ad factum. Verbi gratia ordeum est equus per vim et triticum homo per vim, et equus est ordeum per vim et homo est triticum per vim. Si tu intelligas reversio− nem elementorum unius in alterum intelliges totum magisterium. Et intellige illud cum auxilio Dei. | Dixit Abuali Abincine: “Verbum est dictum quod accipias de farina ordei et de farina tritici et de farina sicali et de farina milii, et facias de unaquaque singulos panes. Et facias ollas in quibus ipsos panes coquas in hunc modum: accipe terram magisterii et facias ollam ro|tundam – non sit quadrata nec sit longa sed sit bene rotunda –, et coque ad ignem, et mitte ibi panem quem fecisti de farina ordei; se− cunda olla in qua mittas farinam tritici facias sicut praedictam fecisti; tertiam et quartam in eundem modum. Ratio cur debet homo mittere farinam ordei antequam mittat farinam tritici haec est: quia ordeum est frigidum et triticum calidum. Haec sunt verba philosophi et omnis homo non intelligit ea nisi ipse qui est de natura philosophorum. Om− nes farinas istas invenies in quadam arca mixtas, tu debes eas eligere et mundare unamquamque in parte, et postea eas coniungere pulcra con− iunctione et spatiose. Et ibi est magisterium. Et non permisceas in opere tuo muscas nec scarabeos nec formicas; facias opus tuum de mirtis et de virgis de alchizaran et de lacte caprarum et de aqua maris, et invenies magisterium. Habeas ova gallinarum nigrarum, et misce ea cum aere et habebis aurum et argentum quantum volueris. Et intel− lige.” Dixit Abuali: “Haec sunt verba simulata philosophorum et haec sunt verba secreta; debes habere sensum primum et subtilem intellectum ut intelligas haec verba et alia similia. Debes facere furnum magisterii in hunc modum: furnum de 12 palmis in longitudine et tot in latitudine, 24 in altitudine, ut mit|tas ibi panes farinarum ad coquendum ut con− iungas et colligas et compleas magisterium tuum. Similitudo primi panis terra, similitudo panis secundi ignis, similitudo panis tertii aer, similitudo panis quarti aqua. Grave est ad intelligendum auripigmen− tum, leve est ad intelligendum argentum vivum, malum est ad intelli− gendum sulphur, bonum est ad intelligendum sal armoniacum. Gallina est in tribus modis: missa in pane, assa igni, cocta. Tructa fit duobus modis: et illa est bona ad comedendum in bona aqua – ut fiat ex ea luna, per aquam intellige lunam –, aut in bonum vinum – per vinum intellige solem. Non comedas festinanter, nec comedas quod non bibas nec bibas quod non manduces. Verbum directum: de carne pinguiori comede, non manduces de filio cuius mater bona non sit. Verbum dicam tibi rectum et obscurum et si intelligas est bonum: quatuor in unum et unum in quatuor et quatuor de uno, hic habes magisterium. Res cuius caput rubeum est et pedes albi et oculi nigri quid est? Hoc est magisterium. Aquila quae volat per aera et sapo id est buffo qui vadit per terram, hoc est magisterium. Parvum verbum: per Dominum totius mundi in me et te est magisterium. Verbum verum: tace et lo− quere, loquere et tace, ibi est totum magisterium. Modo dicam tibi pulcrum verbum, verbum scilicet philoso|phorum, ego habeo tibi dicere quid sunt quatuor elementa: quatuor elementa sunt prima distil− latio, secunda distillatio, tertia distillatio, quarta lavamentum – id est elementa in quatuor distinguuntur: per primam distillationem habemus terram quae remanet et aquam seorsum positam, in secunda distilla− tione oleum seorsum positum et ignem seorsum, in tertia distillatione mundamus aquam et oleum iterum distillando, et ita sequitur lavatio eorum.

{PORTA ELEMENTORUM}

Modo quaere sicut quaerunt a magistro et sis bonus discipulus.” Dicit discipulus: “De quo est principium magisterii nostri?” Dicit magister: “De sapientia elementorum.” Dicit discipulus: “Quid sunt elementa?” Dicit magister: “Ignis, et aer, et aqua, et terra.” Dicit discipulus: “Cuius naturae est unumquodque istorum elemen− torum?” Dicit magister: “Natura ignis caliditas et siccitas, natura aeris caliditas et humiditas, natura aquae frigiditas et humiditas, natura terrae frigiditas et siccitas.” Dicit discipulus: “Quae sunt res absconditae quae sunt in elemen− tis?” Dicit magister: “Res absconditae quae sunt in elementis: in igne a|scensio ad caelum quia per ignem fit sol, aer est subtus ignem quia minorem habet effectum, aqua est ponderata non tantum quantum terra, terra est nimium ponderata. Terra solvitur tarde, aqua cito solvi− tur, aer cito solvitur sed non tam cito sicut aqua, ignis solvitur citius sed magis tarde quam aer solvatur et solvitur citius quam terra.” Dicit discipulus: “Quomodo sciemus naturam elementorum?” Dicit magister: “Hoc scies duobus modis. Si accipias terram et ponas super carnem tuam, senties quod refrigerabit eam et siccabit tam quod sit ibi per diem unam. Secundus modus in aestate, quando maximus est calor et sol est iuxta nos, per magnum calorem siccat humiditates aquarum quae sunt in terra et remanet terra simplex et cum paucis humoribus. Quando venit hyems et est sol longius a nobis, invenies terram in sua natura frigidam et siccam.” Dicit discipulus: “Unde sciunt quod ignis est calidus et siccus?” Dicit magister: “Omnis homo scit quod est calidus et siccus quia desiccat humores. Et hoc scis per solem qui in hyeme se elongat a nobis et dimittit faciem terrae siccam ab humoribus.” Dicit discipulus: “Unde sciunt quod aer est calidus et humidus?” vDicit magister: “Prius debes scire si est aer, postea quaeres quid est.” Dicit di|scipulus: “Dic mihi si est, et si est quid est.” Dicit magister: “Hoc modo potes scire quod est de barchinis ferra− riorum: quia bene scis quia quando trahitur impletur barchinis de aere, et quando dimittat sufflat ignem. Si accipias unum utrem et infles illum, tu videbis quod in quantum magis inflatur magis ampliatur, usque quo non possit magis inflari. Et postea quando aperueris exiet aer et senties illud cum tetigerit in corpore tuo. Cum istis rationibus potes scire quod aer est ventus, et cum aliis multis.” Dicit discipulus: “Verum est quod aer ventus est. Modo dic mihi unde hoc scierunt quod aer erat calidus et humidus sicut mihi dixisti.” Dicit magister: “Hoc sciunt duobus modis cur aer calidus: quia quando tu vis aquam vertere in aerem, hoc facere non potes absque igne; alia quia aer est cibus ignis.” Dicit discipulus: “Unde sciam quod aer est cibus ignis et cibus est natura viventis?” Dicit magister: “Si vis videre oculis quod aer est cibus ignis, accipe lampadem et mitte ibi de oleo sufficienter, et mitte illam in urceo terreo et cooperi os: et cito extinguetur lampas ideo quia aer est inclu− sus et non habet unde vivat ignis. Et si vis scire quod cibus est natura viventis, vide quod | homo quando comedit panem vivit; si comederet scamoneam moreretur, quia panis est naturalis cibus hominis et scamo− nea non est.” Dicit discipulus: “Unde scire potuerunt quod aer est humidus?” Dicit magister: “Hoc duobus modis sciverunt. Unus modus illorum est quod humiditas balnei humidat corpora nostra. Secundus est aer quod coniungitur et cadunt inde guttae et humidat se. Hoc scrutare et potest scire in cucurbita aquae rosaceae, et ibi invenies, et in cucurbitis distillationis lapidum nostrorum.” Dicit discipulus: “Bene intellexi quod natura aeris est caliditas et humiditas. Modo dic mihi quae est natura eius abscondita.” Dicit magister: “Natura aeris abscondita est levitas et festinata solu− tio: levitas eius quae est super aquam et dimittit omnia corpora ingredi in eum, et ideo multi stulti putaverunt quod aer non esset in saeculo quia omnia corpora ingrediebantur in eum. Et festinata solutio est eo quod citius vertitur in aquam et cito vertitur in ignem, quia tu vides quod quando incendis parum ignem et mittas ibi de pingui oleo, vide− bis quod crescet multum flamma eius, magis quam sit quantitas ignis.” Dicit discipulus: “Intellexi totam materiam aeris, sed quia tam cito vertitur in ignem cur non est de calore ignis?” Dicit magi|ster: “Si esset totum de uno calore, esset cibus et vivens unum, et cibus non debet unum esse cum vivente, sed debet esse de sua materia.” Dicit discipulus: “Postquam scio de aere, dic de qua natura est aqua.” Dicit magister: “Natura aquae est frigiditas et humiditas.” Dicit discipulus: “Unde hoc scire potuerunt?” Dicit magister: “Propter illos qui natant in aqua, quia refrigeratur 10 corpus eorum et humidatur.” Dicit discipulus: “Quia vidi multos natantes in aqua et calefiebat corpus eorum.” Dicit magister: “Hoc accidens fuit, non fuit res naturalis, quia aqua frigida quando tetigit corpus refrigerat illud et fugit calor naturalis; et quando deficit aqua exit calor ut calefaciat quod aqua tetigit. Et calor ille fuit talis. Si multa est aqua multum refrigerabit corpus hominis. Sed aqua humida est quia est currens.” Dicit discipulus: “Si omne currens est frigidum mel cur est cali− dum?” Dicit magister: “Mel est calidum per vim et non per factum, et verum est quod maior pars currentium est frigida. Et est aliud signum quia aqua est humida: quia dimittit res ingredi in corpore suo, et quia non est sua humiditas quanta est aeris, non ingrediuntur ibi omnes res sicut faciunt in aere.” | Dicit discipulus: “Intellexi quod aqua est frigida et humida. Modo dic quae sunt naturae absconditae de aqua.” Dicit magister: “Naturae absconditae de aqua sunt pondera et leves solutiones.” Dicit discipulus: “Ne cures mecum laborare ut dicas mihi rationes per naturas absconditas de aqua, quia iam intelligo bene naturas quatuor elementorum et naturam absconditam uniuscuiusque et rationes super omnia.” Dicit magister: “Benedictus sis quia tam bonum habes intellectum. Iam perfecimus rationes quatuor elementorum per naturas quae sunt extra et quae sunt intra, modo debes scire unumquodque elementorum quomodo vertitur in naturam alterius elementi. Primum scias quia cum decoquis aquam ad ignem tamdiu quod non remaneat de ea, non po− test esse quod omnino desinat esse, quia fumus efficitur et fumus est aer et aer est ignis. Si tu accendas lampadem, scis quod non vivet absque coniunctione aeris. Ergo aqua est ignis et ignis vertitur in aquam per vim. Quomodo? Si tu accipias lampadem et extinguas, ubi erit ignis vertetur in aerem quia non potest esse quod corpus ignis | in nihilum redigatur nec ullum corpus in quo sit longitudo et latitudo in nihilum vertitur. Et si tu iungas illum aerem quando extinguis ignem, totum vertetur in aquam. Ergo ignis per vim vertitur in aquam. Et sic potes scire quod aer vertitur in ignem et aquam, et aqua in aerem, et ignis in aerem. Et terra vertitur in ignem: et tu vides quod de terra surgit pul− vis, ille pulvis vertitur in aerem et aer in ignem. Et ignis vertitur in terram, quia tu scis quod aer vertitur in ignem et aer vertitur in aquam, et aqua, quando congelatur et calor tetigit eam, non potest cito deleri. Et iam dictum est quod omnia elementa vertuntur in alia. Modo ostendam tibi quod omnia quae sunt in mundo sunt creata de istis quatuor elementis. Debes scire quod sunt res in quibus duo ele− menta sunt maiora et duo minora; et sunt res in quibus tria sunt maiora et unum minus; et sunt res in quibus unum maius est et tria minora; et sunt in quibus omnia aequaliter se habent. Isti quatuor modi sunt alginz id est genus. Modo dividam per diversitates sive differentias sive per partes. (1) Una diversitas est quod ignis et aer sunt maiora; (2) secunda quod ignis et aer sunt mino|ra; (3) tertia quod ignis et aqua sunt maiora; (4) quarta quod ignis et aqua sunt minora; (5) quinta quod ignis et terra sunt maiora; (6) sexta quod ignis et terra sunt minora; (7) septima quod aer et aqua sunt maiora; (8) octava quod aer et aqua sunt minora; (9) nona quod aer et terra sunt maiora; (10) decima quod aer et terra sunt minora; (11) undecima quod aqua et terra sunt maiora (12) duodecima est diversitas aqua et terra minima. Iam habes primum genus et modo habes diversitates secundas. Modo habebis diversitates tertias: (1) prima diversitas ignis, aer et aqua sunt maiora; (2) secunda ignis, aer et aqua sunt minora; (3) tertia aer, aqua, terra sunt maiora; (4) quarta aer, aqua, terra minora; (5) quinta ignis et aqua et terra maiora; (6) sexta ignis et aqua et terra minora. Et in hoc modo si dividas illos modos veniunt tibi de primis 16, de secundis 64, de tertiis 47, de quartis – de quibus modo dicemus – 18. Sunt omnes 145. Modo dicam tibi de quarta diversitate: (1) Ignis multus, aer minus, aqua minus, terra minus. (2) Secunda diversitas aer multus, aqua minus, terra minus, ignis minus. Et quia scio quia tu es acuti ingenii et primus, tu trahes omnes istas 145 diversitates ad lucem | et figurabis eas quod bene eas intelligas et scias omnia corpora aequitata. Et debes intelligere hoc quia scias de omnibus rebus quae sunt compositae in saeculo et videas quae sunt primae, secundae, tertiae aut quartae et in quo loco illarum est. Et quando haec intellexeris scies omnes res quomodo sunt et unde sunt. Scias quia omnes res quae sunt creatae in saeculo, vitales, herbales et naturales, omnes sunt compositae de istis quatuor elementis et ad ista quatuor elementa se solvunt. Verbi gratia tu vis solvere pomum ad quatuor elementa unde captum fuit. Primum debes videre in quo loco est: et si est de prima diversitate in quo loco est primae diversitatis, et si est de secunda diversitate et in quo loco eiusdem est, et si est de tertia et in quo loco eiusdem est, et si est de quarta et in quo loco eiusdem est. Tu debes scire quod pomum est calidum et frigidum et siccum et humidum per fortitudinem, non per factum: quod si calidum esset per factum si quis tangeret eum combureretur, si frigidum esset per factum si quis tangeret eum refrigeraretur, et sic de siccitate et humiditate. Et si pomum ignis esset per factum, ascenderet super aera per vim, ubi est ignis ad suam naturam. Secundum Platonem | ascenderet ad stellas, secundum Aristotelem super aera, quia Plato dicit quod ignis est de stellis et Aristoteles dicit quod ignis est in altiori loco – quidem est prope stellas et propter cursum stellarum fervescit aer et efficitur ignis naturalis. Et si esset aer pomum, non esset corpus ponderatum et si quis sursum elevaret eum non premeretur ad terram. Et si esset aqua esset res mollis currens. Et si esset terra esset tanti ponderis quod non teneret se in arbore. Sed quia est mixtum de aere et aqua, de igne et terra, processit inde res quae non est simplex, sed sunt ibi omnes per vim: quia tu scis si miscueris aliquod elementum simpliciter cum alio sim− plici, procedet inde res alia quae non erit elementum, sed erunt ibi duo elementa quae miscuisti per vim. Et si tu vis solvere ea et redigere in suam naturam verbi gratia in pomo: tere illud et mitte illud in cucurbita cum alembic, et mitte ignem et distilla illud sicut distillatur aqua rosacea. Et exiet inde primum aqua simplex, et quod remanebit com− bustum est in eo aliquid ignis cum terra mixtum: et habebis inde aquam, et terram, et ignis qui versus fuit in fumum et ignis qui reman− sit in aqua, et aer qui versus est in aquam quia non habuit unde proce− deret. Et qui dicebat quod aer non erat in pomo, proiciat eum super aquam et natabit, et quia natat aer est in pomo et non potest | mergi subtus. Modo audisti et intellexisti quomodo pomum est de quatuor elementis et solvit se ad quatuor elementa. Qui portaret lac, dic mihi quomodo faceres et in quo loco diversitatum. Qui lac duceret tibi deberes dicere quod in eo est aqua multa et aer minus et terra minus et ignis minus. Et haec causa est una de quatuor diversitatibus; quia sensus ostendit quod ibi sunt quatuor elementa quia bene vides in eo aquam si facias illud congelari. Sed prius abstrahas ab eo butirum et habebis tres causas. Caseus quem inde abstraxeris est sua terra. Et butirum si proicias in igne, vertitur in flammam: ergo ostendit quod ipse aer, postquam est cibus ignis. Et serum quod exit inde est sua aqua. Et ignis est ibi quia lac est sanguis coctus, ergo sanguis est calidus et lac calidum, sed calor ille est minimus et non videtur, sed per directam rationem bene est ibi. Et si vis eum solvere ad quatuor elementa sicut fecisti pomum, accipe lac dum calidum abstrahitur a bestia, et mitte in cucurbita cum alembic et distilla sicut aquam rosaceam. Videbis quia quod primum inde distillabis erit clarius lacrima, et illud est aqua. Post distillabit inde alia non tam clara et vertitur in co− lore citrino, et illud est aer. Postea remanebit terra combusta in fundo nigra. Modo habes aquam, ae|rem, et terram; ignis evanuit in vapori− bus et efficitur fumus, et fumus versus est in aquam. Et intellectum est quia omnia quae sunt in mundo de vitali et herbali sunt composita de istis quatuor elementis, et ad illa se solvunt. Ergo debes intelligere omnia quae sunt vitalia et herbalia in quo loco diversitatum sunt, et non debes aliquam ignorare de 145 diversitatibus, in quo loco uniu− scuiusque illarum est res vitalis et herbalis. Et si modo hoc non scis non potes operari de isto libro, et si hoc scis tua natura erit natura philoso− 10 phi et intelliges librum istum et amplius. Et postquam intellexisti quod omnia quae sunt in mundo de vitali et herbali sunt composita de istis quatuor elementis et se solvunt ad illa, et nullum est ibi quod non sit in aliqua de 145 diversitatibus, modo faciam te intelligere quia quot res sunt in saeculo naturales, omnes sunt compositae de quatuor elementis et non est ibi aliqua quae non sit de aliqua de 145 diversitatibus, et solvunt se ad quatuor elementa. Et incipiam dicere tibi prius in lapide sicciori omnibus illis. In vitro sunt quatuor elementa, frigiditas et humiditas, calor et siccitas. Et est unum | de secundis diversitatibus, de illa scilicet ubi aqua et terra sunt maiora. Et si tu dicis quod calor non est subtus terram, et vitrum non est calidum, et postquam se facit subtus terram ubi non est calor et non debet esse calidum, ego probabo tibi per iustam rationem quia calor est in ventre terrae et vitrum est calidum. Nonne vides quod in diebus hiemis, quando facit magnum frigus, quando facies terrae est nimium frigida et sicca, fugit calor ille in ventre terrae quem fecit in ea aestas et calefacit omne quod ibi invenit? Et quando trahis aquam de ventre terrae et invenies eam calidam, haec est ratio quod calor est ibi. Et si homo ingrederetur in loco illo pateretur ibi magnum calorem in hieme et in aestate magnum frigus, non quod calor recedat penitus de ventre terrae, sed homo habet in diebus hiemis frigus propter tempus frigi− dum, et quando trahit illam aquam putat quod sit calida et ipsa non mutatur de sua natura, et similiter in aestate putat quod sit frigida et non mutatur de sua natura. Et ex his quae diximus intelligatur quod est calor in ventre terrae. Modo probabo tibi quod vitrum est calidum: quia solvit se et omne quod in igne solvitur calidum est, non tantum quod calor sit superhabundans super omnia elementa sed est ibi calor aliquantulus. Non vidisti quod illi qui operantur argentum, quan|do volunt solvere argentum, faciunt instrumentum ex terra et aqua sim− plici, et frangunt argentum per partes, et mittunt in instrumento et incendunt ignem de subtus: et quando hoc multotiens faciunt in in− strumento, efficitur instrumentum illud vitreum? Et ille artifex solus non facit hoc, quia figuli faciunt hoc, et qui faciunt caldaria et fabri faciunt similiter, et qui operantur in magisterio solutionis, quia quando solvunt in instrumento terrae multotiens efficitur vitreum. Hoc est verbum verum et non putes quod tantum de figulis dicam tibi sed ipsi qui faciunt tegulas hoc faciunt, quia si accipias tegulam et multotiens et diu decoquatur efficitur vitreum, quia quod facit natura cum calore intus in ventre terrae in centenis annorum facimus nos in paucis diebus. Modo bene intellexisti quia omnes res quae sunt in saeculo vitales, herbales et naturales quod sunt compositae de quatuor elementis et in ipsa revertuntur et se solvunt, et qui dicebat quod in petra non erant quatuor elementa nihil dicebat, per haec quae diximus, quia si non possunt ibi inveniri visu inveniuntur mente. Tu intellexisti qualiter omnes res quae sunt in mundo se habent ad quatuor elementa. – Et dic mihi in qua diversitate esset lac. – Iam dixi tibi in quo loco est et quomodo se solvit ad quatuor elementa. Modo bene intellige su|per hunc locum quia exponam tibi totum magisterium unde tu possis trahere totum magisterium. In diversitate quarta dixi tibi verbum parvum et complebo tibi hic. Debes videre in rebus quae sunt in saeculo si in eis invenire potueris de istis diversitatibus. Et sunt istae diversitates: (1) ignis, aer maiores, aqua et terra minores: ignis maior super omnia, aer minor igne, aqua maior terra et minor aere, terra minor aqua. (2) Diversitas aeris et aquae grandes, de terra et igne minores: aer maior aqua, aqua minor aere et maior terra, terra minor aqua et maior igne, ignis minor terra. (3) Diversitas de aqua et terra grandes, ignis et aer minores: aqua maior quam terra, terra minor quam aqua et maior quam igne, ignis minor quam terra et maior quam aer, aer minor igne. (4) Diversitas ignis et terra maiores, aer et aqua minores: ignis maior terra, terra minor igne et maior aere, aer minor quam terra et maior quam aqua, aqua minor quam aer. Et de istis diversitatibus facias quod facere potueris, quia propter istas diversitates dicunt unamquamque rem calidam et siccam, aut calidam et humidam, aut frigidam et siccam, aut frigidam et humidam. Verbi gratia tu scis quod ignis est magis calidus quam aer et aer contrarius igni in humiditate; et terra | est frigida et sicca, et sua frigiditas non potest expellere calorem ignis et sua siccitas crescit in siccitate ignis, et est contra aerem in omnibus modis; aqua est frigida et humida, et contra ignem in omnibus modis, quia ignis est calidus et siccus et aqua frigida et humida. Et si tu misceas pondera recta de aqua et igne, quod vellet ignis calefacere aqua infrigidat et e converso, et quod vult ignis desic− care aqua humectat et e converso. Ideo quod mixtum est de igne et aqua non calet nec infrigidat, nec desiccat nec humidat; in eundem modum aer cum terra. Mittamus exemplum de diversitatibus de quibus dicimus ut sint ignis et aer grandes, et aqua et terra minores: ignis maior, aer minor quam ignis et maior aqua, et aqua minor quam aer et maior terra, et terra minor aqua. Mittamus de igne unum, de aere medium, de aqua quar− tum, de terra octavum. In igne habet medium de calore et medium de siccitate, in aere quartum de calore et quartum de humiditate, in aqua octava de frigiditate et octava de humiditate, in terra media octava de frigiditate et media octava de siccitate. Habemus in igne mediam caloris et in aere quartam caloris, ergo habet in isto corpore de calore unum minus quartam. Habemus in igne medium siccitatis et in terra mediam octavam siccitatis, ergo habet in isto cor|pore quatuor octavas siccitatis et media. Habetur in isto corpore de frigiditate in aqua una octava et in terra media octava, et sunt octava et media. Habet in isto corpore de humiditate in aere quarta, in aqua una octava, et sunt tres octavae. Modo auferamus de calore frigiditatem quae est octava et media, et remanent in isto corpore quatuor octavae et media. Modo auferamus de siccitate humiditatem, et est humiditas tres octavae, de quatuor octavis et media, remanet de siccitate una octava et media. Ergo corpus istud est calidum et siccum, quod si vult octava et media frigiditatis quae est ibi frigescere, octava et media caloris non dimittit, et si velint tres octavae humiditatis humidare, non dimittunt hoc tres octavae siccitatis quas cepimus. Ergo corpus istud est calidum et siccum, quia haec duo, scilicet caliditas et frigiditas, non calefaciunt nec frigidant, quia calefactio quam hoc corpus facit est propter calorem nimium qui ibi est, et sic fit de siccitate et humiditate. Et postquam habemus calidum et siccum per haec quae praediximus, modo faciamus exemplum de frigido et humido. Accipe corpus quod sit in diversitate quarta de qua superius diximus quod sint in eo aqua, aer grandes, et terra, ignis minores: aqua grandis, aer minor aqua et maior terra, terra minor aere et maior igne, ignis | minor quam terra. Aqua unum, aer medium, terra quarta, ignis octava. In aqua medium frigiditatis et medium humiditatis, in aere quartum caloris et quartum humiditatis, in terra octava frigiditatis et octava siccitatis, in igne media octava caloris et media octava siccitatis. Ergo habentur in isto corpore de calore duae octavae et media, de frigiditate quinque octavae, de siccitate octava et media, de humiditate sex octavae. Ergo quando tollimus siccitatem quae est octava et media de sex octavis de humidi− tate, <remanent quatuor octavae et media de humiditate>, et quando tollimus calorem qui est duae octavae et media de frigiditate quae sunt quinque octavae, remanent duae octavae et media de frigiditate. Ergo corpus illud est frigidum et humidum, quia superant in frigiditate duae octavae et media et de humiditate quatuor octavae et media: quia si calor quem tollimus de frigiditate vult calefacere, infrigidabit frigiditas quam tollimus, et sic est inter humiditatem et siccitatem. Ergo corpus istud est frigidum et humidum. Et non subtiliamus multum quia oportet facere librum in ponderibus et in speciebus quae sunt calidae et frigidae et siccae et humidae, et unaquaque earum in quo gradu est et quae est ante gradum et in gradu. Et explanabis quod istae 145 diversitates sunt ante gradus, et quando aliquis dicit “haec species est calida et sicca, | frigida et humida” vult dicere ante gradus, et quando homo vult reducere eam in gradum, ponderat eam in hunc modum et facit eam calidam et siccam, aut calidam et humidam, aut frigidam et siccam, aut frigidam et humidam, de quacumque diversitate sit istarum diversitatum. Postquam intellexisti quod omnes res huius mundi, vitales, herbales et naturales, sunt compositae de quatuor elementis et sunt in aliqua diversitate praedictarum et solvunt se ad quatuor elementa, postquam bene intellexisti – et bene est –, modo est hora quod dividamus sermo− nem quatuor elementorum et incipiemus loqui in dictionibus nostri libri singulatim. Et explanabimus capitula uniuscuiusque singulatim et portas cum verbo largo et intellectu completo, secundum quod volu− mus facere in isto libro. Et viam philosophorum ibi tenebimus, si Deo placuerit, cum fortitudine illius qui fecit mundum. Sed si tu vis facere secundum rationem aliquod opus istius libri, quanta locuti sumus hu− cusque scrutare et intellige, sin autem in vanum laboras. Et non putes quod in via philosophorum omnes possint pergere nisi illi qui naturam habent philosophorum, quia qui operatus fuit de isto libro antequam portam istam elementorum bene intelligat in vanum laborat, et ita ince|dit ut asinus ad cervam, non videt. Verbi gratia si tu vis facere aliquem calcem aut aliquod lavamentum aut iungere aliquod corpus cum alio, debes scire corpora in qua diversitate sunt, et cur iungitur et qua intentione faciunt calcem et lavant, et qua intentione dicemus quicquid dicimus et quicquid facimus. Lege multum portam istam et stude in eam, et lege et intende, et ad Deum te commendo. Laudetur Deus quia complevimus portam elementorum et incipimus primam dictionem de decem dictionibus libri nostri in nomine Domini.”

{PARS SECUNDA} {DICTIO 1}

| In nomine Domini Creatoris omnium et factoris cum magno magisterio et cum magno sensu et magna prudentia. Dixit Abuali Abincine: “Incipiam cum virtute illius qui primum incepit, et dicam cum virtute eius in dictione prima decem dictionum istius libri animae et in capitulo primo de duodecim capitulis de dictione prima, et faciam te bene intelligere primum cum ratione philosophi et postea cum vi− sione oculorum, et hoc in nomine Domini.”

{Capitulum 1}

Dixit Abuali: “Omnes homines qui sunt philosophi dicunt quod sex sunt res quae possunt elongari cum malleo ad fornacem, scilicet aurum, argentum, stagnum, cuprum, ferrum, plumbum. Creantur naturaliter subtus terram. Adhuc dicunt | quod aurum vivum, auripigmentum, sulphur et sal armoniacum quod creantur naturaliter subtus terram. Et si quando quaesierimus aurum vivum, id est argentum vivum, dicent quod aurum vivum est res quae nascitur subtus terram propter humiditatem magnam existentem in illo loco pro multo aere, et hoc evenit propter solem et aerem qui tangunt eum. Ideo efficitur currens propter humiditatem et frigiditatem quae sunt in eo, et non efficitur nisi in loco frigido. Et dicunt quod hoc aurum vivum est res de quarta diversitate ubi est aqua multa et aer minus, terra minus, ignis minus; et quia fugit de igne non est nisi propter frigiditatem in se existentem, quia quando accedit ad ignem, maior pars eius est aqua et aqua est contra ignem et fugit contrarium de suo contrario. Et quando incipit calere, desiccatur et vertitur iuxta in materiam ignis et ascendit sicut ignis. Et si multum dederint ei ignem et sit in loco clauso, recedit inde humiditas et vertit se in colorem ignis accidentalem, et hoc est quod dicunt vermillio, et dicunt homines naturales quod est aurum vivum. Et si quaeris ab eis quid est auripigmentum dicent tibi quod auri− pigmentum est res terrena, et est unum de quarta diversitate: terra nimis, ignis minus, aer minus, aqua minus. Et dicunt quod ignis et aer est maior totius rei; quando mittitur in alutel ascendit. Hoc est ve|rum, et propter hoc dicunt quod aer et ignis sunt magis. Et dicunt quod auripigmentum est contra aurum vivum et non omnino, quia sicut illi dicunt – et est verum, quicquid homo naturalis dicat est verum, et ita est de omni homine quamvis naturalis sit verus – quia in quacumque causa huius mundi debet homo quaerere septem proprietates et hae sunt calor, frigiditas, siccitas, humiditas, levitas, ponderositas, solutio; in omnibus rebus quae in hoc saeculo sunt debes scire in unaquaque quod sint istarum. Et quando vult accipere suum contrarium, debet scire si est suum contrarium. Verbi gratia si sit res quod calor sit ibi maior, et siccitas maior, et frigiditas minor, et humiditas minor, et levitas maior, et ponderositas minor, et quod cito solvatur, eodem modo debet acci− pere contrarium suum quod sit ibi humiditas maior, frigiditas maior, siccitas minor, caliditas minor, ponderositas maior, levitas minor, sol− vatur tarde. Si hoc modo est est suum contrarium in omnibus modis, et si non, scias quomodo est suum contrarium de omnibus septem pro− prietatibus. Et auripigmentum est contra aurum vivum in hoc modo: auripigmentum: terra maior, ignis minor, aer minus, aqua minor, levi− tas maior, ponderositas minor, solutio tarde. Aurum vivum: humiditas maior, frigiditas minor, siccitas minor, calor minor, pon|derositas minor, levitas maior, solutio tarde. Contrarium auri vivi ad auripigmentum est in frigiditate et humiditate et siccitate et in calore, et in solutione et ponderositate sunt aequales. Homines naturales dicunt quod sulphur est res calida et sicca, et habet proprietates auripigmenti et non habet tantum calorem quomodo auripigmentum. Naturales dicunt quod sal armoniacum est medius inter auripigmentum et aurum vivum, et primum dicemus cuius naturae est sal armoniacum sicut dicunt philosophi. Ipsi dicunt quod sal armoniacum se facit subtus terram in loco calido, et dicunt quod eius calor non est tantus sicut ignis et minus quam calor aeris. Et ideo qui mittent in loco aeris non fallent, et in loco ignis non fallent in hoc magisterio. Sed si tu vis scire qualiter sal armoniacum sit medius inter auripigmentum et aurum vivum, debes scire quod auripigmentum est calidum sicut ignis et aurum vivum est frigidum sicut aqua, et hoc sal armoniacum non est calidum sicut ignis nec frigidum sicut aqua ideo est medium inter utrumque. Et auripigmentum est siccum et aurum vivum humidum, et sal armoniacum non est siccum neque humidum: | quia si tu vis sol− vere eum dum siccum est, pisa eum, et imple ex eo unum stentinum, et proice in aqua calida, et bulliat, et invenies eum humidum sicut aqua; et hoc quod tibi dico adhuc explanabo tibi in capitulo de salibus. Vides quod non est tam siccum quomodo auripigmentum nec tam humidum quomodo aurum vivum. Et est medium inter ponderatum et levem. Ideo est medium in omnibus. Et ascendit sicut ascendunt isti alii tres. Sed dicunt philosophi quod aurum facit se in ventre terrae cum calore magno in multis annis, et facit se de auro vivo pulcro cum sul− phure rubicundo claro absque lapidibus, coctum in centum annos et amplius. Et adhuc dicemus hoc quod pertinet ad aurum in sua porta. Et argentum sicut dicunt philosophi efficitur de auro vivo claro et sul− phure croceo coctis per centena annorum. Cuprum efficitur de auro vivo grosso, de sulphure rubeo grosso coctis per centena annorum. Sed scire debes quod aurum est nimis coctum, et ideo neque ignis neque aer neque terra neque aqua delet eum quia calor terrae coxit eum per centena annorum et induravit eum nimis ita quod nulla res potest eum delere. | Et argentum est crudum et non est coctum ideo terra delet eum. Cuprum est combustum ideo non delet eum terra nisi per multos annos sed ignis cito consumit eum. Dicunt philosophi quod plumbum est factum subtus terram de auro vivo grosso et spisso et de sulphure pessimo et mixto, crudo parum cocto. Stagnum est factum subtus terram de auro vivo pulcro nimis et claro sed de pessimo sulphure, crudo parum cocto. Ferrum est factum subtus terram de auro vivo spisso et de sulphure rubeo spisso nimis cocto. Sed si vis scire quod est sulphur de ferro rubeum, proice ibi acetum et videbis suum azeizar rubeum. Sed est de meliori sulphure quam plumbum, quia plumbum in tantum de pessima natura est quod cum suo odore frangit aurum et stringit aurum vivum, quia quando aurum solvunt si darent ei odorem de plumbo vertitur in calcem donec prodigat eum quis in magisterio. Et totum hoc nolo hic explanare quia loca sua habet et | sua capitula abstracta per explanare unamquamque rerum quid est, et quomodo est, et quot modis est, cum largissimo verbo si Deo placuerit. Sed ego nolo tibi hic dicere nisi verbum philosophorum quia hic liber est largus per omnes res. Intellige. Huc usque locuti fuimus de verbis philosophorum in sex praedictis quae se elongant, et modo incipiemus quali modo quaerit homo si est, quia nullus homo potest scire aliquid nisi quaerat in istis quatuor quae− stionibus: si est, quid est, quomodo est, cur est. Responsum de si est debet esse non aut si: si dicit non, non restat quaestio, si dicit si, debet quaerere quid est. Responsum de quid est descriptio est. Responsum de quomodo est partitiones sunt. Responsum de cur est sunt utilitates eius. Et modo dicemus quomodo debet homo quaerere si est. Si tu esses in heremo, ubi non essent domus nec homines, et invenires domum bene fabricatam et portae clausae essent ita quod non posses ingredi, dic quomodo quaereres si esset ibi homo aut non. – Modo dic mihi per quinque sensus quomodo quaeram si est ibi homo.” Dicit: “Primum quaeres per visum. Quomodo videbis? Si videbis fumum ascendere de domo illa aut si videbis inde aquam pro− cede|re quod sit de opere hominum, scies quod fumus non est nisi de igne et ignem faciunt ibi homines. Et si ignem non videas ibi nec ali− quid aliud ut tu possis cognoscere quod [non] sint ibi homines per visum, accedes ad portam et inquires per auditum, scilicet sensum secundum, quid est, si ibi audies sonum quem faciant homines. Et si non audies, quaeres per sensum tertium qui est odoratus, videbis si odorabis aliquid quod faciant ibi homines. Et si cum istis praedictis tribus non potueris scire quod ibi sint homines, non poteris scire cum aliis duobus residuis. Et si potes scire quod homines sint ibi, scies res duas de quatuor petitionibus: una quod homines sint ibi, secunda quid sunt homines. Et tu petes ab eis quomodo permanent ibi et cur, et scies omnes quatuor petitiones. Et sic debes quaerere de omnibus rebus si sunt, et si sunt quid sunt, et quomodo sunt, et cur sunt. Et modo nos petimus si est alchimia. Sunt quidam de naturalibus qui dicunt quod non est alchimia, sed Aristoteles et Plato magister et omnes philosophi dicunt quod est, et oculus scilicet visus ostendit quod est alchimia. | Ratio super philosophos qui dicunt quod non est. Responsum ad 5 illos, si vos conceditis quod unumquodque illorum sex quae per mal− leum se elongant est factum de auro vivo et de sulphure aut non. Si negant, dabimus eis rationes quod sunt factae de illis et haec est ratio: quia unumquodque istorum corporum efficitur currens sicut aurum vivum, et azenzar quod efficitur de istis sex est de colore sulphuris, quia azenzar de ferro est rubeum et azenzar de cupro croceum, de colore viridi non bene naturali. Igitur bene debemus scire quod omne corpus quod solvitur et inde efficitur azenzar, quod est factum de auro vivo et de sulphure. Et si concedunt, concedent de quali sulphure et de quali auro vivo est unumquodque istorum quae se elongant. Et nos quaere− mus ab eis vitrum quid est, et dicent unum de duobus: aut dicent quod est simplex res, aut res facta de quatuor elementis. Si dicunt quod sim− plex res est hoc non potest fieri quia simplex res non est in mundo quam videant oculi; igitur vitrum est de quatuor elementis. Et videmus quod efficitur fluens et inde non efficitur azenzar, | igitur bene possu− mus scire quod vitrum est de terra de qua posset effici aurum vivum. Igitur magistri scilicet figuli qui faciunt terrea vasa quando mittunt ignem in eis diu efficiuntur vitrea. Quid est quod hoc facit? Dicunt isti philosophi quod hoc quod calor solis coqueret in ventre terrae per centena annorum, facit ignis in brevi hora. Igitur quis prohibet nobis quod sulphur et aurum vivum coquit calor solis in ventre terrae per centena annorum et inde efficitur aurum, quod coquimus nos in parvo tempore ad ignem et facimus inde aurum? Quia quod coquit calor solis per centena annorum, coquimus nos ad ignem in pauco tempore sicut illi dixerunt superius de vitro. Haec est ratio super philosophos qui dicunt quod non potest homo trahere genus quod spectet suum genus de aliquo genere quod non sit de sua natura. Nos dicemus eis: de ordeo potest homo facere rem viventem. Negabunt et dicent quod ordeum est unum genus et res vivens aliud genus, et non potest fieri quod genus procedat de re quae non est de suo genere. Nos dicemus eis ergo: si nos accipiamus de stercore equi, quod non est aliud nisi ordeum, et mittamus in loco ubi calor tangat | illud, procedent inde illae bestiae quas dicunt abaxes. Illi dicent: hoc evenit de putredine stercoris, sicut muscae de putredine aeris et pediculi de humorum hominis putredine. Dicemus eis ergo: iam probavistis quod genus se facit in alia natura et non in sua sicuti se faciunt istae res vitales de herbalibus; sicut qui accipit spinam alicuius piscis et mittat subtus algaceram et permaneat ibi per mensem, inveniet ipsam spinam vermen qui est centipes. Ergo bene probavimus quod bene trahit homo de genere aliud genus quod non est de suo genere. Sed sunt alii philosophi qui non concedunt hoc magisterium propter istam rem quam dicemus. Dicunt quod non potest esse de re cuius natura non est ut sustineat ignem quod ignem sustineat; et non potest fieri quod rem coloratam discolores et mutes eam in alium colorem et permaneat in secundo colore et non possit verti ad primum colorem, hoc quod sit in re naturali quod non sit vitalis neque herbalis, quia primus color debet persistere semper et secundus color debet deleri et reverti ad primam suam naturam. Et adhuc magis: non potest fieri quod tu mutes unum colorem in alium colorem qui non sit de sua natura, de colore, de sapore, de pondere, vi|dendo hanc diversitatem et non descendendo ab ea. Dicemus eis: rationem primam quam dixi− stis, quod non potest fieri quod homo trahat de natura quae non potest sustinere ignem naturam quae sustineat ignem, quid est de vitro? Quia terra cito deletur ad ignem, et quando ignis diu tangit eam efficitur fortis quia non habet ignis vim super vitrum. Et dicemus eis: rationem super tincturam, vos dixistis quod non potest fieri quod nulla res possit mutari de colore suo et ille color quod sit perhennis. Ergo quid est quod cuprum quando miscetur cum tutia efficitur inde lato – et cum mixtum est cum capillis efficitur aurum – et numquam cuprum amittit colorem illum quem recipit quando mixtum est cum tutia? Ergo iam probavimus quod colores possunt mutari et magis durat secundus quam primus. Modo dicemus vobis rationem quomodo possunt mutari res cum omnibus naturis suis. Vos dixistis quod nulla res potest mutari ad aliam rem in colore, in sapore, et in pondere. Ego probabo vobis quod potest in vitro, quia vitrum non est de colore terrae nec de suo sapore nec de suo pondere. Et nisi esset longum narrare multas ostenderem vobis rationes ut probarem magisterium. Et visio aufert omnes rationes. | Et si aliquis garrulus dicat “non potest esse verum magisterium quod nulla res quae mixta est cum alia crescit in suo pondere, et hoc quod magistri dicunt quod faciunt quod miscent alexir cum corporibus, non crescit alexir in ponderibus corporum”, dicemus ei: magis dabimus tibi quod hoc nostrum alexir debet esse tingens, patiens, praeparator, et sit incorporandus cum suo corpore, et non crescat in eo, surgens, et sustinens omnes temptationes huius saeculi, et ipsum bonum existit semper. Sed dicemus tibi cur non crescit in suo pondere. Omne hoc quod miscetur cum alia re miscet se in aliquo de tribus modis: aut per mixtionem quod numquam possit dividi sicuti tutia cum cupro, aut per mixtionem quod possit dividi sicut mercurius cum aliquibus de corpo− ribus, aut per mixtionem de coniunctione et permanet unusquisque singulariter. Sed iste alexir qui se miscet cum corpore est commixtio sicut tutia cum cupro, et non augmentat in suo pondere sicut crescit cuprum de illa tutia, et haec est ratio quia tutia est res terrenalis et nostra alexir est spiritualis | quia revertitur natura sui generis ad aliud genus. Iam habes rationem per tincturam, modo dabimus tibi rationem ut possit revertere de totis suis proprietatibus, sicut de re dulci efficitur amara, de alba nigra, de levi ponderosa – hoc est verbum impletum de omnibus suis proprietatibus. Si vis scire omne hoc, vide quomodo faciunt metallum et ibi invenies omne hoc quod tibi dixi, et non putes quod ego traham eum de suo genere ad aliud genus et ipse non sit ibi per vim, sed est ibi per vim et vere est ibi; si ibi non esset non posset mutari in illa natura in qua mutatur. Et in hoc sunt duo verba: unum est quod verum est magisterium, aliud est quod non est verum. Et si est verum, est sicut adhuc dicemus, si non est verum et non potest esse, quia nos invenimus quod tutia mutat cuprum in eodem modo et vi− trum efficitur propter longam decoctionem in ventre terrae – ergo ferrum non potest tam cito dissolvi quia parum est ibi de auro vivo. Ergo quis prohibet ut nos non faciamus magisterium quod sit simile huic? Modo habes rationem quod verum est. Postquam est, adhuc dicam tibi rationem unam quae est fortitudo istarum rationum. Cur valent magis lapides gir quam alii, et saphir magis quam alii, et vitrum minus quam alii? Illi lapides sunt pretiosi quia efficiuntur in loco calido cum magno | calore, et sicut est magnus calor ex parte orientis et sicut locus ille ubi illi inveniuntur est proxi− mus soli, sic valent magis lapides. Hoc verum est, et vitrum in quantum plus tangitur de calore solis tantum magis valet, et hic non est locus quod loquamur de calore lapidum. Et ille lapis qui magis sustinet ignem et alios labores, ille magis valet. Et si quis sciret experimenta lapidum, posset revertere et facere deteriores bonos cum sapientia; sicut faciunt illi qui anulos faciunt cum grosso sensu in tinctura vitri, sicut illi faciunt illam tincturam cum grosso sensu, si haberent acutum sensum, facerent illam tincturam durare in omni tempore et reducerent illam naturam ad naturam illius tincturae. Sed modo vide quod lapis qui proximus igni est et coctus et sustinet ignem et tarde frangitur, ille magis valet. Sic est de sex quae se elongant cum malleis, quia ille qui propinquior est soli et sustinet ignem et frangitur tarde, ille valet magis sicut valet magis aurum arburium quam argentum, et argentum magis quam cuprum, et cuprum magis quam stagnum, et stagnum magis quam ferrum, et ferrum magis quam plumbum. Et pessimi magistri sicut mutant cuprum de colore auri, si essent acuti ingenii possent facere ipsum cuprum aurum sicut nos dicemus in hoc libro. Et post− quam diximus rationes ad hominem sapientem quod | magisterium est, dividemus hoc capitulum – de capitulo primo de prima dictione –, quia quod superius diximus est clavis totius magisterii. Et modo inci− piemus capitulum secundum et dicemus in ipso quod non potest fieri quin magisterium non sit, si Deo Domino totius mundi placuerit. Finit capitulum primum. Benedictus Deus. Modo incipiemus capitulum secundum cum auxilio illius qui dat sensum.”

{Capitulum 2}

In nomine Domini pii et misericordis. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum quod non potest esse quod magisterium non sit verum, loquar in eo, et postea litigabo cum quo me oportet litem habere et contentionem. Modo dicam tibi quare non potest fieri quod non sit magisterium: si aurum et argentum non vide− rem dicerem quod nihil erat magisterium, sed quia video credo et scio quod magisterium est. Et via rationis est in tribus modis: ratio dialecticae et de philosophia et ratio de sophisticis et ratio visionis. Per rationem dialecticae quod non potest fieri quod non sit magiste− rium est de vitro, quod postquam diximus quod aurum se facit subtus terram de auro vivo et de auripigmento cum calore solis in centena annorum et vitrum similiter efficitur subtus terram cum calore solis in centena annorum, et quando homo coquit terram ad ignem | in paucis diebus facit eam vitrum, ergo non potest fieri, si nos miscemus sulphur et aurum vivum sicut oportet et coquamus ad ignem sicut oportet, quod non se faciat aurum. Et magis si duas res misceas procedit inde tertia quae non erit de similitudine illarum; ergo non potest fieri si nos miscemus sulphur cum auro vivo quod inde non procedat tertia res quae non erit de similitudine illarum. Per rationem sophisticam: dic mihi croceum quid est. – Croceum est mixtum de pauco nigro et multo albo cum calore ignis et cum suis proprietatibus. – Dic mihi quid est rubeum. – Rubeum magis nigrum quam album cum calore ignis. – Dic mihi quid est cinericium. – Magis album quam nigrum cum frigiditate aquae. – Ergo qui commisceret omnes istos colores, qualis color procederet inde? – Color auri. – Per fidem quam mihi debes, vide quomodo seduxi te, quia cum ore tuo dixisti quod color auri est factus, quia tu scis quod croceum cum colore est auripigmentum et alius color est sulphur et tertius au− rum vivum. Ergo bene potes scire quod non potest fieri quod color auri non sit. Per fidem quam debes Domino, si tu acciperes aurum | vivum et faceres illud durum et mutares de isto colore, cur non esset aurum? – Verum est si aurum vivum posset indurari, hoc non potest fieri sine ratione visionis. – Hoc vide, sed bene scis, quia si tu siccas illam humiditatem quae est in eo efficietur durum.” Accepit Abuali Abuzalemi suum filium et misit eum in domum quandam; et accepit de plumbo de alcofoli 4 libras, de alio plumbo 2 libras, de stagno 3 libras, de auro vivo libram et mediam; lavavit cum aqua salis et bullivit in aceto ter; postea misit illum in ovo anseris et posuit in olla de ferro facta ad modum eius et ita grandi; et solvit plumbos cum stagno in olla quadam et dimisit ollam cum ovo desur− sum, et bullivit per 24 horas. Et in hora duodecima discooperuit et ostendit filio suo, et erat durum sicut mel, et in hora vicesima quarta discooperuit et ostendit filio suo, et erat durum et album sicut plata. “Ergo modo habes tres causas quod non potest esse quin sit magiste− rium. Invenimus scriptum in libro Aristotelis quem fecit in lapidibus, dicit: 46 “Duos lapides ia|cent in stercore, unum foetens et alius bene odorans, pauperes et parum appreciati in oculis gentium. Si scirent gentes eorum valitudines tenerent eos honorifice, sed quia nesciunt valitudinem eorum despiciunt et dimittunt eos super stercora in locis foetentibus. Et qui coniungeret eos ibi est magisterium.” Sed Aristoteles fecit eum ita obscurum ut nullus intelligeret. Et Plato dicit per unum de los Alamuces quod quaesierunt ad illum Alamucem si erat verum magisterium, et ingressus est domum et acce− pit filium suum parvulum in collo suo et dixit: “Per Dominum Deum caeli et terrae, magisterium est in meo filio et de illo et in me et in ipso.” Ergo ostendit quod magisterium erat verum. Et quidam philosophorum requisitus a discipulis suis: “Quid dicis in calce?” Ipse respondit: “Si miserint eam in alutel bonum eveniet inde medicina.” Et dixerunt ei: “Quid dicis in auripigmento?” Ipse respon− dit: “Si miscuerint eum cum calce scindit capillos.” Dixerunt ei: “Quid dicis in argento vivo?” Respondit: “Si fecerint inde unguentum cum sulphure et blancheto mundat scabiem.” Et quaesierunt ab alio philosopho quid dicebat in magisterio. Dixit: “Per Deum ego revelabo vobis et non negabo vobis: qui accipit quod debet et miscet sicut debet et operatur sicut debet et tenet sicut debet, procedit inde quod debet procedere.” Et ita in phisica qui dat medicinam aegroto illam quam debet et sicut debet et quantam debet, exit inde quod debet. Vide ergo quod nullus magistrorum nec ullus philosophus fuit qui negaret magisterium, qui esset sapiens et intellige− 10 ret intentiones. Et ex parte astronomiae, sicut sunt septem planetae, ita sunt illa quae cum malleo se elongant: Saturnus plumbum, Iupiter stagnum, Mars ferrum, Sol aurum, Venus auricalcum, Mercurius aurum vivum, Luna plata. Et ideo miscimus aurum vivum inter illa quae se malleant quia indurescunt. Sicut diximus et dicemus in suo loco, aurum vivum est humidum et frigidum et calidum et siccum: frigidum et humidum per corpus suum, calidum et siccum per spiritum suum; currens per frigidi− tatem suam; et nigrum – propter calorem siccum – et album, suam nigredinem habet per | corpus suum, suam albedinem per animam suam; ponderatum et leve, ponderatum per frigiditatem, frigidum per corpus suum, leve per calorem, calidum per animam suam. In facie sua habet nigredinem, et albedinem intra corpus suum contrarium; frigi− dum in superficie et in similitudine calidum interius. Et qui vult durum eum facere debet siccare suam humiditatem et calefacere suam frigiditatem, et redibit suum absconditum manifestum. Et ideo quia mercu− rius habet magis spiritum quam alii, ideo locutus fui amplius de eo quam de aliis in hoc loco, quia adhuc loquemur in unoquoque corpore manifeste, si Deo placuerit. Et sicut sol magis valet et dat fortitudinem suam usque ad Saturnum et deorsum usque ad Lunam, ita aurum est pretiosius omnibus aliis; et ideo quia omnes res caelestes sunt mixtae cum terrestribus ita mittunt suam fortitudinem de sursum deorsum, quia fortitudo terrenarum fuit ut ascenderet superius et fortitudo supe− riorum fuit ut descenderet inferius. Et sicut non potest fieri quod Sa− turnus non currat cum sole in eodem signo, ita non potest fieri quod hoc magisterium non trahat de plumbo aurum. Sed intellige quod volumus dicere. Et postquam habes rationem quod non potest fieri quod non sit magisterium, modo est tempus ut dividamus capitulum istud in | hoc loco. Et habebimus dicta duo capitula de nostra dictione prima et loquemur de rationibus de bonis philosophis, de praeteritis et de praesentibus, in libris eorum per rationes directas, si Deo placuerit. Et ipse custodiat nos de errore.”

{Capitulum 3}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipiam dicere in capitulo tertio rationes cum Geber Abinhae, qui fuit magister magistro− rum in hoc magisterio. Dicemus verba de Geber plane. Ille dicit: “Petra non est petra, levis petra, non diligunt eam gentes, petra invenitur ubicumque, petram non habent reges, petra invenitur in arenis.” Qui accipit eam et dividit per quatuor elementa et facit sicut ipse dicit, habet bonum alexir. Ego probabo per suum magisterium quod mentitur, quia in tali magisterio nemo debet verecundare. Ille dicit quod accipiat homo de petra quae non est petra, herba est aut bestia; et ille dicit “petra est levis et est inventa in stercoribus”, et post− quam ibi invenitur non est arbor, et herba est et bestia est, et “non potest vivere post unum annum” et non efficitur in stercoribus nisi de putredine stercorum. Postquam ipse dicit “petram non diligunt eam homines”, non potest esse quod herba sit quia gentes non comederent eam diligenter aut, si esset me|dicinalis, quod gentes non diligerent eam. Ille dicit “petra iactata in stercore” et postquam est iactata in stercore non est herba, quia herba non potest dividi per quatuor ele− menta quod sit proiecta in stercore et non sit arbor. Ergo non potest esse arbor nec petra, remansit bestia. Ille dicit quod est cara apud reges et levis apud pauperes, et iam diximus quod non potest esse bestia in stercoribus quae duret a duodecim mensibus in antea: ergo quomodo potest esse quod ista bestia sit cara apud reges et levis apud pauperes? Ille dixit “petra invenitur in arena” et non potest esse quod bestia vivat in arena. Ergo diximus quod petra de Geber Abenhaen non est nec herbalis, nec petralis, neque spiritualis per istas rationes quas diximus. Et has rationes non dixit nisi ut obscurum esset legentibus, et per im− pungere corda hominum, et per convertere de gracili in grossum et de aere quod ascendit sursum vertere deorsum. Sed omnes sapientes intel− ligunt res de rebus et verba de verbis, quia numquam Geber Abenhaen voluit haec verba dicere ut homines intelligant, sed dixit ea ut turbaret corda sapientum. Et adhuc magis dicit quod de sua alexir si darent feminae praegnanti, de femina efficeretur masculus. Et dicit quod de sua alexir si quis sepe− liret in quatuor partibus alicuius civitatis, non ingrederetur ibi neque rata neque raton neque alia res polluta. Et dicit quod si de illa alexir biberet aeger, quancumque infirmitatem pateretur sanaretur. Et dicit de talibus verbis et similibus de quibus omnes | libri sui sunt pleni, et hoc non dicit nisi propter obscuritatem magisterii. Et omnis sapiens intelli− git hoc ipse cur dicit, et temptant hoc stulti et non inveniunt, et temp− tant sapientes et inveniunt; quia ille dicit quod ad indurandum mercu− rium misceant virgas de alchizaram et grana de mirtis et marcasida de auro et argento, et hoc non capit sensus hominis quia ipse miscet via bona malam viam et nemo intelligit nisi sapiens. Qui sciat eligere ma− lum de bono potest cognoscere suam falsitatem, quod ego non dico quod petra non sit herbalis aut petralis aut bestialis, nec nego quod sua alexir non reddat de femina masculum et cetera quae diximus non faciat, et non est mihi grave nisi propter hoc quod vult operire oculos gentium ut nihil videant et corda eorum ut non intelligant; quia hoc quod ipse dicit quod mittat homo de alexir in quatuor partibus civitatis et nullus ibi ingredietur, hoc vult dicere quod in nostro magisterio, quando aliquis mittat ibi de quatuor elementis per rationem, non na− scitur ibi aliquid falsum. Et hoc quod dicit quod si femina praegnans bibat de sua alexir revertetur in masculum, verum est: hoc est quod dicit – et nota – quod si aliquis mittat de nostra alexir super lunam efficietur aurum. Sed omnia verba sua non exponemus quia nihil valent et sunt vana, et ideo dimittimus. Sed hoc quod dicit de praeparatione ovorum et capillorum: “Ope− rare tu cum isto lapide et operabor ego cum meo, et valebit magis opus meum | quam tuum. Et ego iactabo unum super mille et valebit magis quam tuum.” Hoc non dicit nisi ut seducat homines, quia suum opus et aliorum opus unum et idem est. Et hoc quod dicit “per vitam Domini nostri, non opereris cum auro vivo nec cum auripigmento nec cum sulphure nec cum sale armoniaco nec cum aceto nec cum aliquibus de salibus” nihil est quia totum hoc dicit ut seducat gentes, et sapiens homo bene intelligit sua verba. Et propter dilectionem quam habeo circa te dico verba ista et expono ea, quia tu potes explanare totum librum de re huius magisterii et intelligas librum de Geber et de suis sociis. Et modo finiam in hoc loco hoc capitulum et dicemus in capitulo quarto primae dictionis et dicemus ibi rationes cum Iahie Abindinon, et Deus laudetur.”

{Capitulum 4}

In nomine Domini. Hoc est initium capituli quarti. Dixit Abuali Abincine de Babilonia: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum in rationibus de Iahie Abindinon, incipiam cum virtute Domini et dicam quod Iahie Abindinon fecit in libris suis. Et tenuit meliorem viam quam fecit Geber Abenhaen, quia Geber Abenhaen dixit obscure, et Iahie quod dixit dixit plane. Quod dixit: “Accipe de sulphure, et de auripigmento, et de argento vivo, et de sale armoniaco, et de sale | gemma, et nitro, et de sale alcali, et de alumine, et de aceto, et de sex quae se elongant ad mal− leum quae sunt aurum, argentum, plumbum, stagnum, cuprum, fer− rum, et urina, et capilli, et ova, et sanguis, et sperma, et stercus equi− num, et sal commune, et vitreolum.” Et non dixit quomodo praepare− tur sed dixit: “Accipe hoc, misce cum hoc, et eveniet tibi hoc.” Ideo dicimus contra ipsum, quia invenimus in libro suo quod miscuit res cum quibus non oportebat et dimisit quaedam quae erant necessaria. Et adhuc maxime erravit quia dixit in sua alexir “ista alexir tingit cum sua tinctura” et dixit in libro sponsalitii “haec alexir non tingit cum tinc− tura sed magis tingit cum alia virtute”. Et haec verba cum primo verbo videntur contraria sed non sunt: si ita diceret “haec alexir tingit cum sua tinctura quae est per vim” et diceret in alio libro “alexir non tingit cum tinctura quae est manifesta”, plane diceret. Homo sapiens intelligit verbum de verbo. Et adhuc inveniunt in libro suo ubi dicit “hic lapis est bonus per sponsalitium” et mittit eum in sponsalitio, et dicit in capitulo lapidarii “hic lapis non est bonus per sponsalitium”. Et sunt verba cum aliis verbis contraria. Et totum hoc non invenies in libro meo. Et finit capitulum quartum, et incipit capitulum quintum, si Deo placuerit.”

{Capitulum 5}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Iam diximus usque modo in capitulis primis <rationes de Geber Abenhaen et Iahie Abin− dinon>, modo dicemus in hoc capitulo rationes super libros Abimazer Alfarabi. Abimazer Alfarabi fuit de maioribus qui fuerunt in hoc magi− sterio, et ipse illuminavit multos caecos et revelavit multa obscura et aperuit multa sigilla. Et quomodo poterimus malum dicere de eo, quia omne hoc quod scimus ab illo habuimus et ipse est naturalis magister noster? Ideo dicemus hic suas rationes cum consilio suo et de magiste− riis suis de quibus operatus est, non ut vilipendamus eum nec dicamus malum de ipso, sed ut reducamus ad memoriam et laudemus eum sicut facit bonus discipulus bonum magistrum. Ideo praecipio et dico tibi, fili Abuzalemi, quod legas frequenter in libris Abimazer ubicumque invenis eos, quia non invenimus meliores. Et incipiam cum virtute Domini et dicam opera sua et magisteria cum consilio suo, si Deo placuerit. Dixit Abimazer Alfarabi in libris de principio mundi, ubi locutus fuit de septem planetis, in dictione ubi dicit “quid est post naturam?”, dicit: “Petra quam philosophi absconderunt dixerunt eam tribus modis et ita proprie.” Dicit Abima|zer in loco in quo tibi dixi: “Sunt de philosophis qui dicunt quod petra est herbalis et alii qui dicunt naturalis et alii dicunt eam esse vitalem – sive animalem. Secundum quod mihi videtur et probavi, petra herbalis sunt capilli, petra naturalis ova, petra animalis sanguis humanus. Sed sicut ratio ostendit et visio, haec sunt petrae abstractae de philosophis: sicut Haranuge dixit quod accepit filium suum in collo suo et iuravit “per Dominum caeli et terrae lapis est de me et in ipso”, et quando dicit “de me” intellige sperma, et quando dicit “in illo” capillos et sanguinem; et sicut Geber dicit “petra quae non est petra, quae invenitur in fimis, illa est petra philosophorum”, et vult dicere propter capillos; sicut dixit Aristotiles “duo lapides inventi super fimos, unus reddit odorem bonum, alius malum, unus est pon− derosus, alius levis, et subtilis in oculis pauperum, si cognoscerent servarent, illi sunt lapides philosophorum, si quis cognosceret, num− quam indigeret”, hoc est dicere propter capillos et ova; et ita Maurie− nus dixit “noster lapis pretiosior aliis lapidibus, in omni loco invenies absconditum ubi prudenter inquisieris” hoc est dicere propter sangui− nem, et quando dicit “in omni loco est” hoc dixit quia est in corpore hominis et quia est in omni loco in|ventus, hoc est dicere quia est ubi homo est. Et nullus fuit qui nec per signa nec aliter diceret nisi propter hos lapides. “Si tu accipias eos, et dividas per quatuor elementa, et laves, et praepares sicut oportet, et facias sponsalitium sicut prudens homo facere debet, invenies magisterium; et non labores de auripig− mento nec de salibus nec de sulphure”, hoc est verbum Abimezer. Et adhuc magis dicit in eodem loco ubi dicit de septem planetis et significat per septem quae se elongant, dicit: “Cur est Saturnus frigidus et siccus et luna frigida et humida? Frigiditas in utroque bona est, quia si non esset propter frigiditatem Saturni, tantus esset calor solis quod combureret omne hoc quod esset super Saturnum, et in eodem modo sicut diximus per Saturnum desuper sic dicimus per lunam inferius. Sed cur est Saturnus siccus et luna humida? Ideo est quia Saturnus est prope spiritus et luna iuxta aquam et terram.” Et hanc rationem eandem dixit per alios quinque planetas, et non diximus in hoc loco hoc verbum nisi ut sciremus quod plumbum est contra lunam per partes humiditatis et est contra solem ex parte frigiditatis. Ideo est levis ad intelligendum ex qua parte volueris: sicut siccitas est super solem ita humiditas est subtus solem. Et ideo dicit quod mercurius induratur et est levis ad tornan− dum in | qua parte volueris. Et hoc est primum verbum, et intellige. Modo dicemus in operibus Abimezer, sicut ipse operabatur et iube− bat operari per incorporare et non per ad alexir, et per facere opus per vim de corporibus et non de spiritibus, quia vis corporum est per in− corporare et vis spirituum est per facere causam quae non est in eo per visionem et est in eo per naturam. Et ita dixit quod nullus operetur cum auripigmento et sulphure et salibus per ad alexires, sed per incor− porare possunt ibi mitti. Et modo incipiam dicere incorporamentum de Abimazar Alfarabi, si Deo placuerit. Et cum isto complebimus rationes de Abimezer cum consilio suo, si Deo placuerit. Usque quo miscuit captionem cum perfectione? Cucurrit quod Deus fecit res de non re et ita qui mortuus est non vivet, si Deo placuerit. Opera Abimazer Alfarabi sunt haec. In nomine Domini. Dixit Abi− mezer Alfarabi: ”Accipe de auripigmento, et tere, et mole bene, et intermisce salem armoniacum, et mitte in alutel per 1 diem, et habebis colorem sicut de auro. Et si reverteres ad terendum cum sale armo− niaco soluto, et incorpora cum auro vivo indurato cum fumo saturni et iovis et lavato postea cum aceto et sale armoniaco, et habebis colorem sicut argentum et nullus homo poterit distinguere inter illa. Sed si vis eum incorporare cum cupro – id | est aurum vivum –, solve eum et solve cuprum, et proice ibi de colore, et dimitte eum infrigidare.” Et dixit de talibus incorporamentis sed cum istis quae diximus satis habe− bimus, quia bonum sensum habes.” Dixit Abuali Abincine: “Hic magister dixit incorporare et non dixit quantum oportet mittere de unoquoque, et modo dicam ego per man− datum suum ut reducam ad memoriam. Debet primum mittere de auripigmento 3 libras et quando exit sublimatum quod revertitur ad libram <et> mediam, et debet esse aurum vivum libra, et cadat auri- pigmentum in tribus quintis et aurum vivum in duabus quintis. Et ad colorem de cupro incorporando debet esse 1 libra, et aurum vivum praeparatum et coloratum alia libra, et de cupro libra et media, ita quod aurum vivum et auripigmentum veniant in duabus septenis et cuprum in tribus. Et pondera colorum cum atramusces vade per hunc ordinem, et stringe stagnum et albifica eodem modo. Modo dicemus suas rationes super magisterium. Et ille dicit: “Noster lapis multum laudatur a magistris, et est probatus et est ve|rus et pos− sumus disputare secure de eo per rationes sensus visionis. Sicut ignis vivit de aere, et aer est de linimento aquae, et aqua est de linimento terrae, ita est lapis noster, ita dividitur in quatuor elementis.” Intellige, quia bene est intellecta petra nostra. Et fuerunt ibi multa verba super− fluitatis quae dimisimus.” Dixit Abuzalemi ad Abuali patrem suum: “Ego non intelligo prae− dicta superflua verba, sed dic mihi verbum quod intelligere possum quia non possum sustinere ista verba philosophorum acutissima. Et sicut promisisti mihi ostendere magisterium, et dimitte aurum vivum et auripigmentum et dic mihi proprium magisterium.” Dixit Abuali: “Non potest dici bonum magisterium absque bonis rationibus et bonus magister non potest esse nisi sciat omnes rationes, quia nos oportet scire cur lapis noster dividitur in quatuor elementa: et nos accipimus parum de eo et proicimus super corpus, et facit aurum sive argentum; hoc non potest fieri sine praeparatione et subtiliatione corporis quia suae partes minimae non possent ingredi nisi in minimis partibus corporis. Ideo diximus quod praeparemus suam materiam, et faciamus eam primam, | et dividamus in quatuor elementa, et mittamus de uno minus et de alio magis secundum rationem. Ut possumus iuste praeparamus, et in ipsa hora encorporat se cum corpore, sed antea non poterat propter multam grossitiem quae in ipso corpore erat. Haec est una ratio de rationibus cur dividitur lapis in quatuor elementa. Modo dicamus cur lavamus corpus, et accipiamus modeste cuprum. Dicemus: nos lavamus primum ut auferamus immunditiam eius, nos facimus eum calcem per attenuemus suam materiam et ut possit reverti de grosso in leve, nos lavamus cum aquis fortissimis ut recuperet hu− miditatem quam perdidit in calce, et de siccitate quae est in eo nos induramus, et enceramus ut sit levis ut possit reverti de una materia in aliam, et nos sublimamus eum ut magis attenuetur materia sua; nos miscemus cum auro vivo ut praeparetur magis sua materia. Et omne hoc non facimus nisi ut habeamus aurum vivum et sulphurem de illa materia, de quibus aurum et argentum efficiebatur subtus terram. Nos mittimus ignem lapidis ei cum aliis tribus – et ignis nostrae petrae siccus est et est ad aurum –, et nos mittimus ibi fermentum de illa materia | quam facere volumus – si per ad aurum aurum, si per ad argentum argentum. Et mittimus pacem inter inimicos ut non sit ini− micitia in nostro magisterio, et damus unicuique de lapide quod diligit: totum hoc per facere materiam super terram in paucis diebus quam natura faceret in ventre terrae per millesimas annorum, et hoc totum non est nisi per magnam sapientiam. Et ideo habemus necesse ut scia− mus rationes uniuscuiusque magistrorum ut sciamus eorum magiste− rium. Et non reiteramus verba super illos nisi ut manifestemus verba eorum scilicet super Geber Abenhaen et Iahie Abindinon et Maurie− num, super istos debemus reiterare. Et Deus laudetur. Modo dicemus de magisteriis Abimezer Alfarabi et istud capitulum est suum. Et ipse tractat de indurando mercurio: “Accipe de mercurio 2 libras, et lava, et bulli per 3 dies in aceto et sale, et mitte in alcutia angusta et rotunda in furno per diem et noctem.” Et dixit super hoc has duas causas: “Aurum vivum non ponderatum nihil valet, aurum vivum non assatum nihil valet, aurum vivum ad indurandum necesse est ut bulliat cum aceto et sale lavetur.” Postea dixit quod abstrahat homo, et mittat | in modulum vasis ferrei facti ad modum testae ovi foramina habentis in latere, et recipiat fumum saturni et iovis mixti ad magis per 36 horas ad minus per 18. Et sunt quidam magistri et egomet Abuali dixi quod necessaria erat testa ovi et nihil est: et volui dicere propter vas ferreum factum ad modum testae ovi quia testa ovi nihil valet. “Qui vult praeparare cuprum, abluat primum cum aceto et sale, et faciat inde tabulas ad modum ollae in grossitudine digiti, et habeat de sulphure sublimato et de sale armoniaco sicut opus est, et faciat calcem sicut ratio postulat, et lavet sicut ratio expostulat, enceret et mollere non cessat, et induret, et fermentet, et desponset sicut ratio est, et praeparet alexir sicut ratio est.” Et non dixit modum praeparandi nec pondus, sed si Deo placuerit nos dicemus ut intelligatur in hoc libro, et illuminabo omnes caecos et solvam omnes catenatos. Et nullus homo ita plane locutus fuit sicut et nos, si Deo placuerit. Et intellige. Et modo finiemus capitulum istud et incipiemus capitulum sextum dic− tionis primae, si Deo placuerit.” Explicit capitulum quintum.

{Capitulum 6}

Incipit capitulum sextum. In nomine Domini Regis regum. Dixit Abuali Abincine senior honoratus: “Quia dixi quod ponerem istud capitulum sextum in | rationibus cum Maurieno faciam hoc cum virtute Domini. Maurienus fuit homo regis Versuhaa, et fuit multum acutus et subtilis sensus, nisi quia in suis libris dixit multa mendacia; quia ipse dixit “lapis magistrorum non sunt capilli”, et vult intelligere per capillos lanam id est capillos omnis bestiae praeter hominem, et qui bene legit intelligit quod hoc non dicit propter capillos hominum, et dixit “noster lapis non sunt capilli”, hoc dixit ut non intelligerent ho− mines. Et adhuc magis dicit in alio libro in quo loquitur cum rege, dicit: “Non opereris de capillis et non opereris de ovis nec de sanguine, quia non est ibi utilitas, operare cum nostro lapide et invenies magiste− rium.” Et dixit hoc ut homines non intelligerent et excaecaret oculos eorum, ut clauderet seras eorum, et hoc dixit sicut philosophus qui quandoque per affirmationem intelligit negationem et e converso. Et ita fecit Maurienus, dixit regi quod ipse non operaretur cum praedictis lapidibus et fecit eum intelligere quod cum eis operaretur. Modo loquemur de sanguine, de quo Maurienus locutus fuit in parvo libro quem fecit regi propter memoriam, ubi dixit: “Accipe de lapide rubeo multum, et sit talis – quod non inveniatur in omni tem− pore: ille fluit et est congelatus, calor eius sicut calor hominis; et divide per quatuor elementa | et sit maior pars terrae, et praepara et de hoc sit tuum alexir.” Et adhuc magis dixit regi: “Noster pulvis de nostra alexir est mixtus de septem naturis: de calore, de frigore, de siccitate, de humiditate, de levitate, de ponderositate, de parvitate.” Et iste lapis unde ista alexir efficitur non est aliud nisi sanguis, et non intelligas aliud quicquid alii dicant. Et quomodo potest esse quod Maurienus diceret veritatem, quia ipse dicit proprie “non est necesse ut corpus lavetur” et est necesse ut corpus lavetur? Et calcem aliquam non dixit de aliquo magisterio. Propter hoc convenit ut contendamus cum eo quia in tantum voluit abscondere rem quod nihil est per suum librum, non incedas quia interficiet te, ille est qui in tantum nihil dicit nisi tantum− modo sibi ipsi et qui cum ipso intelligit. Et dixit quod qui accipit au− rum vivum et miscet cum felle hominis, indurescet, et super hoc non dixit rationem. Et dixit: “Accipe saturnum, et solve, et fac foveam in cinere, et imple de mercurio, et cooperi cum cinere, et proice desuper saturnum, invenies mercurium induratum, pulcrum ut argentum.” Et dixit: “Lava mercurium et erit argentum.” Et ille dixit colores multos ad lapides et nihil valent.” | Dixit Abuzalemi ad Abuali patrem suum: “Cur nihil valent? Et cur laudas res magistrorum et cur contempnis illas?” Dixit Abuali: “Fili, si tu intelligeres sicut ego tu scires quae ego contempnerem et quae laudarem: quia ratio est quod dicas “lapis tingit et lapis non tingit”, “lapis levis et lapis ponderosus”, unumquodque illorum dixit propter magisterium ei qui intelligit. Et ideo non elongabo verba mea cum Maurieno, quia ipse non fuit tantae auctoritatis quod ego interponam verba sua in hoc meo libro. Ideo dicemus multa verba in hoc capitulo, si Deo placuerit. Gratias refero Deo, Creatori caeli et terrae, qui misit in lingua sapientiam ad perloquendum mirabilia sua. Armacassida de auro et argento non mittit ullus sapiens in sua alexir, quia alexir opus est quod sit tingens cum colore suo et non augmentet in pondere, quia debet esse spiritus et non corpus; et si quis mitteret armacassidam augmentaret in pondere quia armacassida est corpus et non est spiritus, et sic de omnibus rebus quae non sunt spiritus. Maurienus dicit quod operetur homo de stagno per ad album et hoc non videmus nos de consilio, non ideo quod non habeat vim in magi− ste|rio ut fiat album, sed quia est grave ad faciendum et semper erit pessimum opus, quamvis sit ibi subtile magisterium. Et ille dicit quod “accipiat homo bestiam – quam abscondit per lapidem –, et frangat per partes, vivam aut mortuam”, et dicit in alio loco “si mortua est nihil valet ergo”. Non potest esse de aliqua bestia quod postquam dividetur per partes non moriatur, et hoc non dixit nisi propter sanguinem hominis et non de alio sanguine, quia sanguis est bestia. Et hoc quod dicit quod frangatur per partes existens viva, hoc est quod sanguis quando egreditur de corpore pars quaedam congelatur illa quae magis est terrenalis, et vult dicere viva [et] de homine vivo; et hoc quod dicit “si mortua est” vult dicere quod de homine mortuo nihil valet. Et in libris suis invenies multa talia verba in quibus unum mittit pro alio, et tu debes super hoc subtiliter intelligere quo non seducant te ille vel alii. Et modo dicam tibi, fili Abuzalemi, qui fuerunt magistri quos ego audivi aut vidi, et sunt usque in hodiernum diem a quibus multa pote− ris addiscere. Et eliges ex eis bonos sive malos: Adam, Noe, Idriz, Aramuz, Squiliampizi, Farcazo, Norex, Chora, Moyses, Leuf; per nullum prophetam dicam tibi Rex Galud de Babilonia, Rebilazar Babazar, Isaac Iudaeus de Morros, Ombre Abelhata, A|lie Abnabitalui. Et ante istos alii gentiles: Aramuz medianus et alius ultimus, Zucrat, Bucras, Flaton, Caton, Plinus, Zaib, Zubaibar, Aristoteles, Alexander, Costa fil de Luca, Batlamuz, Geber Abenhaen, Abimezer Alfarabi, Iahie Abedenon, Mafomet de Razi, Pizagoris, Nitafors, Abulcaradisse, Maurienus, Iacob Almomim, Abumazar, Albateli, Alhanarezim, Sota− hiva, Niger, Geber et multi alii quod tibi dicere non potui. De Chri− stianis: Iohannes Evangelista Prior Alexandriae, Garsia cardinalis, Gili− bert cardinalis, Huc apostolicus, Guillelmus archiepiscopus, Petrus monachus, Durandus monachus, Virgilius, Almortid, Dominicus, Egidius, magister hospitalis Iherosolimitani qui traxit librum de 125 lapidibus, episcopus Antroicus dominus de ponderibus. Et iste episco− pus docuit me magnum magisterium in Affrica, et dixit quod accipe− rem aurum vivum, et sublimarem duabus vicibus; “ut facias vivum infunde illum in sale, et mitte illum in stercore humano, et maneat ibi per 2 dies in olla ferrea”, et in hoc magisterio est magnus sensus. Et apostolicus Dominicus docuit me super hoc duas res, unam per ad indurandum et aliam per ad incerandum: indurare est quod misceas cum rebus bene calidis multum frigida, ideo ut frigidum faciat intrare calidum, sicut sal <et> acetum; ad solvendum non misceas rem frigi− dam sed calidam, sicut urina et sal. | Et primum quod me docuit epi− scopus est per ad indurandum mercurium, et omne hoc dico ad utili− tatem tuam eo quod scias magisteria hominum. Et Iacob Alharanic Iudaeus me docuit multas res, qui erat acuti ingenii. Et adhuc dicam tibi quod me docuit, Deo volente: “Corrigo te, si tu vis naturaliter esse philosophus, dico tibi per sensum expertae legis ubicumque sis quod audias hominem sapientem ut eas et discas ab eo cuiuscumque legis sit, quia lex philosophi est: non interficias, non furtum facias, non facias fornicationem, quod tibi vis alii velis, et ne sis maledicus.” Modo finie− mus capitulum istud, et finitum est, Deo gratias. Modo incipiemus capitulum septimum.”

{Capitulum 7}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi quod mitte− rem istud capitulum septimum in rationibus cum Abubecar Mahomat Abnebezacharia Arazi, faciam, si Deo placuerit. Arazi fuit homo sapiens multum, philosophus acutus, et traxit multos libros in philosophia et in hoc magisterio, et dixit veritatem sine obscuritate non ut seduceret. Et docuit mercurium indurare et de toto magisterio et de directa alexir et lapidem verum, et est multum de voluntate nostra. | Si tu invenies de libris suis lege eos quia multa bona invenies ibi, quia ille tenuit in libris suis viam philosophorum. Ideo dicemus in hoc capitulo de suis dictis, si Deo placuerit. Ille dicit ad mercurium indurandum: “Lava mercurium cum aceto et sale, et bulli per 2 dies et noctem 1 ut recipiat siccitatem, mitte in alcutiam et imple, et mitte in furno communi ut assetur per 3 dies, et hoc facias in die et non in nocte; postea bullias aliam vicem cum sale et aceto ter ut colligat siccitatem, fac ei vas ferreum ad modum testae ovi, et imple de eo per foramen quoddam angustum quod ibi facies, et cooperi foramen cum terra magisterii; et habeas in alia olla solutum de saturno et iove, et de aqua aquilae mittes in vase illo ubi mercurius est, postquam solveris saturnum et iovem pone ollam ferream desuper ut recipiat totum fumum; et ita indurabitur mercurius.” Et aliter ostendit adhuc et dicit quod “debes scire naturam lapidum et fortitudinem illorum, et quis cuius sit amicus sive inimicus, et ut opereris cum magna subtilitate et non festinanter, et quod agnoscas hoc quod feceris, et antequam facias cogita quid facias, et grossum facias gracilem, et ponderatum al|levia, et mollifices asperum, et dulcescas amarum, et cum hoc habebis magisterium”.” Dixit Abuali: “Hoc quod dicit “grossum facies gracile”, vult dicere quod corpus quod est de grossa materia facias primum gracile ut possit fieri spiritus, sicut facimus de auro et argento fermentum. Et quod dicit “allevia ponderosum”, vult dicere quod res quae est de grossa materia quod facias levem, sicut facimus plumbum et cuprum sublimar. Et quod dicit “mitiga aspe− rum”, vult dicere quod facias de materia aspera levem, sicut facimus de metallo et de plumbo alcofolis currentem. Et hoc quod dicit “dulcesce amarum”, vult dicere quod res quae est de amara materia facias dulcem, sicut facimus de stagno argentum. Haec est quaedam pars verborum suorum. Et adhuc magis dicit: “Accipe de petra naturali et de herbali et de ambabus facias unam et divide per quatuor elementa.” Et hic fit una petra et in alio loco dicit quod “tertiam petram misceas cum illis dua− bus et fit una, et illum lapidem divides per quatuor elementa”.” Dixit Abuali: “Haec commixtio videtur mihi quod habet magnum spiritum et est multum acuta et prima, quia in commixtione rerum habet ma− gnam obscuritatem quam non possunt intelligere homines, et non est mirum si dixit res obscuras, | sed ut mihi videtur hoc non dixit nisi per fortitudinem alexir per ad corpora grossa, scilicet ferrum, metallum, stagnum, et latonem; ista alexir est bona ad ista corpora. Et adhuc magis facit ista alexir, quod non dixit ille, scilicet ut proicias de ista alexir parum in multo corpore. Et dixit aliud verbum, quod “in praeparatis corporibus capiunt spiri− tus statim”, non propter hoc dicit quod non capiunt spiritus in corpori− bus non praeparatis, sed plus confestim capiunt in praeparatis corpori− bus, et meliora fiunt corpora, et minori fermento indigent et minus intrat in illo corpore de alexir. Et adhuc magis dixit in maneriebus medicinarum, dixit materias uniuscuiusque plane ita quod omnis homo potest bene cognoscere eas. Et dixit quod marcassida de auro nec de argento non est bona ad mi− scendum. Et ille laudat stercus equinum multum per ad hoc magiste− rium et est necesse in hoc magisterio, quia dixit quod est bonum prae− dictum stercus per lavar, et ad fermentum, et ad alexir, et ad mercu− rium indurandum; et intrat multum in hoc magisterio, quia in hoc stercore sunt contrariae fortitudines: calor, siccitas, humiditas. Et ideo est bonum ad indurandum, et ad mollificandum, et ad solvendum: et ad indurandum cum calore et siccitate, ad mollificandum cum calore et humiditate, ad solvendum per | minimam frigiditatem quae in eo est et humiditatem. Ideo magis prodest nobis hoc stercus quam aliud, et quia est propinquius aequitati propterea hoc stercus est melius omnium. Et praeter hoc stercus ipse mittit ibi sperma hominis, et neminem magi− strum ibi audivi hoc dicere nisi ipsum solum, et vidi quod ipse iuste dicit et sapienter et subtiliter. Et non credebam donec temptavi in fermentum, et in alexir, et in indurando mercurium, et in aliis magi− steriis. [Et ille dicit quod esset magnum magisterium si quis sciret ope− rari et dicit modum habendi eo quia dicit: “Vade ad mulierem natam, quod habeat de spermate ad opus tui in hunc modum, et sit ipsa stabellis. Fac de plumbo ad modum mediae testae ovi et profundum in fundo, pars una sit rotunda ad modum cupae et alia plana, et habeat rostrum sicut candela, et sit multum gracilis et longum ut possit ingredi in vulvam mulieris, et habeat desuper clausuram in duabus partibus, duo foramina, et inde exeant fila ut possit ligari natibus mulierum. Et dic mulieri, antequam cum homine habeat rem, perungat vulvam suam cum oleo rutae intus, et sit in ventre exinde usque ad matricem. Et antequam concubat cum homine, ludat cum eo hac causa ut membrum suum erigat et cito proiciat sperma, et quando ille mittit suum mem− brum illa cito aperiet suas gambas ut sperma [ut] cadat in vas quod fecit. Et servet illud et unoquoque mane fricet inter manus, quia mul− tum valet”, et tu quia ego feci haec. Et qui miscet de spermate] in fermento auri est bonum, et in multis magisteriis nominatur. Hoc est verbum Abuzacri Arazi, sed in sequenti capitulo ostendam tibi qualiter debet colligi. Et ubicumque inveneris scriptum dentes dyaboli hoc dicit propter sperma, et ubi dicit fortitudo saeculi dicit propter sperma. Sed Iacob Alharani Iudaeus ostendit mihi valitudinem spermatis: “Accipe de dentibus dyaboli unciam 1, et de cupro praeparato 10 uncias, et de auripigmento praeparato et sublimato 3 uncias, et commixto et soluto habebis aurum medianum.” Postea docuit ut mittamus ibi de fermento boni auri octavam partem unciae, sed esset acerrimum et non posset operari nisi mitteretur in aliquo modulo. Et multa alia ostendit mihi. Et modo finietur istud capitulum septimum.”

{Capitulum 8}

Incipit capitulum octavum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abin− cine: “Ego dixi hoc capitulum octavum propter illos qui negabant magisterium. Quidam negabant eum quia non | poterat operari in diebus 8, alii negabant quia sine colore erat. Et qui negabant de 8 diebus haec erat ratio: quia videbant solvere argentum scamam de terra desuper, et dicebant quod ipsa scama ostendebat quod argentum non poterat ope− rari nisi per centena annorum. Nos dicemus eis quod si potest coqui in ventre terrae et quando solvitur facit scamam illam, et hoc evenit propter quatuor elementa quae sunt ibi: et terra illa scilicet scama monstrat terram, quia quando calor venit et solvitur illa terra quae non est incorporata ascendit desuper, et quae est bene incorporata non potest recedere. Et qui negant per mensem 1 dicunt: “Nos videmus quod quando aurum solvitur non minuitur in igne si finum sit, et quando abstrahunt inde statim congelatur. Et hoc ostendit quod non est incorporatum cum alia re sed natura facit hoc, et si incorporaretur cum argento vivo non induraretur tam cito, et si misceretur cum ali− quo corporum minueretur ad ignem.” Rationem super illos iam dixi− mus: quia hoc quod solvitur et elongatur facit se de argento vivo et sulphure coctis in ventre terrae, et quomodo stat in ventre terrae eo− dem modo exit, et quanto magis coquitur in ventre terrae tanto minus minuitur [in ventre terrae]; et ideo aurum quod est coctum multum non potest minui, et si non esset propter argentum <vivum> quod est ibi non posset solvi, quia in ferro est parum de mercurio et ideo non potest ita statim solvi. Et illi qui negant propter colorem dicunt quod si verum esset magi− sterium, de colore de quo est alexir de eodem esset aurum et argentum. Ratio super illos: pulverem vitreoli et gallae quod misces non dat colo− rem nigrum, et quando misces cum aqua est nigrum. Ita est de alexir quod quando misces cum quibus oportet exit color absconditus. Alii negant magisterium et dicunt quod nemo potest facere de re levi ponderatam, nec de duro molle, nec de aspero leve, nec de acri dulce, nec de grosso primum, et e converso. Ratio super illos: aliam rationem non possumus dicere hominibus nisi visionem, et tum possu− mus eis dicere verum. Verbi gratia mercurium debemus eis ostendere induratum et dicimus eis: quia propter hoc quod mercurius erat frigi− dus et humidus, nos calefacimus et siccamus et fecimus calidum et siccum. Dicunt: “Quomodo potest fieri?” Respondemus: “Iam dixi− mus quod non est res in mundo sine calore, humiditate, siccitate, frigi− ditate, et in mercurio est magis frigiditas et humiditas quam calor et siccitas, ideo volumus nos quod sit ibi magis de calore et siccitate quam de aliis.” Et qui negant hoc magisterium per rationem, debet eis re− sponderi per rationem et qui negant similiter. Et quia dixi tibi quod ostenderem tibi quomodo collige|res sperma dicam tibi: in plumbo aut in stagno erit melius quam in alia re. Et modo dicam tibi valitudines spermatis, et sunt viginti octo: indurare, mollificare, solvere, encerare, fermentare, sponsalitium in minima calce, incolorare, insubtilitare fortitudinem ignis, per cremare cum alia re, per alcofol, per desamar, per auferre timorem, per daemones con− iungere, per malum quod faciunt animalia quae mordent, per canem rabidum, per caecos illuminare, per claudos sanare, cum hoc comedunt daemones, per sanare lepram quae est de melancolia, per siccare colo− rem, per facere ad castoson per colligere ut non siccentur, per dulce− scere aquam, per solvere ferrum, per dormire, per ydropicum ex frigi− ditate sanare, per rugitum aurium auferre, per siccitatem nervorum, et per omnem infirmitatem frigidam et siccam quando magister qui ope− ratur est acuti ingenii, et mittat unumquodque in loco suo, et operetur cum magna sapientia. | Modo dicemus quae est bona et quae est mala per quinque sensus corporis: primum per visionem videas eam si est rara vel spissa, si est alba aut cinericii coloris; audire non est opus; odora si fragrat bene vel male; gusta si est amara vel dulcis, aut si est salsa; tempta inter digitos si se peccat aut non; quia dicit Aramuz quod voluerit colligere per ad magisterium et invenit eam amaram, dicit Aristoteles quod collegit et invenit eam calidam, et prima fuit de ho− mine colerico et secunda de sanguineo. Et totum verbum debet esse aequale in omnibus rebus. Et modo dicam tibi rem secretam: oculus hominis, oculus tauri, et de vacca, de gallina, de cervo, et omnis oculus est ad significandum mercurium; stercus humanum et alia omnia stercora est lingua hominis et aliae linguae. Sicut exponunt homines ego exponam: sunt cera nigra et alba et rubea, et istae cerae sunt capilli et ova et sanguis; ova nigrae gallinae sunt aqua de petra nigra; aquila et griffus sunt lapides nostri; auripigmentum ignis; et sal ignis similiter et in quibusdam locis terra; aurum vivum aqua, aliquando aer, et secundum diversa loca est terra – et in hoc intellectu est necessarius magnus sensus; bletas, berdolagras, lactucas, spinarchia, coriandrum, herba sana, multae earum significant la|pides. Intellige quod dico quia verum est: quia levamen est fermen− tum auri et argenti et non est aliud levamen. Illud animal quod vocatur hanoca non intrat in magisterium. Et intelligas, fili, quod quando iuro tibi dicere verum credas esse mendacium, et e converso. Et hoc capi− tulum nemini dicas quia hic dixi tibi magnum secretum, et in hoc capitulo sunt multa bona, et hoc capitulum non mittas in hoc libro. Deus scit omnia, ista societas non erat tibi necesse quia tale capitulum non debes hic mittere. Et quando audies me dicere caules scias quod plumbum est, et plumbum de caulibus est noster lapis. Et quando audis me dicere armacassida, si est de auro scias quod dico tibi propter san− guinem, et si est de argento scias quod dico tibi propter ova. Et quando dico tibi yricium dico tibi propter capillos, quia yricium non intrat in magisterium; et multi dicunt quod hic erat lapis, et dicebant propter capillos. Et quando dico tibi pastinacas et rafanos scias quod vult dicere propter sanguinem. Et hoc multum debet obscurari propter insipientes et ideo dico tibi unum pro alio. Et quando dico pilulas auripigmenti scias quod dico propter ignem de petra. Intellige quae dixi ad operan− dum et ad aliud faciendum, sicut bonus filius facit, et totum hoc est bonum. Revertar ad ea quae dixi. | Dico tibi quod omnis philosophus qui neget hoc magisterium facit hoc malitiose quia scit quod verum est. Nam postquam scit, si vult, scientia parva est, magna est, et longa est quamvis sit curta, et non requiescas donec scias, et qui negat tibi hoc magisterium non credas. Explicit capitulum octavum. Sed antequam finiatur dico tibi quod quando audies me dicere lin− guam silvestri hominis aut carnem eiusdem, volo dicere propter capil− los. Et hoc quod facis de calce cupri aut de alia calce quae sit ad subli− mandum, non est nisi propter ut mittas in alexir. Et adhuc mittunt in alexir calcem cupri quando est alexir ad proiciendum super cuprum; et si non est ad proiciendum per iactare super cuprum, facies calcem de illa materia cuius fuerit corpus super quod proicere vis. Et mitte ibi fermentum, si est aurum de auro si argentum de argento. Et sponsali− tium non est aliud nisi quod coniungas fermentum cum corpore quod ego dico. Et alexires sunt pulveres simplices qui debent fieri de lapide, et corpus et fermentum quod ibi misces debet esse pulvis.” Explicit octavum capitulum.

{Capitulum 9}

79 | Incipit nonum capitulum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de nostro lapide si est vitalis. Vere vitalis est, quia si non esset non ita bene possemus operari. Sed dicam tibi quare vitalis est. Tu scis quod aurum et argentum sunt de pretiosioribus rebus huius saeculi, et sicut aurum est pretiosius aliis ita lapis noster non est nisi vitalis – et ego ostendam tibi quia vitalis est: et corpus non esset forte nisi propter spiritum, et omnis res ubi spiritus est est pretiosior alia quae est sine spiritu. Et adhuc quod omnes magistri dicunt cum Geber verum est quod sunt ibi alii lapides sed magis valet vitalis lapis. Et dicit Geber: “Tu operare cum tuo, ego cum meo, et magis valebit meus quam tuus, quia meus est spiritalis cum anima et tuus non est spiritalis.” Et ideo, fili, si vis, ostendam tibi quod multum valet noster lapis.” Respondit Abuza− lemi: “Non opto aliud.” Dixit Abuali: “Si teneas secretum ostendam tibi.” Respondit filius: “Certe teneam. – Tenebis? Iura mihi per legem quam nunc tenes et per fidem quam mihi debes quod hoc magisterium nemini reveles.” Iurat filius, et Deus laudetur. | Dixit Abuali: “Fili, vidisti mercurium indurari et indurasti, modo volo quod sublimes mercurium.” Respondit: “Placet.” Accepit 2 libras mercurii et misit in alutel, et recessit. Et reversus, postea quod discooperuit alutel et videret si erat sublimatum, et in discoopertione ascendit mercurius in facie et combussit eum. Exclamavit et dixit co− ram omnibus: “Pater meus stultus qui facit de lapidibus aurum et de terra argentum.” Vidit eum avunculus suus, et remisit in domum suam et dixit ei: “Scias quod mercurius sublimatur tribus modis: per fortitu− dinem ignis, alia per semetipsum, alia per coniunctionem. Haec quae combussit te fuit per fortitudinem ignis.” Dixit Abuzalemi ad Abuali et maledicendo eum et qui docuit eum, quia “vos fecistis me combu− rere”. Dixit Abuali: “Stultus es et facies tua est facies canis.” Dixit Abuzalemi: “Si ego sum amarus sum filius fellis, et si sum canis sum filius canis, et si sum malus non degenero. Vis me verberare? Dubitas in hoc? Non dubites. – Certe verberabo te, et occidam te.” Fecerunt pacem et dixit Abuali filio suo Abuzalemi: “Remitte mihi quae tibi feci”. Et misit eum in domum et docuit eum sublimare mercurium sicut dicemus in hoc libro. Dixit Abuali filio suo: “Ego ostendam tibi totum bonum magi|sterium, si Deo placuerit.” Ivit Abuzalemi cum patre suo in domum quandam et sublimaverunt mercurium. Praeparaverunt lapi− dem qui est cera rubea et diviserunt per quatuor elementa. Et fecit calcem cupri, et lavavit, et praeparavit, et sublimavit, et induravit, et inceravit, et mollificavit. Et praeparavit fermentum argenti, et fecit ipsum calcem et praeparavit sicut necesse fuit, et fecit alexir sicut ne− cesse fuit. Postea praeparavit corpus maius et argentum <vivum>, et proiecit de alexir super corpus, et proiecit ibi fermentum, postea proie− cit ibi quod remansit de alexir, et traxit argentum bonum. Hoc fecit cum petra animali. Ita fecit cum alexir de sole et traxit aurum bonum. Et sustulit aurum et argentum et fecit quot temptamenta facere potuit: primum temptaverunt cum lapide, postea ad ignem, postea in opere; et fuerunt bona et de bono colore et de bono pondere, intravit in eis alexir et non crevit in pondere. “Modo dicam tibi utilitates magisterii. Si non dividas lapidem per quatuor elementa non potest bene coniungi cum corpore; et <si> non misceas de ipso corpore in alexir non diligit corpus spiritum; et si non misces fermentum cum alexir non coloratur corpus sicut debet; et si non sublimas totum hoc quod mittis in alexir exit aurum aut argentum acris; | et si non praeparas corpus non susti− net ignem lapidis; et si non tibi caveas <in> indurando aut in mollifi− cando non erit abile aurum sive argentum ad operandum. Modo dixi tibi magnas utilitates. Custodi et scias unde procedit detrimentum in magisterio et quomodo possis praeparare. Et intellige quae dixi et per− lege multotiens a quadraginta usque ad quinquaginta, quod si bene non praeparas nihil valet, et si non indurare facis bene mercurium et subli− mes nihil valet opus.” Miratus fuit Abuzalemi de hoc argento et auro quod vidit patri suo et rogavit quod compleret ei librum istum. Post− quam vidit lapidem de animalibus qualis erat, scivit in rei veritate quod lapis animalis bonus erat.” Explicit capitulum nonum.

{Capitulum 10}

Incipit capitulum decimum cum virtute Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam si noster lapis est herbalis. Herbalis est noster lapis, si herbalis non esset quis posset eum facere herbalem? Quia omnis res quae non crescit non est herbalis nec animalis et no− strum magisterium crescit multum, ergo necesse est quod noster lapis sit animalis aut herbalis. Et quia tu non credis quod lapis noster sit herbalis ostendam tibi ut videas oculis tuis.” Accepit | Abuali lapidem herbalem et divisit per quatuor elementa, et ostendit filio suo quomodo praepararet et dixit ei: “Postquam scis quomodo praeparatur et tu praeparasti faciam tibi hunc librum in memoriam ut non obliviscaris magisterium, si Deo placuerit. Et vita alexir est per multos annos, quod non peioratur per 1000 annos et magis. Et magis valet 200 annorum quam in primo anno, quia si ita non esset non esset verum magisterium quod faceret materiam reverti et non esset revertens, et hoc non intrat in sensu. Et intellige verbum istud duobus modis: in modum laudandi et in modum male− dicendi; non opereris de sulphure, de aceto, de auripigmento, de sale, quia nihil est. Hoc est verum magisterium: magis valet parum operari cum isto lapide quam multum cum aliis. Ideo dixi tibi: intellige bene. Et mercurius potest indurari cum aqua istius lapidis et omnia alia cor− pora solvuntur cum eadem aqua.” Explicit capitulum decimum.

{Capitulum 11}

| Incipit <capitulum> undecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Ego facio capitulum istud undecimum in lapide naturali et dicam utilitates suas in hoc loco. Lapis naturalis est illa res quae efficitur in ventre terrae sine opere. Et lapis noster naturalis est res quae per se ipsam nascitur et non crescit et non minuitur. Et lapides naturales sunt: aurum vivum, auripigmentum, sal armoniacum, sulphur; hii sunt naturales et spiritales. Et lapis herbalis non potest esse quod non nascatur et non crescat, et naturalis nascitur et non crescit quia si cre− sceret non esset inter ea divisio. Acetum, urina, sperma sunt medicinae nostri lapidis naturalis. Et utilitates nostri lapidis naturalis non possunt numerari, quia aqua nostri lapidis naturalis indurat mercurium et tingit omnes res sicut spiritualis. Et inter spiritalem et naturalem sunt duae differentiae, prima differentia est quia naturalis statim operatur et spiri− talis non nisi in termino statuto. Sed hic lapis noster est primi corporis et operatur in grossis rebus et reddit eas in modum suum, quia si non et dimitteret grossas sicut erant non eveniret inde opus quod venit; quia lapis noster naturalis, quamvis non operaretur nisi in subtiliando cor− pora, et redderet ea de sua natura, satis | sufficeret. Et hic dicemus verba nostra secreta et non est mirum si omnino non revelamus, et si quis videt miratur. Et modo dicam tibi mendacium et non credas: accipe mercurium et misce cum igne tui lapidis et statim erit rubeus et semper diligent se. Et hic dicam tibi magnum menda− cium: accipe de mercurio pondus 1, et de igne lapidis quartam partem ponderis, et de aqua lapidis medietatem quantitatis mercurii, et mitte in furno calido et sic valde agitando et miscendo. Modo dicam tibi ma− gnum mendacium: accipe mercurium et incorpora eum cum quatuor elementis et cum cupro cum sapientia, et habebis magisterium, et non dicam tibi magis. Modo dicam tibi magnum mendacium: quando sublimas aliquod corpus cum mixtione spiritus sublimati potes proicere 1 super 10, magis quam illud quod non est sublimatum; et istud corpus praeparatum bis plus valet, et quotiens sublimas totiens lucraris ad proiciendum 1 super 10; in quantum magis allevies tuum corpus, magis valebit, hoc verum est quod magis valet alleviatum quam ponderatum. Utere hoc libro et eris dominus totius mundi.” Explicit capitulum undecimum.

{Capitulum 12}

Incipit capitulum duodecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Mitto capitulum istud duodecimum in quo est noster lapis. Incipio et dico quod lapis noster non est aliud nisi capilli, ova, sanguis: capilli hominis, sanguis hominis, ova gallinarum. Et non mittas capillos nisi pueriles et virginales, et sanguinem de iuvenibus, et ova nisi de albis gallinis et nigris et gallo permanente cum eis quia sine gallo nihil valent. Stercus equinum debet mutari in unoquoque mense. Hoc non est nisi divitibus et sapientibus, et qui non habet non operetur, hoc perti− net regibus et altioribus quia hoc magisterium est sempiternum. Pri− mum quod debes facere in hoc magisterio est quod indures vel subli− mes mercurium, et hoc primum debet esse in magisterio. Munda cor− pora quando vis mittere in eis spiritus; quando habes induratum mer− curium, redige eum in calcem, et postea solve eum et redige eum in suam materiam, et sublima eum si potes eum indurare, fac inde pulve− rem. Et illum pulverem mitte in tuo magisterio. | Quando vis solvere sal armoniacum solve hoc modo: in butello porci cum aqua. Quod facis fac suaviter et non festinanter, quia aliter nihil valet. In mercurio indurare videtur subtilitas et intelligentia magistri. Et sulphur rubeum est utile in hoc magisterio, et aliud non valet tantum. In quantum grossiores facies laminas cupri ad faciendum calcem, magis valet. Ve− rum est quod quanto magis operaberis in hoc magisterio magis volueris operari. Verum magisterium est quod tibi dixi. Urina debet distillari multotiens et est fortior aceto. Quando abluis calcem lava multotiens et postea incorpora eam, quia quanto magis ablues magis alba efficietur, et mitte ibi aliquem spiritum. Per ad album valet magis cuprum, et per ad rubeum plumbum, stagnum per ad album, ferrum per ad rubeum, sed cum ferro non opereris. | Quando vis miscere alexir nullus te videat. Hoc est verum quod quando aliquis facit quod debet, accipit quod debet. Totum magisterium est in commixtione spirituum. Quando misces unum spiritum cum alio, tertius non deterioretur. Ego non feci in hoc libro modulum, scilicet transietamentum, dicam in hoc capitulo.” Dixit Abuali Abincine: “Hoc capitulum est bonum ei qui nescit facere totum magisterium, quia sunt quidam qui faciunt aurum et argentum et non possunt bene operari, et quidam faciunt aurum et argentum et sunt acres. Et ad ista omnia valet magis transge− tare, sed ante debes mollificare corpus illud quod vis transgetare cum rebus fortibus: cum urina puerorum et aceto et sale armoniaco et de aliis salibus quod volueris. Et non mollifices multum ne valeat minus magisterium, et si est aurum et est acris, cito frangitur; ideo est necesse ut solvatur multum cum rebus fortibus subtus stercus equinum, et in hora solvendi est opus magnum magisterium quod non habeat ignem multum ut deterioretur sed parvum ut solvatur. Dico tibi quod quando vis facere vas aureum fac primum de cera illud vas, et postea cooperi de 89 terra magisterii, et sicca ad solem ut multum indurescat, | sed prius fac foramen aliquod; et postea proice in igne et egredietur cera; et per illud foramen mittes aurum sive argentum. Modulus morabetinorum est hoc modo: fac centum aut ducentos modulos cerae ad modum morabunt, et cooperi de terra in modum de canna longa quadrata et facies ibi foramina unde egrediatur cera et intret aurum, et proice inde ceram cum virtute ignis et mitte aurum sive argentum, postea frange terram et invenies tuos morabunt; et ita facies de argento. Sed si sint quadratos de argento, fac signa eodem modo, accipe de mercurio sublimato, et misce cum cupro, et iacta de alexir, et habebis magisterium. Modulus efficitur tribus modis: modulus per stremoniam, aut modulus ad hoc magisterium, et modulus ad anellarios. Quanto magis sublimes auripig− mentum magis valebit; quanto magis sublimabis sulphur magis valebit; quanto magis solvas sal armoniacum magis valebit; quanto magis albe− scas sal alcali magis valebit. Modo dicam tibi quomodo debes facere modulum morabunt et denariorum: habeas partem ferri, et mitte super terram, et facies rotundum et planum; et scribe signum morabunt et litteras, et ita fac quod nomen Creatoris sit in medio et deorsum no− men regis et in circuitu millesimam. Et ita debes facere quod morabunt bene exeat formatus et con|cavatus, et ita facies in superiori parte ut possit legi; facies tabulas auri et scindes quantum morabunt fuerit et parum minus, et mittes in modulo et alius modulus desuper; et desuper dabis ter cum martello – prima percussio pauca, secunda grandis, tertia erit parva –, et habebis morabunt bonos. Sed si vis proicere in modulo, facies ferrum quadratum 10 palmarum in longitudine, in latitudine manum 1, et facies foveas in modum morabunt, et facies oram in cir− cuitu; et habebis cinerem et sal et cum urina puerorum facies pastam, et implebis ex ea modulum, et quando erit recens desuper signabis de aliquo morabunt. Et ita facies in alio modulo, et inter morabunt et morabunt mittes unam pennam anseris ut possit inde currere aurum de fovea in aliam; et iunges ambos modulos postquam sicci fuerint et implebis de auro vel de argento. Explicit capitulum duodecimum et perfecte perficimus dictionem primam de hoc libro et si quid erravimus in aliquo non arguas nos.”

{DICTIO 2}

92 | Incipit dictio secunda cum virtute Domini.

{Capitulum 1}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam hanc dictionem et sua capitula plane, si Deo placuerit. Primum capitulum huius dictionis est de subtili re facere magnam, et dicam omnes rationes suas per directum. De aere facere volumus aurum: quia ubi nimis est combustum volu− mus facere quod non sit multum combustum; et ubi non sustinet ignem volumus ut substineat; et ubi in terra peioratur volumus quod non peioretur; et quando statim peioratur volumus quod non peiore− tur. Et sicut diximus de cupro ita est de omnibus rebus, scilicet de sex. Sed de nostro lapide, quod magis valet est quod primum dividitur de corpore non bono, et spiritus crescit paulatim. Et mo|do dicemus de mercurio indurando. Mercurius debet hoc modo praeparari sicut nos facimus: quia primo sublimamus eum, et postea lavamus, postea solvimus, postea induramus, postea incorpora− mus cum aere, et facimus inde argentum, et nulla luna est illa melior, sed ante mittimus alexir. Et sal armoniacum solvimus ideo quod attenuit materiam, et auri− pigmentum sublimamus et sulphur eo quod minuant de fortitudine, et urinam distillamus eo quod colligat fortitudinem. Et totum hoc dici− mus ut faciamus de subtili bonum, et ita de omnibus rebus. Ideo expli− camus istud capitulum, et laudetur Deus.”

{Capitulum 2}

Incipit capitulum secundum de dictione secunda. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo facimus de rebus levibus ponderatas et de ponderatis leves. De levi ponderatam sicut de cupro: quando miscetur cum mercurio est cuprum magis ponderatum quam sit mercurius, et erit ita si sit mixtum cum aliquibus illarum quae elongant se. Sed quando aes bis sublimatur efficitur magis album, et miscetur cum malo granata. Et haec sunt verba quae praecedessores nostri dixerunt, quia quotiens sublimatur mercurius magis solito, totiens lucratur mercurius mora− bunt. Primum verbum est lavatio cupri et loquar ibi latum verbum, quod lavatio cu|pri est ut redigamus cuprum in suam priorem naturam, ut redigamus in aurum vivum et sulphurem, et illud aurum vivum et sulphurem volumus tantum lavare ut sint vere aurum vivum et sulphur ut possimus inde facere aurum aut aliam naturam. Et ideo facimus illum ascendere ut revertatur tenuis et levis, et damus ei ignem donec sit album aut rubeum; si rubeum mittimus fermentum et ignem lapidis ut nimis coquatur et cum magno calore, et cum magis coquatur ru− beum magis valet; ut sit album lucramur humiditatem et non mittimus ibi ignem multum et coquimus crudum de natura albi, quia in nullo est hoc magisterium nisi ut revertantur naturae.” Explicit capitulum secun− dum.

{Capitulum 3}

Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “Modo loquar de duro facere molle et de coloribus nigris facere albos et e converso. Colores rediguntur quando corpora fuerint tenua, et quanto magis sunt tenua levius revertuntur. Nos miscemus colores rubeos in albis colori− bus, res albas cum igne scilicet rubeo. Et magna sapientia est in muta− tione colorum et tinctores sciunt hoc. Et mirum est mittere colorem per vim et non crescere in pondus, et hac de causa dicunt no|stram alexir tingens quia tingit quod volumus sine augmentatione ponderis. Et magnum est mutare colores, et intellige bene.” Explicit capitulum tertium.

{Capitulum 4}

Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de molli facere durum et cur. Et fit tribus de causis: prima per mutare naturam in natura, per mittere novam naturam, per facere tenuem; istae sunt tres rationes cur durum facimus molle. Quia molli− ficare magnum est ideo magna tibi dicam. Factum est quod quis facit per opus manuum suarum in hoc magisterio sunt tria inquirenda: pri− mum subtilitas animae et opera manuum et arbitrium; habet necesse divitias, sapientiam et libros, quia si tu accipis aes et vis encerare neces− sariam habes rem frigidam et calidam – calidam per encerare et frigi− dam per stringere – et rem siccam et humidam – humidam per molli− ficare et siccam per durificare –, et quia tu vis encerare ideo misce de 96 re calida et humida magis quam de frigida et sicca. | Et radix istius verbi est sapientia naturarum et mutatio. Habeas de carnibus, scilicet de porco, arietina, caprina, anatina, leporis, cirogrilli, et comede de qua vis; et habeas panem triticeum, ordeaceum, panem siligineum, et panem milii. Hoc est opus alexir si tu intelligis sed hoc est verbum singulare. Debes habere de quatuor spiri− tibus: scilicet aurum vivum, sulphur, auripigmentum, sal armoniacum. Et debes habere de septem corporibus: scilicet aurum, argentum, plumbum, stagnum, aes, ferrum, acerium. Et debes habere septem sales quae sunt: sal nitri, baurac, sal gemma, sal alcali, sal commune, alumen, vitriolum. Et debes habere de tribus lapidibus: cera nigra, rubea, alba. Et debes habere: de urina puerorum sed distillatam et de dentibus dyaboli et de stercore equino et de stercore humano et de plumbo alcofoli et acetum forte. Sed de nulla marcassida, nec de litargiro, nec de virgis alchizaram, nec grana mirtus, non inveniam in domo tua, quia in die qua inveniam ipsa die cremabo te; et hoc dico quod non credas Geber nec Maurienum. Hunc librum habeas et manu teneas quia illu− minabit te. | Fac hanc medicinam et non timebis fumum quia hoc acuit sensum et non dimittit ut odores malum faciant in corpore. Haec sunt: galan− gar, nux muscata, piper longum, spic, folium anacardi, fu, mu, falle, ball, xall, rubarbum pondera aequalia; violae, rosae, absintium, succum olivarum, grana lenticulae et grana plantaginis, scariola, semen portula− cae, grana purgata de butefis, de mellonis, de cucurbitis, de pipinellos, semen lactucae, semen herbae sanae, saules quartum, ana pondus 1; tribit, scamonea, ana pondus 1; musci media novena ponderis; perlas, ligna aloen, quintum ponderis; zucarum sex pondera; omnia tere et conficiat cum isto siropum, scilicet pollipodii 2 uncias; radicis feniculi, petrosilli, et de cardo piperato, scalamum, radicis apii ana unciam 1; squinanti 1 unciam; rigaricii, ysopi, feniculi, anisi, collandrelli id est castas ana unciam unam. Coque, fac syropum – et pastam faciant –, et misce in syropo sticados, cuscuta ana 2 uncias. Accipe cotidie in mane de confecto 4 arentios et ille syrupus auferet omnes infirmitates istius magisterii, et non timebis nec de auripigmento nec de aliquo fumo. Sed si cadat de operibus in tuo corpore extra fac hoc unguentum ad ungendum et non timebis: aurum vivum unciam 1, blancum me− diam unciam, litargium quartum unciae, viridis 1 arentium, sarcocolla 3 arentios, aloen epaticum 4 arentios, oleum rosaceum semis unciam, cera alba unciam mediam, dragagantum, gumma arabic, malum uber− cum, alfolba, semen lini, sandalum ana 2 arentios; quae sunt terenda tere, scilicet species et gummas, solve in aqua cum malo uberco, et alfolba, et semine lini, coniunge cum cera et fac unguentum; et in loco combusto corporis tui unge bis vel ter vel quater. Et si de opere ceciderit in oculo fac hoc alcofol: quem agrestae succum pone super cuprum, et misce tutiam, et tere, et fac alcofol. Et si opus fuerit mitte. Et sunt multae species quas numeravimus in libro corporis. Sed quando vis indurare mercurium vide quod olla sit calida et facta ad modum ovi et perforata in tribus locis minimis foraminibus; et si ipsa esset frigida non posset indurari mercurius. Accipe de cupro, et fac 99 de eo calcem, et al|besce cum sale armoniaco et de aliis salibus, et descende eum per bot barbat, et sublima mercurium, et induresce, et incorpora cum eo, et habebis argentum; et quotiens sublimabis, magis valebit.” Explicit capitulum quartum.

{Capitulum}

Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo de quatuor elementis, quae sunt ignis, aqua, aer, terra. Et cum istis quatuor perficitur opus nostrum et sunt radix nostri magisterii. Et dicemus in loco suo praeparamenta istorum elementorum.” Explicit capitulum quintum.

{Capitulum 6}

Incipit capitulum sextum. Dixit Abuali Abincine: “Ratio omnium rerum est quod mutantur extra naturam suam, quod est mutare de una natura in aliam, sicut facimus de cupro platam, de plumbo aurum, de mercurio durum, de ferro molle, de sulphure rem volantem – et totum hoc verbum Filosam. Et si ita non mutaremus non perficeretur opus istud quia, sicut philosophi dicunt, “mutatio est sapientia magna”. Et res quae mutatur mutatur in unum de tribus modis: per meliorem, per peiorem, aut per eius similitudinem. Si est per suum simile nihil valet; si per peius est perditio; si per meliorem bonum est. Ergo hoc magiste− rium | debet mutari per melius. Explicit sextum capitulum et secunda dictio. Sed ante dicam ali− quod: quando misces corpus cum spiritu prius mitte corpus et postea spiritum, et si bene non sit praeparatum corpus non coniungetur cum spiritu, et non festines magisterium.”

{DICTIO 3}

Incipit tertia dictio cum virtute Domini.

{Capitulum 1}

Dixit Abuali Abincine: “Modo tractabo in hac dictione de capitulis de quibus tractaturus sum: primum capitulum de praeparatione corpo− ris. Sic praeparatur corpus: per fortitudinem salium, per fortitudinem lapidis, et spirituum, et aceti, et cum aliis rebus. Praeparatio sua est subtiliare eum et mutare in naturam primam et in aliam naturam altio− rem. Prima haec est explanatio praeparationis corporum.” Explicit capitulum primum dictionis tertiae.

{Capitulum 2}

Incipit capitulum secundum. Dixit Abuali Abincine: “Praeparatio elementorum. Habet resinas tres, de unaquaque fac legem: una lex daemonum, alia lapidum, alia herbarum. Resina est lapis, lex daemo− num est sperma, lex lapidis est opus quod faciunt de auro vivo et de auripigmento, lex herbarum est lapis capillorum – hic superflua dimisi− mus. Elementa | praeparantur in divisione eorum et in praeparatione singulorum, ignis in parte sua, terra similiter, aqua similiter, aer simili− ter, quia illi mittunt animam. Et explanabimus praeparationem eorum. Haec est autem praeparatio.” Explicit capitulum secundum.

{Capitulum 3}

Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam prae− parationem spirituum, quae est ut subtilies in quantum potes et ut quam citius poterit intret in corporibus. Spiritus ita praeparantur: sal armoniacum solvitur et sublimatur; aurum vivum sublimat se et facit se pulverem et induratur et solvitur; auripigmentum sublimatur et com− burit corpora; sulphur sublimatur et comburit corpora magna combu− stione. Iam diximus quomodo praeparantur spiritus.” Explicit capitu− lum tertium.

{Capitulum 4}

Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de praeparatione alexiris, quae sic praeparatur quando coniun− gunt elementa lapidis et spiritus et fermentum et corpus minus. Haec est praeparatio alexir sed quomodo praeparantur modo dicemus. Ad alexir solis mitte terram, et mercurium, aerem, ignem, fermentum solis, et de corpore – plumbum aut aliud. Ad alexir de luna mittit terram, aquam, mercurium, aerem et fermentum; et ita mittunt in praedictum aurum vivum et fermentum lunae et cuprum aut de corporibus aliis.” Explicit capitulum quartum.

{Capitulum}

Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo exponam quid est levamen, quid sponsalitium. Levamen est res quam mittunt in alexir ut reducat corpus maius in eandem materiam de qua est fermentum, sicut sol, sicut luna. Et de alia re non potest effici fer− mentum nisi de sole aut de luna, sed fermentum ita praeparatur: fac eam calcem, et ablue, et solve, et mollescunt et indurescunt ut sit de prima materia et misceatur bene cum corpore minori. Sponsalitium est quando miscentur spiritus et elementa cum fer− mento et corpore. Praeparatio est singulariter.” Post praeparationem istam explicit capitulum quintum et tota tertia dictio.

{DICTIO 4}

| In nomine Domini. Incipit dictio quarta.

{Capitulum 1}

Dixit Abuali Abincine: “Iam locutus sum in dictione prima si est magisterium, in secunda dixi “si est quid est”, in tertia “quomodo est”, in hac vero dicam “cur est”. Primum quod dicam cur praeparatur corpus. Corpus ideo praepara− tur ut spiritus possit citius cum eo coadunari levius, quia si corpus bene prius non praeparetur nihil valeret; non ideo ut tollas fortitudinem nostri lapidis, quia quamvis corpus non praeparetur bene coniungere− tur; et corpus minus praeparamus ut misceamus cum fermento, et necesse est ut praeparemus quia si non praeparatur non coniungeretur cum fermento, quia fermentum est primum. Modo dicam qualiter te debes custodire dum opus facis de malis hominibus: non opereris coram omnibus. Quando vis indurare mercu− rium mitte in ferro calido; quando sublimas sulphur aut auripigmentum non aperias alutel donec sit frigidum, et ita facies quando sublimabis sal armoniacum. Non remaneat coniunctum corpus minus quod vis con− iungere cum fermento quod non sit sublimatum et induratum et molle factum bis vel ter. Quia hoc est quod dicit Geber, “si lapis noster est | sanguis aut capilli aut ova operamini cum eis, si meus lapis venit melior quam vester magis valet meus”, et ipse non operabatur cum alio nisi cum capillis et sanguine et cum ovis, sed sublimabat corpus et spiritum et fermentum multotiens, et ita volebat eos seducere. Et intellige. Modo dicam tibi verba bona: accipe cuprum, et fac eum calcem, et fac eum album multotiens, et solve, et habebis argentum. Modo dicam tibi bonum verbum in ponderibus: sexta et sexta et media sexta, hoc est dicere sexta de corpore, sexta de sexta de spiritu, media sexta de sexta de elemento.” Explicit capitulum istud.

{Capitulum 2}

Incipit capitulum secundum dictionis quartae. “Primum dicam tibi cur sunt spiritus. Spiritus sunt ut imprimetur corpus ut possit coniungi cum anima. Et spiritus sunt corpora sed habent differentiam cum aliis corporibus quia sublimantur ista et non alia; et ideo dicuntur spiritus quia nulla res potest sublimari sine spiritu, quia lapis non ascendit si tu non ascendas eum et ita de aliis corporibus, et ista ascendunt per seme− tipsa. Et spiritus solvuntur leviter et faciunt solvere alia et cremant et infrigidant et | siccant et humidant. Ideo dicunt quod sunt quatuor elementa et mittunt illa in alexir per quatuor elementa: enim quatuor elementa lapidis – scilicet terram, aquam, aerem, ignem – nominant nominibus spirituum. Unde multi decipiuntur quia dicunt aurum vivum et sulphur et auripigmentum et sal armoniacum, et qui vidit alexir putet quod de illis constet mittere, laborat in hoc et non invenit magisterium. Sed tu, fili, non intendas ita magisterium, quia ubi inve− neris auripigmentum mitte in loco suo ignem lapidis, et quando inve− neris sulphur intellige aerem et quandoque ignem, et sal armoniacum solutum intellige aerem, et sal armoniacum non solutum intellige ter− ram, aurum vivum aquam, et aurum per se.” Explicit capitulum secun− dum.

{Capitulum 3}

Incipit <capitulum> tertium. Dixit Abuali Abincine: “Dicam in hoc capitulo cur est lapis noster. Lapis noster est per tingere per fortitudi− nem, per sustentare ignem, per facere de malo bonum. Cum aqua sua solvuntur corpora et induratur mercurius, et hoc est de fortitudine sua, et suus ignis | non dividatur ab aliquo loco vel corpore. Magnam valitudinem habet lapis noster, si rex cognovisset servaret sicut perlas et lapides preciosos. Benedictus Deus quia noluit ostendere nisi philoso− phis.” Explicit capitulum tertium.

{Capitulum 4}

Incipit <capitulum> quartum. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam cur est alexir. Alexir est res quam proicimus super corpus maius et mutat rem de sua natura in aliam. Alexir dicunt quando miscent ibi corpus minus et spiritum et mercurium et elementa et fermentum et de omnibus fit confectio una, et propter hoc est alexir. Alexir verbum Graecum, et dividitur ic xir, vult dicere magnus thesaurus. Et dicunt quidam quod ic est melius et xir census – xir verum est quod est cen− sus – et si ita est vult dicere melior de thesauris.” Explicit dictio quarta.

{DICTIO 5}

| Incipit dictio quinta.

{Capitulum 1}

Dixit Abuali Abincine: “In hac dictione dicam radicem huius libri, et loquar talia quae numquam alicui revelata fuerunt. Dicemus per Deza, per Habude, per Habuhabe, per Xana, per Hahomar, per Mor− ram, per Zalema, per Alhuari, per Haelge, per nostro senior Calab Abimaz Alpharabi, naturas specie|rum. Et incipiam capitulum cum virtute Domini. Cuprum est in tribus modis: cuprum Hermineum, cuprum naturale, et cuprum Navarrae. Est natura illius calida et sicca et non est multus calor suus; et est humidus et nisi humidus esset non solvetur. Et secun− dum philosophos quos dixi, est cuprum factum de auro vivo grosso et de sulphure rubeo coctis in ventre terrae per centena annorum, sed non est coctum tantum sicut aurum et non est combustum sicut fer− rum, et ideo est leve ad mutandum ad libitum hominis. Et est magis propinquum argento quam auro quia habet de sulphure plus quam de auro vivo. Et cuprum est rubeum et album, et quando percutis sonat, et est melior. Et vide quod non opereris cum cupro Hermineo in hoc magisterio. Et cuprum Hermineum est nigrum et multitudo sulphuris quae est ibi confundit eum, et ideo non poteris eum lavare nec album facere, quia non potest dealbari nisi per multitudinem auri vivi – et aurum vivum est argentum nisi quia argentum est magis coctum in ventre terrae per centena annorum, et adhuc dicemus naturam suam in loco suo; et si tu percutias cum martello in cupro isto Hermineo sona− bit ad modum rei combustae. Et melius est rubeum et album. Et sunt quidam qui de isto solo faciunt argentum et non est bonum, quia tan− tum deal|bant eum et postquam albificant eum et non miscent ibi mercurium, non est naturale, et dicam in loco suo quomodo faciunt.” Explicit capitulum primum.

{Capitulum 2}

Incipit capitulum secundum. Dixit Abuali Abincine: “Loquar tibi, fili, in hoc capitulo de rebus tibi necessariis et non dicam tibi de super− fluitatibus, et dicam tibi naturam plumbi. Plumbum est in quatuor modis: plumbum mixtum cum stagno, et plumbum naturale, et plum− bum de Entachia, et plumbum gessuri. Et est natura sua frigida et sicca, et est petra Saturni, et frigiditas sua est ibi magis quam siccitas et est ibi multa humiditas. Et secundum philosophos supradictos, plumbum est de auro vivo grosso et de sulphure grosso, et est magis de auro vivo quam de sulphure, et non est multum coctum et ideo remansit molle et solvitur statim; et quia argentum vivum est ibi multum est magis de natura auri, nisi quia aurum est de pulcro auro vivo et de pulcro sul− phure et hoc est de grosso auro vivo et de grosso sulphure, spisso non claro, et aurum est coctum et istud est crudum. Et qui scit praeparare leviter mutat se in naturam auri. Et plumbum melius est magis ponde− ratum, et quando scindis eum | est album, et quando percutis non sonat, et quando solvis fundit, tarde infrigidat se. Et postquam incepimus dicere de solutione dicemus de fusione cupri et postea de plumbo, et dicemus de fusione uniuscuiusque corporis in suo loco. In fusione cupri est magna scientia et non est ut omnes sciant. Quando vis solvere fac ita: fac caputia de terra magisterii. Et modo dicam tibi terram magisterii quomodo efficitur: accipe de terra rubea, et tere multum, et mitte ad solem, et desicca, et massa eam cum urina puerorum, et adiunge sal assatum et contritum, et divide per partes, et iterum sicca, et quando fuerit bene sicca, pisa eam, et munda eam, taratantariza, et pulveriza ad modum farinae. Et habe de maluberco et trahe inde aquam in hunc modum: bulli aquam et mitte ibi de malu− berco, et dimitte ibi per noctem, et cola. Et habe de albumine ovorum, et sit aqua in quadruplum quam sint albumina ovorum, et sit ibi media de parte octava cineris de quercu, et pasta, et misce ibi de capillis ho− minum minutatim incisis, et in hanc pastam misce fortiter. Et sunt qui faciunt cum alio magisterio sed hoc magisterium est melius. Et si vis magis leve per cooperire ollas aut per aliud cooperire: accipe de terra supradicta, et vide quod terra ista sit de natura terrae quae se peccat et conglutinat, et misce cum | capillis et pasta eam. Et de modo quem supradiximus est bona per facere caputia et per botos, et iste modus est bonus per cooperire omne quod diximus. Sed tu fac capellos in hunc modum: accipe de illa terra quam fecisti cum ovis, et fac caputium in latitudine per circuitum 12 palmarum, aut ad modum quem volueris, et habeat in altitudine 3 palmos, et dimitte siccari; et facias aliud quod habeat per circuitum 6 palmos, et aliud quod habeat per circuitum 3 palmos, et aliud quod habeat per circuitum 1 palmam, et aliud quod habeat minus vel magis sicut tu vis. Et fac de illis multa ad minus quin− quaginta aut quadraginta, et de totis maneriebus, et fac in hunc mo− dum: in fundo grossa et postea attenuando et in superiori grossa. Et quando volueris fundere cuprum funde in hunc modum: habe furnum cum 4 barchinis – ad minus 2 –, et sint bene sani, et fac furnum secun− dum quod sunt barchini, et fac in medio unam coquinam descendendo inferius; et habeas de carbone et mitte in illa fovea; et accipe caputium sed fac ei coopertorium: accipe de terra magisterii et secundum mo− dum eius fac coopertorium, et in medio de luto habeat quantum pu− gnus 1 ut sit ponderatum et non erigat eum calor ignis, et fac in medio 5 foramina unde aer egrediatur ad modum digiti rotundi | et ampli, et fac desuper unde capi possit cum forficibus. Et vas coopertum mittes in fovea, et facies de cupro partes de libra 1 <vel> de 2 libris, et postea calefacies et mittes ibi partem cupri, et calefiat ibi tam diu quod sit rubea; et proicies partem aliam et sit ibi donec sit rubea; et ita facies donec totum cuprum sit solutum. Et si vis facere maiestatem aut aliud, non abstrahas ab igne donec ipsum proicias, quia non est in corporibus quod festinantius indurescat, hoc est propter sulphur quod est magis in eo quam in aliis. Ita funditur cuprum. Et plumbum tantum est leve ad fundendum quod non tractabo. Et vide quod non accipias de plumbo Antachi quia plumbum Anta− chi est de terra salsa et plumbum quod exit inde est combustum, et sonat quando percutitur et est nigrum et non de bono colore, non mittas in tuo magisterio. Plumbum bonum est illud quod quando percutitur non sonat et est albi coloris et est pulcrum et statim funditur, et illud est bonum in hoc magisterio. Et dicam tibi prius illas res quas faciunt de plumbo. De plumbo faciunt blanchetum et acercon. Et ita faciunt blanchetum: | accipe de plumbo et incide ad modum digiti, et habe tonellam unam et perfora per circuitum unde mittas filum, et fac foramina in plumbo inciso unde mittas fila, et fila illa transeant per fila de tonella. Et mitte ibi acetum, et vide quod non tangat acetum et pendeat per foramina tonellae plum− bum; et cooperi os eius et sepeli subtus stercus per 6 menses. Et inter 3 menses discooperi et trahe plumbum ad solem, et florem quam inve− nies in plumbo rade cum cultro et coniunges, et illud erit blanchetum. Postea reduc plumbum ad tonellam, et sit ibi per alios 3 menses donec totum sit album. Et de plumbo faciunt acercon: comburunt eum cum pauco de auro vivo et molunt.” Finitum est capitulum secundum, Deo gratias.

{Capitulum 3}

Incipit capitulum tertium. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de natura stagni. Stagnum est in quatuor modis: primus modus vocatur taliconi, alius modus vocatur calhi, alius cerob; alius modus est quem dicunt ynoc. Isti modi intrant in hoc magisterium sed unus est melior altero. Stagnum melius est album et croceum et quando | per− cutitur sonat, iste modus est alchae. Ynoc est quod apparet nigrum et non sonat. Talicon est quod grave solvitur. Et cerob est sicut alchale. Et sunt quidam qui stringunt stagnum et dealbant [et faciunt]. Illi qui negant magisterium putant quod faciamus nos sicut et illi, et ne− sciunt illi magisterium nostrum dominum totius magisterii. Et dicemus nostrum magisterium et dimittemus alios sed dicemus quomodo illi dealbant stagnum et quomodo indurant: faciunt de eo calcem, et la− vant, et solvunt, et vendunt eum pro argentum. Et quod nos facimus de cupro cum argento vivo postquam descendimus de boto barbato magis valet quam argentum naturale et non valet tantum quomodo argentum de alexir. Et fusio stagni est levis et ideo non tractabo, quia sicut plumbum ita funditur. Et scias in veritate quia magna sapientia est in argento quod facimus de cupro, sed dicam tibi obscure. Intellige si vis, sed quod dixi tibi quod obscurum tibi dicerem totum est in de− scensione boti barbati: accipe de cupro et dealba, et habebis magiste− rium.” Explicit capitulum tertium.

{Capitulum 4}

Incipit capitulum quartum. Dixit Abuali Abincine: “Et dicam in hoc capitulo de alatone. Allaton est res mixta | de cupro et de tutia. Et secundum magisterium venit allatonem quia allaton est in duobus modis: unum cum tutia, aliud cum aceton; et est melioris coloris et non potest bene operari, et illud de tutia non est tam boni coloris et melius operatur. Et magistri cognoscunt differentias amborum. Et modo dicam quomodo se facit unaquaeque de maneriebus. Accipe de cupro 3 libras, et misce 3 uncias de tutia, et efficietur allaton. Et si tu accipias de cupro 6 libras, et laves cum sale et aceto, et facias in cine− rem foveas et ponas ibi tutiam cribellatam, et accipe cuprum et solve, postea accipe 2 libras de tutia, et fac pulverem, et pasta, et fac panes – et desiccabis –, et postea tere, et proice in cupro quod fundisti, et proicies omne simul in foveam quam fecisti, habebis bonum allatonem. Et aliis multis modis faciunt hoc. Sed allaton quod faciunt de aceton faciunt pulcrum et lucidum, sed non est tam bonum ad operandum quia aceton habet in se calorem nimium. Et aceton est lapis quidam levis de colore cineris, invenitur supra mare, et vocant eum accochis aceton et Arabici acavene: verum est quod acavene teritur et pulveri− zatur ad modum farinae, et faciunt inde panes rotundos ad modum unciae et mediae, et desiccant, postea pulverizant, et proiciunt 2 uncias super libram cupri et efficitur pulcrum alaton. | Et si vis scire quale est de aceton et quale est de tutia, calefac et mitte eum in mercurio, si efficitur de colore suo est de aceton, si non est de tutia.” Finitum est capitulum quartum.

{Capitulum 5}

Incipit capitulum quintum. Dixit Abuali Abincine: ”Accipe de aqua frigida, et misce cum ferventi, et bibe, et scies magisterium.” Respon− det Abuzalemi: “Non bibam.” Dixit pater: “Ergo non dicam tibi magi− sterium.” Respondet filius: “Non curo, quia ego scio magisterium: accipiam de sanguine humano, et praeparabo, et proiciam super cu− prum.” Respondet pater: “Bibe de hac aqua et ostendam tibi praepa− rare capillos et sanguinem et ova.” Dixit Abuzalemi: “Hanc aquam non bibam quia ego scio ova praeparare, et proiciam 1 super 20 et fiet ar− gentum.” Dixit Abuali: “Quid valet tibi si non scis lavare, nec calcem facere, nec lavare, nec solvere, nec indurare, nec encerare, nec subli− mare? Quia quamvis lapidem agnoscas, nescies operari.” Dixit Abuza− lemi: “Eia ! Iam bibi aquam.” Et dixit patri suo: “Rogo quod revertaris ad pristinum statum magisterii. – Iam dixi quod in hoc capitulo tractarem de metallo. Metallum faciunt duobus modis, et non sunt nobis necessaria aliqua de metallis in hoc magisterio. Finio itaque capitulum istud.” Explicit capitulum quin− tum.

{Capitulum 6}

Incipit capitulum sextum. Dixit Abuali Abincine: “Ferrum effici− tur in sex modis: ferrum de Landeluz et ferrum de Aledua et acerum et ferrum de India et ferrum grossum et primum. Modo dicemus diffe− rentias uniuscuiusque et dicemus in unoquoque quod convenit dicere. Ferrum de Landeluz est ferrum forte sed molle, de illo faciunt martellos et fossores et falces et omnia opera, de ferro illo faciunt enclumen; et hoc est ferrum per ferir sed non est bonum ad scindendum. Sed non intrat in hoc magisterio. Et ferrum de Aledua est ferrum grossum, et non est bonum ad operandum. Acerium est per acuere ferrum de An− deluz. Ferrum de India scindit magis quam aliud ferrum, ideo quia calor magis est in eo quam in aliis, et magis scindit quam aliae maneries quae se elongant; sed opus habet calefactionem ad ignem aut ad solem. In acerio habetur multum de sulphure, nisi hoc esset, esset de natura de illo de India. Et de ferro multa alia possem dicere sed in hoc loco non dicam nisi quod convenit. Et nullum de ferris intrat in magisterio sed servit magisterio et est species de suis speciebus sicut fimus de cavallo et acetum, sed bene posset praeparari ut ingrederetur in magisterio et fieret corpus. Et dicam quomodo debet praeparari, sed non cures de eo. Et ferrum non solvitur nisi graviter et cum magno magisterio, et ita solvitur: | accipe de ferro Indiae, aut de ferro Aledua, aut de ferro de Andeluz, et lava eum extra, et fac ei caputium de terra sicut faciunt cupro sed fortius; sed prius iacta ferrum in sale armoniaco soluto et in aceto subtus stercus equinum per mensem, et mitte in urina puerorum per dies 15, et abstrahe, et erit molle; et pone eum in caputio, et solve eum cum magno igne. Et quam cito solvetur, tam cito potes facere magisterium quod vis, si vis in maiestatibus aut defrigidare et facere calcem sicut dicemus. Et omnia ferra non sunt aequalia ideo dixi tibi hic totas quatuor maneries, sed de primo et grosso nondum sum locutus. Et sunt in istis maneriebus de grossa et prima materia: grossam materiam potes co− gnoscere in illo ferro quod est plenum de scorio et quando mittis in ignem nigrescit; et quod est de prima materia est contra istas maneries, quia statim efficitur rubeum et non est nigrum nec scoriosum. Et quando vis facere modulum facias de ferro de Andeluz, et non habeas de ferro folloso quia ferrum follosum est de Alhudava. Et cum vis facere cuneos fac de ferro Andeluz, et quando vis fodere fode cum ferro Indiae. Et vide quod quando vis abstrahere sanguinem non ab− strahas nisi cum ferro Indiae. Et olla quam facies ad indurandum mer− curium sit de ferro Andeluz, et hoc ferrum multum confert, faciunt inde forpices et cannas de barchinis et quotquot | sunt necessaria in magisterium. Metallum est leve ad solvendum, ideo non dixi quomodo solvitur, sed fit de cupro et plumbo. Et iam diximus de cupro et in plumbo et stagno et in latone et metallo et in ferro.” Explicit capitulum sextum de dictione quinta.

{Capitulum 7}

Incipit capitulum septimum. “Tractabo in hoc capitulo de auro. Aurum est in multis modis: naturale, magistrale, zarchi, zafri, ebrizi, coloti, et multis aliis modis; et est ibi de acre quod non potest operari. Et illud quod est de alexir valet magis et istud est in tribus modis: de petra capillorum, de petra sanguinis, de petra ovorum; et non potest esse aurum de alio lapide. Faciunt quidam falsum sicut argentum falsum, quia stringunt id est indurant stagnum, et dealbant, et dicunt esse argentum. Sic faciunt: de auripigmento sublimant, et mittunt subtus stercus, et miscent ibi sal armoniacum, et incorporant cum cupro descendendo per botum bar− batum et cum mercurio rubeo, et dicunt quod est aurum. Modo dicam tibi septem signa ut cognoscas aurum cuius modi sit: primum in solutione, secundum in lapide, tertium in pondere, quartum in ore | ut gustes, quintum in igne, sextum in sublimatione, septimum in fundere. Et in unoquoque istorum est magisterium temptandi. Si vis scire cuius naturae sit aurum solve cum salibus, et si solvetur est de magisterio. Et si vis eum temptare in lapide, si est de quinto aut de sexto aut de octavo aut de medietate aut de tertio aut de quarto secun− dum quod est iudicabis. Et si vis temptare ad pondus vide si est leve aut ponderatum magis alio, et si est est de lapide si sustineat omnes alias temptationes. Si vis temptare ad ignem iacta in igne, si permanebit in colore suo est aurum, sin autem est de contrafacto. Et tempta in subli− matione cum aliis speciebus: si sublimatur absque calce et ablutione, facias eum pulverem et proicias in alutel et sublimes, scias quod est de nostro auro. Et in fusione est magna scientia, quia quando fundis debes videre si ferveat aut si non ferveat, si ferveat, est de nostro lapide. Et in gustum potes cognoscere falsum et zarchi. Et modo dicam ut temptes cuiuscumque lapidis sit de nostris lapidi− bus. Et quando fundis et fervet vide si sonat; et accipe de sanguine unciam 1, et iacta in 3 de auro et vide si incorporetur; et abstrahe de igne et vide si indurabitur et si auget in colore suo rubedinem et si auget in pondere; si au|tem non facit ista praedicta non est de lapide isto. Accipe de aqua capillorum quartam partem unciae, et de suo igne 1 unciam, et de auro quod sit de magisterio 9 uncias, et funde, et vide si ferveat; quando fervet, proice ibi aquam praedictam et ignem, et vide, quia si incorporatur et sonat est de nostro lapide, sin autem non est de lapide illo. Tempta cum ovis. Temptatio ovorum est levis: accipe de igne ovorum et proice super illud aurum quod est de suo lapide, si confundat scias quod est de suo lapide quia non potest magis sustinere, et si est contra scias quod non est de isto lapide. Quando vis facere fermentum vide si aurum est de magisterio unde tu facis fermentum. Et vide cum quo lapide et cum illo lapide operare magisterium. Et si accipias de auro quod non sit de magisterio potes mittere ubicumque vis in loco fermenti. Vide quod dixi tibi, quia aurum de magisterio debes scire cum quo lapide operatum est, et cum illo lapide operare tu in magisterio tuo. Et intellige hoc quia magnum est quod dico quia in fermento est totum magisterium, et magis valet operari cum fermento de magisterio quam cum fermento auri naturalis, quia si proicias de naturali 1 super 10 potes proicere de auro magisterii 1 super 1000. | Et vide ne misceas aurum naturale cum auro magisterii per fermentum. Et cum lapide cum quo magisterium fuit operatum, cum illo operare in magisterio ubi mittis fermentum. Si quis accipiat aurum ibrizum, et proiciat in sale armoniaco per 3 dies, postea faciat calcem, et praeparet eum per fermentum, valet magis quam aliud au− rum absque illo de magisterio. Et radix verbi istius est quod accipias de auro magisterii per fermentum, et operare cum lapide unde fermentum illud operatum est, et si non accipias de alio auro postquam temptave− ris. Et aurum exarchi non mittas in magisterio tuo. Et hic dicam de natura ferri. Natura ferri est calida et sicca, et siccitas eius est maior omnibus illis quae se elongant, et ideo non potest fundi nisi cum magno magisterio. Et ferrum est factum de auro vivo grosso et de sulphure rubeo lapidoso grosso. Redeamus ad aurum naturale. Natura eius est calida et sicca, et quantum habet ferrum de natura siccitatis et de duritie tantum habet aurum bonam naturam et mollem. Et aurum efficitur in ventre terrae de auro vivo bono et claro – et nimis claro – et de sulphure non mul− tum rubeo, | coctum cum ratione. Ideo nos praeparamus aurum vivum et sulphur quod est in plumbo: de grossa materia facimus pulcrum et splendidum et de materia auri, et coquimus cum nostro igne per direc− tum sicut decoquit sol aurum in ventre terrae. Et in effusione auri est necessarium bonum magisterium ut facias caputium sicut supra diximus, et mittas in furno, et cum duobus bar− chinis calefacias ut oportet cum carbone bono qui non statim redigatur in cinerem. Et dicam tibi de auro quod frustratur quomodo mollificatur, et dicemus de praeparatione multorum aurorum. Quando invenis aurum de hoc magisterio nimis acre scias quod habet hoc de multo igne, et quandoque propter oleum quod non mittunt ibi per directum. Sed detrimentum quod evenit propter oleum non est tantum quantum quod venit propter ignem et praeparationem de malo igne: praeparatur cum argento vivo et cum aqua et cum re frigida et humida quae intrat in magisterio. Et vide illud aurum quod est acre cum quo lapide opera− tum est: si cum capillis praepara cum argento vivo et aqua; si cum sanguine praepara cum sale armoniaco soluto et cum aqua; si cum ovis praepara cum aqua sola. Ubi audis dicere aquam scias quod est aqua lapidis. Et praeparabis hoc modo: | accipe de auro libram 1, argenti vivi mediam libram, sublima argentum vivum ter, indura, et solve usque redigatur ad 3 uncias; accipe de aqua capillorum 4 uncias, et bulliant ambo insimul, et proice ibi aurum, et mitte subtus stercus equinum per dies 8; trahe, et muta aquam, et similiter ita sit ibi per alios 8; et aufer de mercurio medietatem, et funde, et erit pulcrum et bonum ut aurum preciosum. Et quando vis praeparare aurum exarchi, praepara sicut dixi. Et aurum quod est confusum propter oleum prae− para in hunc modum: accipe libram 1 auri et proice ibi mediam libram aquae, et stet in stercore per dies 15; trahe, et funde, et erit pulcrum aurum. Et utilitates auri per medicinam iam dixi in libro corporis. Et naturas absconditas auri modo dicam, Deo volente. In auro sunt naturae ab− sconditae quae prosunt toxico, aut illi qui percussus est ferro, et pueris nascentibus, si quando natus fuerit puer teneat non timebit daemonem. Et si praegnans mulier biberit non abortabit. Si proiciant super ignem et faciant fumum fugiunt sortes. Si facias de eo pulverem et bibas cum vino valet ad ventrem. Et intellige.” Explicit capitulum septimum.

{Capitulum 8}

| Incipit capitulum octavum. “In hoc capitulo tractabo de argento et de eius virtutibus. Argentum dividitur in tres partes: argentum natu− rale, argentum nostri magisterii scilicet petrale, aut argentum quod faciunt per vim medicinarum. Et melius est de nostro lapide. Natura argenti est frigida et humida, et est factum de argento vivo multo et de pauco sulphure. Et totum argentum non est de una natura, quia natu− rale est magis frigidum quam est illud de nostro lapide, et illud de nostro lapide est magis frigidum quam est illud quod faciunt cum me− dicinis. Et si vis cognoscere si sit petrale [aut herbale] aut de nostro magiste− rio, modo dicam tibi: funde ad ignem et vide si minuat et vide si facit scoriam, si non minuat nec facit scoriam scias quod est de magisterio. Et ut breviter dicam, omne temptamentum quod facis auro, facias in argento. Et modo dicam tibi argentum quod faciunt de medicinis: accipe mercurium, et lava, et sublima bis vel ter, et si potes indurare indura. Et iam dixi tibi quomodo induratur, et dicam tibi adhuc: accipe de plumbo alcofoli 4 libras, et de stagno 4 libras, et de alio plumbo 4 libras, et de mercurio abluto et sublimato bis et assato 2 libras, et mitte 132 in olla ferrea quam fecisti ad modum | ovi perforata 3 foraminibus, et sit calida de fumo istorum. Et facies lutum illud per claudere ora de olla: accipe de terra magisterii mediam libram, et de cinere sextam partem librae, et de sale assato et pisato octavam partem librae, accipe de pilis quod sufficit, albumina ovorum quod sufficiant ad pastandum, et de arestibus lini pisatis et scisis mediam unciam, farinam triticeam cribellatam 1 unciam, pasta eam et sit rara, et expande super pannum; cum illo cooperi ora ollae. Et hoc lutum est de magisterio. Et mitte ollam intus in alutel postquam miseris plumbum et stagnum, et cooperi alutel ita sicut deberes aliquid sublimare, et mitte ignem multum ad minus per 15 horas ad magis per 24 horas. Trahe, et proice eum in salem armoniacum solutum et urinam puerorum, et mitte subtus ster− cus per 15 dies, et postea indura in hunc eundem modum; et accipe de calce cupri facta cum sale armoniaco libram 1, et lava cum bonis lava− mentis, et descende ipsum per botum barbatum quod fecisti cum sep− tem salibus, solve, et funde, et misce cum mercurio, et proice ibi pa− rum de aqua quantum est 1 uncia, et pone mediam unciam olei et 2 uncias terrae, et si vis non mittas ibi nihil de lapide nisi tantum mercu− rium et cuprum, et habebis argentum bene coloratum et bonum ad 133 operandum. Et hoc est melius magisterium, et hic liber est | melior aliis. Et hoc argentum cognoscitur in sonitu fusionis et nulla est diffe− rentia inter istud et naturale. Et quando vis fundere argentum ita funde sicut cuprum. Et fermen− tum quod mittis de argento sit sicut de auro, et de quali opere erit fermentum de tali opere opereris.” Explicit capitulum octavum.

{Capitulum 9}

Incipit capitulum nonum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de armacassida. Armacassida est multis modis: argentale, et de auro, plumbale, et de cupro, et de stagno. Et nulla istarum est necessa− ria huic nostro operi, sed melior est quae fit de auro. Si quis operatur peiorat magisterium suum, dico tibi quod non opereris de armacassida. Et dixi tibi de naturis corporum, et dicam tibi modo de medicinis.” Explicit capitulum nonum.

{Capitulum 10}

Incipit capitulum decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de plumbo alcofoli, quod est in multis maneriebus. Et non intrat in nostro magisterio nisi tantum ad indurandum mercurium. Sed prodens per alcofol ad oculos, sanat et curat quaedam quae fiunt in palpebris ad modum lenticulae, et auget visum.” Explicit capitulum decimum.

{Capitulum 11}

Incipit capitulum undecimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale alcali. Est herba quaedam, et abstrahunt inde succum et faciunt inde sal. Et dicitur sosa: et est viridis cum magno folio in longitudine medii palmi, spinosa multum. Faciunt foveam subtus terram et extrahunt succum de ea et implent foveam de illo succo; et illa est sosa, et color eius cinericius, levis, sed non multum perforata. Tingunt inde pannos, et cum aqua eius et cum aqua de gallis tingunt nigrum. Et sosa est calida et sicca, et non multum calida et multum sicca. Et miscent ad solvenda corpora cum aliis salibus, et per indurare, per mollire. Et est una de septem salibus quae intrant in hoc magisterio. Sed si vis dealbare fac in hunc modum: accipe de sosa libram et de urina puerorum libram, et pisa, et solve, et misce de aqua in duplum, et bulli cum aqua donec redigatur ad libram 1, et mitte de aqua. Et fac ita septies usque quo alba sit sicut sal gemma; et mitte ad ignem donec sit sicca, et serva, grana efficientur. Et alio modo dealbant sed ista est melior.” Explicit capitulum undecimum.

{Capitulum 12}

| Incipit capitulum duodecimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale nitro quod fit septem modis: unum quod afferunt de Sicilia, et de India, et de Egipto, et de Herminia, et de Xeduna, et de Andeluz, et de Alhodua. Et unumquodque istorum est calidum et siccum, et est ibi magis de siccitate quam de humiditate. Et est ibi sal de albo colore et de cinericio colore et de nigro et de rubeo et de viridi, et melior est albus. Quando frangitur apparet intus sicut petra ultra modum alba. Et solvunt cum fortitudine alterius salis, salis gemmae aut salis com− munis, et solutione cum multa aqua calida. Et sunt qui mittunt in urina puerorum distillata, et bulliunt per 3 dies ter in die, et mittunt subtus stercus, et dimittunt ibi per 8 dies, et totum hoc postquam pulverizabi− tur. Et sunt qui mittunt in aqua calida, et bulliunt, et mittunt subtus stercus per 8 dies postquam pulverizabitur. Et solvitur quocumque modo. Et sal nitri valet et prodest in multis, quia si vis fundere cuprum mitte de eo parum, et in aliis multis prodest. Et est de septem salibus. Diximus virtutes salis nitri.” Explicit capitulum duodecimum.

{Capitulum 13}

| Incipit <capitulum> tertium decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale gemma. Sal gemma est in multis modis: scilicet multum alba et de colore cineris et nigri coloris; et melior est alba. Natura eius calida et sicca, et sua siccitas multa. Et intrat multum in hoc magisterio et habet fortitudinem in ablutione et multis locis in magisterio, quia solvunt cum eo et indurant. Et est de septem salibus. Et si quis non habet de alio sale, manducat de eo. Et faciunt inde multa magisteria et quia longum est enumerare dimittimus, et dicemus quod pertinet ad magisterium: sal gemma lavat multum bene. Et solvunt eum in aqua.” Explicit capitulum tertium decimum.

{Capitulum 14}

Incipit capitulum quartum decimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de sale communi, quae est multis modis: scilicet de subtili et leviter induratur, et quae est grossa non teritur nisi ad molam, et quae est ad modum aquae non induratur. Melius de istis est quod leviter induratur et solvitur. Et modo dicemus quomodo intrat in hoc magisterio. Intrat sal commune in lavamentis et solutione et indu− rare. Si quis accipiat de communi sale, et misceat cum aqua et non cum alio, et | lavet inde quodlibet corpus, tantum valet ac si lavaret cum aliis salibus. Et dealbat corpus et lavat et mundat. Et si quis accipit de sale communi, et solvit cum aceto, et lavat cum eo mercurium, valet multum ad stringendum. Natura eius est calida et sicca. Et quod non induratur et est ad modum aquae est magis humidus quam alii sales; et quod induratur et existit siccum est magis siccum quam alii sales. Et est de septem salibus. Et nullum convivium est bonum sine ipso. Et in isto sale est magna virtus quia potest sublimari, sed parum; et combusta ad ignem potest commisceri cum terra magisterii. Et non possem valitudi− nem istius salis enumerare. Et mittunt de eo in furno ut teneat ipsum calidum; et si quis facit furnum cum barchinis per solvere [fundere], oportet ut mittat ibi de eo aliquid quia citius solvitur corpus. Et de isto sale solo faciunt pastam, et mittunt in medio mercurium, et ponunt in ollam ferream, et dant ei ignem cum fumo stagni et plumbi et plumbi alcofoli, et propter eum induratur mercurius. Et valitudines istius salis multae sunt et non possem dicere. De alio sale quod non induratur possumus operari sicut cum aliis in hoc magisterio, et cum aqua salsa fac tuum opus si non opus de eo. Et mercurium non laves cum aqua dulci quia aqua dulcis auget ei humiditatem et a|qua salsa facit ei per− dere humiditatem et facit eum prope spiritum. Quando audis nominare saphero in hoc libro, scias quod est aqua de septem salibus et volo tibi dicere aquam ubi solvuntur septem sales, et sunt quidam qui dicunt sapherum per aquam lapidis.” Explicit capitulum quartum decimum.

{Capitulum 15}

Incipit capitulum quintum decimum. Dixit Abuali Abincine: “Tractabo in hoc capitulo de vitreolo. Vitreol est multis modis: est vitreolum quod dicitur calcatar, aliud quod dicunt calcadiz, aliud quod dicunt calacant et mutat se secundum loca ubi se facit, et aliud quod dicunt ixfili et hoc est melius omnium. Et facit se album sicut sosa, sed non se solvit omnino, quia est terrenale. Et est de septem salibus. Et color eius est croceus et trahit ad nigredinem. Natura eius est calida et sicca, et calor non multus. Et intrat in hoc magisterio, sed non tantum sicut alii sales lavat; solvit. Alumen est duobus modis: Hiameni et magrani. Hiameni est album et stringit, et magrani est rubeum et non intrat in nostro magisterio. Hiameni intrat in multis locis et sunt in eo utilitates multae, quia mit− tunt in lavamento quia fortiter lavat et | bene, et in solutione et in sublimatione et in indurare et in mollificare et in incerare, et in multis magisteriis intrat. Et melius hoc alumen Hiameni quia est album et purum et lucidum, et efficitur per partes et in calidis locis. Natura eius calida et sicca. Et prodest ad tingendum pannos, et non est locus eius ut dicamus. Et est de subtili materia et est prope spiritus. Et baurac est sal currens, et est magis de subtili materia quam alii sales, et est naturalis sicut sal armoniacum. Natura eius calida et sicca. Baurac est in multis modis: baurac de pane, baurac de aqua, baurac de mena. Baurac solvitur. Et non intrat in hoc magisterio nisi baurac de mena, et est tantae fortitudinis quod albescit corpora et lavat et solvit et facit omne opus quod faciunt alii sales cum maiori fortitudine. Iam tractavi de omnibus salibus, sed dicam quid intelligunt per sales in magisterio: per sal nitrum terram, et quando dicit solutam dicit aquam, per sal alcali aquam, per sal gemma oleum, per sal commune terram, per vitreolum terram, per alumen oleum, per baurac ignem. Explicit capitulum quintum decimum. Modo incipiam tractare de spiritibus.”

{Capitulum 16}

| In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipio capitulum sextum decimum. Tractabo de spiritibus. Sulphur est de spiritibus, et est calidum et siccum et non habet multum caloris, sed frangit omnia corpora et facit pulverem et comburit, et sublimat se et ideo est spiri− tus. Et faciunt ex eo multas res, et non intrat in nostro magisterio nisi in calcem faciendo solis. Et monstrabo tibi ut semper habeas ab eo ignem: accipe de quatuor spiritibus de unoquoque 1 unciam, et de calce martis 2 uncias, et de lucernis 1 unciam, et de felle de hanoca mediam unciam, tere omnia et mole, et mitte subtus stercus equinum 50 dies; abstrahe, et tere, et cum aqua soluta de baurac misce, et pasta, et retro mitte subtus stercus per 30 dies; et abstrahe, et misce cum media uncia de felle anoca. Et habeas de cupro, et fac de eo circulum rotundum sicuti folium de foliis astro− labii, et unge de isto unguento in tantum quod nihil remaneat de un− guento siccando et ungendo, et postea incende eum cum igne; et ille ignis non extinguetur in sempiternum, et quanto | magis proiciant de aqua magis accendetur. Et non intelligas quod semper duret nisi tantum quantum fuerit pondus circuli, quod si feceris illud circulum de 2 un− ciis durabit per biennium. Et intellige. Et quando dicunt magistri “accipe sulphur et fac hoc et hoc”, scias quod sulphur non ingreditur in nostro magisterio, sed nominaverunt sulphur ad significandum lapidem eorum, sicut multi qui per lapidem suum dicunt auripigmentum et alii marcassidam et alii litargium et alii argentum vivum et alii maganice et alii hanoca et alii bestias dicunt. Et non dixerunt nisi ut absconderent magisterium. Et qui dicunt “accipe lapidem qui non est lapis, et sulphur quod non est sulphur, de auripig− mento quod non est auripigmentum”, non dicunt nisi ut abscondant magisterium. Et nullus illorum dilexit magis filium suum quam ego dilexi te, quia illi non curant de nominibus quia lapis eorum unus est. Et veniunt stulti et operantur sicut inveniunt in libris suis et non pos− sunt attingere ad perfectum, dicunt quia non est verum magisterium. Et quia dicebant quod philosophi erant mendaces et non erat verum magisterium ideo composui istum librum, et illuminavi caecos et aperui catenatos et intelligi feci quod non intelligebant et solvi ligatu− ras, et dixi tibi cum vir|tute Domini secretum philosophorum et eo− rum intentionem. Et ideo mando tibi quod librum istum nemini des nisi filio tuo, et filius tuus filio suo, et de generatione in generationem, et detur sapientioribus quia malum feci quod revelavi puritatem Do− mini. Ideo non reveles, quia dico in veritate quod nullus philosopho− rum cum aliis non fuerunt operati nisi cum sanguine et cum capillis et cum ovis, et hoc est secretum illorum, et hoc est sulphur eorum, et auripigmentum, litargium, marcassida, et magnicia, et hoc est aquila, et gallina eorum, et quaecumque nominaverunt hii sunt lapides eorum. Revelavi tibi secretum sapientiae, scias quod in die qua ista revelaveris, in ipsa die morieris, et si alii des nisi filiis tuis sapientioribus, tu et om− nis generatio tua propter hunc librum moriemini. Cum isto libro sis, et non recedat a te, et fac illum scribi de auro et absconde eum, et rogo Deum quod non moriaris per hunc librum. Et de sulphure faciunt multa magisteria: colorant argentum vivum et cum illo argento faciunt aurum, quia incorporant cum plumbo et fa− ciunt inde multa magisteria. Et sulphur est multis modis: scilicet citri− num et venit de India, et est aliud crocum cinericium et venit de Albu− haria, et est aliud cum colore cineris et illud dicunt aranici, et aliud quod venit de Burchena et illud est nigrum coloris; et melius i|storum est Indicus in hoc magisterio, et postea aranici. Et sulphur efficitur in locis multum calidis et in fontibus, et valet multis infirmitatibus. Et quando miscent cum auro vivo et mittunt super ignem efficitur rubei coloris. Et illud quod dicunt sulphur rubeum non est verum quia sul− phur rubeum non est in mundo, quia subtus terram est et nemo potest habere, ideo philosophi dicunt lapidem suum sulphur rubeum; et sunt qui vendunt in loco sulphuris rubei illud quod miscent cum argento vivo. Et mitte ad ignem et si accenditur bonum est, sin autem est de illo quod miscent cum argento vivo, quia argentum vivum tantam ei confert humiditatem quod non potest accendi.” Explicit capitulum sextum decimum.

{Capitulum 17}

Incipit capitulum decimum septimum. Dixit Abuali Abincine: “Tractabo in hoc capitulo de auripigmento. Auripigmentum est in multis modis: unum quod venit de Sicilia, et est aliud quod venit de Xeduna, et aliud quod venit de Albozam; et melius est quod venit de Alburchen de Sicilia. Et est aurei coloris per partes minutas; quando aperis ita lucidissimum quod vix potes cernere, et est de colore auri obrizi. Natura eius nimium calida et sicca, quia cremat, ideo ubi audis dicere “mitte de auripigmento” dico de igne et non de alio. Et | sunt qui terunt illud quod adducitur de Xeduna, et mittunt in alutel, et sublimant, et frangunt per partes, dicunt ipsum esse de Sicilia et non est bonum in hoc magisterio. Auripigmentum cremat corpora, et qui operatur per rationem mittit eis colorem, sed non prodest in hoc magi− sterio. Illa quae se sublimant sunt quatuor, et dicunt quod sunt spiritus et dicunt ea esse elementa: in multis libris nominant auripigmentum propter ignem, aut aurum vivum propter aquam, et sal armoniacum solutum pro aere, et sulphur propter terram, et quandoque nominant per sal armoniacum quod non sit solutum terram. Et nos nominamus eos spiritus, et non curamus de nominibus, magis curamus de utilitate. Intellige quomodo se nominent unum pro alio, et intellige praeparatio− nem lapidum. Et in auripigmento non habeo multum quod loquar, quia iam dixi tibi quomodo miscent eum per dare ignem. Sunt multi qui cum eo seducunt homines quia faciunt de eo colorem et miscent cum cupro, et quia est res falsa non dabo tibi.” Explicit capitulum decimum septimum.

{Capitulum 18}

Incipit capitulum decimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo | loquar de sale armoniaco. Sal armoniacum est in multis modis: unum quod venit de Egipto, aliud de India, aliud quod venit de Forperia. Oportet ut multum serves in sale armoniaco quod non acci− pias nigrum sal nec grossum nec aliud quod est fractum per partes minutas nec pulverizatum ad modum farinae. Et natura eius calida et sicca. Et primo melius est sal illud quod invenies partes grossas circum quaque cum oris album quando aperis invenitur intus album et tenue, et alii sales non proficiunt in hoc magisterio. Et hoc sal faciunt subli− mando de aqua et adducunt partes magnas. Et aliud sal armoniacum est quod fodiunt et frangunt per partes et sublimant eum, et dicunt quod de illo est et vendunt eum in similitudinem alterius. Differentia inter ea: primum est album ut diximus, et istud quando frangis invenies nigrum in medio. Et ita solvitur sal armoniacum: accipe butellum unum, et imple de sale armoniaco pulverizato, et bulli ad ignem, et solvitur tamen ut mittas parum de aqua in butello. Et faciunt multa magisteria de eo: per solvere, per lavare, per enmollir, et per endurezer, et sublimare corpora. Et est quidam modus auri quod non diximus in tractatu auri et est melior alio, et est illud quod invenitur in arena et coniungunt eum. Et aliud est quod nascitur ad modum herbae, de nocte lu|cet in die non videtur, superiactant in eo cinerem et colligunt eum, et ille qui con− iungit eum et mittit eum super salem armoniacum solutum, valet magis ad duplum et hoc est de meliori auro. Postquam locuti sumus in sale armoniaco et diximus suas valitudines sed fecimus transitum, dicemus adhuc parum ad indurandum mercu− rium: lava cum sale armoniaco soluto, et sublima eum bis cum sale armoniaco non soluto, et mitte eum in alcutia ad assandum, et misce cum cera in duplum – et sit cera bona et munda –, et mitte mercurium cum cera in olla ferrea; et habeat deorsum de fumis de plumbis et de stagno et indurescet, et da ignem ad magis per 24 horas, ad minus per 18 horas. Et omne corpus acre – de auro sive de argento – cum sale armo− niaco et stercore equino praeparatur. Et vide quod de nullo alio sale accipias nisi de illo de Egipto, quia alii non prodessent et non possent solvi sicut et iste. Algarani dicunt salem istum reviviscens mortuos et aliud vocant mortificans vivos, ideo ad indurandum mercurium magis valet peius quam bonum. Intellige.” Explicit capitulum decimum octa− vum.

{Capitulum 19}

Incipit capitulum decimum nonum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam tibi tres res. Accipe lapidem qui non est lapis et non est de naturis lapidum, et scin|de, et fac de eo spiritum et animam et corpus, et proice 1 super 20. Secunda, accipe de lapide qui est in mon− tibus, et mortifica, et iacta super medietatem corporis. Tertia, accipe de lapide naturali qui est perforatus – foetens invenies super stercora –, praepara, et fac de eo ignem et aquam et aerem et terram, et fac alexir et iacta 1 super 3 et super 30 et super 300 et super 3000 et super 30 000 et super 300 000 et super 300 000 000. Hic est numerus magistrorum. Modo dicam tibi pondera de praedictis tribus rebus: de prima 5, 7, 11, 21; de secunda 2, 4, 10, 40; de tertia 3, 6, 9, 18. Adhuc explanabo tibi pondera ista: 5 de quintis, et 7 de septimis, et 11 de undecimis, et 21 de vicesimis primis, habebis solem; 5 de quintis, 7 de septimis, et 11 de undecimis, habebis lunam. Accipe 10 et fac corpus. Vide, tam breviter tibi dixi et plane. Adhuc magis illuminabo te: accipe pondus et pondera 96 – haec est maior pars, et quandoque mittunt 93 – et pondera 48 et 24, et pondera 12 et 6, tolle 1 et remanent 25. Figura maiestatis: 3 in 4 et 4 in 2 et 2 in 3 et 5 in 1; terra, aer, aqua, et ignis, terra minus, aqua minus, aer minus, ignis magis.” Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam tibi de mercurio. Mercurius est in multis modis: naturalis, et de plumbo, et de stagno, et commix− tum. In hoc magisterio non est tibi necesse nisi naturalis quia alii non prodessent tibi, et si potes habere de mena bonum esset. Differentia inter illos: aurum vivum de mena quando accipis cinerem, et expuis in eo cinere, et mittis in mortario, et iactas ibi de mercurio, et teris, et perdes mercurium, et non invenies si forte non sublimes; et si est de plumbo aut de stagno aut de commixto non amittes sed semper vivet, et istud graviter induratur. Natura eius frigida et humida et sublimat se.” Dixit Abuzalemi ad Abuali patri suo: “Omne quod mihi dixisti usque modo intelligo, sed tu dixisti in diffinitionibus in principio libri quod totum corpus quod sublimatur magis est ibi de calore et de sicci− tate quam de alia re, et est de natura ignis et ideo sublimatur; et dixisti quod debet esse leve. Et dixisti quod aurum vivum sublimatur, et aurum vivum est frigidum et humidum, ergo quomodo sublimatur? Et est contrarius igni, quia ignis est calidus et iste frigidus, ignis est siccus et iste humidus, ignis est levis et iste ponderatus, ergo quomodo subli− matur, | quia sunt contraria?” Dixit Abuali Abincine: “Haec verba faciam tibi intelligere. Dixi tibi quod nullum corpus est ubi non sit de calore et siccitate et de frigiditate et humiditate, et in igne non est nisi calor et siccitas quia est elementum. Et de corpore non dicimus “istud est calidum aut frigidum”, sed quod est ibi magis de calore aut frigidi− tate, non quod non sit cum calore de frigiditate et cum frigiditate de calore et ita de siccitate et humiditate, sed illud quod magis est in cor− pore nominatur, et aliud est ibi absconditum quia fugit de suo contra− rio et quod est magis vincit quod est minus. Ideo aurum vivum dici− mus quod est frigidum et humidum et est ibi calor et siccitas, et quia est ibi magis frigiditas et humiditas, abscondit se calor et siccitas. Et quando mittunt in alutel et dant ei ignem, calefit, et exit calor abscon− ditus et vincit frigiditatem, et siccitas vincit humiditatem; et levitas non est nisi de calore et siccitate et pondus de frigiditate et humiditate, et postquam calefit et siccatur, facit se leve et ascendit.” Dixit Abuzalemi: “Ergo omne corpus quod est frigidum et humidum cum calefit debet ascendere?” Dixit Abuali: “Hoc faceret si esset de prima materia sicut aurum vivum.” | Dixit Abuzalemi: “Iam intellexi quod dixisti, modo fac me intelligere pondera praedicta et ita quaeram paulatim res quas non intellexi usque modo. – Haec est regula ponderum: 1, 2, 3, 4, 5 et sic usque ad 12, de 1 usque ad 12 ad lunam, de 1 usque ad 16 ad solem. Intellige hoc. – Intellexi quod mihi dixisti, pater, in ponderibus. Modo dic mihi, quomodo non ostendisti mihi, metallum quomodo efficitur. – Ideo non ostendi quia non est opus in hoc magisterio.” Dixit filius: “Quomodo non est opus in hoc magisterio, quia tu mihi dixisti quia quando non invenirem vitrum quod facerem cucurbitas de me− tallo ad distillandum?” Dixit Abuali: “Modo dicam tibi quomodo efficitur metallum. Metallum efficitur de cupro, de plumbo, et stagno: et cupro habeas 2 partes de uno, et 1 partem de alio. Modo revertamur ad argentum vivum. Argentum vivum quando se miscet cum cupro fu|git de eo quia est contrarius ei, quia cuprum est calidum et siccum et iste est frigidum et humidum; quando se sublimat aut se indurat revertitur calidum et siccum, et encorporat se cum cupro et diligit eum et defendit eum ut non comedat eum ignis et dealbat eum et facit eum argentum. Et hoc est quod dicunt magistri “Mitte pacem inter inimicos” vult dicere inter venerem vel martem et mercu− rium. Sunt quidam qui faciunt cum iove et mercurio sed magis valet nostrum. Et cum saturno et mercurio mitte pacem per ad solem. Et sunt qui indurant mercurium in olla terrea, et mittunt illam ollam in olla stagni et de plumbo soluto; et sunt qui accipiunt mercurium, et mittunt in olla plumbea, et solvunt stagnum et mittunt desuper; et sunt qui iactant mercurium cum plumbo et sublimant; et nulla istarum non est cum ratione. Intellige.” Explicit capitulum decimum nonum.

{Capitulum 20}

Incipit capitulum vicesimum. “Et loquar in hoc capitulo de capillis. Natura illorum frigida et sicca, et intrant in hoc magisterio. Si quis dividat eos per quatuor partes, aqua illorum indurat mercurium. Capilli sunt in multis modis: de homine grandi, de parvo, de mediocri, de bestiis; sed de bestiis non intrant in hoc magisterio, nisi | ibi de pilis hominum qui sunt de colera nigra, de colera citrina, et de flegmate, et de sanguine. Et capilli qui intrant in magisterio ad habendum lapidem sunt de iuvenibus de 13 annis qui sunt de sanguine et de quatuor hu− moribus. Et fumus capillorum reddit cuprum de colore auri. Valitudi− nes eorum multae sunt, quia faciunt de eis per ad bot barbat mixti tantum cum terra magisterii. Intellige.” Explicit capitulum vicesimum.

{Capitulum 21}

Incipit capitulum vicesimum primum. “In hoc capitulo tractabo de urina. Et in magisterio non intrat nisi urina puerorum, et distillant eam sicut aquam rosaceam. Et est bona ad lavandum et solvendum et indu− randum et mollificandum et encerandum et primum ad lavandum. Et postea, postquam incepi loqui de superfluitate, loquar omnino de superfluitate hominis. Stercus hominis est calidum et siccum sicut urina, sed mutatur ista superfluitas secundum commestionem hominis, quandoque calidum quandoque minus calidum: quia urina febricitan− tium de febre acuta non est talis qualis est de aegritudine quam dicunt diabeta, et non est talis illorum qui comedunt piper et cepas, et perma− nent ad solem et faciunt aliquod opus, qualis est illorum qui comedunt bertolacas et lactucas, et habent frigus et non operantur; et ita mutatur stercus eorum. Sed tu scias pro veritate quia non dicimus hoc nisi de rebus | mediocribus inter caliditatem et frigiditatem et siccitatem et humiditatem, et mediocris est calidus et siccus. Dicunt quidam quod stercus est lapis et mentiuntur quia non est, sed intrat in magisterio in lavar et sublimar et indurar et in mollificar et in mortificar postquam est siccum. In spermate hominis iam dixi tibi, et docui quomodo colligeres et acciperes eius valitudines in tractatu suo. Adhuc dicam tibi de sudore hominis. Qui colligit et miscet cum salibus, adiuvat multum ad deal− bandum cuprum. Et in hoc modo collige: accipe fustes de buxo, et fac ad modum cultri, et quando sudat, quis radit et servat.” Explicit capitu− lum vicesimum primum.

{Capitulum 22}

Incipit capitulum vicesimum secundum. ”In hoc capitulo tractabo de ovis. Ova sunt de multis volatilibus: de gallinis, de anseribus, et de perdicibus, de aquilis, de corvis, de anatibus, de griffio. Nulla istorum intrant in magisterio nisi de gallinis. Natura illorum est temperata. Meliora sunt ova de gallinis quae permanent cum gallo, et sine gallo non intrant in hoc magisterio. Explicit capitulum vicesimum secun− dum. Sed dico tibi quod non accipias de ovis quae sunt 8 dierum.”

{Capitulum 23}

Incipit capitulum vicesimum tertium. ”In hoc capitulo tractabo de sanguine. Et fit multis modis. Natura eius calida et humi|da. Et sanguis de bestiis, de volatilibus, sanguis de piscibus, et sanguis hominum; et nullus alius intrat in hoc magisterio nisi de hominibus. Et sanguis ho− minum non est aequalis, quia quidam abstrahunt sibi sanguinem et vivunt, et quidam moriuntur sicut percussus, aut iugulatus, aut fleboto− matus. Satis locutus sum de sanguine. Melior sanguis de iuvenibus usque ad 20 annos.” Explicit capitulum vicesimum tertium.

{Capitulum 24}

Incipit capitulum vicesimum quartum. “In hoc capitulo tractabo de vitro. Vitrum est multis modis: naturale, herbale, aut de argento, et de auro, de cupro. Et videtur secundum quod est prima natura vitri calida et sicca, secunda frigida et humida. Vitrum intrat in nostro magisterio ad servandas multas res et ad distillandum et coquendum et subliman− dum et multis aliis magisteriis quae numerare non possumus. Et melius illorum naturale est et de Elherachi et Albordali et Adteegandi quia numquam coquitur in istis locis vitrum nisi ibi homo assatur. Et non debes accipere de nimis cocto nec de nimis crudo, nec de herbale. Inter herbale et Halharachi non est differentia, inter Halharachi et isti alii qui fiunt super ignem non est differentia. Quia nota est notitia tua, sic si est multum coctum aut | parum aut mediocriter temptabis ita: habe de sanguine columbi aut de sanguine yrundinum aut passerum de portali et iacta sanguinem super ignem, et vitrum recipiat fumum ita ut frangatur; si se facit nigrum scias quod multum est coctum, si vertat ad albedinem scias quod est crudum, si fit rubeum scias quod est coctum et bonum. Et ista temptamenta non sunt nisi in vitro Alharach, ante− quam cadat ibi aqua, aut in vitro Cichilli, non propter aliud nisi quod coquitur cum rebus vivis. Istud temptamentum est corporale, modo dicam tibi temptamentum spiritale. Tu scis quod dicit musica quia voces sunt duodecim, et unaquaeque illarum dividitur in multas partes talis est quod est alexir, almagne, et alibem, et alhanzar, et albenzar, et harin aharra minalcaf; et scias quod azer habet sonum altum, albane habet sonum sed non altum, alibem habet sonum latum, alanzar habet sonum longum. De vitro quod est bonum accipe. Explicit capitulum vicesimum quartum. Sed antequam incipiam aliud, explanabo tibi in quo permanent medicinae. | Cuprum in quo vis permanet, plumbum similiter, sta− gnum similiter, auricalcum latonem similiter, metallum similiter, fer−v rum similiter, aurum similiter, argentum similiter, marcassida similiter, plumbum alcofoli similiter. Alcali quod non est solutum sit ubi vult, et quod est solutum et ita quod sit album in metallo, et quando perfecero hoc capitulum explanabo de unoquoque. Sal nitrum est necesse quod serves in ordeo, si autem sit solutum mitte in vitro et sit sub terra. Sal gemma non solutum sit ubicumque vis, solutum sit in cinere. Sal commune sicut ceteri sales. Vitriolum sit ubi vult. Baurac quod non est solutum sit in corio ligato, quod est solutum sit in vitro subtus terra. Sulphur quod est sublimatum sit in vitro subtus stercus, quod non est sublimatum ubi vult. | Auripigmentum quod est sublimatum sit in vitro subtus stercus, quod non est sublimatum in pixida lignea. Sal armoniacum quod est sanum mitte ubi vis, sublimatum in vitro, solu− tum in metallo, pulvis eius in corio sit ligatus. Aurum vivum crudum in vase terreo vitreato, aurum vivum combustum similiter, sublimatum in vitro, induratum in metallo, solutum in vitro, induratum secunda vice in vitro, et scias quod hoc quod servatur in vitro magis valet aliis. Pilos quando sunt remolliti in salibus debes servare in vitro aut in me− tallo, et quando vis eos dividere per quatuor elementa habeas aquam, ignem, aerem, terram unumquodque in partem: ignem mitte in vitro, aquam in metallo, aerem in vase terrae vitreato, terram ligatam in panno lineo in vitro, et ista quatuor elementa permaneant subtus ster− cus, et quomodo dixi ita facies. Urinam non teneas nisi in vitro aut in metallo. Ova divisa per quatuor elementa, aerem, ignem, terram et aquam: aqua et ignis sint in vitro, aer in metallo, terra in vase terrae vitreato. | Sanguis quando est collectus sit in metallo, quando divisus est per quatuor elementa ista: aer, ignis, et aqua in vitro, terra in panno lineo. Modo dicam tibi quod mercurius quando se sublimat in vasis de metallo valet minus, quando se sublimat in vasis de terra vitreatis valet magis, et ita dico tibi de omnibus rebus quae se sublimant. Et intellige quae dixi unumquodque in sua porta, et intelliges magnam rem de magisterio.” Explicit capitulum vicesimum quartum.

{Capitulum 25}

Incipit capitulum vicesimum quintum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de panno lineo. In hoc magisterio intrat pannus lineus primus et grossus de stupa et de lino, quia nullum alutel pones ad ignem nisi fundus eius sit coopertus de terra magisterii et de panno lineo. Et quando sublimas mercurium aut aliud necesse est ut cooperia− tur vas et foramina et orae de panno et terra magisterii. Et quando induras necesse est ut pannis lineis cooperiantur orae vasis. Et sic de omnibus vasis. Et ita est necesse ad colandum mercurium et omne aliud. Et est necesse ad cooperiendum ad solem, ad umbram. Et quod est primum est necesse per servare om|nes pulveres, et quod est gros− sum est necesse ad extergendum. Et linum est frigidum et humidum, et facit se in loco aquoso. Natura eius grossa, et ad omne hoc quod dixi est necessarium. Sed de suis arestis ponderatis intrant in luto faciendo magisterii et in multis aliis rebus.” Explicit capitulum vicesimum quin− tum.

{Capitulum 26}

Incipit capitulum vicesimum sextum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de stercore equino. Nullum aliud est opus tibi nisi equinum, natura eius calida et sicca, et est magis primum omnibus aliis et est magis calidum. Et est necesse in hoc magisterio in multis rebus: per lavar, per solvere, per indurescere, et in mollificare, et ence− rare, et in multis aliis. Et per ad fermentum et stercus hominis esset bonum in hoc magisterio. Sed quando tu vis praeparare stercus equi− num, quando mittis 30 cargas de stercore equi mitte 1 de sale, et ita mitte in magisterio. Et sunt in eo multae utilitates per ad mercurium indurandum et mollificandum et solvendum et sic in omnibus corpori− bus et spiritibus. Et multa possemus dicere de stercore sed longum est, breviter dico.” Explicit capitulum vicesimum sextum.

{Capitulum 27}

Incipit capitulum vicesimum septimum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de aceto. Natura eius frigida et sicca. Et intrat in hoc magisterio in multis rebus: in solvere, in lavare, <in> indurare, in mollificare, in encerare, in magno lavamento faciendo, et in magis de hoc magisterio. Et est necesse ut servetur in vase vitreo et non alibi. Et non possum tibi dicere multa de aceto.” Dixit Abuzalemi patri suo: “Pater, cur intrant res frigidae et siccae et calidae et humidae ad indurandum et mollificandum?” Respondet pater: “Si tu intelligeres subtilitates medicinarum non diceres hoc, quia res calida et sicca cum sua siccitate indurescit et cum suo calore mollifi− cat, res frigida et sicca cum sua siccitate indurescit, cum sua frigiditate solvit. Et sic fit de istis rebus sicut dixi: et stercus cum suo calore et subtilitate solvit et propter suam siccitatem indurescit. Et in loco aquae si tu pastares terram magisterii cum aceto magis valeret.” Explicit capi− tulum vicesimum septimum.

{Capitulum 27}

Incipit capitulum vicesimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo tractabo de multis rebus de quibus locutus sum. Primo dicam de atorongis. Semen eorum in multis locis intrat in loco aceti, et est humidum sed parum intrat in hoc magisterio. Sed quia volumus quod liber noster perfecte impleretur ideo diximus. Ego iam dixi tibi de cupro. Cuprum est necesse ut solvatur cum fortitudine barchinorum et cum magno igne. Et in vasibus in quibus solvatur faciet se multum vitrum; non frangas vasa illa sed serva, sed quando accipis ea cum forcipibus paulatim accipe. Signa solutionis eius est quando fervet et videbis quod flamma ignis ascendit de eo de indico colore. Quando vis proicere non super terram grossam sed super cine− rem subtilem multum. Et in plumbo non est tibi necesse magnum magisterium, nec in stagno. De alatone habes necesse magnam fortitu− dinem ignis sicut in cupro, et cito proice quia non durat calor suus. Metallum est leve ad solvendum et durat multum calor suus. | Ferrum non solvitur. Aurum solvitur bene. Argentum graviter solvitur. Arma− cassida non est necessaria. Plumbum alcofoli non solvitur. Sal alcali solvitur et sal nitrum et sal gemma et sal commune. Vitreolum non solvitur nec baurac. Sulphur se sublimat et auripigmentum. Sal armo− niacum se sublimat et solvitur. Aurum vivum se sublimat. Pili se divi− dunt. Urina se distillat. Ova se dividunt. Sanguis se dividit. Vitrum se solvit. Pannus se comburit. Stercus deterioratur. Acetum est necesse quod sit acerrimum. Vide et intellige et operare quod est de magisterio. Tempta res et vide sicut sunt. Explicit capitulum vicesimum octavum cum impletione de dictione quintae. Sed antequam incipiam sextam, dicam tibi praecepta bona.” | Dixit Abuali filio suo: “Haec praecepta tene et non dimittas. Quando accumbis in lectulo tuo dic ea. Primum opus, terra. Secun− dum opus, facere clibanum. Tertium opus, facere vasa quaecumque tibi sunt necessaria: de vitro, de metallo, de terra, et fac multa de eis. Quartum opus, habe de septem salibus, et comburas et solvas et teras, combustum quod necesse fuerit, solutum similiter, pulverizatum simili− ter. Quintum opus, quod habeas de sex qui se elongant et opereris de illis, unumquemque per suum magisterium, et non sis sine illis lavatis, calcinatis, et aliter iterum lavatis, induratis, mollificatis, et enceratis. Et semper habeas de eis quocumque modo de quatuor qui se sublimant, habeas pulverem induratum. Et tres lapides habeas divisos per quatuor elementa unumquodque singulariter, et de stercore equino, et de aceto habeas, et cum omnia haec habebis, plene habebis, et non sis sine his.”

{DICTIO 6}

| In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipio dictionem 176 sextam, et loquar qualiter debes operari et praeparare cor|pora. Et sunt ibi 33 capitula: de lavar et de calce faciendo et de omni praeparamento corporum et de medicinis et de spiritibus. Et antequam incipiam dicere docebo te facere ollas et furnos et vasa quae sunt necessaria, qualia debent esse, et modos earum. Et incipio cum virtute Domini. Quando tu vis lavare corpus quodlibet necesse est quod vas sit de metallo ad modum baciae, latum ut bene possis agitare. Et necesse est habere in hoc magnas divitias unde facias et perficias opus, ollas in suum modum, et furnos in suum modum, et unumquo− dque in suum modum. Furnum ad calcinandum facies ita: in longitu− dine sit 4 palmarum, in latitudine 2, et 3 in altitudine; in longitudine habeat duo foramina ita quod fumus sive flamma ascendat per ea et ollas possunt ibi mittere, et foramen unde ignis mittitur sit latum ita tamen ut ignis attingat ad ollas. Hic furnus est per faciendum calcem et ad sublimandum. Modo dicam tibi furnum distillationis: fac furnum in longitudine 5 palmorum, et 3 in latitudine, et in altitudine palmorum 4; et mittes in medio lenam primam quam ignis consumere non possit; et facies foramen subtus lenam unde magnum mittas ignem, et mittas super lenam tres cucurbitas de metallo. Et quando vis stillare urinam puerorum aut salem armoniacum, mittes super cucurbitas cooperto− 177 rium cum alembic. Et si vis corpora sublimare erunt si|ne alembic, sed propter mercurium <non> sit alutel de metallo. Ollas quas debes facere per ad calcem sint in hunc modum: sint quadratae et coctae de terra rubea, non sint multum grandes; facies oras magnas; quod possint fir− mari per ipsas in furno, et magis sint ollae latae in fundo quam in supe− riori parte. Et multas fac de eis. Modo dicam tibi furnum ubi divides lapides per quatuor elementa: fac furnum 30 palmorum in longitudine, in latitudine palmorum 6, et 3 in altitudine. Et fac eum de lenis, et fac orellas super lenas in altitudine palmi et medii, et ipsae orellae sint apertae a parte inferiori et clausae desuper. Et mittes ibi cucurbitas , et inter cucurbitam et cucurbitam palmus 1, una ut porrigat os ad orellas et ex alia parte alia vel aliae similiter; et imples quod est vacuum inter utrumque de cinere. Et mitte ignem a parte inferiori, et distillabi− tur. Sed habeas vasa de metallo ad modum de ferrata per solvere et servare rem solutam et enceratam. Et alutelos quos facies debes facere in multis modis: parvos, magnos, cum amplis oris et strictis, sed maior pars illorum debet esse cum amplis oris ideo quod quicquid ibi subli− matur omnino sublimetur. Intellige.” Dictio sexta.

{Capitulum 1}

Incipit capitulum primum de sexta dictione. Dixit Abuali Abin− cine: “In hoc capitulo tractabo de ablutione cupri. Ideo abluitur cu− prum ut mundetur ab immunditiis. Et accipe illud cuprum quod non− dum fuit operatum ideo quia nondum recipit immunditiam, et sicut dixi melius accipias cum signis quae tibi dixi. Et funde eum ter, et frange eum per partes in grossitudine morabunt et de 2 morabunt, et bulli eum in sale communi et in aceto per 3 dies et in urina puerorum per diem 1. Et vide quia quando erit bullitum quod abstrahas quia si non, fieret viride propter fortitudinem aceti aut propter fortitudinem salis aut propter fortitudinem urinae, et terge eum cum panno lineo, et sit bene mundatum. Et ita facies quotiens bullies et quotiens iacies in urina puerorum. Et scias quod lavamentum de cupro non est propter aliud nisi ut mundetur ab immunditia sua. Et cuprum levius potest operari in ar− gentum quam alia corpora. Et ideo dicam tibi lavamentum per ad corpus et per ad fermentum et per ad argentum. Et mutabo lavationes in ponderibus et in speciebus non propter aliud nisi ad subtilian|dum sensum puerorum. Accipe de cupro 3 libras, et de sale armoniaco libram semis, de sale communi similiter, de aceto libram, solve sales et misce cum aceto et libra 1 de urina puerorum, et bulli per dies 4 et quater in die sicut docui te. Et hoc est per ad corpus. Aliud lavamentum. Accipe de cupro 5 libras, semen attorongis 2 uncias, sal gemma 2 libras, aceto 1 libram, aqua salsa 1 libram, solve sales in ista aqua, et commisce totum et bulli per biduum, et unaqua− que die terge fortiter sicut dixi. Hoc est per ad fermentum. Hoc lavamentum quod modo dicam tibi est melius aliis. Accipe de cupro 4 libras, lava cum aceto bis in die et pone ibi de sale minuto, et lava eum cum urina puerorum, et terge cum lana. Non dico tibi ista lavamenta quod tu facias de istis aliquod lava− mentum simplex nisi ubi misceas medicinas unius lavamenti cum me− dicinis alterius lavamenti, ut sit lavamentum compositum secundum tuum arbitrium. Nec omnes ponas quas dico nec omnes dimittas, et ponderes cum tuo sensu, | quia ista lavamenta sunt sicut verba, non quod tu simpliciter opereris de eis. Lavamentum ad cuprum. Solve sal nitrum libram 1, accipe acetum 2 libras, urina puerorum distillata mediam libram, de cupro 5 libras, bulli per 3 dies ter in die. Et deinceps sufficiant tibi lavamenta quia satis dixi tibi, et per teme− tipsum operare. Dixi tibi quia magnam subtilitatem est in hoc opere, et est necesse habere subtilem sensum et magnas divitias illi qui ex hoc opere operatur, quia debet praeparare corpora ita quod quando spiritus coniunguntur cum eis nullam inveniant immunditiam. In ipsa hora est sponsalitium bonum – quia non est sponsalitium sine fermento – quando bene conveniunt coniunx et uxor et si non fugit unus ab alio; et si frangit unusquisque sociam suam, et hoc non est bonum sponsali− tium. Sed quando vis fermentare vide quod non misceas opus petrae cum alia petra, et misce bene petram cum fermento ut totum sit fermentum. In alexir lunae si vis illum facere ad cuprum, fac ita: mitte ibi terram, aquam et aer, et aurum vivum, et fermentum lunae, et calcem cupri bene praeparatam, et totum commisce et haec est alexir lunae. Quando vis proicere super | corpus, lava corpus, et fac illud calcem, et praepara eum, quia melius conveniet in eo, sine eo satis conveniret hoc. Quando iaciunt, iaciunt fermentum postea alexir et postea fermentum. Ad alexir solis mitte ignem, aer, aquam et terram, et aurum vivum rubeum, et fermentum solis, et calcem de plumbo praeparatam – tamen si est corpus de plumbo, sin autem mitte de quocumque corpore vis super illud corpus maius –, et commisce totum; et habe de plumbo abluto et factam calcem et praeparatam, et iacta desuper de alexir et de fermento. Et de alexir non ideo hoc dico quod non iungeretur si non esset ablutum.” Dixit Abuzalemi ad Abuali: “Dicis mihi verba quae non possum intelligere, quia in alio loco dicis “mitte fermentum in alexir” et dicis “iacta alexir postea fermentum postea alexir”, ergo ego quomodo potero abstrahere fermentum de alexir postquam commix− tum fuerit?” Dixit pater: “Si ita intelligas de cetero in his quae tibi locutus fuero, tibi melius esset quod numquam videres librum istum. Et non dixi tibi quod [non] intelligeres lavamenta et calces ad praepa− randum simpliciter, sed dixi tibi per verbum quod tu misceas unum lavamentum vel calcem cum alia et ponderes eas cum tuo sensu. Et quando dico tibi quod misceas fermentum cum alexir, facere debes quia alexir non est aliud nisi res mixta de corpore minori et spiritibus et fermento, non | quod alexir sit in partem et fermentum in partem. Et hoc quod dixi tibi “iacta alexir postea fermentum postea alexir”, dixi tibi propter hoc quod quando habeas elementa in partem et fermentum in aliam partem et calcem illius corporis cum mercurio in aliam par− tem, ideo dixi tibi “iacta calcem cum mercurio, iacta fermentum super maius corpus” ut iactares fermentum; et quando dixi tibi ut iactares alexir dixi tibi quod iactares quatuor elementa. – Ergo verbum tuum est quod habet necesse in alexir calcem prae− paratam de quocumque corpore sit, et super illud corpus proicient illud alexir et erit calx illa spiritus.” Dixit Abuali: “Verum est quod ita dixi tibi.” Dixit filius: “Quae differentiae erunt inter illas et quae magis valebit? Aut illa in qua mixtum est alexir cum fermento et mercurio et calce, aut ille qui non est mixtum sed mercurius est in parte et calx et fermentum in parte et alexir in parte?” Dixit Abuali: “Ego dicam tibi differentiam quae est inter illos et quae magis valebit. Primum alexir potes lavare in omnibus rebus quia est confectum de omnibus medici− nis, et bene potes comedere, et secundum non potes lavare nisi in tribus rebus, et est sicut species electuarii quando sunt pulverizatae, quia quando vis conficere, primum iactas unam postea aliam postea tertiam | et conficis totas simul. Et de prima alexir proicies super quodvis corpus et venies ad illud quod optas, et si proicias pulverem de uno solo et non de alio, nihil valet. Et ideo verum est quia magis valet electuarium confectum quam illud quod non est confectum, et magis valet quando est confectum et comedis quam quando est tantum pul− verizatum. Sed feci istud secundum electuarium propter subtiliandum sensum tuum et quod homines habeant de unoquoque modo. Intellige, et Deus concedat tibi cor. Intellige. Sed tu scis quia iustum esset quod nihil dicerem tibi quia multotiens dehonestasti me et voluisti percutere me, sed ego dilexi te sicut bonus pater dilexit bonum filium. Ideo dicam tibi quantum vivit alexir cum subtilitate magna et dicam tibi perfecte. In alexir solis intrant septem res: aer et aqua, ignis et terra, fermentum solis, et calx de quocumque corpore sit, et mercurius rubefactus. Modo dicam tibi quantum debet vivere et ideo dicam tibi quia nusquam invenires librum istum, quia multi philosophi fuerunt ante me et locuti fuerunt de hoc opere et ego explanavi et melioravi quod ipsi locuti fuerunt et ideo feci librum istum, et istum vi|debis et leges. Ideo quia lapis hominis intrat in hoc magisterio et vita hominis de 83 annis usque ad 120, plus est 120, mi− nus 83. Et quia fermentum solis durat in aeternum, non diximus de vita eius. Verum est quod mercurius durat 90 annos, sicut Aristoteles et Abimezer magister noster dixerunt in libro post naturam, quia miserunt unicuique corpori vitam suam: miserunt homini 120, et mercurio 90, plumbo 65, cupro 50, stagno 63, gallinis 3, gallo 12, equo 21 – et ad minus 12 –, ad linum 13 – et plus 23. Modo dicam tibi planius: homo usque ad 50 annos crescit in totis viribus suis et in corpore suo usque ad 24; equus crescit viribus suis usque ad 12 annos et in corpore suo usque ad 5; gallina <crescit in viribus suis> usque ad 18 menses, in corpore suo usque ad 9 menses; linum crescit in <viribus suis usque ad> 4 menses, et in corpore suo 3 menses. Et quia vita hominis est 120 annos, ergo lapis hominis debet vivere 120 annos. Et ideo quia sol durat omni tempore, non auget in eo nec minuit. Et cuprum durat 65, et sunt inter petram et cuprum 185 annos. Mercurius vivit 50 annos, et sunt inter cuprum et petram et mercurium 235 annos. Minuit in combustione ignis 25 dies et | 25 horas et totidem puncti et totidem secundi et totidem tertii et totidem quarti et totidem quinti et totidem sexti et ita usque non habet finem. Minuit in statione solis 3 menses et 3 dies et 3 horas et 3 puncti et 3 secundi et 3 tertii et 3 quarti et 3 quinti et sic usque non habet finem. Minuit in statione aeris 32 annos, 32 menses, 32 dies, 32 horas, 32 puncti, 32 secundi, 32 tertii, 32 quarti et sic usque non habet finem. Ergo vita de alexir solis est 121 annum et dimidium et 3 dies et quartam partem diei. Circulus solis est parvus in 1 anno minus 3 dies et quartam partem diei, et cursus suus medius 28 annos, et cursus suus grandis 69 et dimidius, et magis grandis 1500 annos. Adiunge super primum et sunt 1800 annos, ergo alexir solis vivit 1800 annos. Et annus est de 364 diebus et quartum diei et 25 puncti et 50 secundi; et mensis est de 30 diebus <et quartum diei> et 4 horis et 55 punctis et 59 secundis; et dies est de 24 horis; hora secundum astronomiam 60 punctis, et secundum philosophos 1080; et punctus est de 60 secundis; et secundus de 60 tertiis; et tertius de 60 quartis, et sic usque non habet finem. | Iam scis vitam de alexir solis per magnam subtilitatem et magnum ingenium, modo dicam tibi de alexir lunae. Vita lunae est minor quam vita solis quantum minor est cursus. Cursus eius minimus est de 29 diebus et dimidium et 2 partes de hora et 73 punctis, cursus maior 19 annis, cursus maximus 1320 annis. Ergo vita eius est postquam augeamus ibi vitam lapidum 1525 annis. Annus lunae est de diebus et 8 horis et de 876 punctis – et de 1800 punctis in hora. Et mensis eius est de 29 diebus et dimidium et 2 partibus horis et de 74 punctis. Modo dicemus quantum durant lapides postquam abscinduntur de loco suo. Herbalis durat 30 annos quando dividitur per quatuor ele− menta; et antequam dividatur per quatuor elementa usque ad 6 ebdo− madas operare eam, et deinceps non quia non esset utilis. Vitalis post− quam abstraxeris de loco suo et antequam dividas per quatuor ele− menta, est vita eius 15 dies, et deinceps non opereris de ea quia nihil valeret; et quando | dividitur per quatuor elementa est vita eius 12 annorum. Lapis naturalis usque ad 1 mensem antequam dividatur per quatuor elementa durat; et quando dividitur est vita eius 15 annorum. Modo dicam tibi de aquis. Aqua petrae herbalis durat 4 annos, aer eius 8 annos, ignis eius 15 annos, terra eius 3 annos, et sunt 30 anni. Aqua lapidis animalis durat 3 annos, aer eius 4 annos, ignis eius 5 annos, terra eius non mittitur in numerum, et sunt 12 anni. Aqua lapidis naturalis durat 3 annos et dimidium, aer eius 4 annos et dimidium, terra eius 7 annos, ignis eius non enumeratur, et sunt 15 anni. Et de hora in antea quando mittis opus tuum subtus stercus, ab illa in antea incipis ope− rari.” Dixit Abuzalemi patri suo: “Refecisti me quia dixisti mihi vitam de alexiris. Modo si placet dic mihi vitam aliarum rerum.” Respondet pater filio suo et dixit: “Scias quod vita cal|cis cupri est 25 anni, et sublimata 50 anni, et subtus stercus 3 anni. Et quando facis calcem, cum statim operata fuerit confestim mitte subtus stercus: fac foveas subtus terram in profundum palmum et medium, et mitte in fundo eius stercus equinum, et accipe pannum lineum et firma eum super os foveae ut non cadat ibi pulvis aut aliquid aliud; et quando aliquid vol− ueris ibi mittere, mitte sed bene cooperi de panno illo. Et sunt qui cooperiunt vas suum cum panno lineo et mittunt in fovea. Et vita plumbi calcinati est 12 annorum, et sublimati 40 annorum, et subtus stercus 4 annorum. Vita salis armoniaci soluti 4 annorum, vita urinae puerorum solutae 1 anni, vita stercoris equini 3 annorum in hora qua incipit operari. Et scias quod vita istarum rerum est quod tu cognoscas in eis totum peioramentum, sed natura peioratur in eis.” Dixit Abuali ad Abuzalemi: “Tu occidisti puerum tuum et non dixisti mihi, et fecisti transitum per viam et ducebas eum, et abstraxisti ab eo sanguinem humorem. Et ideo dico tibi quod debes bibere de sanguine in die 3 uncias, et de nocte unciam et mediam: in mane 1 unciam, ad medium diem 2 uncias, et de prima nocte 1 unciam, et in media nocte mediam unciam. Dealba mer|curium et indura – hic dixi tibi magnum mendacium –, et habebis bonum argentum.” Explicit capitulum primum de dictione sexta.

{Capitulum 2}

Incipit secundum capitulum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capi− tulo dicam tibi de calce cupri. Et antequam in hoc incipiam dicere, dicam tibi magnum magisterium: cur faciunt calces et cur lavant et cur sublimant. Dixi tibi cur lavant: primam lavationem faciunt scilicet per auferre immunditiam suam. Calcem faciunt ut reddant in naturam suam pristinam et ut reddant de natura in naturam, ut allevietur et colligit ibi combustionem. Et de corpore minori debes facere calcem et lavare et sublimare et totum praeparare. Modo dicam tibi: divide cor− pus tuum ab anima tua. Dicam tibi de calcibus. Calx subintelligitur pulverem et est verbum Graecorum, et secundum aliam linguam calx intelligitur confusio; magis valet intelligere confusionem quam pulve− rem. Ad alexir solis per ad fermentum, accipe de calce hoc modo facta. Accipe cuprum, et frange per partes in grossitudine 3 vel 4 morabunt, et fac tabulas ex eo in latitudine 3 digitorum, in longitudine 6, et facies ollam in eundem modum; et accipe de auripigmento pulverizato et sublimato et de sulphure pulverizato et sublimato de utroque pon|dera aequalia – et accipe de cupro 4 libras, et de sulphure et auripigmento 1 libram. Mitte de pulvere subtus tabulam in fundo ollae et super tabu− lam de eodem pulvere, et ita facies per omnes tabulas usque abundet. Et cooperi ollam cum coopertorio suo et terra magisterii, et mitte in furno calcis et da ignem magis per 18 horas, minus per 12. Et tu debes aspicere calcem cum istis temporibus quae tibi dedimus et dabimus, et si non est bene cocta quod iterum recoquas, et si est multum cocta quod praepares sicut nos tibi dicemus. Signa uniuscuius− que aeris si bene sit coctum sunt haec. Haec signa philosophorum. Accipe cuprum quod putas calcem esse in manu – et ideo dico tibi “putas” quia non cognoscis illud bene, quia hoc esse quod putat homo bene non scit – et preme cum duabus manibus, et si cito frangatur et sit nigrum <in> fractura est coctum nimium, et si tarde frangatur et ru− beum sit in fractura est bonum. Signum aliud. Accipe de eo, et terge, et frica cum eo unguem, et si rubescat unguis est bonum et non reco− quas eum, et si vides quod frangatur et sonitum faciat, remansit in eo parum ad coquendum. Et quando vis eum recoquere, hoc modo facias. Pulverem | quem fecisti divide in 8 partes, et octavam partem ibi mitte de eodem pulvere quem fecisti, et postea recoque ad magis per 8 horas, ad minus per 6 horas. Ad fermentum solis. Accipe de cupro 8 libras, et fac eum rotundum ad modum cannae et intus vanum, in longitudine 1 palmi et 2 digito− rum, et grossitudo eius sit morabunt. Ita fac omne cuprum, et accipe de auripigmento sublimato et de sulphure sublimato de unoquoque libram et semis. Et fac in hunc modum vas quod sit rotundum, et in longitudine circuli 3 palmos, et habeat palmum 1 in amplitudine ut probatur in geometria, quia hoc quod habet 3 palmos in rotunditate habet palmum 1 in amplitudine. Et adhuc magis in geometria, quia totus circulus ubi mittitur quadrangulus quod sint partes eius aequales, et quod faciat in medio quadranguli regulam et veniat in medio qua− dranguli et habebit in ipsa regula unam partem et duas quintas de parte quadranguli, et habet in omni circulo de una parte quadranguli quatuor partes et unam quintam de parte quadranguli. Et modo dicam tibi per geometrica quomodo facies in ponderibus. Regula ad album: | Terra, quadrangulus, aer, aqua, et spiritus, et fermentum, circulus, corpus praeparatum. Et modo dicam tibi aliud: fac circulum et divide de eo 5 partes aequales, et fac de illis partibus 12, et habebis circulum de eis; computa 1, 2, 3, 4, 5, et 5 infra 5 sunt 25, et computa 1, 2, 3, et usque ad 12, et 12 infra 12 sunt 144; numera 25 de 144, veniunt quinta, et quinta de quinta quinta, et 4 quintas de quinta quinta de quinta. Ideo ascendit de 5 infra 5 quia verum est quod totum quintatum per partes aequales quando intrat in circulo. Regula quae dividit circulum per medium aequale non dividit quintatum per medium aequale, sed divi− dit in puncto et 4 octavas et media octava de parte inferiori, et habet regula de parte quintata 2 et octava de octava de una parte de 5. Ergo venit totus circulus 6 et 6 octavas de octava de octava. Per ad solem regula: terrae 4 partes, ignis, aer, aqua, fermentum cum spiritu, circu− lum per corpus. Sed tu vide quod in opere de albo non sublimes mer− curium cum vitreolo nec cum | salibus nullis nisi cum sale armoniaco mortificato, et si singulariter sublimabis magis valebit opus tuum, sicut ego didici de Abimazer magistro meo. Quod dixi tibi de quinto in quinto, modo dicam tibi de sexto in sexto: verum est quod totum hoc quod habet 6 in medio habet in circulo 18, et est regula de sextato 2 et 4 quintas de sexta ergo habet in circulo 8 et 2 quinta de sexta. Ideo debes facere ollam in longitudine 3 palmorum in latitudine unius palmi, et quod virgae exeant de olla, quod transeant de parte in parte, ideo ut possunt ibi mitti virgae concavae quas fecimus de cupro in modum cannae; si est 3 palmorum sint ibi 6, si est 4 palmorum sint ibi 9, si est de 5 12, si est de 6 15. Et hic est lapis de lapide, et mitte ignem <ad magis> per 29 <horas>, ad minus per 17. Calx ad fermenta de albis. Dicam tibi modo mendacium, quia in hac dictione nondum tibi dixi mendacium. Levius te saturabo de aqua quam de vino, et melius forum habebis de aqua quam de vino, et magis tibi valet aqua quam vinum, et de aqua te satura, de vino non cures, videbis aquam per rigum currere, vinum per canellam dolii, | accipe aquam et vinum dimitte. Et si aliquid intelligis, intellige. Accipe de cupro abluto pondus 1, de sale armoniaco, de sale nitro de unoquoque medium pondus, – per ad album non mittas de sulphure nec de auri− pigmento, per ad rubeum mittas –, fac cuprum in modum morabetino− rum et habeat in grossitudine digitum 1, et fac ollam rotundam in eundem modum, primum cocta ad solem, postea ad ignem. Et imple ollam, inter folia mittes salem donec sit plena olla. Et fac clibanum ita quod tota olla vadat inferius et non appareat superius; et facies foramina per circuitum ollae – sed non pertranseant – ut per ipsa transeat calor. Et coque ad magis per 34 horas, ad minus per 22 horas, quia oportet plus coqui calcem salis quam calx de sulphure vel de auripigmento. Accipe de cupro 2 libras et semis, de nitro, de gemma, de armoniaco, de unoquoque 3 uncias et semis, sale alcali dealbato 2 uncias et semis, fac de cupro laminas ad modum digiti et mitte in olla cocta ad solem; et coque cum testis avellanarum et de castaneis ad magis per 28 horas, ad minus per 18 horas. Reiterabo de nitro, de cognitione eius | secundum philosophos naturales, intellige. Tres sunt colores: color albus, citrinus, et niger, albus quantum ad ova, citrinus quantum ad sanguinem, niger quantum ad capillos. Divide, praepara, mallea, sublima, mortifica, misce ad pon− dus rectum, potes proicere 1 super 25. Accipe nitrum, pone ad aurem, et percipe si sonat quando proicitur super aes liquefactum aut qualem faciat sonitum et quando proicias super ignem: si rugiat praepara subli− mando et indurando donec non rugiat, non desicces omnino suam humiditatem. Dixi tibi alexir si intelligis. Calx ad solem et sponsalitium. Accipe auripigmentum sublimatum et sulphur de unoquoque mediam unciam, fac de cupro anulos, et imple de pulvere, et mitte in olla cocta ad umbram ad magis per 18 horas, ad minus per 12 horas – de 40 punctis secundum philosophos hora, de 1080 punctis secundum magistros. Signa cupri cocti per ad solem. Proice in aceto, si solvatur coctum est, sin autem non; ad magis sit in aceto <ad magis> per 20 horas, ad minus per 18. Et non estimes quod si solvatur tu invenias ipsum solu− tum, sed quando temptabis invenies solutum. Calx ad sponsalitium lunae. Accipe de cera rubea de illa quae non est indurata, et iunge prope de auripigmento, et proice super 10 de cupro et videbis mirabilia. In zapos est magnum mirabile qui intelligere potest, quod dividat per quatuor elementa et quod iungat cum isto sponsalitio de cupro 25 uncias, de sale armoniaco soluto tantundem, bulliat per 35 horas ad minus, ad magis per 39. Mitte in fimo, et prae− para sicut dicemus, et non mittas virgas de alchizaram nec grana de mirtis, neque hic neque ad indurandum mercurium. Praeparamentum corporis. Calx cupri ad corpus solis. In cupro, quando ingreditur rem calidam, et delet vim suam et diminuit per vigorem caloris et frangit partes; ideo quando vis cremare cum calida re cito crematur, et quando sunt frigidae non potest ibi capere calor et non crematur tam cito. Verum est quod sulphur et auripigmentum sunt bene calidae in hoc magisterio – absque igne quia ignis cremat omnia corpora –, ideo quod potes facere in hoc magisterio cum sul− phure et auripigmento fac, et non cum aliis. Accipe de cupro 5 libras unaquaeque libra sit de | 36 unciis –, accipe de auripigmento subli− mato, et de sulphure sublimato, et de sale armoniaco sublimato, et de sale alcali albefacto, de unoquoque mediam libram – et sit libra de 36 unciis –; mitte in olla rotunda cocta ad ignem, et fac cuprum laminas in grossitudine 1 digiti. Et fac clibanum in hunc modum: rotundum, palmos in circulo; et in medio sit olla posita ita quod nihil appareat de ea. Et mitte ignem per 40 horas. Et ignis sit flamma absque carbone ideo quia capiat omnes partes, quia carbo non potest capere omnes suas partes. Calx ad corpus solis. Accipe de cupro 10 libras, de auripigmento et sale armoniaco de unoquoque libram et semis. Praeparetur cuprum ita: fac de eo virgas de palmo in longitudine, in grosso 2 digitorum; et habe ollam coctam ad solem in circuitu 5 palmorum, in amplo palmum 1 et 2 partes palmi, quod eveniat quadrangulus de 12 partibus de unaquaque palmum 1 et 2 partes, habeat in circulo 16 palmos, nec magis nec mi− 198 nus, quia quando mittis 12 partes et habet | in unaquaque palmum 1 et 2 partes, habet in circulo 16 palmos, quia multiplicat 2 tertias in 12 et eveniunt 8, et 12 quod habes eveniunt 20, aufer 4 remanent 16. Intel− lige quae tibi dico, quia Aristoteles dicit quia nemo potest scire qua− drangulum facere rotundum nec de rotundo facere quadrangulum, sed tamen dicit quod potest fieri. Hoc scias, ideo intellige quae tibi dico. Et dicam in nomine Domini. Omnes seniores de geometria dicunt quod regula de medio est circulus, 3 partes de ea, et 17 partes de 19, de 1, de 30, et dicunt quadranguli. – Quid est quadrangulus? – Est compotum quod habet in sua spatula tot quot habet in una− quaque aliarum spatularum. Verbi gratia per geometrica fac circulum, et scribe in centro alif, et in parte ubi posuit compassum scribe gim, et in medietate circuli b, ergo tantum est de alif ad gim quantum de alif ad b. Et scribe in quarta parte circuli del et in alia quarta parte e, ergo tantum est de alif ad b quantum de alif ad gim, aut de alif ad e, aut de alif ad | del. Habe regulam rectam et vadat de b ad del, et alia de b ad e, et alia de e ad gim, et alia de gim ad del, et alia regula per alium modum quadratum, et in uno quarto scribe zai, et sit quartum illud in medietate alius quarti, et in alia parte quarti scribe ha, et in tertia scribe tha, et in quarta scribe he. Eat regula de zai ad ha, et de ha ad tha, et de tha ad he, <et de he ad zai>, et sunt partes aequales. Et fac alium qua− drangulum, et sit per quartum de primo et per medium de secundo – primum ubi est e, gim, b, del, secundum ubi est zai, ha, tha, he –, et pone in quatuor angulis in uno chef, in alio lem, in alio mim, in alio non, et tantum habet de del ad gim quantum de chef ad lem, et tantum habet de zai ad ha quantum de mim ad non. Computa tertium et sit cornu super octavum de primo et quartum de secundo, et scribe in uno quarto cin, et in alio quarto hain, et in tertio quarto fe, et in quarto zad, et tantum est de del ad gim quantum habet de cin ad hain, et tantum est de tha ad he quantum est de fe ad zad. Computa qua− drangulos invenies eos 3, multiplica 3 infra 4 et venient 12. Computa ternarios et invenies 12, eat compassus desuper et invenies quod tangit ternarium. Ergo probavimus quod de 12 quadrangulis evenit rotun− dum, quia tu scis quod hain, mim, e, he et alif est suus quadrangulus quia quando coniungis alif, gim, b, del, e cum zai, ha, tha, he, eveniunt | chef, caf, hain. Compone ibi magisterium primum punctum com− passi, et ita sicut punctum compassi est mater totius circuli, ita lapis est mater totius magisterii. Et pone per petram alif, et per quatuor ele− menta gim, b, del, e, et propter spiritum zai, et per septem sales ha, tha, he, chef, lem, mim, non, et per fermentum et corpus et mercurium cin, hain, fe, et per totum aliud zad. Da 25 horas ad coquendum, et intellige, et habebis bonam calcem. De calce cupri cum salibus. Calx. Accipe cuprum pondus 1, sal nitri, sal armoniaci, aquam de aquila, de unoquoque quartum pondus, coque per 25 horas. Unaquaque hora intellige per totum istum librum de 135 punctis, eveniunt de horis nostri diei de 24 horis inter diem et noctem 2 horae et quarta. Et intellige quae dixi et ne obliviscaris. Iam probavi per geometrica hoc magisterium et quod quadrangulus vertitur in circu− lum, modo dicam tibi quod remansit de calcibus cupri sine labore.” Filius rogat patrem quod dicat apertius ad sponsalitium auri. Calx ad sponsalitium auri. Dixit Abuzalemi ad Abuali patri suo: “Pater, dic mihi quod dicis plane.” Dixit Abuali: “Iacob, quod tibi dixi non est grave, sed ulterius intellige. Accipe de cupro 3 | pondera, de auripig− mento sublimato medium pondus, de sulphure sublimato medium pondus, fac in grossitudine de 4 morabunt, in longitudine medii palmi, in amplo 3 digitorum, fac ollam in eundem modum, et mitte sicut scis, et coque per 26 horas. Et vide quod omnes horas scias per astrelabium ut non minuas nec addas in eis, et aliter non valeret. Et intellige quae dico. Calx ad sponsalitium lunae. Mando tibi, castigo, quod non opereris cuprum ad aurum nec plumbum ad argentum. Operare hoc modo et non errabis. Accipe cuprum 1 pondus et quartam partem de quinta ponderis, sal armoniacum solutum et sublimatum medium pondus et quartam partem de quinta ponderis, intellige quae dixi, salis gemmae 1 pondus, fac in modum banzolae, et sepeli in pulvere salium in olla rotunda cocta ad ignem per 36 horas, et trahe et calidum bene mitte in fimo. Et vide quod non permittas cuprum infrigidari ut videas si est coc− tum sed dum est calidum videas si est coctum, quia si non videris dum calidum est et forte permittas refrigerari, non poteris eum reducere ut bene coquatur nisi cum magno labore. Ascende astrolabium cum horis et non errabis, et si erraveris hoc modo emendabis: mitte de quocum− que pulvere sit duas tertias | cum illo pulvere qui ibi erat, sed prius pista pulverem cum primo pulvere in marmore, et vide quod remaneat de combusto sale in laminis cupri; et praepara tabulas cupri sicut prius erant. Et quando mittis in fimo, stet ibi 2 dies et noctem 1, et postea pista. Calx ad sponsalitium solis. Accipe cuprum lavatum pondus 1, sul− phur sublimatum et auripigmentum sublimatum de unoquoque quar− tam ponderis, sal armoniacum sublimatum quintam ponderis, fac ad modum de banzolis, et plana eas bene, et mitte ad coquendum in olla quadrata ad magis per 55 horas, ad minus per 10 horas. Accipe de carne abluta, et de carne salsata, et de carne putrida, et de carne quae est sine colore, et de carne quae non est caro, de unoquo− que 1 pondus, fac inde aerem, aquam, ignem et terram, et calcem et fermentum et sponsalitium, et proice 1 super 100, et 100 super 10 000, et 10 000 super 100 000, et 100 000 super 10 000 000. Intelliges si habes cor. Et accipe de herba quae non est herba, et in|duresce sicut oportet, et proice 1 super 12 cum quinta parte de carne salsa et cum decima parte de carne abluta. Nares tortas fac rectas, et grossas fac tenues, et longas fac curtas, et habebis magisterium. Calx. Accipe sal nitrum et sal armoniacum de unoquoque 1 pondus, et quartam partem ponderis de baurac Hermini, pista et misce, et fac cuprum in grossitudine 1 digiti, in latitudine 1 manus, et fac ollam cum 3 angulis, et capiant ibi 2 palmas de manibus, et in longitudine 16 digitorum, cocta ad solem et ignem; et mitte super clibanum factum in eundem modum, et coquat ad magis per 25 horas, ad minus per 21 horas. Et non fui ausus exire de computo multiplicato de sanis, et modo intellige et vide quae tibi dicam. Quando facis clibanum ad calcem faciendam, vide quod non sit ita quod flamma possit inde procedere, nec tu possis inde videre ignem nisi illum quem tu mittis deorsum; sed ita sit superius lutatum quod nemo videat ipsum, quia si flamma proce− deret inde totus ignis amitteret vim suam et non attingeret ad calcem nec ingrederetur ibi de valitudine ignis. Et intellige, et Deus det tibi bonum intellectum.” Dixit Abuali Abincine ad filium suum Abuzalemi: “Iacob, sis tardus in opere tuo et non festinus, quia qui festinat nihil videt et qui tardat videt paulatim. Intellige signa et non cures de prolixitate, quia prolixitas librorum peiorat super sapientes opus eorum. Et ego non detardabo te in multis verbis, sed dico tibi quod prius ponas piper quam canellam, et safran antequam galangar, postquam bene desicca− tum fuerit safran, quia aliter non posset pistari et non sustinebit calorem ignis, et non mittas piper in berdolagas nec safran in lactucis. Et intel− lige quae tibi dico. Calx ad cuprum. Accipe de cupro 1 pondus, salis armoniaci et auri− pigmenti de unoquoque quartam ponderis, fac tabulas et coquatur ad magis per 25 horas, ad minus per 15 horas. Quando facis solem non infrigides, quando facis lunam non infrigi− des. Facies pondus de horis sicut tibi dixerim, et non facias mediam horam nec minus. Intellige quae tibi dico de magisteriis, quia si forte infrigidetur cuprum vix poterit postea redigi in calcem nisi cum magno labore. Et quando mittis ignem, iugiter ardeat et nec per horam defi− ciat; et ita dicunt magistri quod iugiter ardeat et nullo modo de|ficiat. Adhuc magis dicam tibi de calcibus: quando mittis pulverem inter tabulam et tabulam, vide quod uno modo mittas et non mittas magis in uno loco quam in alio, sed planum sit ut totum aes plane comburatur. Et intellige quae tibi dico de magisterio.” Calx cum salibus. Dixit Abuali Abincine: “Haec calx est bona et multum bona, qui facit eam bene erit ei. Accipe de cupro dealbato cum aqua lapidis decies libram 1, salis armoniaci soluti et sublimati mediam libram, salis nitri quartam partem librae. Accipe cuprum et fac in modum castanellis vanos de intus, et pone intus pulverem, et post− quam impleveris illos pone illos super salem; et pone in olla vitreata ad ignem – sed sit cocta ad solem –, et da ignem ad magis 27 horas et mediam, ad minus per 25 horas et quartam. Haec est calx lunae per ad fermentum, per ad sponsalitium, per ad parvum corpus et ad magnum. Modo dicam tibi calcem solis bonam sicut praedictam in suo modo. Calx. Accipe cuprum bene ablutum et fac in modum ditalis, et accipe de sulphure sublimato ad pondus de medietate cupri, et de argento vivo sublimato quintam partem ponderis, mitte de eo in ditalibus, et quod remansit | de pulvere mitte in olla vitreata – et illa olla habeat 5 angulos, et in altitudine 6 digitos, in latitudine 8 digitos, in longitudine 12, et fac coopertorium ollae in eisdem modis. Et da ignem ad magis per 27 horas, ad minus per 22 horas. Accipe de aceto lato, de vino longo, de aqua curta, de melle stricto, de unoquoque pondus 1, hoc fac et habebis bonum magisterium. Et vide quod calx praedicta ad lunam quae fit castanellis sit de casta− nellis habentibus in grossum 3 morabunt, et in cupro unde facies istam calcem debes ibi mittere de cornibus diaboli medietatem de octava parte ponderis. Intellige quae dico. Calx. Accipe de cupro 3 libras, et mortifica eum – calefactum et rubefactum in igne – in aqua lapidis 20 vices, et accipe de sale armo− niaco praeparato et de sale nitro praeparato de unoquoque singula pondera. Fac cuprum in modum de canna vana in grossitudine medii digiti et 1 morabunt, et fac ollam cum virgis in talem modum ut possis ibi mittere cuprum, et nullo modo potes facere cuprum melius – et per ad lunam | fac de cupro et per ad solem de plumbo –, et mitte de virgis de praedicto cupro postquam miseris de pulvere salis intus et foris, et da ignem ad magis per 28 horas, ad minus per 22 horas. Haec est calx magistrorum, calx philosophorum. Intellige quae tibi dico in parabolis: et comede de safran multotiens et cum hoc miserebitur tui Deus, et in omnibus escis tuis mitte safran et adiuvet te Deus.”

{Capitulum 3}

Incipit capitulum tertium de dictione sexta. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Ego dixi quod loquerer in hoc capitulo de ablutione cupri. Primum dicam cur lavant et quomodo et qualiter. Ablutio cupri est quod minimae partes ex eo se solvant. Et ablutio reddit cuprum de alio colore, et de sua natura ad aliam naturam quae est in eo per vim, quia nos non quaerimus aliud in hoc magisterio nisi trahere rem ad aliam naturam quae est in ea per vim. Et ablutio est in tribus modis, scilicet ablutio exterius et non intus, ablutio de intus et non exterius, aut ablutio utriusque. Et nos quaerimus hic utramque ablutionem scilicet ablutionem exterius et interius. Et nomen ablutionis quid est? Ablutio est hoc quod aufer|tur de alia re, sicut ablutio pan− norum per auferendum, et ablutio argenti et auri per mittere, quia lavamen super pannum est accidentale et similiter argenti et auri acci− dentale. Et lavamentum est partitio generalis super duas differentias: una differentia est lavar corpus per mittere ei claritatem et pulcritudi− nem et auferre ei immunditiam; differentia secunda est lavar corpus ad mittendam ei pulchritudinem et nihil auferre de eo. Et in lavatione istius cupri quod nos volumus facere, volumus facere meliorem quem nos scire poterimus. Modo dicamus quae est melior differentia et prae− missa per naturam: et natura praemisit et elegit de istis differentiis dif− ferentiam ultimam, et illa est melior omnibus aliis. Et hic intrant tria verba: unum verbum est lavamentum corporis per se ipsum deforis, et aliud lavar interius et exterius, et aliud mutare illud de sua natura ad aliam naturam. Intellexisti cur primum lavatur, intellexisti cur fecimus eum calcem, et modo volumus eum iterum lavare: et nos lavamus eum ut bene mundetur de immunditia sua, et redeat in colorem auri vivi sicut fuit prius quando se creavit in | ventre terrae, et quod partem sulphuris quod ibi remansit minuamus et quod remansit faciamus bo− num et clarum. Nos lavamus cuprum ideo quod reveletur ibi natura auri vivi quae est in eo et quod salsedo sulphuris se minuat. Dixit Abuzalemi Iacob Alchindi ad patrem suum Alguazir Alagel Abuali Abincine: “Filius Hauz filius Xad filius Xada per mulierem quae fuit de Avida dixit quod quidam homo ingrediebatur civitatem et invenit alium egredientem et in manu sua cuprum deferentem; cecidit cuprum et percussit eum in digito pedis et exivit sanguis. Dixit alius: “Haec est ostensio quod adhuc exiret de hoc digito res quae sciet ad− huc quid erit cuprum.”” Dixit qui fecit librum: “Hauz haec est inquisi− tio, Xad est inventio, Xada cuprum, Avida alexir hoc est dicere quod inveniet cuprum per ad alexir. Modo explanabo lavamenta.” Explanatio ablutionum. Dixit Abuali ad Abuzalemi: “Lavamentum debet fieri cum fortioribus rebus: cum aqua salsa, cum urina, cum sal gemma soluto, cum sale armoniaco soluto, et pulvere salis nitri, et aqua lapidis, et cum multis aliis rebus quae lavant per fortitudinem, sicut alumen et similia. Et tu debes magis lavare cum aqua salsa quam cum alia. Sed cuprum quando facis eum calcem, non dimittas eum refrigerari ad ventum quia cito frangerentur ollae, sed calidum repone in fimo, sed ante facias eum pulverem. Sed quia inhumatio fimi est antequam ablutio, loquar prius de in− humatione fimi. Fimus sit equinus et purus ab alio fimo, et sit collec− tum ad magis per unum annum. Natura fimi est calida et sicca, et quia est calidus et siccus ideo volumus mittere ad calcem calorem et siccita− tem ideo ut possit sufferre humiditatem et frigiditatem ablutionum. Non ideo dico quin hoc cum lavamus calidum et siccum sit in maiori parte, sed humiditas aeris dat humiditatem et frigiditas terrae refrigescit. Et modo dicam qualiter debet fieri. Accipe calcem cum calida est, et pisa in mortario cupri, et mitte in panno lineo; et dum pisas misce cum unaquaque libra ipsius calcis 3 uncias salis armoniaci et 1 unciam salis gemmae, et liga in panno lineo ita quod pulvis non sit ibi strictus. Et permaneat ibi per 2 dies et 2 noctes et habeat fimum superius et inferius; et trahe et pisa. Alia inhumatio. Accipe cuprum factum in tabulis, et mitte in panno lineo et sepeli in fimo; et sit ibi per 4 dies et tot noctes, quia magis opus est quod fortitudo fimi ingrediatur in istud quam in aliud. Hic multa superflua praetermisimus. 3 et 3 et 3 et 3 sunt 12, et per 12 vices 12 sunt 144, et per 144 vices 144 sunt 12 356. Cornua bovis sunt capilli et petra dura, cornua cervi sunt sanguis et petra mollis, cornua rinocerontis sunt ova et petra me− diana. In hoc quod dixi tibi per 4 vices 3, | hoc est dicere quod de unoquoque lapide praedicto facias quatuor elementa scilicet ignem, aquam, terram et aerem; et 3 quae complent 12 per pondera sunt. Et quod dixi tibi 12 infra 12 sunt 144, hoc est dicere quod unumquodque de 12 super 12 proicias de corpore minori super maius. Et quod dixi tibi de 144 super 144 est proiectio de hoc corpore super alio corpore. Et ubi inveneris lapides gergozos scias esse ignem. Disce quod tibi dixi et non erres. Et inhumationem cupri subtus fimum non dixi nec misi in nullo capitulo quia est levis, non ideo quia magnam vim habet et est necessa− ria in magisterio. Alia inhumatio. Accipe de cupro libram, de sale nitro pistato me− diam libram, misce super marmorem et pista bene simul donec mi− sceantur, et postea expande super pannum lineum, et stet ibi per 3 dies et 2 noctes. Et trahe et pisa, et torna super unam cazolam, et iterum pisa cum sale armoniaco 3 uncias, et mitte subtus fimum in panno lineo, et stet ibi per 4 dies. Hic est melior modus per mittere subtus fimum. | Alia inhumatio, et est bonus modus philosophorum, modus sa− pientis quando bene praeparat magisterium suum. Accipe tabulas cupri calcinatas et mortifica in aqua lapidis ter, et postea pisa cum sexta parte salis armoniaci et cum media de sexta parte salis nitri – salis armoniaci soluta sublimata et sal nitri bene praeparato; pisa super marmor, et imbibe cum urina puerorum distillata, et expande super pannum li− neum et mitte alium pannum lineum desuper, et consue sicut qui consuit cappam cum penna et consue orellas suas. Et mitte subtus fimum et stet ibi per 4 dies; et trahe et praepara. Alia inhumatio cupri. Intellige quae tibi dico. Accipe 1 et 2 et 3 et 4, 1 est aer, 2 sunt aqua, 3 sunt terra, 4 ignis. Intellige pondera ista: ad solem 2 pondera terrae, 3 de aqua, tot de aere, 1 pondus et dimidium de igne; ad lunam 3 de terra, 2 de aqua, tot de aere; et unicuique me− dium pondus mercurii. Accipe de cupro 3 libras, salis armoniaci 3 uncias, salis nitri 1 unciam, salis gemmae 2 | uncias et semis, baurac carmini 1 unciam et quartam, tere in marmore et misceatur cum cupro. Accipe pannum lineum et expande, et expande desuper praedictum pulverem; et accipe de oleo de lapidibus girgontis et accipe aquam de alcalcodre et misce cum praedicto oleo, et imbibe ut homo habeat sitim in mane, in meridie, in nocte, et non habeas famem. Sit sub fimo 55 horas et quintam horam; trahe et operare. Alia. Accipe de tribus cordibus et quartum – de quarto sit minor pars quam de omnibus aliis; et corda sint de istis bestiis quas tibi dicam: cor lupi, de leone, de pantera, et cor viprae. Misce et imbibe de eis calcem cupri quam fecisti, et non mittas ibi aliud sal; et mitte subtus fimum et stet ibi per 2 noctes et 2 dies et quartam et quintam et sextam partem diei.” Alia. Dixit Abuali Abincine ad Abuzalemi: “Quando vides filium tuum transire, accipe urinam suam et distilla, et stercus suum et mitte subtus fimum, et divide | capillos suos per quatuor elementa, et iugula eum et sanguinem divide per quatuor elementa, et accipe de unoquo− que 1 pondus et proice ibi cuprum. Et si vis facere rem utilem, quando nascitur filia in domo tua, in ipsa nocte iugula eam et sanguinem divide per quatuor elementa. Et non intelligas quod filios tuos et filias iugules, sed propter filios dico tibi argentum vivum et propter filiam petram mollem, intellige scilicet sanguinem. Signum lapidis nostri si est bonum. Da bibere mulieri praegnanti de filia et pariet filium, hoc est dicere mitte super lunam et erit solem. Et insuper de hac medicina si dabis mulieri cuilibet concipiet, hoc est dicere quia si proicias hanc alexir super quodlibet omne corpus mutabis eum in suam naturam. Alia. Accipe de cupro 12 libras, de sale alcali soluto et dealbato 1 libram, salis armoniaci sublimati et praeparati mediam libram, salis gemmae tot, nitri quartam partem, tere simul et fac de eo pastam cum aqua lapidis, et in illa pasta misce cuprum totum; et fac inde panes, et vide quod bene sit pastata. Et mitte unumquemque panem singulariter in pannis lineis, et mitte sub fimo et stet ibi per 7 dies et 2 noctes; et trahe et mitte in opere. Postquam diximus de humatione cu|pri et complevimus, modo dicemus de ablutionibus.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Prima ablutio cupri post calces haec est. Accipe acetum distillatum, et urinam puerorum distillatam, et sal armoniacum solutum, et omnes sales solutos, et de aqua lapidis multum, et de vasis vitreis factis in multis modis, rotundis, et quadratis, et quintatis, et sextatis, hoc est dicere cum tot angulis. Et haec est prima ablutio cupri ad opus lunae per ad fermentum. Accipe de calce cupri quam humasti 4 libras, salis communis 4 libras, de aceto forti tot, bulli per 3 dies ter in die, et agita cum spatula unaquaque hora; et ablue cum aqua salsa in quarto die, et quando abluis dimitte eum parum requiescere et postea verte aquam, ita facies quinquies aut septies. Postea accipe de sale alcali facto pulvere et dealbato 2 libras, et de aceto 2 libras, de aqua salsa 3 libras, de aqua dulci 1 libram, et mitte in cucurbita caeca et bulli unaquaque die quinquies per 3 dies; postea lava cum aqua salsa mixta cum dulci et agita inter manus, sed vide ne proicias aquam donec requiescat parum. Postea accipe de sale armo− niaco soluto libram semis, alumen album solutum tot, de pulvere salis nitri | 3 uncias, misce totum cum pulvere cupri et mitte ibi de aqua lapidis quartam partem librae; et mitte in vase vitreo, et sit subtus fi− mum per 9 dies et septies in die agita; postea ablue cum aqua salsa et dulci mixta – sed magis sit ibi de dulci quam de salsa. Et postquam sic lavaveris accipe de urina puerorum distillata, et mitte de sale gemma 1 libram – et urina sit 5 librae. Et tu debes habere in opere tuo pondera et mensuras et michilas: pondera cum quo ponderes cuprum et omnem calcem et omne aliud; mensurae sint cum quo mensures aquam et acetum et urinam et omne quod defluit; michilas sint ut capias cum eis ignem et terram et oleum. Et accipies de aceto 1 libram et bullies ibi calcem cupri per 5 dies quinquies in die, et unaquaque die misces 1 libram de urina distillata cum 2 unciis de sale gemma et 2 unciis de aceto; postea ablue cum aqua dulci simpla. Et si fundas apparebit argen− tum et nulla erit differentia inter illos nisi ad ignem, et misces ibi de mercurio sicut dicam tibi in suo loco, si Deo placuerit. Alia ablutio. Accipe de cupro 12 libras, bulli in aceto et sale quan− tum necesse fuerit per 12 dies, et mitte in istis 12 diebus 3 dies subtus fimum – primus dies erit in primis 4 diebus, alter in aliis 4, tertius in aliis 4; et unaquaque vice quando extrahis de fimo bulli et agita bene. Et ita facies quando mittes in fimo: accipe de sale armoniaco 4 uncias, et tot de sale nitro, et sale gemmae et sale communi et de alumine de unoquoque 2 uncias, misce cum his calcem cupri, et proice ibi de urina distillata 20 libras, de aceto 10 libras, de aqua lapidis 3 libras, commisce totum cum 3 libris de sale alcali dealbato, et agita in die ter, et ita facies usque in 15 dies; lava et mitte in opere. Et intellige. Alia, ad solem. Accipe baurac Armini 1 libram, tot de vitreolo, urina puerorum distillata 10 libras, salis armoniaci mercurialis 1 libram. Et salis mercurialis est hoc modo: omne sal est mercuriale ut mercurius sublimatur, et tantum valet apud nos bis sublimatum quantum si subli− maretur ter aut centies, et semper vocatur sal mercurialis quamvis semel sublimetur. Accipe | de aceto 2 libras, misce et bulli per 28 dies quin− quies in die; postea ablue cum aqua dulci. Postea accipe de urina distil− lata 1 libram, vitreolis 2 libras, oleo lapidis libram semis, fac pastam et misce ibi cuprum – et praedictum sit cuprum 5 librae –, mitte subtus fimum in vase vitreo et stet ibi 5 dies; et trahe, et ablue cum aqua dulci, et operare. Et si fundas eum cum parvo igne invenies eum de colore auri, sed non est verum donec mittas ibi de mercurio sicut tibi dicam.” Alia. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de baurac Armini, et de vi− treolo, et de sale gemma, de unoquoque 1 pondus – sed vide quod sit de tertio in tertium –, et debet esse calcem in duplum quam sit pulvis, lava sicut convenit et habebis bonam calcem. Signa calcis bene ablutae sunt quatuor, duo sunt lunae, duo solis. Primum signum lunae: si mittas in pane et comedas, invenies illum album in felle quia calor fellis faciet eum solvere cum auxilio panis et aquae quod mittes ibi. Signum secundum: accipe de pulvere de avella− 220 nis et antequam descendat ad epar erit fusum. Signa solis: pasta | cal− cem cum parva aqua et comede, et invenies eum in felle de colore auri, et hic non est necessarius panis. Signum secundum solis: in pulvere de avellanis sicut fecisti cum luna sic facias cum sole, sed mittes ibi partem quandam de girgoncis. Et intellige, et Deus det tibi intellectum ad intelligendum signa philosophorum, quia qui eorum signa intelligit ipse scit magisterium. [Glossa e commento Inspectoris.] Alia. Accipe de cupro 15 libras, salis armoniaci, salis nitri de uno− quoque 1 libram, salis gemmae et salis communis, de unoquoque 2 libras et semis, urina puerorum distillata, acetum, de unoquoque libras, bulli sicut diximus superius in ceteris, et mitte in fimo et stet ibi per 9 dies; et trahe et fac pastam de septem salibus, et videbis quod efficietur sicut luna de 13 diebus.” Alia. Dixit Abuali Abincine: “Sunt multi magistri qui lavant alio modo, quia dicunt quod sales non debent mitti donec ablutio sit facta. Hoc verbum multi non concedunt, et hoc est verbum de Micratis philosophi qui dicit: “Non desicces donec prius imbibas.” Et sunt multi qui desiccant antequam imbibant. Sed si omnes in unum penderemus verbum, nihil erit et cito deficiemus. Dicam tibi verum. Hic dimisimus multa superflua.” Alia ablutio. Dixit Abuali Abincine: “Mitte corpus minimum super maximum, et sublima mercurium et aufer ei valorem suum. Accipe de cupro 3 libras et de sal nitri 4 libras, misce totum cum 5 libris de urina puerorum et tot de aceto, et intellige. Sublima mercurium purum et magis valet. Sed si vis sublima cum sale armoniaco quia aufert ei humiditatem. Sed qui sublimat mercu− rium purum novies habet totum magisterium. Accipe cuprum, et lava hoc modo, et fac eum calcem, et mitte in fimo. Et accipe de sale communi 3 libras, de aceto 5 libras, de urina distillata tot, et bulli per 3 dies semel in die, et frica inter manus cum aqua dulci; post dimitte iacere in urina distillata per | 3 dies in aceto tot, et frequenter agita. Et accipe de sale armoniaco, et sale nitro, de alumine, de unoquoque 1 pondus, misce cum calce et pasta cum aqua lapidis, et mitte subtus fimum in olla vitrea per 12 dies. Postea abstrahe et bulli cum aqua salis armoniaci et aqua salis alcali pondera aequalia 5 diebus semel in die, postea permaneat 3 dies in urina distillata. Indure− sce, encera, sublima, solve, misce quartam partem mercurii sublimati pulverizati et fac pastam de septem salibus, et descende per botum barbatum 3 vices, postquam commiscueris illud cum 21 libris de cupro abluto et calce facto et lavato sicut iussi in prima ablutione. Et lava bene corpora quia melius recipient spiritus, et quanto magis descendes per botum barbatum magis valebit. Intellige quae dixi. Alia. Accipe cuprum et sales, lavar et praeparare et bullire et agitar et subtus fimum sepelire, et fac sicut magister facit per omnes res. Et intellige, sed mercurius antequam opereris sit bene praeparatum. Alia. Accipe de sale alcali 3 libras, pista in marmore cum 5 libris calcis et mi|sceatur totum, et pone in olla vitreata, et stet subtus fimum 9 dies. Et vide quod istas fortes ablutiones non facias nisi tantum ad mercurium. Et non opereris nisi coram tribus tantum hominibus, et hoc facias tantum homo, quia nullus possit addiscere magisterium. Explicit capitulum tertium de dictione sexta de lavamentis, et modo loquar de indurare cum virtute Domini. Et intellige quod mercurius nullo modo dimittas sublimare. Et intellige.”

{Capitulum 4}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Omnes res quae se indurant, aut se indurant quomodo petram congelando aut se indurant ut possint malleari. Et modum indurandi et congelandi non quaerimus ad indurandum calcem, sed magis induramus ut possit malleari et ut magis sit gracilis natura eius. Et hoc induramentum non fit ut partes eius se coniungant una cum alia. Et fit induratio multis modis: fit indu− ratio per fortitudinem alterius sicut mercurius per fumum plumbi, et est induratio cum adiun|ctione alterius sicut cuprum cum sale armo− niaco. Et omnes res quae sunt frigidae naturae congelant cuprum et eodem modo fit de siccis rebus. Et induramentum debet fieri in vase metallino et non in alio, quia si faceres in vitreo aut in alio non tantum valeret. Et cuprum quod tu indurabis et encerabis et sublimabis et solves, illud erit bonum quando coniunges cum alio per descendere per botum barbatum, et illud cuprum quod tu coniungis cum eo debet ablui et calcinari et ad magis quod debet esse 50 pondera ad 1 pondus, ad minus 25, et sunt qui faciunt de 20 – et est melius – et de 18 et de 15, sed melius est de 20 de 22 et de 25. Et modo incipiam induramen− tum cupri.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de cupro 12 libras, de sale armoniaco bis sublimato totidem, misce cum cupro, et mitte in vase metallino et sepeli in fimo 21 dies; et trahe et mitte in magisterio. Aliud induramentum. Accipe de cupro 12 pondera, et misce cum totidem de sale nitro et de aceto in media quantitate, mitte in cucurbita metallina et stet sub fimo 9 dies; et trahe. Intellige quae dico. Aliud. Accipe de sale nitro sublimato 1 libram, de calce cupri 3 libras, misce et pista super marmor cum urina puerorum et aceto, mitte in vase rotundo de metallo et stet subtus fimum per 15 horas; et trahe et mitte in opere. Aliud. Accipe de baurac Ermini 2 libras, de cupro 8 libras, et pista super marmor et imbibe cum oleo lapidis et cum urina puerorum distillata et cum aceto distillato, et mitte in panno lineo in vase metalli et stet subtus fimum per 32 horas de horis animales. Et intellige.

{Capitulum 5}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum encerandi. Et non misimus differentiam de indurando cupro per ad aurum sive per ad album, neque in encerando misimus differentiam. Et dicam unum quid est encerar: encerar est | partes primas cupri quae sunt induratae reducere in humiditatem et facere ad modum cerae; et hunc modum de operando cupro vocaverunt philosophi encerar. Et si quis dicat nobis “quae est differentia inter encerar et solvere, quia sol− vere non est aliud nisi redigere cuprum in humiditatem et similiter encerar?”, respondemus: reprehendis quod non debes et quaeris simili− ter quod non debes quaerere, quia qui encerat non solvit nec qui solvit encerat, quia calx cupri quando est indurata, si accipias de ea partem et mallees efficitur pulvis, et quando enceratur malleat se. Si accipias de cupro sublimato et mallees elongabis, et quando est solutum efficietur aqua – non aqua pura – quae non possit pistari. Et adhuc magis dicam tibi, quia quando induras primum et postea mollificas, illud vocatur encerar. Quando ponitur de calce in alutello cum spiritibus et sublima− tur, recedit humiditas et se desiccat, et quando revertitur in prima humiditate, vocatur solvere, vult dicere solvere rem quam fecimus et solvere partes cupri unas ad alias. Et si quis dicat “cur volumus subli− mare ut postea solvamus?”, dicemus quia hoc facimus ut imprimemus naturam cupri. Ergo iam intelleximus differentiam inter solutionem et encerationem. Et modo dicam modum encerandi. Et intellige. | En− cerar fit multis modis: sunt quidam qui encerant in vase vitreo et alii qui encerant in vase metalli et alii in vase terreo vitreato, et ego dico quod in nullo alio enceres nisi in vase vitreo rotundo. Et non festines in magisterio tuo sed sit spatium inter utrumque. Et ad encerar non mittam differentiam inter aurum et argentum. Et accipe de calce cupri 3 libras, salis armoniaci 1 libram, de nitro soluto libram semis, et tot de aqua lapidis, misce et mitte subtus fimum per 12 dies. Et perfora pedem filii tui et suge totum sanguinem, et de illo sanguine mitte ibi quartam partem mediae unciae. Hic dimisimus multa superflua. Aliud. Accipe de urina puerorum distillata 4 libras, de aceto distil− lato, cum sale communi et aqua lapidis, de unoquoque 1 libram, accipe de calce cupri 2 libras, salis armoniaci soluti quartam partem librae, de sale alcali soluto quartam partem librae, mitte in vase vitreo subtus fimum per dies. Et intellige. Aliud. De uno oculo, de una manu, de uno pede, de unoquoque mediam unciam, de aqua lapidis quartam partem unciae, mitte subtus fimum per 3 dies. Aliud. Accipe de sale armoniaco soluto, sal alcali soluto, baurac soluto, salis nitri soluti, alumine soluto, sal gemma, et sal communi soluto, de unoquoque pondera aequalia, de calce cupri quartam partem de totius ponderis praedicti, de aqua lapidis quartam partem de ponde− ris unius salis, mitte subtus fimum et stet per 21 horas – et unaquaque hora sit de 3 horis et dimidia, et sit hora de 60 punctis, et punctus sit de 60 secundis, et secundus de 60 tertiis, et tertius sit de 60 quartis, et sic usque non habeat finem. Aliud. Cor cuculli, cor aquilae, cor lupi, de unoquoque 1 libram, de calce cupri 2 libras, mitte subtus fimum et stet ibi per 2 dies. Et intellige. Et vide quod in omnibus enceramentis quae facies mittas de aqua lapidis, et enceramentum sit in vase vitreo. Aliud. Accipe vitreol 1 libram et semis, baurac mediam libram, salis armoniaci soluti mediam libram, de aqua lapidis 1 unciam, et stet in fimo per 23 dies; et trahe et mitte mediam unciam ignis antequam sublimes. Intellige. Satis dixi de enceratione, et modo explicabo subli− mationem.

{Capitulum 6}

Incipit capitulum sextum de dictione sexta. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Quia dixi in hoc capitulo quod ponerem maius magisterium cupri, scilicet sublimationem, dicam cum virtute Domini, sed Deus det nobis intellectum. Quatuor sunt quae nos opor− tet Deo – et qui facit habet magisterium –, quae sunt: da elemosinam, hic dimisimus superflua. Nullus debet sublimare calcem per descendere per botum barbatum, sed debet sublimare per ad alexir. Et illae res quae se sublimant duobus modis se sublimant: aut se sublimant per se ipsas quia sunt spiritales, aut [per] se sublimant quia se encorporant cum spiritibus. Et illae quae per se sublimant sunt quatuor spiritus, sed aliae sunt quomodo ista calx et aliae calces. Et istud sublimamentum non facimus nisi quod reducamus corpora ad subtilem naturam | ut sint sicut spiritus, et quod sit levis ad redigendum in omnes res – si vult per ad solem aut per ad lunam; et hoc quod nos facimus de sublimatione facimus ut redigamus ipsum in primam naturam. Sed facimus per ad solem et lunam mixtos de quatuor elementis quae se sublimant. Et intellige qualis sit sublimatio per ad solem aut per ad lunam, quia fiunt sublimationes quaedam cum quatuor elementis sive spiritibus et cum tribus et cum duobus secundum quod locutus est, quia sulphur et auri− pigmentum non sunt necessaria ad sublimandum aes ad opus lunae.” Dixit Abuali Abincine: “Modo incipiam sublimamenta quomodo sunt, et dicam tibi sicut pater dicit bono filio. Accipe de cupro abluto et calce facto et abluto durato et encerato 3 libras, de sale armoniaco soluto et sublimato 3 libras, de auro vivo sublimato duodecies 3 libras, salis alcali sublimati medium pondus – mittimus ibi sal alcali non ut sublimet se sed ut adiuvet ad sublimandum, sed vide quod ad opus lunae non misceas auripigmentum nec sulphur nec ad opus solis sal armoniacum. Pista totum in marmore et misce pistando et miscendo, et mitte ignem per diem et noctem; trahe et mitte in fimo. Et cucurbita ubi sublimas corpus debet esse vitreata duodecies, et non sublimes corpus nec in metallo nec in vitro. Hic dimisimus superflua.” Alia sublimatio cupri. Dixit Abuali Abincine: “Fac ferrum quod sit in longitudine 2 palmorum et medii, et in medio ferri fac concam cupri, et pone matrem tuam in medio ferri et ferrum intret in fundo matris, hic dimisimus superflua. Accipe de sale armoniaco 4 libras, de argento vivo 4 libras, de aceto 1 libram, de sale gemma 1 libram, pasta totum in marmore miscendo et pistando, et adiunge ibi 3 libras cupri, et mitte ignem per 2 dies et per noctem 1; postea trahe et sublima eum in cucurbita aut in alutel. Alia sublimatio. Intellige quid est sublimatio et intellige ibi tres res: una est quod corpus fit spiritus de subtili natura, secunda est quod mercurius se encorporat cum calce, tertia est quod assumit colorem. Et debes intelligere unamquamque istarum quomodo se debet fieri in sublimatione. Et debes scire quod calx per ad lunam quando sublimas cum argento vivo debet esse et mercurius album, et mercurius cum quo tu sublimas calcem ad solem debet esse rubeus, scilicet rubefactus cum igne lapidis. Et debet esse pulvis non induratus sed enceratus post indurationem, quia induratus nisi sit enceratus non bene operatur nec ad lunam nec per ad solem. Et si vis descendere per botum barbatum debes facere per ad lunam sicut supra diximus, nec magis nec minus. Et mercurium quod sublimes per ad lunam non misceas ibi ullam rem. Et ita facias hanc | sublimationem et non errabis: accipe de calce cupri lavata et indurato et encerato 1 libram, de argento vivo sublimato mediam libram, salis armoniaci sublimati 2 libras, salis alcali soluti 1 libram, de aqua lapidis quartam partem librae, misce totum et molle in marmore. Et pone in alutello facto ad sublimandum, et succende ignem per 2 dies et totidem noctes; trahe et mitte subtus fimum; et trahe et mitte in magisterio. Et hoc bene potes descendere per botum barbatum cum maiori corpore ut misceas cum eodem cupro abluto et calce facto et abluto et indurato et encerato. Et intellige, et Deus det tibi intellectum.” Alia sublimatio. Dixit Abuali Abincine: “Sunt quidam qui sublimant cum auripigmento sublimato et cum sulphure sublimato, et dicam tibi de istis sublimationibus sed non conveniunt ad lunam quia luna debet sublimari cum mercurio et sale armoniaco et non cum alia re. Et per ad solem debet sublimari cum auripigmento et cum sulphure sublimato et mercurio sublimato, quia auripigmentum et sulphur colorant citrinum et rubeum, et ad lunam non sunt necessarii isti colores quia isti colores sunt ad solem, et non intrat color de sole ad lunam nec de luna ad solem, et intellige quae dico. Et mercurium quem sublimas ad solem non debes tantum sublimare quomodo si esset ad lunam, quia alias res quas ibi mittes desiccabunt sa|tis humiditatem suam; et ad lunam non sunt ibi tot res quae desiccent humiditatem suam. Accipe de cupro 3 libras, de auripigmento et de auro vivo et de sulphure sublimatis, de unoquoque 1 libram, de vitreolo mediam libram, misce cum aceto omnes pulveres super marmor, et sublima in alutello per 28 horas. Et vide quia quod sublimabis in unaquaque vice et si quid remanebit sublima iterum donec de vitreolo non remaneant nisi 4 unciae, et istas 4 uncias lava et postea dimitte. Et post vide si remaneat ibi de mercurio aliquid, et reitera ad sublimandum donec agnoscas quod non remansit ibi de mercurio. Alia sublimatio. Accipe de cupro abluto et calce facto et lavato et indurato et encerato 8 libras, de auripigmento sublimato, de mercurio sublimato, de sulphure sublimato, de baurac Armini, de unoquoque 1 libram et semis, de sal gemma, de sale alcali, de vitreolo, de unoquoque 6 uncias, pone totum praedictum commixtum super marmor, et misce et molle; et imbibe cum oleo lapidis postquam miseris ibi de vitreolo 1 libram. Et mitte in alutello et da ignem per 2 dies et noctem 1 – de diebus medianis, nec magni nec parvi –, et dimitte. Et vide quod quando vis trahere non sit calidum, quia nisi feceris nihil valeret opus, dimitte refrigerare et postea trahe. Quando vis trahere alutellum de furno ita debes facere sicut dicam. Dimitte eum | refrigescere; et non sit calidum. Et debes eum tergere ex omni parte, postea discooperi illud quod non remaneat ibi de luto nec de pannis, terge eum cum panno aspero et grosso ita quod totam terram tollas. Postea mitte alutel antequam discooperias in uno bacino de cupro rubeo aut citrino, et discooperi alutel. Et habeas palam de ligno nucis et rade cum illo quod invenies in alutel, sed ita suaviter radas quod non radas de alutello. Et non misceas illud quod invenies in fundo cum illo quod invenies in coopertorio, sed mitte unumquodque in partem, quia illud de fundo reiterabis ad sublimandum.” Alia sublimatio. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo faciunt lutum magisterii et lutum per ad totum magisterium, et dicam tibi omnia luta quae intrant in magisterium. Primum dicam lutum per claudere ollas ad calcem faciendum per ad solem vel per ad lunam, rotundas vel quadratas vel tertiatas vel in alio modo factas: et illud lutum non debes facere nisi de terra rubea mixta cum capillis. Aliud lutum, per cooperire ollas. De terra rubea 20 libras, de capillis et de arestis mediam libram, salis communis quintam partem librae, tere, et taratantariza, et misce cum aqua sicut sufficiat, et macera, quia bene potest operari ad magisterium. Aliud, ad cooperiendum ollas. Accipe de terra rubea 6 libras, de capillis mediam libram, pasta per medium de aceto et aqua. Et hoc intimavimus lutum de faciendis calcibus, sed quando cooperiunt ollas non mittant pannum lineum nisi tantum lutum, et sufficit quando bene lutant. In nomine Domini. Incipio dicere lutum ad lutandos alutellos. Et debet lutum istud esse secundum rem quae se sublimat in alutellis, quia si tu sublimas <spiritum> et non lutas alutellum cum terra mixta cum albumine ovi non valet, sed si sublimas corpus non debes illam pastare cum albumine ovi sed tantum cum aceto et cum urina distillata. Et hic incipiam modum luti dicere ad lutandum alutellos et quomodo debent cooperiri. Accipe de terra rubea de magisterio quod non sit sicca 20 libras, de pilis 3 libras, salis gemmae et salis communis de unoquoque quartam partem librae, cineris sarmentorum 1 libram, aceti et urinae puerorum de unoquoque 1 libram, tere terram et taratantariza cum spisso taran− tara, et ita facies de salibus, et ita facies de cinere, et scinde pilos, et pasta totum fortiter. Et habe pannos lineos grossos – et non sint de stupa et | sint rari –, et mitte de luto in loco illo ubi se coniungunt coopertorium et alutel. Et vide quod alutel ubi sublimas mercurium ita se coniungat cum coopertorio quod vix possis mittere pilum unum capitis, et si ita non coniungeretur nihil valeret, quia sublimatio mercurii non fit nisi per suam fumositatem et per suam levitatem, et si invenerit locum apertum egreditur inde. Sed si est ad sublimandam calcem vel alios spiritus, non cures quod se tantum coniungat. Et modi de alutellis non sunt aequales, et dicam eos tibi quando finiam tractatus luti. Accipe de panno, et misce de luto cum clara ovi, et mitte prius de luto ubi se coniungit coopertorium cum alutello; et desuper mittes pannos lineos linitos de terra ista praedicta; et super pannos mitte de luto. Et in fundo alutelli debes mittere pannos cum alio luto. Et postea primum dimitte siccare, et postea dabis ignem; et quando vis abstrahere dimitte refrigerari, et radendo cum pala ferrea discooperi, et mitte super bacino sicut dixi. Et tu debes intelligere istos lutos. Aliud lutum, per ad alutellos ad sublimandum mercurium. Accipe de terra 10 libras, cineris 1 libram, salis communis 1 libram, de pilis scisis 1 libram, de arestis 2 uncias, de aqua quantum sufficiat, et misce ibi 6 albumina ovorum. Aliud, per sublimare spiritus et corpora. Accipe de terra 30 libras, de pilis 6 libras, cineris 1 libram, pasta cum aqua salsa sufficienter et operare sicut diximus. Aliud, ad alutellos per sublimar spiritus et corpora. Accipe de terra 40 libras, de pilis 4 libras, salis communis 1 libram, de arestis 2 libras, pasta sicut diximus cum aqua dulci. Et si vis lutare vas quando assas mercurium debes accipere de ipso luto, et sunt qui mittunt in lutum mercurii pulverem de gallis, sed non est nobis necesse. Ostendam tibi quoddam magisterium quod faciunt philosophi. Accipiunt laminas cupri, et mittunt in ignem donec sint rubeae, et mortificant in aqua lapidis et in oleo mixto per medietatem 50 vices, et proiciunt super illas alexir lunae et non curant de lavar nec de calce facienda. Et sunt qui vendunt eum pro lunam, ita bonum videtur et efficitur. Sed Deus scit quod nolui facere nisi rem certam et bonam, sed quando volo facere sine alexir descendo per botum barbatum et valet magis quandoque quam illud quod fit cum alexir. Modo dicam tibi modum alutellis ad sublimandas omnes res.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hic dicam quomodo debent fieri alutella. Alutel fuit inventum per geometrica, et docet nos hoc magisterium quod oportet quasdam res sublimare. Et quod subli− matur si se sublimat in vase quadrato tenet se per angulos et ita fit in vase quod habeat angulos; ergo vas debet esse rotundum et vas rotundum valet et est melius omnibus aliis. Postquam alutel debet esse rotundum debemus dicere longitudinem et latitudinem: latitudo eius debet esse quantum poterit intrare pugnus, et si est per sublimar azoc debet esse magis angustum. Et debes videre quod os unde procedit debet esse amplius fundo si sit per ad mercurium aut per ad aliud. Et in sumitate oris debes facere quandam orellam ad altitudinem digiti quia ut quod se sublimat non possit intus reverti. Et facies ad modum scutel− lae et in medio facies valliculam quandam ut circulus quem facies in coopertorio possit intus in praedicta valli ingredi: quod se sublimabit non poterit foras egredi. Et postea ampliabis vas plane et de seipso elevabis circulum quendam in altitudine 1 digiti. Hic est modus de alutel per sublimar mercurium, et qui ita non facit nihil scit de magiste− rio. Et ita sit profundum: quod miseris intus rem sublimandam rema− neat adhuc spatium vacuum circa altitudinem 5 digitorum. Modo dicam tibi coopertorium quomodo | debet fieri. Coopertorium debet fieri de latitudine alutelli ita quod nec minuat nec superet; et facies eum in modum scutellae, et intus in sumitate facies cavum ut digitus 1 possit ibi abscondi. Et sit os eius amplius quam os alutelli et facies in coopertorio cavum quoddam ut possit ibi abscondi digitus 1 et medius, et deinde facies latum. Et postea facies in eo quendam circulum qui intret in vallicula illa quam tibi dixi de alutello. Hoc est aludel de phi− losophi ad sublimandum mercurium. Aliud ad sublimandum mercurium. Facies in modum quem prae− dixi, sed non facies in eo ultimum circulum, sed praedictum alutel valet magis ad sublimandum mercurium. Et modo incipiam dicere alios alutellos. Aliud. Sunt qui faciunt in modum scutellae profundae sed faciunt in eo circulos magnos et ita in coopertorio, et sublimant in eo spiritus et corpora sed non mercurium. Aliud. Fac in modum primi alutelli, et non facies in eo cavum intus nec in coopertorio; facies planum, et fac coopertorium in eundem modum. Accipe de cupro 20 libras, salis gemmae 3 libras, salis armoniaci sublimati 10 libras, mercurii sublimati de|cies 4 libras, mortifica et misce, et mitte in alutello et da ignem per diem 1 et noctem. Intimavi− mus alutellos et lutum magisterii et sublimationem cupri. Et finit hic capitulum sextum de dictione sexta.”

{Capitulum 7}

In nomine Domini. Incipit capitulum septimum de dictione sexta. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam solutionem corporum – et tantum solutionem cupri. Et qui audit solutionem putat quod corpus revertatur in aquam, et hoc non potest fieri quia sensus nec natura hoc praestat. Sensus duobus modis hoc non dat: primum quia de re tam sicca non fit resolutio in aquam, quia res prohibita est, quia ferrum non potest reduci in aqua nec petra de rivo; secunda ratio est si tu proicis corpus tuum super ignem non vincet, et super aquam non vincet. Et natura hoc non faceret propter tres rationes: prima quod natura non facit nisi quod est ibi per vim; et secunda est quia illa res quae est ibi per vim debet esse maior quam sit alia pars corporis; tertia quia si natura faceret de sicca re aquam, nostrum corpus faceremus aquam et non siccum et quod sit siccum per vim de re et non per naturam. Et intellige quia multi | sunt qui putaverunt quod solutio corporum revertitur in aquam, et hoc non est verum quod hoc corpus revertatur in aquam; et hoc scias propter ea quae superius diximus tibi. Sed dicam tibi quia solutio est tribus modis: solutio quae vertitur in aquam omnino, sicut faciunt sales qui se vertunt in aquam; et solutio unius partis corporis et non de toto, sicut solutio mercurii; et solutio corporis quod non solvatur de eo aliquid, sicut solutionem cupri et aliorum corporum, sed dicunt hanc solutionem ideo quia solvitur in ea sua salsedo et quod natura quae absconditur in ea appareat. Et adhuc restat dicere aliis modis solutionis quae non numeravimus in istis tribus, sicut est solutio corporum in hora fusionis, quando se faciunt currentia et postea infrigidantur et redeunt sicut erant. Et sic faciunt de plumbo quia tantam dant ei humiditatem quod faciunt eum currens et videtur esse mercurius. Et sic solvunt multas alias res quia si vellemus dicere in hoc libro non esset finis libri de hoc quod incepimus. Sed tu debes scire quod solutio istius corporis non est aliud nisi quod revertatur humidum et auferantur suae salsedines. Et debes scire quod solutio non debet fieri per res siccas sed per res humidas, et antequam dicam tibi de solutione, dicam tibi cum quibus rebus debes solvere. Et quia sunt pauciores illae res cum quibus solvunt quam sunt cum quibus non solvunt, dicam tibi cum quibus solvunt tantum. Sunt autem haec: sal armoniacum | solutum, et baurac carmini, et sal nitrum, et sal alcali solutum, et aqua aluminis albi, et attin− car, et urina puerorum distillata, et sal communis solutum, et sal gemma solutum cum aqua lapidis et oleo lapidis, et aqua vitreoli, et sunt qui solvunt cum dentibus diaboli sed non habemus necesse. Istae sunt res cum quibus solvunt et debes scire quod non debes solvere cum sale quod sit sublimatum nec debes calcem facere cum sale quod sit solutum, sed prius debet sublimari per ad calcem bis vel ter vel quater. Et dixi tibi in principio libri quia si prius non scis omnes res quae sunt naturales et in qua differentia sunt de praedictis complexionibus, non debes ingredi in magisterio. Et quando hoc scias, scias eas solvere et revertere ad primam naturam, et scias quantum sit in unaquaque de aqua, de aere, de terra, de igne; ideo quando tu vis solvere quod scias quod calx illa quam tu vis solvere quantum amisit de sua prima natura, et si hoc nescires nihil prodesset tibi. Scias quod, quando tu vis facere calcem cupri, cuprum naturaliter est in differentia 29 de differentiis primis – antequam fundatur – in illo loco ubi est grandis siccitas, calor minus, frigiditas minima, humiditas minima. Sed si tu fundis bis vel ter efficietur calor maior, siccitas minor, humiditas minor, frigiditas minor. Quando tu facis calcem per ad lunam, re|digis eum de maiori siccitate, de frigiditate minori, de calore minori, de humiditate minori. Quando tu abluis bona ablutione, redigis eum in humiditate maiori, calore minori, frigiditate minori, siccitate minori. Quando tu induras, redigis eum in siccitate maiori, calore minori, frigiditate minori, humiditate minori. Quando tu enceras, facis humiditatem maiorem, frigiditatem minorem, calorem minorem, siccitatem minorem. Quando tu subli− mas, facis calorem maiorem, humiditatem minorem, frigiditatem mi− norem, siccitatem minorem. Quando tu solvis, facis frigiditatem maio− rem, humiditatem minorem, calorem minorem, siccitatem minorem. Et haec est in differentia 57, in loco ubi est luna; apponimus ibi mercu− rium praeparatum – ultra illum qui est ibi naturaliter –, et fit melior luna. Et si non esset propter dilatationem libri, facerem te intelligere hanc reversionem calcis de differentia in differentiam, et cur hoc facit et quomodo. Et si quis nobis dicat “hanc differentiam iam nobis dixisti in bona lavatione”, dicemus quod hoc non facimus nisi ut redeamus ad differentias, quia quod primum facimus induramus et quando est induratum eius differentia est sicut differentia cupri quando est subtus ter− ram. Et postea mutamus differentias sicut prius: encerar sicut abluere, sublimar sicut calx fa|cere, solvere sicut lavar cum lavatione magna. Et postquam hoc factum est est sicut argentum bonum. Et quia diximus solutio quid est, dicemus modum solvendi. Accipe de cupro abluto et calce facto et abluto et indurato et encerato et subli− mato 4 libras, salis armoniaci soluti 6 libras, salis alcali soluti 2 libras, aqua lapidis 1 libram, mitte in cucurbita vitrea aut metallina et sit sub fimo per 27 horas – unaquaeque hora de 24 in die; trahe et operare. Alia solutio. Accipe de cupro 3 libras, salis gemmae et salis commu− nis soluta de unoquoque 3 libras, aqua aluminis et urina distillata de unaquaque 2 libras, misce et sit subtus fimum per 8 dies. Alia solutio. Accipe de cupro 1 libram, de aqua lapidis, et sale armoniaco soluto, et salis nitri, et salis alcali, et aqua aluminis, de uno− quoque quartam partem librae, mitte sub fimo et stet ibi per 25 horas – unaquaeque hora de 24 horis.” Alia solutio. Dixit Abuali Abincine: “Haec est melior solutio omnibus aliis per ad album scilicet ad rem quae est corpus istud. Accipe de cupro 10 libras, sale armoniaco soluto 3 libras, aqua aluminis, urina puerorum distillata, sale alcali soluto, sal gemmae, salis communis, sal nitri, de unoquoque 1 libram, aqua lapidis libram et semis, totum misce et mitte sub fimo in vase vitreo per 9 dies; postea trahe et operare. Alia solutio. Salis gemmae soluti, salis nitri, de unoquoque quartam partem librae, baurac carmini, auripigmentum solutum, de unoquoque unciam 1, cupri 3 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo 10 dies. Alia solutio. Auripigmento, sulphure, de unoquoque 2 uncias, oleo lapidis 1 unciam, cupri 1 libram, mitte in vase vitreo subtus fimo 3 dies. Modo dicam tibi qualiter se solvit auripigmentum. Accipe de auri− pigmento 1 libram, pisa cum aceto super marmor, et accipe de petra tinga 1 unciam, pisa super marmor per 9 | dies novies in die et mitte ad solem; postea mitte sub fimo et stet per 40 dies, et invenies aquam currentem. Hic modus est ad solem tantum, et in aliis modis solvunt eum et ego dicam tibi. Et postea dicam tibi de plumbo quomodo de− scendunt eum per botum barbatum per ad aurum sicut cuprum ad argentum. Alia solutio. Accipe de auripigmento 3 libras, de lacte caprarum 9 libras, pisa auripigmentum, et proice in lacte, et bulli donec nihil remaneat de lacte. Et postea pisa super marmor cum parvo de aceto et cum 1 libra de sale nitro et 1 libram de sale armoniaco et de boragine unciam 1; mitte ad solem et stet ibi per 40 dies. Postea accipe de sale nitro 1 libram et semis, et misce cum eo et simul pisa bene, et mitte postea in conca rotunda facta in modum alutelli et cooperi cum feltro; et stet subtus fimo per 20 dies, et mitte multum fimum desuper et inferius, et invenies aquam solutam currentem. Et operare et mitte inter alia opera. Et si in illa aqua mittas triticum et postea proicias triti− cum in campo, aves quae inde comedunt morientur, et illud est toxi− cum eorum, et iste est melior modus ad occidendas aves. Alia solutio. Accipe de cupro 3 libras, de vitreolo 1 libram, de baurac libram semis, de sal gemma 2 libras, de sale armoniaco soluto 2 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 11 dies. Alia solutio. Accipe de sale armoniaco soluto 10 libras, sale nitro, et sal gemma, et sale alcali, et sale communi, de unoquoque libram semis, aqua aluminis albi et urina puerorum distillata, de unoquoque 3 libras, aqua lapidis 1 libram, de cupro 15 libras, pisa totum et misce, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 13 dies. Et haec est melior solutio philosophorum.” Alia solutio. Dixit Abuali Abincine: “Cum ista solutione perficiemus capitula solutionum, quia diximus in solutionibus quae oportuit et cum hoc quod hic dicemus erit completum. Et in hoc omni supradicto sunt solutiones auri et argenti et sponsalitii ad omnes res qui bene eas potest praeparare cum prima subtilitate. Accipe de cupro 4 libras, de vitreolo 1 libram, de baurac 1 libram, de girgontis 1 unciam, pisa et mitte in vase vitreo et stet sub fimo 15 dies. Perfecimus verba solutionis et finivimus capitulum septimum, et Deo gratias.”

{Capitulum 8}

Incipit capitulum octavum de dictione sexta. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de plumbo, et incipit capitulum octavum. Postquam locutus fui in re rubea et alba et in hoc quod non est rubeum nec album, modo loquar in nigra. Et intellige quod omne quod loquar tibi in hoc libro utile est totum et nihil ibi est superfluum, et qui non intelligit videt verba philosophorum et despicit. Natura plumbi est frigida et sicca, et est de natura Saturni, et est in differentia 39. Intellige opus eius et mutationem eius multam. Dicam quod opereris auro et argento, sed in auro mitte plumbum et in ar− gento cuprum. Prima res quam hic dicam tibi erit ablutio, et calx fa− cere, et lavar, et indurare, et encerar, et sublimar, et solvere; et levius tractabo quam fecerim de cupro et non dicam tibi ibi tot rationes. Plumbum ita abluitur per purgare quod extra est, sed prius debes fun− dere 6 vices aut 7. Lava hoc modo. Accipe de aceto 1 libram, urina puerorum tantun− dem, sal communi tantundem, de plumbo 2 libras, fac partes sicut debes, et lava, et bulli sicut debes, et erit ablutum. Alia ablutio. Accipe de plumbo 5 libras, de urina puerorum tan− tundem, de aqua salsa tantundem, bulli per 24 horas, et erit ablutum. Sed debes scire quod quando lavas cuprum aut plumbum, quando trahis, debes eum extergere cum panno lineo ideo ut non accipiat salsedinem. Et debes scire quod haec ablutio non est nisi ut desuper abluatur, quia quae est per ad corpus post calcem fit. Et non debet cuprum nec plumbum, quando ea lavas, remanere per noctem in illa re in qua ea lavas, et si ibi remaneret efficeretur viride. Et debes scire quod cuprum est bonum per facere argentum absque alexir et plum− bum non est bonum nisi de alexir, haec est res probata quam philoso− phi probaverunt. Alia ablutio. Accipe de aceto 3 libras, de urina puerorum tantundem, aqua vitreoli tantundem, de arena 3 libras, de plumbo 5 libras, bulli et frica usque sit bene ablutum. Et debes scire quod urina nec acetum intrant in magisterio nisi di− stillentur et bis et ter, quia in quantum amplius distillantur magis va− lent. Et quando bullis plumbum debes bullire in vase de metallo quia si in alio vase bullires non tantum valeret. Alia ablutio. Non debes accipere de plumbo alcofoli nisi prius esset praeparatum sicut necesse est, nec debes accipere de plumbo gozi nec de alio plumbo nisi de illo quod tibi ostendi in principio libri. Accipe de illo 10 libras, et bulli in aqua salsa, et terge cum panno lineo mundo. Et nulla hora dimittas ipsum humidum, quia si dimitteres ipsum humidum, iam dixi tibi detrimentum quod inde sequeretur. Et intellige magisterium philosophorum. Alia ablutio. Accipe de plumbo 5 libras, salis gemmae 1 libram, salis armoniaci 1 libram, salis communis mediam libram, urina puerorum et acetum de unoquoque 3 libras, aqua salsa 5 libras; bulli per 24 horas 5 vices, et in illis 24 horis trahe ad solem per 2 horas. Et non festines opus.” Alia ablutio. Dixit Abuali Abincine: “Dicam hanc ablutionem et perficiam omnes ablutiones plumbi. Accipe de plumbo 10 libras, de urina puerorum distillata, de aceto distillato, et de aqua salsa, et de aqua aluminis rubei, de unaquaque 3 libras, bulli per 18 vices et serva. Finit capitulum octavum, laudetur Deus.”

{Capitulum 9}

Incipit capitulum nonum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de calcibus plumbi faciendis, et loquar sicut philosophus debet loqui et dimittam omnes dilationes aliorum hominum. Iam scis cur faciunt calcem et quid est calx et cur efficitur calx. Et illa quae faciunt calcem sunt septem: plumbum, fer− rum, cuprum, stagnum, aurum, argentum, metallum, latonem. Et dixi cuprum et dicam modo alia sex cum virtute Domini. Septem sunt modi faciendi calcem plumbi, et ista quae comburunt corpora et aufe− runt suam humiditatem sunt haec: sal alcali, sal armoniacus, sulphur, auripigmentum. Et debes scire quod argentum vivum sublimatum non intrat in ma− gisterio lunae nec auri, quia quidam faciunt illum de plumbo, et hic dicam tibi modum faciendi antequam incipiam dicere de calcibus, quia quidam accipiunt plumbum, et fundunt 7 vicibus et in unaquaque vice mortificant eum in sale armoniaco soluto; postea accipiunt de eo 3 libras, et de sale nitro 1 libram, de boragine libram semis, commiscent totum et mittunt sub fimo per 40 dies, et efficitur argentum vivum. Et non est differentia inter istud et illud quod intrat in magisterio, nisi tantum quod istud intrat in magisterio et non aliud. Et quando vis probare illud an | sit bonum, accipe laminam cupri, et calefac, et frica eam cum illo, et si albescat scias quod est bonum, sin autem nihil valet. Alia probatio. Accipe de argento vivo, et proice in mortario cupri, et mitte desuper cinerem sarmentorum, et levius exspue, si se mortifi− cat est bonum, sin autem nihil valet. Et sunt qui seducuntur in hac temptatione. Alia probatio. Accipe de argento vivo, et mitte et cola per pannum lineum: et cadat in aluta, sed liga illam alutam fortiter ne possit egredi. Et accipe ollam unam et imple de aqua et proice ibi illam alutam, et si ascendit sursum scias quod est bonum, et si non non est bonum, et non mittas illud in opere tuo solis vel lunae. Sed vide quod olla plena aqua prius bulliat, et dum bulliret bene proice ibi illam alutam, et cum intus fuerit diu facias ollam bullire. Alia probatio. Accipe de argento vivo, et mitte in panno lineo, et mitte sub fimo et cum extraxeris inde si inveneris illud non est bonum, sin autem bonum est. Et modo incipiam dicere de calcibus cum brevissimo verbo, si Deo placuerit. In nomine Domini. Prima calx ad plumbum. Accipe de plumbo pondus 1, fac laminas, et mitte in olla de terra magisterii cocta ad solem, et mitte ibi de sale – et sit sal per medietatem plumbi – et proice sal inter laminam et laminam; et mitte in furno magisterii, et coque ibi, et accende ignem ad minus per 18 horas, ad magis per 28 horas. Et iam tibi | ostendi modum de ollis in illo loco ubi tibi locutus fui de cupro, et qualiter debes claudere ollas cum luto. Accipe de illo luto si opus fuerit et operare. Et nullus in hunc modum operatur sicut nos. Calx secunda. Accipe de plumbo, et fac ad modum brachii scilicet ad modum cubiti, et fac ollam ad modum cucurbitae longae de terra rubea cocta ad solem, et accipe de sulphure sublimato, et pisa et mitte super plumbum – et sit plumbum 4 partes et sulphur 5 partes; et mitte in furno et da ignem ad magis per 28 horas, ad minus per 22 horas. Calx tertia. Accipe de plumbo et fac in modum cannae, et mitte in olla sicut decet, et accipe de auripigmento sublimato pulverizato et mitte desuper et deorsum et similiter mittes de eo in cavo cannae plumbi; et mitte in furno magisterii et da ignem ad magis per 42 horas, ad minus per 36 horas. Calx quarta. Accipe de plumbo et fac ad modum morabunt 8 pondera, mitte in olla; et accipe de sale armoniaco sublimato pulverizato et indurato 2 pondera, de sale communi 4 pondera, mitte in olla inter morabunt et morabunt; et mitte in furno communi et sit ad minus per 13 horas, ad magis per 40 horas. Calx quinta. Accipe de plumbo, et fac partes longas et grossas, et accipe de auripigmento sublimato et de sulphure pondera aequalia – et sint ambo decima pars plumbi –, et mitte in concas terreas et orae earum sint in amplitudine 3 digitorum; et mitte in furno magisterii et sit ibi ad magis per 12 horas, ad minus per 8 horas. Calx sexta. Fac de plumbo in modum cannae et frange per partes minimas, et fac casea terrea et mitte ibi partes illas, et mitte super ignem – non sit de carbone rubeo nec de igne citrino hoc est cinis sed debet esse in modum luti. Hic est modus philosophorum sapientium et non invenies aliquem qui hoc opus operaretur. Scias quod in aliis se miscent corpora cum spiritibus et non in hoc. Accipe sal armoniaci, sal alcali, sulphur, auripigmentum pondera aequalia, accipe de plumbo tantundem quantum sunt praedicta pondera, mitte caseos in vascula quae fecisti de terra quos fecisti in olla cocta ad solem et postea ad ignem, et mittes pulverem sicut soles facere in laminis; et cooperi et da ignem a mane usque ad noctem, aut de nocte usque ad diem medium. Calx septima non valet in opere isto, sed valet phisicis et valet ad opus manuum et ad emplastra et ad vulnera et ad alcofol. Accipe sal commune partes aequales cum plumbo, coque in arbitrio tuo. Et hic finiunt septem modi calcium, sed amplius dicam tibi ad subtiliandam sapientiam et ad intelligendum magisterium. Calx octava. Accipe de plumbo 3 libras et fac partes ad modum digiti in grossitudine 3 morabunt, accipe de auripigmento 3 pondera et mitte cum plumbo in olla nova; et mitte ignem per 12 horas – una− quaque hora de 5 horis de 24 in die. Et non coquant nisi tantum quantum est necesse nec minus, et non sit in hoc solum sed in omnibus rebus quas coquis. Et intellige. Calx nona. Accipe de plumbo 10 libras, salis armoniaci, sal nitri tantundem, vitreoli, baurac, quintam partem ponderis, fac partes, et mitte in olla, et da ignem ad minus per 24 horas, ad magis per 35 horas; trahe et mitte in magisterio. Calx decima. Accipe de plumbo 1 libram, sulphur, auripigmentum de unoquoque 3 uncias, da ignem sicut decet, et non decoquatur nec | magis nec minus nisi sicut debet. Calx undecima. Accipe de plumbo 3 libras, nitrum sicut necesse fuerit, da ignem. Calx duodecima. In hac calce complebimus omnes calces. Accipe de plumbo 5 libras, de auripigmento, et sulphure, et baurac, de unoquo− que mediam libram, da ignem per 25 horas. Et quia diximus sufficien− ter in calcibus, modo loquemur in ablutione plumbi sicut debemus.”

{Capitulum 10}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum decimum de hac dictione. Dicam hic de ablutione plumbi. Lavamus plumbum per attenuandum naturam, et reducere eum de natura grossa ad naturam primam, et ad desiccandum humiditatem suam, et ad aufe− rendum saporem malum et dare bonum, et ad auferendum odorem malum et dare bonum. Et ea cum quibus abluitur plumbum sunt multa – et plura sunt quam ea unde abluitur cuprum – de quibus est: auri− pigmentum solutum et oleum lapidis et sal armoniacum solutum et aqua vitreoli et aqua aluminis rubei et baurac | et urina distillata et sal nitri et sal commune et sal gemma et sal alcali et acetum et aqua salsa et aqua marina et aqua capillorum. Cum omnibus istis abluitur plumbum singulariter aut commune aut cum parte una illa. Et dicemus qualiter debet effici, si Deo placuerit. Debes scire quod plumbum non debet lavari in vase cupri nec ferreo, sed potest lavari in vase metalli aut in vitro aut in vase vitreato. Et quia prius debes mittere sub fimo et postea abluere, dicam tibi prius de humatione. Accipe de calce plumbi 3 libras, de vitreolo 1 libram, de baurac libram semis, de sal gemma, de sale communi, de oleo lapidis, de unoquoque 3 uncias, pisa totum supra marmor et misce donec incorporetur; et mitte in vitro sub fimo per 8 dies – unaquaeque dies de 24 horis. Et scias quod plumbum debes operari in aestate, et omne quod pertinet ad solem, et in illa hora quando calores sunt grandes, et cuprum et hoc quod pertinet ad lunam potes operari in omni tempore quia non habent tempus statutum operandi, sed in omni tempore potes operari per tenuitatem suae naturae. Et intellige verba mea. | Alia inhumatio. Accipe de plumbo 3 libras et semis, aurum vivum sublimatum ter libram semis, auripigmentum tantundem, de sulphure tantundem, de lapide albo qui invenitur in grossis terris – et est in similitudine illius de quo excutiunt ignem –, accipe de eo 3 uncias, pisa et misce, et stet sub fimo 7 dies. Alia. Accipe de calce plumbi 30 libras, de auripigmento sublimato 16 vices 15 libras, de sulphure 3 libras, sal gemmae 2 libras, vitreol 1 libram, baurac libram semis, misce totum super marmor, et mitte sub fimo, et stet 11 dies. Alia. De plumbo 9 libras, sal gemmae, sal alcali, sal nitri, de unoquo− que 3 libras, misce et sub fimo sit per diem 1; et ita trahe et misce cotidie per 9 dies. Et hic est melior modus quem facere possumus per ad lunam, et hic qui subsequitur erit per ad solem. Intelligat qui habet naturam philosophi. Alia. Accipe de auripigmento 5 libras, de plumbo 10 libras, de bau− rac 1 libram, misce super marmor et mitte sub fimo equino per 11 dies. Et intellige. Alia. In hac finiemus omnes humationes et loquemur de lavatione plumbi. Accipe de calce plumbi 5 libras, de auripigmento sublimato ter 1 libram, de sulphure rubeo quintam partem 1 librae, de baurac tan− tundem, misce et pisa super marmor, et pone sub fimo per 9 dies. Finivimus humationes, incipiemus lavationes.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de plumbo 5 libras, de sale armoniaco soluto 3 libras, de sal gemma, de auripigmento soluto, de unoquoque 1 libram, de aceto 12 libras, pone praedicta in aceto et bulli unaquaque die 3 vices per 12 dies. Postea accipe de urina distillata 3 libras, de aqua salsa 3 libras, et lava pulverem et muta medicinas novas, et misce totum in vase vitreato, et mitte sub fimo et stet per 9 dies. Post 9 dies trahe et bulli in urina et in aqua aluminis et in aceto 3 dies ter in die. Alia ablutio philosophi. Accipe de aceto, de oleo, de plumbo, lava. Alia. Accipe de plumbo 9 libras, de sale armoniaco, de nitro, de unoquoque 3 libras, de urina puerorum 2 libras et semis, de ace|to 5 libras, de aqua aluminis 10 libras, bulli per 9 dies in die 6 vices. Postea accipe de auripigmento soluto et de aqua vitreoli de unoquoque 1 libram, de oleo lapidis 3 libras, misce et mitte sub fimo per 11 dies; postea trahe et ablue cum aqua salsa. Et accipe de aceto 3 libras, de baurac 1 libram, de urina puerorum 6 libras, bulli per 9 dies in die novies in vase de metallo; postea ablue cum aqua dulci. Alia. Accipe de plumbo 1 libram, de baurac libram semis, lava sicut necesse est. Et intellige. Alia. Accipe 3 aquas, 3 terras, 3 aeres, 3 ignes, de unoquoque pon− dus et medium, pondus medium de medio et medium de medio medii, et de plumbo pondus et duas tertias de pondere et duas tertias de dua− bus tertiis et duas tertias de duabus tertiis duarum tertiarum. Et bullias per diem unum et medium et per medium medii et medium de medio medii diei – haec sunt 45 horae. Et mitte sub fimo et stet per diem unum et duas partes diei et duas partes de duabus et duas partes de duabus partibus duarum partium, hoc est dicere quod iungas 24 et 16 faciunt se 40, 40 et 10 et duas tertias sunt 50 et duas tertias, 50 et duas | tertias et 7 et medium et tertia parte tertiae partis faciunt se 59 et tres sextas minus media quarta. Ergo durat inter lavar et bullir et stare sub fimo 2 dies et medium diem minus quintam partem de medio die. 3 ignes et 3 terras et 3 aquas et 3 aeres, omnis philosophus hoc intelligit, qui aliquid scit et qui hoc nescit non operetur. Alia. Accipe sal nitri, sal armoniacum, baurac, sal alcali, de unoquo− que 1 libram, oleo lapidis mediam libram, auripigmentum solutum quartam partem librae, tere et misce cum 6 libris plumbi et cum 12 libris de urina distillata, et bulli per 7 dies unaquaque die septies, et augmenta ibi unaquaque die 1 libram fortis aceti. Postea accipe et misce cum 3 libris de aqua aluminis, et ablue cum aqua salsa postquam steterit in aqua aluminis per diem et noctem. Postea accipe de auripig− mento ter sublimato et de argento vivo de unoquoque quartam partem librae, misce cum 5 libris aceti et 5 libras de urina puerorum distillata, et stet in cucurbita per 5 dies. Alia. Accipe aquam et vinum pondera aequalia, plumbum in du− plum, bulli per 2 dies et medium. | Alia. Accipe de petra quae non est petra et fac sicut docui, post− quam rubescens extingue in ea plumbum per 22 vices. Et haec est sua ablutio et est ablutio philosophi. Alia. Accipe de plumbo 10 libras, et bulli in sale per 24 vices usque sit siccum, et in unaquaque vice mittes ibi 1 libram de aqua et mediam aceti. Postea accipe de baurac 1 libram, de auripigmento soluto toti− dem, misce cum urina puerorum et lava per 25 vices sicut docui te. Et non festines in opere tuo, et non opereris de plumbo per ad argentum. Et ablutio est sustentatio argenti et vita auri et de unoquoque istorum fit opus secundum magisterium suum. Et modo finit capitulum istud de dictione sexta.”

{Capitulum 11}

Incipit capitulum undecimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam de induratione plumbi. Plumbum debet indurari multo amplius quam cuprum quia est humidius cupro, quia cuprum est multum coctum et plumbum crudum; ideo est nobis necesse quod siccet se de sua humidita|te. Et omnia quae desiccantur desiccantur in uno de tribus modis: aut per fortitudinem solis sicut illa quae fluunt, nisi sit de natura ignis in sua subtilitate sicut oleum et cetera similia, sed si est de natura terrae cum suis similibus sicut succus herbarum potest desiccari ad solem et ad aerem. Secundus modus desiccandi est cum igne, si sit illa res quae desiccatur de natura ignis aut de natura terrae aut de natura aeris aut de natura aquae, sed amplius facit ignis quia si non invenit humiditatem quam desiccet comburit. Tertius modus desiccandi est in alio modo et non in isto modo sicut diximus de aliis, sed facit se per absconditam naturam quam nos non cognoscimus, sicut facit illud glutinum agni quod congelat lac et fumus plumbi ad aurum vivum, et nos nescimus cur indurat fumus plumbi aurum vivum. Et ista desiccatio quam facere volumus non est talis sicut sunt istae tres sed est similis tertiae, quia nos siccamus humiditatem plumbi cum fortitudine aliarum medicinarum. Et modo dicemus quo− modo desiccat, et totum hoc non dixi nisi ut haberes intellectum in scientia philosophorum, quia non debes facere nullam rem nisi cum scientia philosophorum. Modo incipiemus dicere quomodo induratur. Accipe de plumbo 3 libras, salis nitri | 1 libram, salis armoniaci bis sublimati libram semis, pisa totum et misce super marmor, et mitte in vase vitreo, et stet ad solem per 11 dies, nocte et die. Alia induratio. Accipe de plumbo 10 libras, de baurac 1 libram, de auripigmento bis sublimato 1 libram, de sulphure quater sublimato 2 libras, sal alcali sublimato 3 libras, misce totum et tere cum aceto; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem 30 dies, et unaquaque die misceas cum spatula lignea. Et scias quod nullam rem solutam debes mittere ad indurandum, nec sal nec aliud. Et quodcumque sal ibi ponas debet sublimari ter vel quater et antequam misceas cum calce plumbi debet pulverizari ad modum farinae. Alia. Accipe de plumbo abluto et calce facto et abluto 7 libras, et misce cum tanto de aceto, et pisa super marmor per 3 dies 3 vices. Et in quacumque hora teres proice ibi de sale armoniaco pulverizato 1 libram, de baurac carmini libram semis, de auripigmento sublimato ter libram semis, pisa bene; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem 40 dies. Et debes scire quod plumbum non oportet mittere sub fimo ad indurandum nec super ignem ad fervendum quando est per indurar. Et intellige quae tibi dico et habebis magisterium bonum et subtile. Et debes tenere coopertum dum steterit ad solem, quia necesse est ut multum custodias eum. Alia. Haec induratio est de philosopho et melior aliis. Accipe de girgontis pondus 1, de auripigmento medium pondus, oleo de terra rubea aut nigra 2 partes ponderis, sal nitri et sal armoniacum de uno− quoque quartam partem ponderis, aqua de aquila quintam partem ponderis, de saturno praeparato 3 pondera, misce super marmor et tere; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem 63 dies, et de nocte mitte intus in domum. Alia. Accipe de plumbo 20 libras, de sale nitro, de sale armoniaco, de sal alcali, de sal gemma, de alumine albo, de unoquoque 2 libras, misce super marmor et mitte de urina puerorum distillata 2 libras; et mitte in vase vitreo, et stet ad solem per 50 dies. Et non festines opus tuum et non dimittas magisterium mori. Et dicam tibi quomodo, quia si has species dimitteres cum plumbo usque ad 6 menses nihil valeret in opere, et ita de cupro et de aliis corporibus; et ita esset similiter si dimitteres illud in illis lavationes et ita de encerar et ita de sublimar et de solvere: quia non est vita indurandi nisi 6 men− ses, et vita encerandi 12 menses, et vita maioris ablutionis 4 menses, et de lavatione minori 3 dies, et de sublimar per annum et dimidium, et de solvere 8 menses. Et debes custodire has vitas quia si tu dimitteres cuprum in minori ablutione post 3 dies deterioraretur et nihil valeret, et ita de ablutione et de aliis quae habent vitas. Intellige hanc regulam et custodi. Sed vide quia quando mittis cuprum vel plumbum ad indu− randum quod sit sine calore, quia si calor ibi esset minus valeret opus tuum. Alia. In hac induratione finiemus capitula omnia de indurationibus. Accipe de plumbo 3 libras, sal armoniacum libram semis, | sal gemmae libram semis, aluminis albi libram semis, pisa super marmor, et collige; et mitte in vase vitreo, et stet ibi per 11 dies, et misce ibi unaquaque die 1 libram de aceto et mediam libram de urina distillata. Et muta species post 11 dies, et permanebis cum speciebus novis per alios 11 dies; et ita facies donec transacti sunt 44 dies, et post dies 40 pisa eum cum aceto et dimitte ad solem per 2 dies; et postea operare. Finit capi− tulum undecimum de dictione sexta.”

{Capitulum 12}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de enceramento plumbi. Enceramentum plumbi est quod non debet esse plumbum nimis enceratum, quia si multum se enceraret revertere− tur ad primam humiditatem. Et debemus mittere cum istis quae se encerant res quae desiccent, sicut sal armoniacum sublimatum et sal alcali sublimatum et urina puerorum distillata et auripigmentum subli− matum et eius similia. Et hoc est principium de enceramento. Accipe de plumbo 6 libras, urina libram 1, salis armoniaci soluti libram se|mis, salis gemmae, sal alcali, de unoquoque libram 1, oleo lapidis libram 1, baurac carmini quartam partem librae, collige, et mitte in vase de metallo. Et bulli semel, et mitte subtus fimum, et stet ibi per 15 dies; et trahe eum in die semel et stet ad solem per horam 1, et unaquaque hora misce et muta ibi medicinas; et revertere ad fimum et stet ibi per 12 dies, et in illis diebus non trahas ipsum ad solem. Alia enceratio. Accipe de plumbo 1 libram, de aqua lapidis libram semis, de igne suo libram 1, bulli per 53 vices in 11 dies. Et intellige hoc opus quia opus est philosophi. Alia. Accipe de plumbo 20 libras, aqua aluminis albi et aluminis rubei de unoquoque 5 libras, salis gemmae et salis alcali de unoquoque 1 libram, oleo 3 libras, misce totum, et pone sub fimo et stet per 15 dies. Et in capite 15 dierum bulli eum in aceto, et trahe ad solem et stet ibi per diem 1. Et non intelligas quod enceramentum plumbi sit ad modum cerae, sed facimus per imprimar suam naturam et ut mittamus in eo humiditatem de siccitate quam habuit in induratione, ut mutemus leviter de natura in naturam, et de opere in opus, de gradu in gradum. Alia. Accipe de tribus ceris de unaquaque 1 libram, de spuma istarum accipias quartam partem librae, et bulli per 24 vices in urina distillata et habebis totum melius opus. Alia. Accipe de plumbo 3 libras, de urina distillata 1 libram, de urina puerorum quae non sit distillata 1 libram, salis nitri et salis armoniaci de unoquoque libram semis, mitte sub fimo et stet ibi per 15 dies, et postea trahe et bulli in aqua lapidis. Et quando bullis, vide quod quando removes ab igne non ponas eum in loco frigido, sed super ignem dimitte eum frigerare donec sit bene frigidum. Et hoc est magisterium philosophorum. Et modo dicam quid vult dicere enceramentum. Tu non poteris encerare ferrum nec metallum nec petram per rationem quam philoso− phi sciant, sed illae res quas tu potes encerare sunt illae quae habent in se humiditatem per fortitudinem. Et in his quae diximus potest esse quod habeat de illa humiditate sed non tantum quae appareat, quia si tantam ibi haberet omnes res possent encerari. Ergo illae res quae se encerant sunt plus humidae quam aliae quae non se encerant. Ergo enceramentum non est aliud nisi crescere humiditatem in illis rebus quae se encerant, ergo per rationem plus debet encerari | plumbum et stagnum quam aliqua aliarum. Et perficiemus capitulum encerandi, non ideo quia multa oporteret nobis loqui de enceramento per rationem quam diximus. Alia. Accipe de plumbo 3 libras, sal nitri, sal gemma, sal alcali, sal communi, urina puerorum, de girgentis, de baurac carmini, de aqua aquilae, de unoquoque 1 libram, pista super marmor; et mitte in vase de metallo, et stet in fimo per 28 dies, et unaquaque die trahes ad solem. Finit capitulum duodecimum de dictione sexta.”

{Capitulum 13}

Incipit capitulum tertium decimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de sublimare et dicam ver− bum amplum et aperiam in eo suas obscuritates. Primum dicam tibi quomodo fit sublimatio. Sublimatio fit per aliquem de quinque modis: aut sublimat per alium quomodo facit mercurius; aut per se sicut ignis; aut per praeparationem sicut corpus quando coniungitur cum spiriti− bus; aut per fortitudinem hominis sicut facit petram de terra quando aliquis iacit; aut per fortitudinem alius, sicut facit lapis magnetis ascen− dere ferrum. Et iste ascendit cum praeparatione quia nos praeparamus corpus cum spiri|tibus et ascendit. Et haec sublimatio plumbi ascendit cum sedecim rebus: scilicet cum auripigmento, cum auro vivo, cum sulphure, sal armoniacum, sal alcali, sal nitri, sal gemma, baurac, sal commune, aceto, urina puerorum, vitreol, alumine albo et rubeo, et igne. Cum istis ascendit plumbum. Et diximus modum de alutellis multotiens, et haec quae narravimus cum paucioribus 4 possent fieri, sed quia nos per geometrica habemus necesse et 4 infra 4 sunt 16 ideo habemus necesse. Et modo incipiemus dicere modum sublimationis. Accipe de plumbo 12 libras, sal alcali, sal armoniacum, sulphur, et auripigmen− tum, de unoquoque 3 libras, pisa super marmor et misce cum urina puerorum 3 libras. Et mitte in alutello – et sit alutel sicut docui –, et cooperi sicut docui, et fac furnum sicut docui et da ignem per 25 horas ad minus, ad magis per 36 horas – et unaquaque hora de 24 horis in die. Et intellige. Alia sublimatio. Haec est sublimatio philosophi. Accipe de plumbo 20 libras, de auripigmento sublimato 30 libras, sulphur sublimatum libras, mercurii sublimati 3 libras et tertia, salis armoniaci sublimati 1 libram et 1 unciam et ter|tiam partem unciae, pisa cum aceto; et mitte in alutello sicut docui et da ignem ad magis per 24 horas, ad minus per 18 horas. Et quando trahis sit bene frigidum. Alia. Accipe de mercurio 4 libras, auripigmenti 3 libras, plumbi 12 libras, baurac 1 libram, misce sicut necesse est cum aere lapidis, et da ignem ad magis per 30 horas, ad minus per 24 horas. Debes scire quod nullus mercurius nisi sit rubeus intrat in magisterio auri, et dicam in suo loco quomodo debet fieri rubeum nisi cum forti− tudine aliarum medicinarum. Et aurum vivum quod vis facere rubeum vide quod non sit de plumbo cum signis quae tibi dixi. Alia. Accipe de plumbo 13 libras, sal alcali, sal nitri, aqua aluminis, de unoquoque 2 libras et media, misce cum plumbo et proice 2 libras de aceto et 1 libram de urina puerorum. Misce totum, et mitte in cucurbita quae habeat caput sine alumbic et da ignem per 12 horas; et mitte <in> aliam cucurbitam cum alumbic et claude foramina ut non possit inde exire, et da ignem per 15 horas; et trahe et mitte | in magi− sterio. Et modus in quo debet fieri cucurbita caeca est hic: fac cucurbitam de 2 palmis et quartum palmos medianos et in rotunditate medium palmum, de terra quae sustineat ignem et non de alia terra quia frange− tur. Et in hunc modum debent esse cucurbitae. Et modo dicam tibi modos de lenis, sed primum dicam tibi modum de caputiis cucurbita− rum. Caputia debent esse ad modum de caputiis capitis, sed ad os stricta cum gargantis, et in circuitu habeat orellas in latitudine 2 digitorum. Et adhuc dicemus magis de modis cucurbitarum in loco distillationis, sed prius dicemus omnes modos quae sunt necessariae ad prae− parationem plumbi. Alia. Accipe de plumbo 3 libras, de quatuor spiritibus de unoquoque mediam libram, sublima per iustam rationem, quia nos non facimus diversa pondera nisi ad acuendum ingenium. Alia. Accipe de plumbo 4 libras, salis armoniaci 2 libras, de auripig− mento 1 libram, mitte in alutello et da ignem per 4 dies – unaquaque dies de 6 horis, unaquaque hora de 6340 in anno. Intellige ma|giste− rium philosophi. Et non mittas aurum vivum rubeum ad lunam nec aurum vivum quod non est rubeum ad solem. Et quando facis sublimationem de aliquo corpore debes sublimare bis vel ter ut non remaneat quod non sublimetur, quia corpus graviter ascendit, et si non esset propter en− corporamentum quod tu encorporas eum cum spiritibus non ascende− ret. Et ideo subtiliamus nos naturam suam cum istis magisteriis quae nos facimus et nisi ita faceremus non ascenderet. Ideo necesse est quod si aliquid remanet de eo quod tu pises eum super marmor frequenter, ita de plumbo et de cupro et de aliis corporibus, unumquodque in suo magisterio, quia solutio post sublimationem removebit omnes res et sales de corporibus. Et intellige. Alia. Accipe de plumbo 3 libras et semis, de baurac carmini 1 li− bram, salis gemmae, salis armoniaci, et sulphur et auripigmentum de unoquoque 1 libram, pisa super marmor et misce cum aqua lapidis; et mitte in alutel et da ignem per 27 horas, nec magis nec minus. Alia. In hac loquemur de rebus naturalibus. Qualiter discat homo res naturales sunt quatuor: sensus magnus, sensus parvus, sensus medianus et sensus qui non est de istis. Sensus | magnus sicut petra spiritalis, sensus medianus sicut petra herbalis, sensus parvus sicut petra naturalis, sensus qui non est de istis sicut commixtio specierum. Sensus magnus est res spiritualis et qui illum scit scit omnes res naturales quae in mundo sunt, et scit de anima si moritur quando moritur homo aut non et si peioratur cum suo peioramento.” Dixit Abuzalemi: “Ergo homo quando minuit, se debet peiorare, quando trahit sanguinem.” Dixit Abuali: “Ego non dixi in hoc capitulo si debet peiorare vel non aut si moritur aut non. Sed dico tibi in veritate quia si homo quando se minuit et dimittat sanguinem exire usque moriatur, tunc perdidit se anima et homo similiter, et anima est sanguis et sanguis est anima, et tota anima sanguis et totus sanguis anima. Et qui aliter credit non tenet viam philosophi. Ideo dicunt philosophi: “Accipe de petra quae non est petra et non de naturis petrae, divide per quatuor partes – per aerem et ignem et terram et aquam.” Et nos non possumus invenire quod aliter fieri possit nisi in hunc modum. Et de sanguine vivit homo et moritur et stat, ita de lapide, ideo dicunt quod iste lapis est lapis anima− lis. Et ideo quia non est anima altior homine ideo accipiunt lapidem hominis. Et ideo quia in corporibus non est corpus altius auro ideo facimus de sanguine aurum. Et non putes quod lapides quamvis cario− res vendan|tur auro quod magis valeant quam aurum, quia ideo pre− tium habent quia pauci inveniuntur; et de omnibus rebus huius saeculi magis valet aurum, et ita fuit et erit per omnia saecula. Et ita invenimus quod lapis animalis ille est quem diximus. Et lapis herbalis est lapis de quo multotiens mentionem fecimus et lapis ille magis valet omnibus aliis. Et dicemus cur lapis parvus dicit quod sunt ova gallinarum et non alia ova, ideo quia gallina est propinquior complexioni hominis et non aliae aves. Ergo postquam accepimus lapidem qui est iuxta lapidem maiorem, accipiamus ipsum lapidem maiorem et non quaeramus qui est iuxta lapidem maiorem. Et usque modo satis locuti fuimus de lapi− dibus, et vide quod nullus videat hoc capitulum in libro tuo nec in opere nec in lege quia operaretur cum hoc capitulo et non teneret legem. Alia. Accipe de plumbo 1 libram et liga in panno lineo, accipe de auro vivo sublimato 12 vices, et de auripigmento totiens sublimato, et sulphure similiter, de sale armoniaco similiter, de unoquoque 1 libram. Pisa cum aceto et fac pastam strictam, et mitte pulverem plumbi intus in pasta illa, et mitte in alutello et cooperi cum luto magisterii; et da ignem ad magis per 30 horas, ad minus per 25 horas. Alia. | Accipe de plumbo 15 libras, sal gemma, sal armoniacum, mercurium, de unoquoque 15 libras, pisa cum aceto, et mitte in alutel et da ignem per 2 dies. Alia. Accipe de sulphure, de auripigmento, sale armoniaco, de uno− quoque 1 libram, plumbum 7 libras, urina puerorum 3 libras, pisa super marmor, et mitte in alutello et da ignem per 2 dies et dimidium. Finit capitulum tertium decimum.”

{Capitulum 14}

Incipit capitulum quartum decimum cum virtute Domini. In no− mine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum quartum decimum, et loquar in eo de solutione plumbi. Solutio plumbi aut alterius corporis non est aliud nisi dividere corpora quae se coniunxe− runt in sublimatione, et per solvere indurationem et reducere in humi− ditatem. Et nisi propter dilationem multa dicerem adhuc. Et quando dico tibi quod accipias de plumbo ad solvendum, debes accipere sicut est incorporatum per sublimationem et alia magisteria, et ita de cupro. Accipe de plumbo 10 libras, et de sale armoniaco soluto, et sal gemma, et sal alcali, et urina puerorum, et aqua aluminis, de unoquo− que 2 libras, pisa et misce cum aqua lapidis 1 libram; et mitte in vase de metallo, et sepeli in fimo, et stet ibi per 15 dies. Et dixi tibi in capitulo solutionis cupri quia non putes quod dicant solutionem eo quod redigatur in aquam. Et intel|lige has res subtiles quia propter res subtiles fuit inventum opus istud et non propter aliud, quia trahit de fortitudine ad factum. Et quando dicimus tibi “accipe de girgentis” intellige de igne. Et magis revelavi ego opus istud omnibus aliis qui praecesserunt. Et intellige. Alia solutio. Accipe de aqua quae non est aqua, de aere qui non est aer, de unoquoque pondera aequalia, de salso ascendente et non de− scendente cum calore 2 pondera, de re frigida quae fuit calida et est currens 3 pondera, de plumbo 4 pondera et dimidium, misce super marmor. Et mitte in cucurbita et fac bis bullire, et mitte sub fimo, et stet ibi per 8 dies. Et in capite 8 dierum trahe et stet ad solem per 8 dies; et postea stet in fimo per alios 8 dies; et trahe et mitte in magisterio. Et intellige magisteria philosophorum quia magna scientia est in eis, et in hoc quod diximus de magisteriis potes intelligere per alia magisteria. Alia solutio. Accipe de plumbo 5 libras, baurac [aqua salis] armeni, aqua aluminis rubei, et aqua aluminis albi, de unaquaque 2 libras et semis, salis armoniaci soluti 3 libras, pisa et misce, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 15 dies; et postea trahe ad solem. Et accipe | de urina puerorum distillata, acetum distillatum, salis armoniaci soluti, de unoquoque quartam partem librae – sit de 25 unciis –, retro mite sub fimo et stet ibi per 1 diem; postea mitte in magisterio. Modo finit capitulum quartum decimum de dictione sexta, et laudetur Deus.”

{Capitulum 15}

In nomine Domini. “Incipit capitulum quintum decimum, et loquar in eo de stagno sicut usque modo locutus fui de ceteris rebus. Et sta− gnum est iuxta naturam argenti, et est tale ut illud nisi quod mercurius suus non est tam bene coctus, quia terra non potuit eum tantum co− quere propter sulphur quod erat grossum, et non est tam coctum in ventre terrae. Et fortitudo aeris non se imprimavit in eo ideo est stri− dens. Et non est pulcer in fractura, et dicitur apud philosophos acre et hoc non evenit nisi propter hoc quod dixi. Et si quis velit praeparare potest praeparare, quod est grave ad operandum et leve ad praeparan− dum. Si quis velit praeparare praeparet hoc modo: sepeliat subtus terram. Fac foveam subtus terram in longitudine 5 palmorum, in latitudine 1 palmi, et in fundo 2 palmorum. Et solves stagnum et implebis foveam illam; et fovea illa capiet de stagno 247 libras. Et fac aliam in longitu− dine 15 palmorum, in latitudine 1 palmi et medii, et in fundo palmo− rum 4, et secundum praedictum computum ca|piet de stagno 2223 libras. Si vis rationem super eum de geometria, multiplica longitudi− nem in latitudine et quod multiplicabitur multiplica in fundo, et hoc quod fit de alio dabis totidem 247. Dices 5 in 1 5, 5 in 2 10, 10 in 247 sunt 2470, ergo unicuique 10 capit 247 libras. Quantum capit in alio fac et videbis: dices 15 quod est in longitudine in 1 et dimidio quod est latitudo 22 et dimidium, 22 et dimidium in 4 quod est in fundo 90, multiplica 90 in 247 erunt 11 741 secundum rectum numerum. Aut si vis dic quantum est 10 de 90, dices novena. Ergo fovea ista debet capere 2470 libras secundum primum compotum, sed si vis facere per rectam multiplicationem multiplica 90 in 247 erunt 21 663; et dices novena istius compoti quanta est 2470, tot libras capit fovea ista. Et postquam scis de stagno quantum capit fovea, dimitto hic multa super− flua, dimisimus pertinentia ad geometriam de mensuris. Modo dicam tibi de prima lavatione stagni. Accipe stagnum et funde septies. Et postea res cum quibus lavatur sunt haec: sal alcali, urina puerorum, sal gemma, acetum, sal commune, aqua aluminis, sal armoniacum, aqua vitrioli, baurac, aqua salsa, aqua marina, aqua de aquila, aqua lucens. Cum his abluitur stagnum. Sed maneries quomodo lavatur est in hunc modum. Accipe de stagno 10 libras, funde septies et revertetur ad 8 libras; et fac de eo laminas in quantitate palmae manus in grossitudine 7 morabunt. Et quando vis eum abluere iacta eum in aceto per noctem. Et in alia die accipe de urina puerorum distillata 5 libras, et de aqua salsa tantundem, et de sale armoniaco soluto 1 libram, de alio aceto absque eo in quo iacuit 3 libras, bulli totum hoc cum stagno per 3 dies ter in die; et in unaquaque vice terge eum cum panno lineo, et non abstrahas eum de bullitione donec sit bene frigidum. Et postea trahe et quando trahis sepeli in fimo per diem 1. Alia lavatio. Accipe de stagno 12 libras, bulli in aceto et in urina puerorum aequaliter de unoquoque 8 libras, fac in modum ovi, et bulliat per 4 dies quater in die; et trahe et terge, et iterum bulli in sale armoniaco et sale alcali de utroque 2 libras. Alia lavatio philosophi. Aqua lapidis et aqua maris de unoquoque 2 libras, calefac stagnum, et mortifica in eis, et erit ablutum. Alia. Accipe de stagno 25 libras, de sal gemma, de sale armoniaco, de unoquoque 5 libras, de aqua salsa 8 libras, fac stagnum in modum nucis et lava in istis, et bulli per 5 dies quinquies in die et serva. Postquam diximus de ablutione modo dicam tibi calcem et suas maneries. Calx stagni est levis et fit multis modis. Et stagnum est in quinque modis: stagnum nimis croceum, et quando percutitur cum malleo facit magnum rugitum et vocatur stagnum cerrarum; secundus modus est multum album et nihil apparet in eo crocei coloris, et est melius omnibus aliis et vocatur stagnum bahadi; tertius modus est stagnum quod trahit ad nigredinem, et non est necessarium huic operi, et quia est nigrum miscuit se cum plumbo alcofolis, et vocatur stagnum alcofolis, et quando percutitur cito per partes frangitur et quando fun− ditur trahit ad nigredinem; quartus modus est stagnum quod trahit ad rubedinem quia est ibi multum de sulphure ru|beo, et proxima est natura eius naturae auri et quando percutitur sonat ad modum auri, et quando funditur trahit ad rubedinem et vocatur stagnum rubeum; quintus modus est stagnum quod vocatur gariar, si est album est bonum ad lunam et si rubeum est bonum ad solem, et differentia inter istum et praedictum est quia istud funditur tarde et praedictum cito funditur. Et ideo dicam tibi calces mixtas ad aurum et argentum, et operare de quocumque vis. Et nisi esset propter moram dicerem cur sunt huius coloris. Et radix omnium istorum est ut intelligas naturas et reducas ad suas proprietates et non errabis. Et modo incipiam tibi dicere de calcibus. Calx prima ad lunam. Accipe de stagno albo et fac laminas in spissitudine 12 morabunt, et lava sicut supra diximus – et sit pondus stagni 3 librarum; et sal armo− niacum sublimatum, et sal gemma, et sal alcali, de unoquoque libram et semis, mitte stagnum in olla terrea rubea; et inter laminam et laminam mittes pulveres salium donec nihil remaneat de pulveribus; da ignem ad plus per 3 dies et dimidium, ad minus per 2 dies. Alia ad solem. Accipe de stagno 24 libras, et fac in mo|dum de mediis cannis in longitudine 8 palmorum – et de palmo in palmo inci− des –, in latitudine 3 digitorum, et in rotunditate 2 digitorum, et fac ollam ad modum cucurbitae, et mitte praedictas medias cannas in ea in longitudine. Et accipe de sulphure, de auripigmento, de unoquoque 4 libras, de baurac 1 libram, pulveriza sulphur et auripigmentum, et mitte in cucurbita donec impleatur et cooperi cum coopertorio et terra magisterii; et mitte in furno magisterii et da ignem ad magis per 4 dies, ad minus per 3 – signum combustionis est quando olla est bene rubea et de colore carmini –, nec magis nec minus. Et intellige verba ista philosophorum quomodo sunt. Dicunt philo− sophi quod auripigmentum est de lapidibus, et dicunt causam quia sicut est de colore auri ita est ad aurum, et hoc verbum deletur per dialeti− cam. Hic dimisimus disputationes et superflua multa. Et auripigmen− tum non mittunt in calcem quia est lapis et quia comburit. Et maneries auripigmenti iam dixi. Et verum est quod mittimus quantum ad nomen in alexir ignem lapidis quia dicimus auripigmentum | ignem lapidis finire, sicut nominamus per aquam et terram nomen accommodatum. Et intellige haec verba ut scias ea in alexires. Et quando dico tibi in alexir quod mittas aurum vivum et postea dico quod mittas aquam, non intelligas per aurum vivum aliam rem sed illud ipsum mitte. Et quod locuti fuimus de lapide in hoc loco sufficit secundum doctrinam nostri libri. Alia calx. Accipe de stagno abluto 20 libras, fac in modum morabunt spissas multum, et fac ollam quadratam sicut docui te et pone in ea modos illos. Et accipe de sale nitro, et sal armoniacum sublimatum, et sal alcali, de unoquoque 4 libras, pisa et mitte inter modulos illos donec sit olla plena et cooperi cum terra magisterii; et da ignem ad plus per 29 horas, ad minus per 24 – et unaquaque hora de 2 horis et dimidia de 24 in die. Et trahe dum calidum est, non refrigescat, sed calidum sepeli in fimo. Alia per ad solem calx prima et naturalis. Accipe de stagno 12 libras, de sulphure quater sublimato et auripigmento totiens sublimato de unoquoque 3 libras, baurac carmini medium pondus, fac de stagno ad modum cubiti et frange per partes. Et fac ollam primum de | terra rubea cocta ad solem tertiata, et mitte in ea stagnum praedicto modo praeparatum cum praedictis salibus et cooperi cum coopertorio et terra magisterii, et mitte in furno et da ignem per 2 dies ad plus, ad minus per diem et dimidium. Et dicunt quidam quod calx stagni non debet fieri hoc modo, sed accipias ollam et mittas in ea 2 partes stagni et 1 plumbi. Et quando fundetur miscent cum pala ferri donec sit bene fusum. Et faciunt hoc per 3 aut 5 horas donec cognoscant quod non possit congelari. Et quando factum est pulvis habent de lapide qui fugit plumbum et vadunt iactando super pulverem et quod se tenet in lapide servant quia plumbum est; et quod remanet est stagnum, lava eum sicut oportet. Et ego numquam feci hunc modum combustionis nec scio an verum sit, sed credo et sensus ostendit quod est verum per multas rationes. Alia calx per ad lunam. Accipe de stagno 5 libras, fac laminas, et accipe de sale armoniaco, de sale nitro, de unoquoque 2 libras, de sale alcali 1 libram, mitte in olla cum laminis sicut docui et da ignem per 5 dies. Haec est calx philosophi. Et si non esset propter moram magis dicerem tibi. Et intellige quod dicimus. Alia calx. Accipe de stagno 12 libras, et fac in modum cannae sicut docui in plumbo, et accipe de auripigmento et de sulphure de unoquo− que libram et semis, et da ignem per 8 dies postquam miseris in olla cum stagno et pulvere. Modo dicam materias philosophorum quomodo invenerunt in magisteria. Dicunt dictum philosophi quod contrarium invenit suum contrarium, et dicunt “mitte corpus super corpus et exibit tertium corpus”, “tardamentum et praeparamentum debent esse in magisterio”. Et unumquodque istorum intelligitur in multis rationibus.” Dixit Abuali Abincine: “Vide rem quae est res et videbis unam rem. Non festinas, et cum operatus fueris non dimittas opus in finem quia qui multum laborat invenit; et propter hoc dimittunt multi hoc magi− sterium quia diu laborant et sua expendunt et cum debent venire ad perfectum dimittunt. Et ego non abscondi lapidem sed manifestavi tibi in re vera. Non sis in loco populato cum hominibus et habita in he− remo in quo nullus te videat operari. Et operare opus tuum cum | sensu et non dimittas quia qui multum quaerit invenit. Scientiae sunt decem. Matres scientiae sunt quatuor. Et non dicunt philosophum nisi qui scit magisterium, et non potest scire magisterium donec sciat quatuor matres et sex filias; et quando hoc scit scit magiste− rium. Et quis est philosophus? Ille qui diligit sapientiam. Et quae est sapientia? Hoc magisterium. Quae sunt matres sapientiae? Dialetica, geometria, naturae et scientia firmamenti. Quae sunt sex filiae scien− tiae? Algorismus, arismetica, theorica de physica, musica, astronomia, scientia quae habitat totum mundum, hoc est magisterium istud et vocatur philosophia. Ad quid est necessaria dialetica in hoc magisterio? Ut sciamus rationes si est aut non. Et geometria quid prodest huic magisterio? Ut sciamus quantitates omnium illorum quae ingrediuntur in magisterio. Quantitas debet esse sicut clibanum et alutelli et cucurbi− tae. Quid prosunt naturae magisterio? Ut sciamus naturas lapidum et omnium rerum. Quid prodest scire <scientiam> firmamenti magiste− rio? Ut sciamus tempora calida et frigida. Et postquam probavimus quod quatuor matres scientiae sunt necessariae nostro magisterio, modo dicemus sex filiae quomodo sunt necessariae in nostro magisterio aut quomodo non. Quid prodest algorismus magisterio? Ut sciamus com− potum omnium rerum. Quid prodest arismetica magisterio? Ut sciamus naturam diminuen|di compotum et ascendendi. Quid prodest theorica <de physica> magisterio? Ut sciamus res in quibus gradibus sunt frigi− dae aut humidae aut calidae aut siccae. Quid prodest musica magiste− rio? Ut sciamus sonos rerum si sint coctae aut non. Quid prodest astronomia? Ut sciamus res in qua hora debemus incipere aut non et e converso. Postquam probavimus quod praedicta omnia sunt nostro magisterio necessaria, qui scit scit magisterium et qui non est sicut bestia.” Dixit Abuali Abincine: “Quae est res quae est in directo 2 annorum? Hoc est panis coctus. Modo dicam tibi veritatem unde potes accipere pondera magisterii si sis philosophus ut intelligas magisterium. Computa de 1 usque ad 28, multiplica 28 in 4 et erunt 112, multiplica 112 in 2 quintas de quinta erunt 8 et 2 partes et 1 quinta de quinta, multiplica in 4 et erunt 35 et 21 de quinta parte de quinta, et multiplica in 3 et 1 quinta quinta et erunt 108 et 4 quintas de media quinta. Scies quid habet inter illos: et dices primam appositionem ad solem, et secundam ad lunam, et tertiam ad praeparandos spiritus, et quartam ad praeparandum corpora quo− modo praeparantur aut non.” Dixit Abuali Abincine: “Si non intelligis hoc opus dicam tibi per geometrica quomodo debes intelligere, et si per illam maneriam non intelliges dicam tibi aliam tertiam de geometria. Hic dimisimus super− flua. Dixit Hahomar Abnabi Rabiha: “7, 5, 4, 1, et ad solem de igne 7, de aere 5, de terra 4, de aqua 1.”” Dixit Abuali Abincine: “Si qui dicant quod verba superflua misi in hoc libro, illi sunt superflui, quia illi qui intelligit non sunt superflua. Et qui dicit mendacium in loco ubi verum debet dicere, contingit ei sicut homini mendacissimo.” Dixit Abuali Abincine: “Modo reducam te ad calces. Et accipe de stagno 12 libras, de auripigmento mediam libram, et impingua cum oleo, et mitte de igne quintam partem de media parte ponderis, et mitte in olla et da ignem per 18 horas – de horis magisterii de 2 et dimidia in hora. Et quando trahis vide quod olla sit frigida. Et sunt qui non trahunt donec per diem et no|ctem refrigeretur, et apud nos non est ratio. Et quando facias quod non est ratio, scias quod expostulat ratio sicut dicit Ieconian: “Recedes ab hoc quod non debes facere ut non fugiat quod facere debes.” Et haec sunt sua bona praecepta.” Dixit Abuali Abincine: “Qui discere vult ut intelligat verba unum per aliud abscultet in hoc loco homines qui loquuntur. Dicit Pitagoras: “quid vult dicere “quando transit filius tuus iugula eum et bibe de sanguine 2 uncias et 3 uncias et mediam unciam”? Hoc est dicere quod siccet humiditatem mercurii, et pondera sunt horae: verbi gratia si sint 2 unciae et semis sunt 2 horae et dimidia, et si 2 libras 2 horas, si 2 arentii 2 horas, et ita ad unumquodque computum ponderis hora.” Dicit Abugael: “quid est “accipe 1 oculum de monoculo et pellem de homine non habente nisi 1 testiculum”? Haec sunt verba per ad mer− curium. Et quid est dicere “intra in mare et bibe de aqua”? Hoc est dicere quod quando facis magisterium accipe de sale armoniaco.” Dicit Albugalid: “quid est “ascendere in caelum”? Hoc est praepara mercu− rium. Quid est “descendere ad terram”? Hoc est indura mercurium.” | Dicit Abulbagezar Alhalci: “cur dicis quod lingua hominis sit oleum et ita de quibuscumque linguis quae posuisti? Lingua hominis est oleum ideo quia est nuntius animae, et anima est ignis et vivit de aere, et ideo dicimus linguam aerem esse.” Et hoc est verbum spiritale et non intelli− gunt carnales, et qui est philosophus intelligit.” Dixit Abuali Abincine: “Lege librum istum nocte et die ideo ut omnia bene scias, et si hoc intelligas intelliges magnum magisterium. Accipe de sale armoniaco, de sale nitro, de baurac carmini, de sulphure vivo sublimato, de unoquoque 1 libram, pisa, et accipe de stagno 5 libras et fac laminas rotundas in modum morabunt de grossitudine 12 morabetinorum; et mitte in olla et mitte pulverem desuper et deorsum, et cooperi et da ignem ad magis per 3 dies, ad minus per 2 dies. Et postquam diximus calces, modo dicemus lavationes. Minus est ablutio in stagno quam nulla res, quia est magis prope ad argentum quia cito mutantur suae mutationes. Et lavationes stagni debent hoc modo fieri. Accipe de stagno 12 libras et fac calcem, et mitte sub fimo et stet ibi per 2 dies. Trahe et accipe de eo 10 libras, et mitte in urina puerorum et aceto et in aqua salsa de unoquoque 5 libras, stet ibi et bulliat 15 | dies septies in die. Accipe de sale alcali, et sal armoniacum solutum, et sal nitri, de uno− quoque 3 libras, mitte ibi calcem, et pone sub fimo, et stet per 15 dies; postea terge cum panno lineo et lava cum aqua dulci donec album sit. Et haec calx est ad lunam et ad fermentum lunae et ad sponsalitium lunae. Et postquam fuerit album mitte in vase vitreo sub fimo donec opereris. Alia. Accipe de stagno pulverizato 25 libras, de aqua salsa, de sale armoniaco soluto, de unoquoque 5 libras, de urina puerorum distillata 8 libras, de sale nitro 3 libras, aqua dulci 15 libras, de sale communi soluto et de sale gemma de unoquoque 8 libras, misce cum pulvere, et stet sub fimo per mensem, et de quinto in quinto die bulliat agitando; postea trahe et lava sicut oportet. Haec est bona lavatio. Alia. Accipe de urina 3 libras, aqua aluminis rubei 7 libras, acetum 8 libras, baurac carmini, sal armoniacum solutum, de unoquoque 3 libras, de stagno pulverizato 13 libras, misce, et bulli octies in die per 8 dies; et muta medicinas et mitte sub fimo per 15 dies. Lava postea bona lavatione cum aqua dulci et serva. Et postquam diximus lavationes modo dicemus de induratione, cum virtute Dei.” Dixit Abuali Abincine: “Induratio stagni est levis omni philosopho sicut est induratio argenti vivi. Et modo hic tractabimus et dicemus de induratione argenti vivi quod sufficiat, postea dicemus de induratione stagni. Non credas alicui quod mittas in induratione mercurii virgas alchizaram nec grana de mirta. Crede mihi et non errabis, quia scias quod non debes mittere mercurium in vase ferreo donec vas sit ru− beum sicut ignis. Fac ollam in hunc modum: rotundam, et cooperto− rium planum, et perforatum 3 foraminibus. Et sit bene rubea ad ignem postquam lutaveris de luto magisterii hoc modo: accipe de cinere 1 libram, de sale communi 1 libram, pasta cum clara ovi et cum panno lineo. Mittas et cooperias ollam et coopertorium. Et fac ollam bene rubeam et mitte intus per foramina 1 libram mercurii et quartam par− tem librae de aqua lapidis, et mitte ollam super stagnum et plumbum alcali soluti pondera aequalia et plumbi alcofolis medium pondus; et cum cognoveris quod sit siccata aqua mitte aliam donec cognoscas quod sit induratum. Alia. Accipe de cannis et fac de eis pulverem, accipe illum cinerem et de pulvere gallarum [aequaliter et de scorza de cortice coloris fac cinerem], et de vinacia tosta torrida, de unoquoque pondera aequa− lia, pulveriza et pasta cum aceto; et fac foveam in illa pasta et mitte intus mercurium; et in illa hora mittes pastam cum mercurio in olla et facies sicut dixi. Alia ad solem. Accipe de mercurio quantum debes, et mitte in olla sicut scis, et fac bullire sicut intelligis, et misce ibi rem quam audisti ad quantitatem quam mihi dixisti. Et hic est melior modus de indurando mercurio et expertus et levis, et omnino in hoc loco dixi tibi magisterium indurationis. Et intellige. Modo dicam tibi indurationem aliorum philosophorum. Accipiunt mercurium, et mittunt ei alas, et faciunt eum volare per 3 dies, et inveniunt eum induratum. Et quae sunt alae? Scilicet sal armoniacum. Et quod dicunt volare est quod sublimant per 3 dies ter in die. Et dicunt: “Accipe de mercurio, et | suffla eum donec sit durus, et imbibe donec sit durus, quamvis non sit nobis necessarius.” Et dicunt quod accipiant de textis veteribus, et pulverizent, et faciant pastam, et mittant ibi mercurium et indurabitur. Et dicunt quod accipiant de caschis avella− nis, et de bellotis, et de castaneis, et de artovis, et cum quibusdam partibus de cannis faciant cinerem, et pastent cum aceto, et mittant mercurium et faciant sicut solent. Et postquam diximus de induratione mercurii modo incipiam dicere de induratione stagni, et leviter et breviter dicam. Accipe de praedicto stagno 20 libras, et de sale alcali et sale nitro et sale armoniaco subli− mato de unoquoque 10 libras, misce super marmor cum stagno bene, et pasta eum cum aceto distillato; et pastam illam mitte sub fimo, et stet ibi per 15 dies, et de quinto in quintum diem muta medicinas. Alia. Accipe de stagno 25 libras, baurac carmini, sulphuris, auripigmenti sublimati, de unoquoque 12 libras, misce cum pulvere, et mitte sub fimo, et stet per mensem. Alia philosophorum. Accipe de re quae non est res, et aves vo|cant eam rem gragras et colligunt in maiori hyeme, et muros ratos come− dunt eam quando inveniunt, et si videant eam rem asini moriuntur statim et quando vident philosophi gaudent. Et si vadas ad Indiam ad civitatem Goracini invenies eam inter tres arbores in mediana; et custo− dit eam unus lacertus, et in parte sinistra est lacertus et in dextra est hanoca. In medio invenies rem quam quaeris, et cave quando colligis quod non te mordeant ferae illae. Et vocatur res illa res fortis et debilis, animalis, naturalis, herbalis. Et accipe lapidem illum, et de aqua eius indurabitur stagnum.” Dixit Abuali Abincine: “Iuro tibi, fili, per totum mundum quod non decipiam te in lapide inveniendo, et magis revelavi tibi magisteria philosophorum quam ulli alii. Cum illo lapide potes indurare omnia corpora et mercurium. Et hoc est verbum quod dicit Ieconian filio suo: “Accipe lapidem dextrum medianum de tertio, est lapis philosophorum.” Et si intelligis magisterium intellexisti lapidem, et in induratione stagni non dicam tibi amplius. [Glossa e commento Inspectoris] Modo loquar tibi in enceramento stagni, et antequam incipiam de enceramento dicam tibi indurationem cur faciunt. Non faciunt nisi quod natura revertatur sicut prius fuit, de engrevir et de indurare et de insiccare et de sonare, et in unoquoque habetur magnum magisterium. Et bene indurant cum fortitudine aliarum medicinarum sicut sulphur et auripigmentum et similia; et magis valet in eo fortitudo lapidis | omni− bus aliis medicinis. Et quia diximus quid est lapis modo dicam tibi enceramentum.” Dixit Abuali Abincine: “Enceramentum est naturam corporis redigere in modum lavationis, scilicet quod de induratione quam accepit in induratione redigatur in mollitie. Et res quae faciunt eum molle sunt res calidae et humidae aut frigidae et humidae sicut sales soluti et aqua. Et qui vult facere enceramentum faciat in modum lavationis, quod bulliat ita in quantitate salium sicut diximus mixtum in aqua dulci, quod accipiat de stagno 10 libras, de sale armoniaco soluto et sale gemma soluto de unoquoque 3 libras, aqua dulcis 10 libras, bulli per 2 dies septies in die. In hoc modo et in eadem similitudine se encerat stagnum. Modo dicam tibi quomodo se sublimat stagnum. Se sublimat cum incorporatione quatuor spirituum, scilicet de sale armoniaco, de argento vivo, de auripigmento et sulphure. Sed modus sublimandi est hic. Accipe de stagno encerato 4 libras, de auripigmento, de sale armo−v niaco, de sulphure, de unoquoque 1 libram, pisa et misce; mitte in cucurbita sublimationis aut in alutello in quolibet, et da ignem ad plus per 28 horas, ad minus per 25. Et quod non se sublimabit in illa hora iterum subli|mabis cum aliis speciebus donec nihil ibi remaneat. Et postquam hoc feceris reitera sublimationem ut se imprimet sua natura, quia oportet quod natura stagni habeat magis imprimamentum quam omnia alia corpora, ideo quia est stridens et non est figens in unum colorem; et si sublimaretur ter magis valeret. Alia sublimatio. Accipe de auripigmento 1 libram, et sulphur et sal armoniacum 1 libram, mitte in alutello sicut praediximus et sublima cum 1 libra stagni. Et ista sublimamenta sunt per ad solem. Sed si vis sublimare per ad lunam non sublimes nisi cum sale armo− niaco solo, quia quamvis verum sit quod argentum vivum sit unus de spiritibus, non intrat in magisterio sublimationis, nec sulphur nec auri− pigmentum intrant in magisterio lunae. Ergo oportet eum sublimare cum sale armoniaco hoc modo: accipe de sale armoniaco 1 libram, de stagno lavato et calce facto et lavato et indurato et encerato 1 libram, mitte in alutello et sublima per 25 horas. Hii sunt modi sublimandi.” Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam tibi de solutione. Solutio debet esse ultima de omnibus operibus et debet esse post sublimatio− nem.” | Dixit Abuzalemi patri suo: “Dic mihi quot sunt res quae se creaverunt de re. – Res illae sunt septem. – Et cur eas praemisit ad rem? – Ideo ut sciret naturas causarum quales sunt, ideo venit sublimatio ad septimam rem quae est sublimatio. Et si quis quaerat quid est subli− matio et solutio, dices: sublimatio est deturpatio et solutio est munda− tio, deturpatio est quia corpus cum spiritibus se deturpat, et solutio est quando se solvunt spiritus et recedunt ab eo. Modo dicam tibi modum solutionis. Accipe de stagno 3 libras – et debes scire quod corpus sublimatum debes accipere cum spiritibus cum quibus sublimatur –, et de sale armoniaco soluto et de aqua aluminis albi de unoquoque 3 libras, pulveriza super marmor, et misce aquas solutas cum sale armoniaco soluto in vase vitreo cum stagno. Et mitte sub fimo, et stet per mensem et dimidium; et trahe et muta medicinas, et stet per dimidium mensem; et lava bene sicut docui. Alia. Accipe de aqua salsa, et urina distillata, et acetum distillatum, de unoquoque 3 libras, | salis armoniaci soluti 1 libram, baurac libram semis, stagnum sublimatum cum suis spiritibus 4 libras, bulli per 4 dies quater in die et mitte sub fimo per mensem. Et si vis descendere per botum barbatum bene potes facere cum mercurio sicut adhuc docebo in hac dictione. Sed quomodo debes mittere corpus istud minimum cum alexire sit hoc modo: accipe fer− mentum et misce cum quatuor elementis, et adiunge cum corpore parvo, et postea misce mercurium. Hic est modus de adiunctione cum alexire. Alia solutio philosophi. Accipe de stella quae apparet ante auroram, et praepara in manerie sicut salit stella de uno loco in alio et non cre− scant ibi voces, et solve sicut debes et erit soluta, et postea potes solvere corpus tuum. Intellige. Modo finiunt solutiones sed adhuc loquar de stagno in alio loco. Et in hoc loco finit capitulum quintum decimum.”

{Capitulum 16}

In hoc loco incipit capitulum sextum decimum cum virtute Domini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de allatone. Et primum dicam quomodo se facit et po|stea dicam quomodo se praeparat in nostro magisterio. Latonem est de cupro praeparato, et mutat se de materia in materiam et tingit se cum tutia. Et tutia est una materia de terra naturali, afferunt eam de Egipto. Et quia lapis ille tingit latonem de tali colore dicunt quod est unus ex lapidibus, sed hoc non est verum per multas rationes sicut diximus in auripigmento. Et per illas dicimus quod non est verum per dialeticam, et bonum est apud nos si dicamus dialeticam aut philosophiam aut sapientiam, quia hoc non dicimus nisi ut intelligamus rationes. Modo dicam tibi qui sunt lapides nostri et quot sunt cum radice philosophiae et sensu magisterii, et nominabo tibi in lingua de bestiis et de volatilibus et scorpionibus sicut debeo facere filio meo, et non ce− labo tibi verbum. Et induratio mercurii potest fieri cum istis lapidibus, et omne aliud magisterium quomodo dealbare et indurare et similia quae sunt magisteria philosophorum. Et elementa se dividunt ab istis lapidibus. Et sunt quatuordecim: elefans, ursus, porcus, simius, buffo, tartuca, scorpio, aranea, lepus, cocollata rana, piscis, grus, aquila, alge− rid. Haec omnia sunt quatuordecim lapides, sed dicunt quod cocollata et algerid unum et idem est.” Dixit | Abuzalemi: “Pater mi, dixisti mihi quod non intelligo, et suus sapor non sicut est color eius.” Dixit Abuali: “Si non intelligis non possum aliud facere, quia sicut philosophi absconderunt ea et ego abscondo. Et ego satis facio si revelo tibi magi− sterium, et nolo tibi revelare lapidem. Sed propter amorem tuum om− nia exponam tibi. Accipe rem illam in qua omnia quae diximus qua− tuordecim se iungunt quomodo se ibi iungunt: accipiamus in homine: homo est in quibusdam similis elefanti quia est albus sicut homo, et est de manerie ursi quia comedit carnem sicut homo, et de manerie porci quia venter et interiora eius sunt sicut hominis, et sicut simia in figura, et sicut buffo quia habet toxicum sicut buffo – quia sputum hominis est toxicum –, et sicut tartuca quia abscondit se et exit, et ita de omnibus aliis. Ergo postquam in homine omnia conveniunt, lapis est de homine. Et ideo dixit philosophus Aramus quando quaesierunt ab eo quid est lapis, perrexit in domum suam, et accepit filium suum in collo suo et dixit: “Per Deum qui creavit caelum et terram, | lapis est de me et de illo.” Et accepit gladium et fixit in ventre suo. Et mortuus est Aramus hoc modo. Modo dicam tibi opus Veneris quomodo se facit. Accipiunt magistri de cupro bene rubeo et faciunt de eo longas partes, et mittunt sub fimo, et trahunt et fundunt 3 vices, et in hora fusionis ad 1 libram cupri iaciunt 2 uncias aut 1 unciam et semis aut 1 unciam de tutia, et fit bonum alatonem. Postea lavant, et escurant, et lavant et servant.” Dixit Abuali: “Modo dicam tibi alias maneries alatonis. Accipe de cupro bene rubeo – fuso –, et funde 8 et 9 vices, et postea ad 1 libram cupri mitte 2 uncias et semis de tutia; et pulveriza; et postquam pulve− rizaveris et habueris fusum cuprum misce cuprum et iacta ibi pulverem totum; et fac foveam in cinere de 2 libris aut de libra et semis et iacta ibi cuprum fusum. Et haec est bona maneries alatonis. Et hic alius modus est melior. | Accipe de tutia 1 libram, de capillis hominis libram semis, pisa totum et fac pastam cum aceto distillato, et fac panes de 3 unciis et sicca ad solem. Et cum fuerint sicci accipe de cupro 3 libras, et funde, et iacta ibi 2 panes et agita tantum donec bene misceantur, et iacta in foveis. Et est bonus modus. Modo dicam tibi – et faciam partes super partes – super maneries philosophorum. Medius et aequalis et rectus in totis partibus est ver− bum istud; apud philosophos bonum et apparens et non facticium; et scriptum est hoc verbum apud philosophos. Istud est arentium aequale, pars de parte Dei, quatuor dies aequales inquisitoribus, et Deus scit finem. Non est ista res quae sit res composita de re quae non est res, sed ista est res, res quae est composita de re non re de re. Et iste modus est videns et non videns de vidente, sed videns videns de vidente. Et hoc verbum mittimus ad nostrum lapidem, nostrum sanguinem non non lapidem nostrum; et noster lapis capilli non non noster lapis; et noster lapis ova non non noster lapis ova. Et si noster lapis est de tribus istis non non de istis tribus, si tertia de istis tribus linguam didici, quia de istis tribus est | noster lapis. Exiit fortuna de loco suo, et non est fortuna quod de istis tribus lapidibus sit in loco suo.” Dixit Abuzalemi: “Si non illa, si non illa res, ista res est noster lapis et non illa.” Dixit Abuali: “Ista res est noster lapis – quod sunt capilli –, et non non est noster lapis sanguis, et sic de tertia. Intellige verba philosophorum et habebis magisterium, quia tartucae et buffo et ova et sperma et quod est super sanguinem adiuvant ad magisterium et non sunt lapides ma− gisterii, quia si essent, per aliquem illorum simpliciter se faceret magi− sterium et esset magisterium mundum sine turpitudine. Sed lapis qui non est lapis et lapis est et non est lapis, et nascitur in capite montium, et facit se de multis differentiis et de uno genere, et color suus secun− dum quod est mons, ille est noster lapis, et Deo gratias. Et modo indurabo tibi mercurium ut scias magisterium. Accipe de sanguine hominis et de farina ordei et de sicalo et pulverem de cannis combustis, indura mercurium sicut debes. Et expositores dicunt quod facias in vase vitreo; et mitte ibi de aqua nostrae cerae herbalis. Intellige magisteria philosophorum ut sis sapiens in omnibus modis illorum. Et postquam diximus de lapide vero, | de mercurio indurando – et adhuc in alio loco loquar de eo cum virtute Domini –, modo dicam tibi de praeparamento alatonis.” Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam tibi praeparationem allatonis. Lavatio eius est levis quia abluitur melius cum sperma. Et in multis locis dicam tibi sal armoniacum et in multis locis ablutionis, et in loco eius est necessarium sperma. Et non est qui ita bene tingat quomodo sal armoniacum. Et ego quandoque voco sal armoniacum dentes dyaboli ideo ut nullus intelligat. Intellige magisteria philosophorum et non errabis. Alia lavatio. Accipe sal alcali, aqua salsa, acetum, de unoquoque 3 libras, bulli per 3 dies ter in die et erit ablutum; et terge in unaquaque vice cum panno lineo. Sed sua calx et sua lavatio magna et sua induratio est in modum cupri, nec magis nec minus; et quando vis scire invenies in tractatu de cupro. Sed encerar est in hoc modo: accipe de allatone 5 libras, de sale armoniaco, sale nitri, sal alcali, de unoquoque 4 libras, baurac carmini, aqua aluminis rubei, de unoquoque 2 libras, divide species per | 4 postquam commisceris et adiunge ad unam partem metallum. Et mitte in vase vitreo et mitte sub fimo per 4 menses – unusquisque de 5 die− bus, unusquisque dies de 2 diebus et dimidium de 24 horis in die; et ad caput de 4 mensibus trahes, et mutabis species et permanebit ibi per alios 4 menses. Ita facies usque ad 16 menses transactos qui veniunt per 50 dies. Et est bonum magisterium. Alia enceratio. Accipe de vulpe, et de lacrima clara, et partem 1 de musco quem dicunt anefagga, et de arbore quae nascitur prope fora− men de sapo, de unoquoque pondus de 3 arentiis, proice in 27 ponde− ribus alatonis et erit enceratum. Et unumquodque enceramentum habet opus magnum sensum quod se faciat in vase vitreo et non in alio, et de quinto in quinto die quod mutetur fimus, et in unaquaque vice quod mittant eum ad solem et stet ibi per 3 horas, et ita fiat in aliis enceramentis corporum. Et quia opus alatonis non est multum nobis necesse, loquar modo de sublimationi− bus. Sublimatio allatonis est gravis et levis, gravis est illi qui non scit naturam philosophorum, et levis est illi qui scit et intelligit eorum verba sicut dicunt. Accipe de lepore quod est oleum lapidis, accipe de lacrima clara quod est aqua lapidis, accipe de musco quod est terra lapidis, accipe de arbore quae nascitur ad foramen de sapo quod est ignis. Et intellige. Dixit Abuali Abincine: “Hae sunt sublimationes philosophorum de allatone. Quando dicunt “quaere quod non debes quaerere” et “di− mitte quod non debes dimittere” et “verba quae non merentur” et “totum opus tuum sit per multiplicationem algorismi”, qui intelligit verba philosophorum intellexit hanc sublimationem. Sed pondera huius sublimationis sunt haec: “quaere quod non debes quaerere” 1 libram, “dimitte quod non debes” libram semis et quinta de quinta parte librae, et secundum hoc pondus vadet omne aliud pondus. Accipe de sulphure vivo 4 libras, et de auripigmento citrino 5 libras, de allatone abluto et calce facto et lavato et indurato | et encerato 18 libras, salis armoniaci tantundem, pisa totum super marmor, et pasta cum urina puerorum distillata. Et mitte in cucurbita aut in alutello et da ignem donec se sublimet; et quando erit sublimatum calidum mitte sub fimo. Responde homini muto et dic ei: “Quando vis mittere fermentum in alexir prius misce cum spiritibus, et nisi faceres non imprimaretur sua natura, et ideo mando tibi miscere cum elementis.” Dixit Hauz primum: “quis est ille qui scit respondere in loco suo? Sicut facit mercurius super ignem declinatus. Quis est ille qui se ab− scondit ideo ut nemo videat eum? Sicut aurum cum auro vivo aut ignis cum lapide.” Dixit Suzair: “Res quae sunt res quot sunt? Quatuor. Et quae sunt? Aer, aqua, ignis et terra. Et res quae non sunt res quae sunt? Sales. Et quot sunt? Septem. Hae sunt sal armoniacum, sal gemma, sal alcali, sal nitri, baurac, alumen, sal commune, vitriol.” Et qui non mittunt sal armoniacum in computo mittunt in loco suo alumen rubeum. Et quando dico tibi “accipe rem quae non est res” dico tibi de salibus, et quando dico tibi “accipe res quae sunt res” dico tibi de qua− tuor elementis. | Dicit Lubeit: “Quae sunt res quae non sunt res et sunt res? Quatuor spiritus, et sunt aurum vivum, sal armoniacum, sulphur, auripigmentum. Quomodo sunt res et non sunt res et sunt res? Non sunt quia sunt compositae, et sunt res quia sunt spiritus quia sunt iuxta de elementis.” Et ita intelliges de istis quando dicam tibi quod accipias de eis. Dicit Caraffa filius de Ahomar Abualhabeit: “Quae est res alba et nigra, et habet omnes colores in se, et descendit de caelo ad horas, et de nocte apparet et non in die? Hoc est mercurius.” Quo− modo est mercurius? Quia dicit quod est albus et niger, albus est quando est ablutus aut sublimatus aut induratus, niger in sua similitu− dine. Quando descendit de caelo? Ad horas quando fit magnus calor et plumbum se solvit, ascendit fumus de plumbo et descendit et cadit super altos montes, et ideo potest fieri de plumbo mercurius. Quomodo est argentum vivum quod apparet nocte et ascondit se in die? Omnes sciunt. Dicit Aurabua Rogga: “Quis est lapis quem vocant philosophi lapidem et est herbalis et nascitur in altis montibus? Et sunt capilli hominis.” | Dixit Almuzaet Abhalmohnet: “Quid est fortis et debilis, et debilis et fortis? Totum hoc est mercurius.” Est debilis quia recipit in se omnia corpora dura, est fortis quia corpora currentia non intrant in eo. Ne timeas de debilitate nec superbias de fortitudine. Intellige verba mea cum operibus, nec timeas paupertatem nec parvum sensum. Ne festines in opere quia nemo festinans perficit nec proficit. Non dimittas opera quod debilia sint. Ad operandum dispone res tuas sicut decet. Dixit Almocarram: “Quis est filius quem debemus iugulare et bibere sanguinem eius? Hoc est mercurius et sanguis est humiditas eius.” Dixit Alhozaram Abualhagge: “Quis est lapis quem dicunt philo− sophi ubi dicunt “dextrum et medium et sinistrum”? Et dicunt dex− trum tartucam, et medium ovum, et tertium sapo – buffo.” Et ipsimet sunt lapides et enumeravit tres lapides. Dixit Xeheir: “Quid est granum quod debet accipere ad modum grani et vocant arentium? Hoc est ignis.” | Dixit Iahie Abengalud Abnedenon: “Quae sunt tres terrae et tres aquae et tres ignes et tres aeres? Hoc est dicere terra de unoquoque de tribus lapidibus – de sanguine, de capillis et de ovis –, et sic de unoquoque aliorum elementorum.” Dixit Abubur Abenhanait Aban− cere Abensade Abenharaula: “Quae est res de re de non re super cau− sam subtus causam de causa? Hoc est dicere corpus minimum. Et quomodo res de re quae non est res? Hoc est dicere ablutum et calx factum et ablutum, quia postquam incipit indurescere est sicut ille qui non est res.” Et postquam diximus de sublimatione allatonis loquemur de solu− tione eius cum virtute Domini. Sermo de sermone de toto sermone quid est? Mercurius. Cera rubea quid est? Oleum sanguinis. Cera nigra quid est? Oleum capillorum. Cera alba quid est? Oleum ovorum. Dentes diaboli quid est? Sperma, et illud est sal armoniacum. Auripigmentum quid est? Ignis lapidis. Sulphur quid est? Quandoque terra, quandoque aer. Sal armoniacum quid est? Quandoque aqua, quandoque terra. Mercurius quid est? Quandoque ipsemet est, | quandoque aqua. Et intellige in suis locis.” Dixit Abuali Abincine: “Quando vis solvere auricalcum debes facere in hunc modum: accipe de auricalco pondus 1, de sale armoniaco soluto, de aceto, de urina puerorum, de unoquoque medium pondus, de aqua aluminis albi 2 pondera, misce cum auricalco, et bulli per 15 dies quinquies in die et muta medicinas quinquies; postea abstrahe et lava cum aqua salsa per 3 dies. Postea accipe de sale armoniaco soluto 4 libras, gemma, alcali soluto, de unoquoque 2 libras, misce cum auri− calco in vase vitreo, mitte sub fimo et stet per 2 menses – unusquisque sit 15 dierum; postea trahe et lava cum aqua dulci, et erit praeparatum. Alia solutio. Accipe de auricalco 5 libras, armoniaci soluti 4 libras, alcali soluti 3 libras, auripigmenti soluti 1 libram, pisa super marmor, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 3 menses – unusquisque mensis sit 20 dierum. Et scias quod auricalcum habet magnum subtiliamentum in solu− tione, quia incorporat se cum spiritibus et incorporat se magis quam alia, quia magis de prima natura, quia quando fecerunt eum auricalcum multotiens fuderunt et imprimavit se et ideo est necesse ut multum solvatur. Et quia est de prima natura incorporantur ibi spiritus. Et postquam in|tellexisti solutiones et omnia opera allatonis, explicit capitulum sextum decimum, et Deo gratias, et cum illo finiunt omnia quae pertingunt ad allatonem. Incipiam capitulum decimum septimum, et loquar in eo de metallo sicut ordinavi in principio libri. Et omnis homo qui legit librum istum debet primum scire rationem principii et naturam eius et ducatus eius, ideo quod sciat ordinem et ducatus huius libri.”

{Capitulum 17}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de metallo et de eius maneriebus, et quomodo operatur et quomodo se facit, ideo ut hic liber sit completus de totis faciebus et de cognitione lapidum et corporum. Et elige melius illorum et operare quod operari potest, si Deo placet.” Dixit Abuali Abincine: “Senior dixit: ”Omnes res quae procedunt de sua natura ad aliam naturam faciunt illam unam de tribus manerie− bus: aut facit propter incorporamentum de alia specie quae se incorpo− rat cum ea, et non exit de sua natura omnino; aut facit propter aliam medicinam quae non se incorporat in ea, et non exit de sua natura omnino; aut facit de quolibet amborum, et redigit se de sua natura ad aliam omnino.” Quomodo est primus? Quomodo metallum. Qualis est secundus? Quomodo de allatone. Qualis est tertius? De alexir.” | Dixit Abuzalemi patri suo: “Dic mihi unde habuisti hanc scientiam et visionem oculorum tuorum, quod possis ita fortes rationes scire in tali loco. Et debent mirari qui sensum habent quod facias me concedere quod metallum est incorporatum et non exit de tota sua natura et adhuc potest reverti ad primam naturam unde fuit, et auricalcum exivit de sua natura et non tantum quomodo fecit metallum, et quod aurum et argentum quod se fecit cum alexir exiit de tota sua natura quia num− quam potest revertere ad suam primam naturam nec potest amittere ultimam.” Dixit Abuali: “Deus faciat bonum. Ego hoc totum quod vidi didici frequenter legendo et parum dormiendo et parum comedendo et minus bibendo. Et quantum expenderunt socii mei in lumine ad potandum vinum de nocte totum ego expendi ad vigilandum et legendum de nocte in oleo, et quantum expendebant in commestione amplius expendebam ego in lumine ad vigilandum et discendum de nocte. Et nisi hoc facerem non scirem de magisterio. Modo dicam tibi maneries metalli quomodo se faciunt. Est metal− lum quod fit de stagno et | plumbo et aere per partes aequales; et est metallum quod fit magis de stagno quam de cupro; et est metallum quod fit magis de cupro quam de stagno; et est stagnum in quo mittunt plumbum, et stagnum per partes frangitur – et ideo quia cito frangitur signum est quod est in eo plumbum. Et nullum de metallis intrat in nostro magisterio donec fundatur et dividatur cuprum in parte, plum− bum in aliam et stagnum in aliam. Sed maneries quomodo se facit metallum non convenit dicere quia omnes sciunt, et maneries divisionis oportet nos dicere.” Dixit Abuali Abincine: “Haec divisio est spiritalis quia operatur per opus naturae. Et hoc est magisterium suum. Accipe de testis veteribus et fac pulverem, et de ossibus pinguium bestiarum aut de bobus, et fac similiter pulverem – et modus pulverizandi est quod cremes ea. Et facto pulvere accipe de sale nitro pondus 1, et de pulvere ossium 2 pondera, et de pulvere testarum 2 pondera, et de terra magisterii rubea 3 pondera, de pilis hominis quartam partem ponderis, pisa totum mi− nutatim bene et pasta cum clara ovi; et facies botum magnum. Et in medium boti facies ad modum tecti et perforetur pluribus foraminibus ad modum acuminis acus; et facies metallum pulverem; et claudes foramina boti cum pasta de solo sale nitro primo. Et mittes pulverem metalli intus, et dabis ignem, et videbis quod primum descendet stag|num per foramina et remanebit cuprum desuper; et pone illud cuprum in terra et in alia parte pones stagnum; et ita facies donec co− gnoscas quod stagnum totum est in parte et cuprum in alia. Et si vis perdere stagnum da ignem, et cremabitur stagnum et remanebit cu− prum. Et ita facies si sit mixtum cum plumbo. Et ita mundantur omnia illa quae se malleant si sint mixta, quia hoc quod sustinet ignem rema− net et quod non comburitur; et ita purgant aurum si sit mixtum. Et post purgationem metalli, modo dicam praeparationem eius.” Dixit Abuali Abincine: “Praeparatio metalli est sicut unaquaeque aliarum praeparationum, de lavando, de calce faciendo, et de lavare, et indurare, et encerare, et sublimare, et solvere. Et quia nos debemus dicere sicut diximus in aliis modis et diffinire sicut alios modos diffini− vimus, oportet nos prius dicere de lavatione quam de calce facienda et de lavare, et sicut de aliis operibus. Si intelligeres multa verba tibi dice− rem antequam diceremus: minor de tribus et minor de quinque, unus− quisque illorum est praeparatus minori qui est maior, et ita dico tibi quia tres qui faciunt tres in tribus rebus sunt aequales de tribus rebus. Ideo debes mittere de cupro quod abstulisti de stagno. Et dicimus illud me|tallum tres partes, et tantum est apud nos si dicamus metallum aut cuprum aut aliud nomen, quia non curamus de nominibus sed de utilitate nominum; et qui habet intelligentiam philosophi intelligit fortitudinem verbi et non tantum verbum. Haec verba retine ut redu− cas ad memoriam: ad solutionem mitte solutionem, et solutioni mitte diffinitionem. Fac de cupro laminas et da ignem sicut oportet. Quando vis praepa− rare praepara in hunc modum. Si vis solvere cuprum solve in hunc modum: quod mittas in eo 1 pondus ignis et aliud pondus aeris. Alia solutio. Accipe sal armoniacum et metallum de unoquoque partes aequales, et stet ad solem, et agita. Et non fui locutus de solutione mercurii, et hic loquar et dicam suas maneries; et ideo non fui locutus in loco suo nec feci capitulum quia in loco ubi dixi de induratione et sublimatione mercurii potui dicere de solutione, sed ideo distuli ut tu legeres istud capitulum et intelligeres sua bona verba. Et haec est solutio. Est solutio mercurii indurati et est solutio sublimati, sed quia magis est nobis necessarius sublimatus quam induratus, prius loquimur de sublimato. Et ille est in duobus modis: est qui vult solvere per ad solem et est qui vult solvere per ad lunam. | Et solutio ad lunam fit duobus modis, quia est luna quae habet opus alexir et est luna quae non habet opus alexir. Et modo incipiemus dicere suas solutiones cum virtute Domini.” Dixit Abuali Abincine: “Haec est solutio mercurii sublimati ad lunam sine alexir: accipe de mercurio sublimato duodecies 3 libras, de boragine 3 uncias, de aqua aquilae 1 libram, de cera alba quartam par− tem librae, salis nitri pulverizati tertiam partem librae, pisa et misce super marmor, et mitte in vase vitreo sub fimo et stet ibi per 3 menses – unusquisque mensis sit de 15 diebus, et iste est mensis naturalis. Po− stea trahe, et pisa super marmor et terge cum aqua dulci, et mitte ad solem et stet per 8 dies. Et sunt quidam qui operantur eum ad lunam sine alexir – hoc est dicere per botum barbatum, quem nos dicemus modo – et mittunt in eo mercurium solutum, et apud nos non debet ibi mitti donec sit solutus. Alius modus de solvendo mercurio ad lunam sine alexir, hoc est per ad botum barbatum. Accipe de mercurio sublimato duodecies 4 libras et semis, et mitte in cucurbita vitrea, et mitte desuper de aqua lapidis 6 libras, et bulli super ignem per 3 bullitiones in die per 3 dies. Et mitte postea sub fimo, et stet ibi per 22 dies; et trahe, et mitte ad solem, et stet ibi per | 8 dies; et quando mittis ad solem mitte de sale armoniaco soluto 3 uncias, de boragine 1 unciam; et trahe et terge cum aqua frigida dulci.” Dixit Abuali Abincine: “Haec est solutio mercurii sublimati ad lunam cum alexir: accipe de aqua philosophorum 3 libras, de mercurio sublimato duodecies 4 libras, mitte ad solem et stet per 4 menses. Alia. Accipe de mercurio sublimato 8 libras, de sale armoniaco soluto 4 libras, sal nitri pulverizati 1 libram, aqua salsa 8 libras, aqua dulci 5 libras, da ignem in vase vitreo – et sit vas in aqua sicut faciunt aquam rosaceam, et sit cucurbita caeca illa in qua mittis mercurium – ad plus per 17 horas, ad minus per 15.” Dixit Abuali Abincine: “Haec est solutio mercurii sublimati per ad solem – solem non faciunt sine alexir: Accipe de mercurio 4 libras, de baurac carmini 1 libram, de aqua lapidis 1 libram, de sale armoniaco soluto libram semis, cera rubea 8 uncias, mitte in cucurbita vitrea caeca, et mitte sub fimo et stet per 3 menses. Et si vis tingere cum igne tinge sicut docui. Et quando volueris miscere mercurium solutum ad lunam et vis indurare indura cum rebus siccis, et quia non est tibi necesse non dixi tibi. Alia solutio. Accipe de mercurio sublimato, et sulphure soluto, et aqua lapidis pondera aequalia, stet sub fimo per 2 menses.” Dixit Abuali Abincine: “Haec est solutio mercurii indurati ad opus lunae ad botum barbatum sine alexir. Accipe de mercurio indurato 12 libras, sal armoniacum solutum et aqua lapidis soluti de unoquoque 4 libras, aqua dulci 8 libras, alcali soluti 4 libras, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 15 dies. Et postea trahe, et muta medicinas, et retro mitte sub fimo per alios 15 dies, et ita facies donec sit solutum. Et si vis indurare mitte de alcali indurato et armoniaco sublimato pondera ae− qualia, et bulli per 3 dies. Et hanc indurationem et hanc solutionem habet mercurium induratum per ad lunam cum alexir. Et solutio solis de mercurio indurato est haec: accipe aquam alumi− nis rubei et baurac carmini de unoquoque 1 libram, de mercurio indu− rato 8 libras – et librae sunt in hac manerie sicut tu facies in tuo libro in ponderibus, et rogo te per fidem quam mihi debes quod facias quod exponas omnia mea pondera –, et mitte sub fimo et stet per 3 menses.” Dixit Abuali Abincine: “De tribu de Cor ex alto Deus det bonum. Intimavi solutionem mercurii et omnia quae in eo oportuit loqui, modo revertar ad metallum. Accipe de metallo 8 libras, et funde qua− ter, et divide eum a stagno sicut dixi, et fac laminas, et lava in urina puerorum et in aqua salsa sicut sufficit et bulli. Alia lavatio. Accipe de metallo 10 libras, et aqua aluminis rubei et aqua aluminis albi de unoquoque 5 libras, bulli per 5 dies quinquies in die, et de duobus diebus in duobus muta medicinas. Et si non vis mutare medicinas magis appone, et ita facies de de− scensu boti barbati quia quando descendis potes mutare sales. Et ille est honoratus qui honorat animam suam in operibus bonis, et ille est sa− piens qui intelligit verba mea. Alia. Bulli in aqua salsa, et non facias aliud magisterium. Sed debes scire quod nullum illorum qui se malleant debes dimittere in aceto nec in aqua salsa de 4 horis in antea, et quando dico “bulli per 5 dies aut 4 dies”, in hora qua bullit teneas ibi, sed quando incipit refrigerare trahe eum. Satis locuti sumus de lavationibus, modo loquemur de calcibus 326 faciendis. | Accipe de metallo 3 libras, sal nitri, armoniaci de unoquo− que 2 libras, fac cucurbitam terream vitreatam in latitudine 5 digito− rum, et mitte in ea cuprum praeparatum cum salibus et da ignem per 22 horas ad plus, ad minus per 18; et quando trahis dimitte frigerare. Alia. Fac de stagno in modum terracei, et fac ut unus possit ingredi in alium, et accipe de sulphure sublimato et de auripigmento subli− mato, et fac in modum farinae pulverizatae – et sit pulvis iste medietas ponderis metalli. Et mitte pulverem inter terraceum et terraceum, et mitte unum super alium in cucurbita caeca, et in circuitu imple terra− ceos de pulvere; et da ignem ad plus per 27 horas, ad minus per 23. Alia philosophi. Accipe de metallo et de re quae non est res – quantum opus est – mixta cum re de non re, et da ignem sicut decet et erit praeparatum. Et postquam diximus de calcibus quod sufficit, modo dicemus de lavatione cum virtute Domini. | Misce rem quae non est res cum causa et veniet inde causa quam quaeris. Dicit magister discipulo suo: “Quaere a me in materiam philosophi et ego respondeam tibi.” Dicit discipulus: “Quid est stella de stella? – Hoc est fermentum de corpore facto cum alexir.” Dicit discipulus: “Quid est farina ordei?” Dicit magister: “Farina ordei est plumbum, et quidam dicunt mer− curium.” Dicit discipulus: “Quid est farina tritici?” Dicit magister: “Farina tritici est sanguis.” Dicit discipulus: “Quid est farina milii?” Dicit magister: “Farina milii est ferrum.” Dicit discipulus: “Quid est farina sicali?” Dicit magister: “Unus est de quatuor spiritibus. Complevimus fratres nostros et mactavimus patres nostros et iugulemus matres nostras et habebimus magisterium.” Dicit discipulus: “Quae sunt verba ista?” Dicit magister: “Fratres sunt salsedines et humiditates, patres nostri sunt elementa, matres nostrae sunt corpora.” Complevimus verba philosophorum in hoc loco.” Dixit Abuali Abincine: “Modo dicam de lavationibus sicut debeo, et non intermiscebo alia verba pro eo quod non sit tibi grave. Accipe de metallo 10 libras, et sale armoniaco soluto, et sale nitro, et urina puero− rum, de unoquoque 5 libras, bulli per 5 dies semel in die; et muta medicinas in quinto die, | et mitte sub fimo et stet ibi per mensem. Alia. Accipe de metallo pulverizato 12 libras, armoniaco soluto, alcali, de unoquoque 8 libras, aqua salsa 12 libras, bulli per 3 dies ter in die; et muta medicinas, et mitte sub fimo, et stet per 15 dies; et trahe et lava cum aqua salsa frigida primum et postea cum dulci frigida. Et scias quia sua induratio et sua enceratio est sicut de cupro, nec magis nec minus. Tamen induratio istius est plus levis quam indura− tione cupri, ideo dicam tibi unum modum indurandi qui sit levis. Accipe de cupro pulverizato et lavato 8 libras – et tantum est mihi in hoc loco si dicam cuprum aut metallum quia metallum redigetur in cuprum –, et de sale armoniaco soluto et alcali albificato de unoquoque 3 libras, auripigmento, sulphure, de unoquoque libram semis, mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 15 dies. Muta medicinas – et non mittas armoniacum –, et mitte sub fimo et stet per 15 dies, et erit induratum.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus indurationem modo dicemus enceramentum. Facit se per geometrica in hunc | modum. Hic dimisimus superflua pertinentia ad geometrica.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam dixi enceramentum, modo dicam sublimationem. Et de enceratione non intellexisti per geometrica nisi quid est, quia opus suae encerationis est sicut de cupro, nec magis nec minus. Et modo dicam tibi sublimationem per geometrica: 11 et 11 et 11 et 11 sunt 44, medietas est 22, multiplica 22 in 44 et sunt 968, appone 22 et sunt 1000 minus 10, isti sunt illi 44. Et postquam scis sublimationem per geometrica, modo dicam opus eius. Accipe de cupro 20 libras, et sublima sicut est necesse cum qua− tuor spiritibus et erit sublimatum. Et potes proicere 1 super 400 000 et 1 super 1 000 000. Hic intellige verba philosophorum. Et postquam finit sublimatio modo dicam tibi solutionem. Solutio eius est sicut solutio cupri, nec magis nec minus, et ideo non est opus ut faciamus moram. Et postquam finit sublimationem et solutionem, explicit capitulum decimum septimum, Deo gratias.

{Capitulum 18}

In nomine Domini. Incipit capitulum decimum octavum. Et loquar ibi de ferro et est grave opus.” Dixit Abuali Abincine: “Ferrum est multum coctum de sulphure non bono et de auro vivo non bono, et qui operatur non est de filiis philosophorum et non sapit de materia eorum. Sed ideo ut magisterium sit completum dicamus in hoc libro. Dicemus in eo sicut in aliis fecimus usque modo, secundum quod pertinet ad nostrum librum. Primum quod facere debemus est quod faciamus ferrum currens; et postea si hoc fecerimus habebimus magnum magisterium, quia post− quam fundemus faciemus quod facimus de aliis rebus. Et ars ut funda−v mus est cum rebus humidis; et res quae imprimant naturam de rebus, et res quae sunt lavantes, istae res sunt scilicet: sal armoniacum et sal nitrum et alii sales et urina et acetum et aqua salium et aqua aluminum. Unaquaeque istarum, si velit simpliciter aut compositae, facient eum fundi. Et modus faciendi est iste. Accipias ferrum nec molle nec durum, et modus probationis est quod mittas eum in igne donec sit bene rubeum; et postea iacta in aqua et statim abstrahe: et si sit color eius | cardinus est bonum, si niger aut rubeus non est bonus. Et postquam intellexisti modum istum, modo dicam tibi cur est bonum aut non bonum. Cur se dividunt corpora? Propter siccitatem. Cur se coniungunt? Propter humiditatem. Ergo ferrum humidum. Rubeus color cuius proprietatis est? De igne. Et ignis qualis est? Siccus. Color niger cuius proprietatis est? De terra. Et terra qualis est? Sicca. Ergo isti duo colores ferri sunt sicci. Et indicus est aequalis et bonus. Quia diximus color indicus cur est bonus, modo dicemus suam praeparationem. Est natura quae vincit naturam et natura quae fugit de natura, sicut diximus in principio libri. Ergo accipe de illo ferro 3 libras, et extingue eum in aqua lapidis per 40 vices aut in aqua salis armoniaci; et postea mitte sub fimo cum 3 libris salis armoniaci et stet per 1 mensem, et trahe. Et accipe 1 libram salis nitri, et 1 libram de baurac, et mediam salis armoniaci, et mitte cum ferro in botum totum pulverizatum, et mitte super carbonem et cum barchinis suffla donec se fundat. Et si non se fundat in illa vice muta medicinas, et mitte sub fimo sicut prius et fac sicut prius.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus fusionem ferri, modo dicam praeparationem | eius si vis operari eum ideo quia nullum profi− cuum est tibi si bene non sit praeparatum. Accipe de ferro, et funde eum 9 vices, et fac de eo laminas sicut de cupro, et bulli in aceto et in aqua salsa per 3 dies ter in die, et terge cum panno lineo sicut in aliis diximus. Et habes unam lavationem. Alia lavatio. Accipe de ferro 8 libras et aqua aluminis rubei 12 libras, bulli per 4 dies quater in die, et mitte sub fimo et stet ibi per 3 horas; et quando trahis terge cum panno sicut superius diximus. Et si praeparas res tuas in terra serva eas donec praeparas in caelo, hoc est dicere si opereris eas cum rebus compositis de grossa materia serva eas donec opereris cum re de subtili materia; et aufer immundi− tiam corporum antequam opereris. Et ita facies de salibus et spiritibus. Et si intelligis magisteria philosophorum, intellige haec omnia.” Dixit Abuali Abincine: “Omnis homo qui occidit puerum suum et graviter percutit eum facit sicut stultus, hoc est dicere quia fortiter vult desiccare humiditatem mercurii. Et postquam diximus de lavatione, modo dicam de calce.” Dixit Abuali Abincine: “Accipe de ferro abluto 3 libras et fac in modum de caschis ovorum ut possit una stare super aliam, accipe de sulphure et de auripigmento de unoquoque 1 libram, pulveriza et mitte in cucurbita, et imple caschas illas et quod remanet de pulvere mitte in circuitu cucurbitae. Et da ignem <ad magis> per 22 horas, ad minus per 20. Alia calx philosophorum magna. Mitte res quas opus habes cum quo habes opus et fac quod opus habes et veniet tibi quod opus habes. Et postquam dixi tibi de calce facienda, modo dicam tibi de lavatione. Lavatio est sicut in multis locis dixi tibi, quia est per subtiliare natu− ram et non per engrossare, ideo quia ferrum est de grossa materia oportet eum multum imprimare. Et sicut primum locutus fui de solu− tione mercurii et loquar de sublimatione et de induratione sua, ita faciam de ferro, si tu intelligas quod tibi dixero. “Non habebitis super vos alas quod comedatis vestras casas et casas parentum vestrorum”: et quando intellexisti per alas quod dixi in mercurio, in|tellige per domos nostras et parentum nostrorum quod debes intelligere quod accipias de armoniaco soluto 3 libras, de aqua aluminis albi et rubei de unoquoque 1 libram. Et scias quod quando dico in lavatione sal armoniacum solu− tum ipsum intellige, et quando in lavatione dico sal armoniacum et non dico solutum intellige dentes diaboli. Et intellige magisteria philosophorum. Et accipe de aqua salsa 8 libras, et de calce ferri 4 libras, pisa et misce cum speciebus, et bulli per 5 dies quinquies in die; muta medicinas et stet sub fimo per 8 dies; et postea muta medicinas et bulli per totidem dies; postea lava in aqua dulci fricando inter manus fortiter et serva. Alia lavatio. Accipe de sale armoniaco multiplicatio de 1 et quarta infra 1 et quarta – et hoc sal non sit solutum –, de baurac carmini multiplicatio de 3 quartis infra 4 quintas, et de sale alcali soluto multiplicatio de 1 et 2 tertias infra 1 et 3 octavas, et de calce ferri multiplicatio de 3 et 2 quintis infra 2 et 4 septimas, praepara et lava sicut opus est.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus de lavatione, modo dicam de induratione. Induratio est levis in ferro, in metallo et in alla− 335 tone, et est difficilis in plumbo et | stagno, ideo quia est mollis eorum natura, quia postquam multa est ibi humiditas aufertur cum magna fortitudine siccitatis. Et ideo quia non habet in hoc magnum magiste− rium, tractabo leviter. Accipe de calce abluta ferri 1 libram, de armoniaco sublimato me− diam libram, de nitro quartam partem librae, de baurac 1 unciam, pisa, et mitte in vitro, et stet sub fimo per 2 menses – unusquisque mensis de 20 diebus. Et quando non dico tibi quantitatem mensis intellige de 30 diebus, aliquando de 15 diebus. Alia. Accipe de ferro pulverizato lavato 5 libras, de nitro, de armo− niaco sublimato, de unoquoque 3 libras, acetum, aqua salsa, de uno− quoque 3 libras, mitte in vitro, et stet sub fimo per mensem, et de decimo in decimum diem muta medicinas; postea trahe et stet ad solem per 8 dies. Et postquam diximus de induratione, modo dicemus de enceratione. Enceramentum est de bonis medicinis nostri operis et de subtilibus, et qui errat errat in magisterio. Et dixerunt sapientes: “Non te flixes in enceratione, et de induratione sit quomodo vult – dimitte res fortes.” Et postquam in rebus levibus homo non debet remissus esse, non debet remissus esse in | fortibus quae sunt de forti natura sicut ferrum. Ideo debes accipere de armoniaco soluto 8 libras et de pulvere ferri lavato indurato 6 libras, proice ibi et stet sub fimo per mensem. Alia. Accipe de ferro, de armoniaco soluto, fac sicut debes et erit solutum, et misce ibi aquam lapidis quantum 1 pondus de aliis medici− nis, et stet sicut aliae.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam dixi encerationem, modo dicam sublimationem. Sublimatio debet esse sicut in aliis corporibus cum quatuor spiritibus. Et ego non mitto mercurium in hac sublimatione nec in aliis. Accipe de ferro 5 libras, de auripigmento, de sulphure, de unoquoque 2 libras, de armoniaco, de alcali, de unoquoque 3 libras, pisa, misce, mitte in alutello et da ignem ad plus per 3 dies, ad minus per 2 dies. Alia sublimatio, sublimatio philosophorum. Absculta et disce, et accipe res quae sunt necessariae in magisterio cum 1 libra ferri et libram semis piperis et libram de cumino, et sublima sicut opus est.” Dixit Abuali Abincine: “Postquam diximus de sublimatione, modo dicemus de solutione. Accipe de ferro 1 libram, de armoniaco soluto, de urina puerorum, de unoquoque 2 libras, salis armoniaci, alcali soluti, de unoquoque libram semis, sal gemmae 1 libram, pisa et misce cum ferro. Et mitte in cucurbita ferri; et sit cucurbita in aqua calida et bulliat ibi 3 bullitiones; et trahe, et mitte sub fimo et stet per 18 dies, et muta medicinas de quinto in quintum diem. Et trahe et lava cum aqua salsa et dulci donec sit pulcrum sicut debet esse. Alius modus. Fac res sicut debes et trahe res. Sicut debes mittere in solutione rem quae humectat et quae dividit et quae lavet, et cum illis debes facere omnes lavationes. Et postquam dixi de humidando ferro et fundendo et lavando et calce faciendo et lavando et indurando et encerando et sublimando et solvendo finit capitulum postquam opera ferri finiunt. Et finit capitulum decimum octavum, et Deo gratias.”

{Capitulum 19}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo decimo nono loquar de argento. Et loquar de suo modo unde fit et qualiter praeparatur ad solem et ad levamen et ad sponsalitium, et in unoquoque loquar rationem philosophorum. Primum quod dicam quod natura argenti est frigida et humida, et est in differentia de 29 differentiis – et unaquaeque fit per rationem. Et iam dixi tibi in capi− tulo cupri quomodo efficitur de cupro luna absque alexir, et adhuc explanabo tibi quomodo fit cum alexir. Et in hoc capitulo dicam tibi quomodo descendit per botum barbatum quia nondum dixi tibi plane. Et est alius modus argenti, et ille modus est subtilis, et ille est naturalis secundum quem colligunt et operantur omnes gentes. Et adhuc dicam tibi valorem lunae nostrae super illam in suo loco ubi dicam quod sol noster magis valet omnibus aliis; et sicut sol noster melior est omnibus aliis ita luna nostra melior est omnibus aliis. Et in hoc quia multa est dilatatio dicam rarum in loco suo. Debes scire quod maneries cum quibus mensurant in geometria sunt quinque: scilicet digitus et algerab et canna et albeu et algabet. Digitus est 2 ossa digiti, algerab | est 6 pili iuncti infra 3, canna est 14 digiti; algatab est mons qui habet 12 portas, unaquaeque porta habet 1550 cannas, unaquaeque canna 14 digiti, ergo in illo monte unaquaeque porta habet 21 700 digiti, et unusquisque digitus habet 18 pilos iunctos, ergo sunt in isto monte de pilis iunctis 1 200 000 renumerata 4 vices et 500 000 renumerati 3 vices et 30 000 et 25. Postquam scis modos unde mensurant in geometria, dicam tibi cum istis modis in qua quantitate debes facere botum barbatum. Et intellige fili quod dico tibi in totis magisteriis. Botum barbatum est verbum Graecum: barba apud illos est foramen; et botus barbatus vult dicere botus perforatus. Et est alius modus secundum quem dicunt botum barbatum: botum quia faciunt botum, barbatum quia descendit per foramina ad modum barbae. Et boti sunt duo: unum quod est superius et habet foramina, et aliud inferius et non habet foramina; et inferior debet esse maior quam superior, et superior debet habere in circulo 12 digitos de praedictis digitis et minor sit de 3 digitis. Et istos digitos non intelligas per facere cal|cem quia in hoc loco intrant propter longitudi− nem et illuc propter grossitudinem. Et debent esse foramina ut possint transire per ea 6 infra 3 pilos. Postquam dixi tibi modum de botis, modo dicam tibi numeros de salibus quos ibi mittes. Enumera 1, 2, 3, 4 et ita usque ad 24; et si est per ad lunam mitte 12 de sale armoniaco et 8 de sale nitro et 6 de sale alcali et 4 de sale gemma et 3 de sale communi et 2 de alumine albo et 1 de baurac; et si sit ad solem mitte 24 de sale armoniaco et 16 de sale nitro et 12 de sale alcali et 8 de sale gemma et 6 de sale communi et 4 de alumine rubeo et 2 de baurac et 1 de vitreol. Postquam dixi tibi de ponderibus sive numeris, dicam tibi modum faciendi secundum philosophum. Et fit quatuor modis. Primus modus est quod accipias sales cum ponderibus supradictis, et facias eos pastam cum clara ovi et aceto, et facias in modum boti superius perforati, et permittas desiccari ad solem; et sol ingrediatur per parietem grossum 2 pal|morum ut se siccet paulatim et non se fundat, et quando videris quod bene se tenebit scias quod est siccum; et serva. Secundus modus. Accipe sales et solve eos, et mitte in botum solutos, et mitte in illa fusione. Quando volunt descendere, tertius modus est melior modus, qui nusquam inveniri possit, et est ille modus quem nos facimus modo. Accipe septem sales et fac inde aquam, et pasta terram magisterii cum aqua illa absque pilis et absque alia re: et fac inde superiorem. Et omnes alii boti inferiores debent fieri de luto magisterii cum pilis, et botus qui est inferius eodem modo si velis fieri debet. Facies botum superiorem de terra et septem salibus sicut dixi tibi, et facies in eo foramina. Postea accipies septem sales et teres, et facies pastam cum urina puerorum distillata, et facies in medium cavum et mittes ibi corpus quod volueris, et cooperies cum parvo carbone. Et mittes corpus in boto de terra quem fecisti cum septem salibus solutis superlinito de praedicta pasta, et illum botum cooperies cum magno carbone et mittes super alium botum. | Quartus modus. Accipe sales et fac inde aquam, et incorpora cum aliis salibus illud corpus quod vis miscere cum eo. Et iste modus nullius valoris est, et tu operare cum tertio modo. Et alii volunt quod pondera salium sint in alio modo, quia dicunt “septem sunt sales” et de illo qui est fortis nimis mittunt 7 pondera, et descendunt de medio ad medium usque veniunt ad 3 et dimidium. Sed vices quas reiterent ad descendendum per botum barbatum sunt ab 11 usque ad 24. Et qui videt ista nostra pondera dicit quod unaquaque vice quando descendit oportet mutari in eo sales, et est bonum consi− lium quia fortitudo eorum vadit in combustione. Sed alii dicunt quod non oportet mutari nisi 4 vices, una 2 et una 3 et una 3 et una 2. Sed quantitas mercurii et quantitas calcis cupri ad lunam, et quantitas mercurii et plumbi ad solem, et quantitas salium ad unumquodque istorum est ista – sed debes scire quod mercurius qui intrat ad solem debet esse rubeus. Quantitas mercurii et cupri debet esse in hunc mo− dum: de mercurio 3 uncias, de cupro 1 libram, de salibus 2 libras et 3 uncias et semis. Fermentum debet haberi in hoc magisterio secundum philosophos 1 super 24 et 1 super 50, unciam super 24 et 1 libram super 50 libras – et | istud 24 et istud 50 debet esse de corpore minori. Et adhuc dicam modum praeparandi fermentum in suo loco, fermen− tum debet esse in modum quem dixi. Et quantitas mercurii et plumbi ad solem est: de mercurio 5 uncias, de plumbo 25 uncias, de salibus 4 libras et 2 uncias. Alius modus argenti. Accipe calcem cupri 1 libram, de mercurio 3 uncias, de fermento unciam semis, de corpore maiori 48 uncias, de salibus 5 libras, et fac descendere per 17 vices. Alius modus. De corpore minori 6 libras, de mercurio 1 libram et semis, de salibus 10 libras et semis, de fermento 1 unciam et 2 partes unciae, et descende per botum barbatum 7 vices. Et debes habere de septem salibus in parte, et facias semper de magisterio sicut philosophi iubent et ego dixi tibi in hoc libro. Alius modus ad lunam, et vadit secundum pondera quae vidit phi− losophus de salibus. Accipe de mercurio 7 uncias, de fermento 1 un− ciam et octavam, de cupro 2 libras et 4 uncias, de septem salibus 7 libras, et fac currere per 9 vices; et in unaquaque vice non dimittas eum bullire nisi tantum quod se fundat; et ita facies fundendo et descen− dendo et mutando sales et vide quod non dimittas multum fundi. Et postquam diximus de cupro, loquemur de calce facienda.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Melior argenti luna est illa quae fit de nostro argento, sed per fermentum non debes mittere nisi scias cum quo lapide operatum fuerit, et operaberis cum illo lapide. Et iam dixi tibi signa cum quibus agnoscas lapidem in praedictis capitulis, sed adhuc dicam tibi ut magis intelligas. Si vis scire argentum an sit naturale aut de magisterio mitte in igne, si nigrescat scias quod non est de magisterio. Alia temptatio. Accipe de argento et solve, si cito solvatur scias quod est de magisterio, et si non scias quod naturale est. Alia. Accipe argentum et funde eum, si faciat rugitum scias quod est de magisterio, et si non non. Alia, si vis scire cum quo lapide est operatum et si descendit per botum barbatum et non per alium. Accipe de igne magisterii et mitte pondus 1 arentii super 1 unciam – et mittes ibi dum fervet: et si non muta|verit colorem scias quod non fuit operatum cum illo lapide unde fuit ignis quem tu ibi misisti, et si se mutaverit ad citrinitatem scias quod operatum fuit cum illo lapide cum quo operatus fuisti ignem, et si det ei albedinem scias quod descensum fuit per botum barbatum. Et intellige. Et postquam videris quod non est operatum de magisterio, tu potes facere ex eo fermentum si opus habueris; et si non est naturale tu mitte in opere lapidis cum lapide cum quo illud operatum fuit; si de− scendum fuerit per botum barbatum tantum valet quomodo naturale. Modo incipiemus praeparare per fermentum ad argentum et per corpus ad aurum. Accipe de argento 1 libram, de sale armoniaco et de urina puerorum et de aceto, de unoquoque 1 libram, bulli per 5 vices et frica, et trahe, et desicca, et antequam abluas fac inde laminas. Et intellige opus nostrum. Alia ablutio. Accipe de argento 10 libras, de urina puerorum distil− lata, et acetum distillatum, de unoquoque 3 libras, de aqua salsa 5 libras, de sale armoniaco soluto 1 libram, bullies decies et vade eum tergendo cum panno lineo. Et debes scire quod argentum non debes bullire nisi in metallo aut in vitro, in vasis rotundis, et si in alio vase feceris minus valeret. Alia ablutio. Accipe de urina puerorum distillata, de aceto distil− lato, de unoquoque 3 libras, de sal gemma et sal communi, de unoquo− que mediam libram, de argento 2 libras, bulli novies. Alia. Accipe de argento 18 libras, de urina puerorum distillata et aqua aluminis de unoquoque 15 libras, salis alcali 6 libras, pisa et bulli per 27 vices, et trahe et terge. Et non te festines in opere isto, et intel− lige. Alia. Accipe aquam, salem, acetum, urinam, argentum pondera aequalia, bulli quinquies et serva. Et intellige. Alia. Accipe aquam, salem et baurac. Modo dicemus calces. Calx uno modo fit ad sponsalitium, ad fer− mentum, ad corpus, nisi quod in calce lunae ad fermentum non debet habere res rubea. Et fermentum est de albo et ideo est per ad album, et calcem per ad fermentum non convenit encerare neque sublimare neque indurare. Fermentum quod fit de luna. Accipe de argento et fac eodem modo sicut de praedicto cupro aut in modum stagni – sed adhuc tibi recor− dabor ut melius intelligas: fac laminas in grossitudine de 4 | morabunt, et sint 4 librae. Et mitte in olla vitreata, et habe de sale armoniaco sublimato quater et de sale nitro de unoquoque 1 libram et semis, mitte inter laminam et laminam pulverizatam donec sit olla plena, et cooperi bene; ad magis per 25 horas, ad minus per 18 horas dimittas eum sic− care. Et debes scire quod nullum alutel nec nullam ollam debes mittere super ignem donec lutum magisterii unde lutatum est sit bene siccum, quia si aliter faceres minus valeret magisterium. Et da ignem ad magis 4 dies et dimidium, ad minus 3 dies et dimidium. Alia calx. Accipe de argento 6 libras, salis armoniaci, et salis nitri, et salis alcali, et salis gemmae, de unoquoque 1 libram, fac laminas qua− dratas, et pisa sales et pasta cum urina puerorum, et mitte unamquam− que laminam in pastam – et sit lamina in grossitudine de 7 morabunt – et mitte in olla vitreata sicut docui – et debes scire quod olla in qua facis calcem sit in grossitudine 3 morabunt, et quae sit in grossitudine 1 morabunt illa valet magis. Et mitte laminas pastatas in olla et da ignem postquam cooperta fuerit ad magis per 5 dies, ad minus per 4 dies. Et debes scire quod quando facis calcem de quacumque re sit non debet cessare ignis neque per diem neque per noctem, et si forte cessa− ret nihil valeret opus tuum. Alia. Accipe de argento 15 libras, de auripigmento sublimato quinquies 3 libras, fac de argento laminas rotundas et mitte ibi auripig− mentum, et da ignem ad magis 2 dies et medium, ad minus 1 diem et medium. Alia calx philosophi. Accipe de girgoncis bonis 3 uncias, misce cum 3 unciis de argento, et da ignem per 25 horas, nec magis nec minus. Alia, ista est calx bona calx ad totum opus qui intelligit et scit ope− rari. Accipe de argento 55 libras – et unaquaeque libra de 25 unciis, unaquaeque uncia de 28 morabunt, unusquisque morabunt de 577 granis ordei, et unumquodque granum sine cauda –, de baurac, de sale nitro, de sale alcali, de sal gemma sublimato 6 vices, de unoquoque multiplicatio de 7 et quarta et quarta de quarta et quarta de quarta de media quarta de unciis; similiter misce. Et postquam feceris de argento in modum ditalis cum 7 faciebus – unumquodque ditalum de 1 uncia et dimidia de 2 unciis – mitte totum in olla, et cooperi cum pulveribus de salibus ad magis per 9 dies, ad minus per 7 dies. Et hoc est magiste− rium philosophorum quod multum laudaverunt. Alia. Accipe de argento 3 libras, de sulphure 1 libram et dimidiam, da ignem per 2 dies postquam bene miscueris in olla, et argentum factum in modum morabunt et in grossitudine 3 morabunt et non magis. Alia, in hac calce finientur omnes calces argenti. Accipe de argento 3 libras, sal commune, de alcali, de nitro, de sal gemma, sal armoniacum, de unoquoque 2 libras, fac de argento in modum cannae sicut docui te de calce plumbi; et misce in olla cum pulvere et da ignem ad magis per 3 dies et dimidium, ad minus per 2 dies et dimidium. Modo dicam tibi de lavatione argenti cum virtute Domini.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Haec est ablutio prima de ablutionibus argenti. Accipe de argento 2 libras quod sit calx, de sale armoniaco soluto 1 libram, et bulli in aceto cum sale armoniaco per 8 vices. Et accipe de urina puerorum distillata et sal gemma – de urina puerorum 10 libras, de sal gemma 1 libram –, pisa et misce cum urina, et bulli in 3 dies 20 vices. Et argentum quia satis mundum est non est necesse ut multum abluas. Alia. Accipe de argento calce facto 1 libram, de aqua lapidis 2 libras, de sale armoniaco 1 libram, de aqua aluminis albi 3 libras, de urina puerorum tantumdem, bulli per 21 vices in 7 diebus. Et accipe de sale alcali et de sale nitro de unoquoque 1 libram, et pisa super marmor et incorpora cum argento, et fac de eo pastam cum urina puerorum; et mitte ad solem et stet ibi per 2 dies. Postea accipe de aqua putei salsa 100 libras – et quando dico tibi in hoc libro “accipe de aqua salsa”, non intelligas de aqua marina sed de puteis salsis, et si non inveneris de sulphure soluto quando dico tibi ut mittas in magisterio accipe de aqua calida quae exit de sulphure –, bulli in hac aqua per 5 dies septies in die; et trahe et ablue cum aqua dulci, et operare. Et intellige opus philosophorum quia non errabis in eo. Et quotiens abluis calcem argenti, non debes abluere nisi in vase vitreo aut in vase metallino aut in vase terreo vitreato, et si in alio vase feceris accipiet de salsedine vasis cum salsedine quam tu ibi mittis. Alia. Accipe de argento calce facto 12 libras, et de duabus aquis, et de duabus terris, et de duobus aeribus, de unoquoque in duplum quam sit corpus, de aceto distillato 20 libras, bulli cum est necesse et fac sicut dixi tibi multotiens; et quando bullis unam vicem in alia vice muta in eo medicinas. Alia. Accipe de baurac, de sale nitro, de aqua sulphuris, de unoquo− que 3 libras, de argento 1 libram et semis, bulli sicut decet per 15 dies in die 15 vices. Et quotiens tibi dico “totiens in die bullias” intellige quod semper in tertia vice debes mutare medicinas in omnibus calcibus quas facis, et nisi ita faceres non haberes praeparamentum magisterii. Et quandocum− que mutas medicinas in argento debes abluere cum aqua dulci per mittere ad corpus humiditatem. Intellige, et Deus donet tibi intellec− tum. Et non debes dimittere vas discoopertum quando bullis et est corpus intus, quia si faceres aer noceret ei. Intellige magisterium philo− sophorum ubi dicunt “non misceas aerem cum aqua, nec | aquam cum aere, nec aerem cum igne, nec ignem cum aere, nec terram cum aere, nec aerem cum terra, nec terram cum aqua, nec aquam cum terra, nec aquam cum igne, nec ignem cum aqua, nec ignem cum terra, nec terram cum igne”, et haec sunt verba philosophorum et hic ea intellige. Et nisi esset propter dilationem magnam facerem te intelligere, et non est tibi necesse quia satis intelligis in libro philosophorum. Et quando facis de argento naturali calcem, primum debes fundere semel vel bis et debes mittere in botum barbatum quia magis valebit; et per meum consilium mitte 1 unciam super 12 uncias de cupro. Et intellige. Alia lavatio philosophi. Accipe de calce argenti 20 libras, de sale armoniaco soluto 30 libras, de urina puerorum, de aceto, de aqua dulci, de unoquoque 10 libras, bulli per 25 vices in 5 diebus, trahe et mitte ad solem per 2 dies; et iterum bulli cum ipsis medicinis per 5 dies ter in die. Alia ablutio philosophi. Accipe de argento 7 libras, de sulphure, de auripigmento, de baurac, de aqua aluminis rubei, de unoquoque 5 libras, de aceto distillato, de urina puerorum distillata, de unoquoque 7 libras, bulli per 7 dies septies in die. Et postea trahe ad solem et stet ibi per 5 dies, et lava in die 5 vi|ces ad subtiliandam suam naturam; et muta in eo medicinas, et stet ibi per 5 dies, et bulli in die 3 vices sed semper sit bene coopertum. Et modo dicam tibi de induratione. Induratio non est necessaria ad fermentum sed est necessaria ad sponsalitium et ad corpus, et quia omne hoc est ibi necesse loquar tibi cum magno verbo. Accipe de argento abluto et calce facto et abluto 7 libras et semis, et de aere lapi− dis, et de sulphure, et de auripigmento, et de baurac, de unoquoque 3 libras, misce cum urina puerorum, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 5 dies. Et sicut diximus in libro corporum de medicinis qui acciperet quod moreretur qui nescit materiam, ita qui nesciret materiam de istis medi− cinis qui mitteret in corpore occideret eum. Verbi gratia diximus in libro corporis: qui vult purgare corpus accipiat de aloe, et scamoneam, et turbit, et coloquintida, et agaric, et pollipodium, de unoquoque 1 unciam, et pistent et pastent cum aqua porrorum, et dent bibendum pondus de quarteron de uncia. Et nos non dicimus istam receptionem nisi medicis, qui sunt philosophi, qui sciunt omnes maneries et totas materias et totas naturas. Et homini insipienti non | dicimus hoc: qui veniat et inveniat hanc receptionem et det hominibus quibus non est danda et occidit eos, quia nescit materiam medicinae nec materiam hominis. Et ita de oleo quod vocatur gar, nos non dicimus quotiens ungat oculum dolentem de frigiditate, quia omnis philosophus qui legit librum Galieni scit quantus locus est quem conveniat ungere cum illo oleo, quia si amplius ungeret ex nimio calore olei noceret. Et locus qui debet ungi est ab illo loco in media fronte qui dicitur almazarat usque ad pulsum oculorum, et si amplius nec minus ungeret noceret ei ex nimio calore olei. Et ita est de ista induratione et de multis aliis specie− bus de isto libro animae, quia qui nescit operari occideret corpus prop− ter fortitudinem et calorem quae sunt in eis. Et intellige materiam philosophorum.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de luna 25 libras, de sulphure, de auripigmento, de sale nitro, de baurac, de sale gemma, de sale alcali, de sale armoniaco, de unoquoque 3 libras et semis, pisa et misce super marmor. Et mitte in vitro et stet ad solem per 25 dies, et trahes in die 12 vices et stet ibi mediam horam, et post ip− sam horam pisa et cambia | medicinas; ita facies donec transacti sunt 25 dies. Et intellige. Et si non intelligis materiam philosophorum non poteris operari, quia materia eorum est multum prima. Et ideo debes scire quia quan− tam indurationem tu facis de argento debet esse in vase vitreo duplicato. Alia induratio, induratio philosophorum. Accipe multiplicationem 4 infra 4 et sunt argentum, sulphur, auripigmentum, sal nitrum, sal gemma, sal alcali, acetum, de unoquoque pondera aequalia, de igne, de aere quintam partem ponderis, accipe et mitte in vase vitreo, et mitte ad solem per 15 dies et trahe in die 15 vices sicut superius dictum est. Alia induratio. Accipe de argento 1 libram, de sale nitro, de sale armoniaco, de sale alcali, de baurac, de alumine albo, de unoquoque mediam libram, pisa, et mitte super marmor et misce, et pone in vitro et mitte ad solem per 20 dies – et in istis diebus non mittas noctes. Et modo finierunt indurationes. Modo incipiam enceramentum. Enceramentum est res quae trahit de siccitate ad humiditatem, et hoc facit propter fortitudinem | medi− cinarum. Et dicam tibi cur hoc facit si tu intelligas, et quia non habes cognitionem de libro de philosopho non vellem tibi dicere, sed quia volo ut discas de philosophia dicam tibi ut dicas ideo quia scias. Et verum est quod non est in saeculo liber melior isto, et quod tibi dicam proderit tibi in hoc libro et in libro corporis et in totis medicinis. Primum quod tibi dicam: volo quod mihi dicas acetum cuius natu− rae est.” Dixit Abuzalemi patri suo: “Pater, dic mihi postquam locutus es de philosophia, dic mihi cuius naturae est acetum.” Dixit Abuali: “Acetum est de natura frigida et sicca.” Et dixit Abuzalemi: “Quo− modo potest hoc fieri, quia vinum unde fit est calidum et humidum?” Dixit Abuali: “Ideo habes necesse rationem philosophice: 1 est, 2 sunt, 3, et 4; et 1, 2, 3, et 4; 1, 2, 3, et 4; 1, 2, 3, et 4. Non est in saeculo quod non sit compositum de quatuor rebus, de calore, de siccitate, de frigiditate, de humiditate, et unumquodque istorum est in quatuor: calor est in siccitate et calore et humiditate et frigiditate; frigidum est in frigiditate et humiditate et siccitate et calore; siccum est in siccitate et humiditate, in calore et frigiditate; humidum est in humiditate et calore et siccitate et frigiditate. Et intellige rationem philosophi. Et scias quod unumquodque istorum se mutat propter alium, et ita omnes | quatuor, et quia ita mutant quando in uno est calor tantus quantus haberi potest et evenit ei alius calor propter fortitudinem est frigidum in quantum potest. Et ita fit de frigido calidum, et de calido frigidum, et de humido siccum, et de sicco humidum; sicut est vinum quod est calidum et humidum, venit calor et facit eum frigidum et siccum. Et si vis temp− tare vinum quod non faciat acetum, sint 2 partes aquae et tertia pars musti, et si vis quod fiat acetum non mittas ibi aquam. Verbi gratia in speciebus: accipe lapidem qui est de frigida natura et fortiorem quem invenire poteris, et da ignem et fiet calidus et siccus; si accipias piper et cremes invenies ex eo cinerem frigidum et siccum. Et si quis contradi− cat et dicat “tu dicis quod res quae est calida et sicca fiet humida et frigida et quae est frigida et humida fiet calida et sicca, et modo dixisti in lapide qui est frigidus et siccus quod fit calidus et siccus, et dixisti in pipere quod est calidum et siccum quod fit frigidum et siccum; ergo siccitas non se mutat sed calor et frigiditas se mutant, et secundum hoc quod dixisti debebas redigere humidum siccum et siccum humidum”, respondebimus et dicemus “contradicis quod nullus debet contradicere et dicis verbum quod nullus philosophorum debet dicere, | quia ignis qui est siccus quando recedit a calore potest se coniungere cum sicci− tate, et quando sunt duo sicca non potest recedere a siccitate quia non est in eo humiditas, et ideo inest siccitas quae est in eo”. Et si intelligis ea quae transierunt de libro nostro, bene debes hoc intelligere. Et sic vides quando intrat sol in Sagittario: ille est calidus et signum est cali− dum et tempus propter hoc fit frigidum. Et ita est de rebus istis istius libri, quia res quae siccant propter suum calorem ipsaemet revertuntur in humiditatem quando frigidae revertuntur, quia siccitas convenit calori et humiditas frigiditati. Et omnis philosophus intelligit verbum istud, et quod dicimus de sole accipe spiritualiter et non sicut vides. Et nisi esset propter nimiam dilationem dicerem super hoc verbum am− plum, sed explanabo tibi in libro de puritatibus sensus, si Deo placuerit. Accipe de argento 20 libras, de sale armoniaco soluto 20 libras, de urina puerorum 20 libras, misce et mitte in vase vitreo, et mitte sub fimo et stet ibi per 25 dies, et trahe; et muta medicinas de 5 in 5 die− bus. Aliud enceramentum, enceramentum philosophi. Accipe de ar|gento 3 libras et semis, et de sale armoniaco 3 libras et semis, de aceto 3 libras et semis, mitte sub fimo – et quod mittis non sit calidum nec frigidum sed tepidum, et ita facies de omnibus quae mittis ad ence− randum, et si aliter feceris nihil valeret magisterium – et stet sub fimo per 17 dies, nocte et die. Et quod diximus primum non debet ibi per−v manere nisi tantum in diebus. Hic finit enceramentum.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Modo loquar de subli− matione argenti. Accipe de argento 10 libras, de sulphure, de sale armoniaco, de auripigmento, de argento vivo, de unoquoque 3 libras et semis, distempera cum urina puerorum. Et misce in alutel et sublima per diem et noctem, et da ignem per 5 dies – unaquaeque dies de 2 horis, unaquaeque hora de 12 in die naturali. Et intellige istud sublima− mentum. Alia. Accipe de argento 5 libras, sale armoniaco sublimato et de auripigmento sublimato de unoquoque 3 libras, de sulphure, de ar− gento vivo, de baurac, de unoquoque 1 libram, pisa, et mitte in alutel et da ignem per 5 dies, et quando vis trahere vide quod non remaneat ibi de calore. Alia sublimatio philosophi. Accipe duos aeres et duos ignes et argentum pondera aequalia, da ignem sicut oportet. Alia. Accipe de argento 1 libram, de sale armoniaco 1 libram, de auripigmento 1 libram et semis, misce in alutel et da ignem per 2 dies et dimidium. Hic finiunt sublimationes. Incipiunt solutiones.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de argento 1 libram et semis, de sulphure, de auripigmento, de baurac, de sale nitro, de sale armoniaco, de unoquoque 1 libram, de urina puerorum distil− lata, de aceto distillato, de unoquoque 2 libras et semis, misce et mitte in vase de metallo, et sepeli sub fimo et stet ibi per 18 dies. Alia solutio. Accipe sal armoniacum, et baurac, et aquam aluminis rubei et albi, de unoquoque 3 libras, de argento 5 libras, de aceto, de urina puerorum, de unoquoque 8 libras, misce, et mitte sub fimo et maneat ibi per 23 dies; et agitabis eum de quarto in quartum diem. Alia. Accipe de aceto 10 libras, sal armoniacum, sal nitri, baurac, de unoquoque 4 libras, pisa, et mitte sub fimo et stet ibi per 18 dies. Finiunt solutiones et finit capitulum decimum nonum.”

{Capitulum 20}

Incipit capitulum vicesimum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam de praeparatione auri, et suas parti− tiones et suas praeparationes. Primum dicam tibi quod aurum non est per facere corpus minimum, ideo non est necesse ut nos tractemus de eo nisi tantum ad abluendum et calcem faciendum et abluendum. Et quia non potest operari nisi tantum per ad fermentum, primum loquar de fermento. Fermentum non est aliud nisi hoc quod revertaris causam de illa natura de qua est ad naturam fermenti. Et fermentum potest facere de auro magisterii aut de auro naturali, et differentia inter illos est iudex bonus ignis quia iudicium ignis non mutatur sed operatur in sole naturali sicut debet et in artificiali sicut debet. Et diximus sua signa in alio loco, inde accipiat ea quae necesse habuerit. Sed modo qui vult facere pulverem aut lavamentum de auro faciat in hunc modum. | Accipe de auro 2 libras, de aceto distillato, de urina distillata, de aqua aluminis albi, de unoquoque 2 libras et semis, fac laminas de auro, et bulliat per 20 dies bis in die; et quandocumque fuerit bullitio terge eum sicut tergis argentum. Alia ablutio philosophi. Accipe de auro 25 libras, de aceto, de sale armoniaco, de unoquoque 15 libras, bulli 15 vices in 3 diebus. Alia. Accipe de auro 3 uncias, sal alcali, sal nitri, de unoquoque 2 uncias, de aceto, de aqua salsa, de urina distillata, de unoquoque 4 uncias, bulli per 3 dies in die ter in vase de metallo vel de vitro. Et antequam abluas fundas eum bis vel ter ut sit magis mundum. Alia. Accipe de auro 5 libras, de salibus 5 libras, de aquis similiter, bulli sicut est necesse. Incipio calces auri cum virtute Domini.” In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Accipe de auro 5 libras et fac partes ad modum digiti, et accipe de sulphure 2 libras et pisa, et mitte in olla magisteriorum de calcibus et da ignem per 2 dies et dimi− dium. Calx secunda ad solem. Accipe de auro 3 libras et fac in modum ovi mediani, et accipe de auripigmento sublimato, et sulphure, et salis nitri, de unoquoque 1 libram, de baurac libram semis, pisa, et mitte in olla rotunda et da ignem ad magis per 3 dies, ad minus per 2 dies. 10 Alia. Accipe de auro 5 libras, sal nitri, sal armoniacum sublimatum, baurac carmini, de unoquoque 2 libras, fac de auro laminas et pisa sales; et mitte in vase et da ignem ad magis per 5 dies, ad minus per 3 dies. Alia, haec calx non convenit huic magisterio. Accipe de plumbo 3 libras et misce cum 12 libris de auro postquam fuerit fusum, et frange et pulveriza. Et intellige. Et debet ibi permanere per 1 horam et dimi− diam.” Dixit Abuali Abincine: “Haec calx finit et finiunt hic omnes calces auri. Accipe de auro 7 libras, de baurac carmini, sal nitri, sulphur, de unoquoque 3 libras, pisa et misce, et da ignem ad magis per 7 dies, ad minus per 2 dies. Finiunt calces et finit capitulum vicesimum, et nihil remansit ad loquendum de capitulo vicesimo nisi lavationes. Prima ablutio. Accipe sal nitri, sal armoniacum solutum, aqua aluminis albi et aqua aluminis rubei, pondera aequalia, de auro medium pondus, de urina puerorum, de aceto, de unoquoque 2 pondera, misce et bulli in vase vitreo per 12 dies quater in die; et cambia in eo medici− nas de tertio in tertium diem. Et intellige. Alia ablutio. Accipe de calce auri 1 pondus, aqua aluminis albi, aqua sulphuris, de auripigmento soluto, sale armoniaco soluto, de unoquo− que pondus et tertiam, aqua salsa 2 pondera et dimidium, bulli per 10 dies in die decies. Et intellige magisteria philosophorum. Et scias quod quando aliquid bullis super ignem non debes auferre dum est calidum sed debes dimittere refrigerare paulatim, quia nisi faceres peioraretur ablutio; et ita facies de omnibus quae abluis. Et quando aliquid abluis debes pisare prius omnes sales, et debes prius bullire cum urina aut cum aceto aut cum aqua salsa, et dum bullit mitte ibi corpus. Ita de auro sicut de aliis corporibus. Et si sint soluti sales prius debent misceri et bulliri, et postea debes mittere corpus. Alia. Accipe de calce auri 11 libras, salis armoniaci, salis gemmae, de unoquoque 3 libras, de baurac, de sulphure, de unoquoque 1 libram et semis, de urina puerorum 10 libras, salis armoniaci soluti – absque praedicto – 6 libras, misce et bulli per 12 dies in die 5 vices in vase de metallo. Alia ablutio philosophi. Omnes aquae, et omnia elementa, et unam terram, pondera aequalia, aurum ad pondus de omnibus ponderibus, de urina puerorum, aqua aluminis rubei, de unoquoque ad pondus de omnibus ponderibus 2 vices, intellige sicut debet bulliri. Finit ablutio et finit capitulum vicesimum et omnia opera corporum. Et omnes homi− nes sicut nos diximus possunt discere opus istud, sed tu nemini dimittas legere librum tuum. Postquam est finitum, laudetur Deus.”

{Capitulum 21}

In nomine Domini. Incipit capitulum vicesimum primum. “Loquar de distillatione urinae quia magis necessaria est omnibus aliis. Et sunt quidam philosophorum qui dixerunt quod urina erat lapis et apposue− runt ei nomen tasrasim teficin, et non potest esse. Ideo loquemur qua− liter debet distillari urina. | Fac cucurbitas in modum de cucurbitis aquae rosaceae, nec maiores nec minores. Et fac furnum in hunc mo− dum: in longitudine 20 palmorum et in latitudine 3 palmorum; et facies orellam in latitudine 1 palmi. Et cucurbita sit in longitudine palmi et dimidii et usque ad 2 palmos. Et mitte in eis et implebis de urina puerorum – et pueri sint de aetate 10 annorum, et in illa hora quando accipis urinam debes sepelire sub fimo ad minus 5 dies; et da ignem donec tota se distillet. Alia. Sunt quidam qui distillant urinam sicut aquam rosaceam, cum aqua et sine aqua. Alia. Accipiunt urinam et distillant, et mittunt in cucurbitis et cu− curbitas in foraminibus, et dant ignem ad cucurbitas. Et hoc apud me non est bonum. Debes scire quod prima urina quae se distillat est per incorporare sales et per pastare botos et similia, et per lavar lavatione. Tertia et alia quae postea se distillat est bona per lavar lavationes primas. Sed quando distillas serva primam in partem et aliam similiter in partem. Explicit capitulum vicesimum primum, et laudetur Deus.”

{Capitulum 22}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vicesimo secundo loquar de sale armoniaco et de suis maneriebus. Dixi tibi in praedicto libro meliorem salem armoniacum omnibus aliis. Sed debes scire quod debes magis habere de eo sale quam de omnibus aliis, quia magis intrat in magisterium omnibus aliis salibus propter subtilita− tem suae naturae quae est lavans et facit misceri alias res et trahit de rebus illas res quae sunt in eis per fortitudinem. Et nulla res est magis necessaria in magisterio quam urina et postea sal armoniacum. Et modo loquar de eius solutione. Accipe de sale armoniaco 1 li− bram, et accipe de butellis porci vel vaccae vel hominis, et fac bullire aquam, et pulveriza salem et imple de eo butellum; et quando fervet aqua proice eum ibi – et lava prius butellum exterius et interius cum aqua, butello existente humido –, et bulliat ad magis per 4 horas, ad minus per 2 horas. Et sunt qui non fervent nisi tantum per 1 horam. Alia solutio. Accipe de sale armoniaco 3 libras, et pulveriza, et misce cum 3 libris de aqua, et bulli donec cognoscas quod aqua minuat, et serva in vase vitreo. Alia. Accipe de sale armoniaco 50 libras, pulveriza, et mitte in olla vitreata et mitte ad solem per 40 dies, et proice ibi 10 libras de aqua, et misce, et mitte in vase vitreo et sepeli sub fimo per 25 dies. Explicit capitulum vicesimum secundum.”

{Capitulum 23}

Incipit capitulum vicesimum tertium. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de sublimatione salis armoniaci. Sal armoniacus est unus de quatuor spiritibus, et sublimat se sicut mercurius, et ideo vo− cant eum spiritum quia ita ascendit sicut spiritus. Et dixi tibi multotiens quod non debes mittere in calcem si non est sublimatus. Et in hunc modum se sublimat: accipe de bono sale armoniaco 3 libras, mitte in cucurbita aut in alutel postquam feceris eum pulverem et pastatum cum urina puerorum; et dabis ignem ad magis per 2 dies, ad minus per 1 diem, donec cognoscas quod sublimatum est. Et ad magis sublimabis 6 vices, et pulverizabis, et distemperabis cum urina puerorum vel cum aceto, et sublimabis ad minus bis vel ter. Alia sublimatio philosophi. Accipe de sale armoniaco 1 libram et semis, et fac pastam, et mitte in alutel aut in cucurbita et sublima sicut est necesse.” Explicit capitulum vicesimum tertium.

{Capitulum 24}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vice− simo quarto loquar de mercurio et loquar amplum verbum. Multi dicunt quod mercurius est petra, quia vident quod singulariter operatur sine adiunctione aliqua quia minus de alexir facit lunam, tinctus sine alexir facit solem. Ideo dicam sua bona opera quae eveniunt inde quando est sublimatus: et quando se sublimat illuminat corpus, lavat, tingit, imprimat eum, facit album per ad album, facit rubeum per ad rubeum, facit lucere. Manu tene ipsum cum suis bonis operibus. Et accipe pondus 2 librarum, et misce cum 24 libris de cupro calce facto et abluto – unaquaeque istarum librarum sit de 4 unciis unaquaeque 2 librarum quod sit de 12 unciis –, et misce de argento calce facto et abluto 1 libram – sufficiunt 3 unciae fermenti ut ponantur super 2 libras minoris corporis, et post cum mercurio super 24 libras maioris corporis –, | et veniet inde bona luna si faciat sicut est necesse, ita tamen quod sit mercurius sublimatus 12 vices. Et si tingunt in rubeum facere possunt de eo solem ad praedictum pondus cum plumbo. Ideo dicam modum sublimandi et abluendi. Ablutio prima. Accipe de mercurio 3 libras, et lava in modum quem tibi dicam, et mitte in alutel et sublima eum. Et modus ablutionis est quod accipias de mercu− rio 4 libras: et bulli si est per ad album cum aqua aluminis albi et sale communi et urina distillata de unoquoque 3 libras per 5 dies in die quinquies, et accipe de sale armoniaco soluto cum sale alcali de uno− quoque 2 libras, et de aqua salsa 6 libras, et bulli per 7 dies in die sep− ties. Et si est per ad solem accipe de aqua aluminis rubei et de baurac de unoquoque 2 libras, de aceto distillato 4 libras, bulli per 7 dies cum 4 libris de mercurio septies in die in vase ferreo non stagnato; et in capite 7 dierum accipe de auripigmento soluto, et de aqua sulphuris, et de sale armoniaco soluto, de unoquoque libram et semis, de sale com− muni, de sale alcali, de unoquoque 1 libram, misce cum mercurio et bulli per 3 dies in die quinquies. Et postquam ablueris lava eum cum aqua dulci si sit per ad solem et per ad lunam, et postea mittas in alu|tel et sublima. Et non dicam tibi alios modos abluendi quia iste est de melioribus. Et quia non habes necesse magis lavare, dicam de subli− matione, et istud capitulum est de sublimatione. Alia sublimatio. Accipe de mercurio abluto 7 uncias, si est per ad lunam mortifica eum in 3 unciis de sale nitro cum urina puerorum conterendo super marmor, et mitte in alutello – et iam dixi tibi mo− dum alutelli quomodo debes facere et cooperire et quomodo debes custodire ut ipse non egrediatur –, et da ignem per 24 horas et sublima− bit se. Alia sublimatio ad solem. Accipe de mercurio 15 uncias, mortifica cum alumine rubeo vel vitreolo de quocumque vis 7 uncias cum aceto distillato, et mitte in alutello et sublima. Alia sublimatio sive per ad solem sive per ad lunam. Accipe de mer− curio 3 libras, et mitte in alutello de magisterio ita facto ut inde non possit egredi et bene lutato sicut docui te, et da ignem donec cognoscas quod bene est sublimatus.” Explicit capitulum vicesimum quartum.

{Capitulum 25}

374 | Incipit capitulum vicesimum quintum. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de induratione mercurii. Mercurium indurat ille qui nescit sublimare, et quando habet illum induratum videtur ei rem magnam et mirabilem fecisse; et haec res non est magna apud philosophos sed est nimis subtilis et sine magna utili− tate. Et ille se indurat per corruptionem quam recipit ab alio, et qui incorporat eum quando vult indurare cum alia re fere nihil facit. Et nos quando induramus illum non mittimus ibi de rebus illis quas alii ibi mittunt, quia sunt quidam qui mittunt ibi de pulvere gallarum et de virgis alchizaram et de granis mirtus quia putant quod propter siccita− tem suam valeant ibi, et hoc est melancolica infirmitas capitis. Sed ratio quomodo debet fieri est haec quod assetur prius. Et qui assaret eum quando vult sublimare magis valeret, sed induratio non potest fieri nisi prius assetur. Hic illuminabo oculos tuos. Et dico quod accipias de mercurio 2 libras, et mittas in olla ferrea et cooperias cum terra magisterii, et mittas in igne communi et stet ibi per | 2 dies et 1 noctem. Alia assatio. Accipe de terra et fac de ea vas, et vitrea eum, et fac eum rotundum et in medio cavum, et fac coopertorium eius ut bene coniungat, et mitte de mercurio in arbitrio tuo et de aqua lapidis quar− tam partem mercurii – et lutabis extra cum luto magisterii –, et mitte in furno et stet ibi donec assetur ad magis per 3 dies, ad minus per 2 dies. Alia. Accipe de mercurio 5 libras, et fac ollam ferream primam multum sicut est auris gatti, et calefac eam et mitte in ea mercurium, et cooperi bene; et mitte eam in furno et stet ibi per diem et dimidium. Et ita debes eum indurare. Fac ollam rotundam ferri in modum ovi, et fac orellam amplam ad modum digiti; et fac coopertorium et in eo fac 3 foramina. Et mittes ibi mercurium in arbitrio tuo, et mitte ibi quintam partem vel quartam partem aquae lapidis, postea accipe de plumbo alcofolis et de alio plumbo et de stagno et funde; et quando erit solutum mitte ollam ubi est mercurius superius et stet ibi per 17 horas. Alia induratio. Fac ollam ferream in modum ovi totam clausam, et fac in ea foramen unum, et mitte in ea mercurium et fac bullire cum plumbo sicut praedixi per 24 horas. Et vide quod modus superior est ad modum medii ovi et iste est ad modum unius ovi. Et debes scire quod non debes mittere mercurium in olla donec olla bene rubefacta sit ad ignem, et hoc est quod dicit philosophus “mitte mercurium in olla ferrea rubea” et vult dicere in ferro calefacto. Alia. Accipe de mercurio, et mitte in casca ovi postquam assaveris, et mitte cascam illam in olla de ferro et mitte ollam illam super plum− bos sicut superius diximus. Et scias quod illa casca in qua mittis mercu− rium debet esse perforata; et mitte acum unam intus et agita paulatim quod inferius est album et rubiculum ut egrediatur illud, et imple de mercurio. Et claude foramen cum terra magisterii sicut dictum est; aut accipe farinam triticeam et cum aqua distempera et frica inter manus, et postea cum panno lineo de ea linito cooperi foramen. Alia. Fac foveam in cinere, et mitte ibi mercurium, et cooperi cum cinere bene – et in circuitu de longe 2 digitos fode; et accipe de plumbo alcali, et solve, et proice super cinerem ubi est mercurius; et fac ita quater aut septies et invenies durum. Et hic est melior modus qui possit esse quamvis mercurius induratus non sit multum necessarius in hoc magisterio, quia magis valet ille qui est sublimatus duodecies. Et quia bonum est magisterium ideo diximus, et nisi esset propter dilatio− nem magis loquerer in eo, et quia in multis locis locuti sumus de mer− curio ideo finit hic capitulum vicesimum quintum de induratione mercurii.”

{Capitulum 26}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo vice− simo sexto loquar de sublimatione auripigmenti, et iam dixi tibi de solutione eius. Iam scis naturam auripigmenti et melioramentum eius. Accipe de auripigmento 2 libras – et vide quod sit citrinum et lucens; et pisa super marmor bene donec pulverizetur, et pasta eum cum aceto distillato. Et mitte in alutel sicut docui te qualiter debet fieri alutel: et caput alutelli in quo | debes sublimare quemlibet de tribus spiritibus non debet esse concavum superius nec debet habere foramen aliquod, sed in alutello mercurii debet esse illud foramen – et sunt alii tres spiri−v tus sal armoniacum et auripigmentum et sulphur. Dabis ignem per 2 dies donec cognoscas quod sit sublimatum. Alia sublimatio. Accipe de auripigmento 5 libras, et misce ibi de alumine rubeo 1 libram, pisa totum super marmor et pasta eum cum aceto, et mitte in alutel – et sit caput alutelli factum cavum 2 faba− rum –, et da ignem per 3 dies et 1 noctem. Et hoc quod se sublimabit inde illud dicunt auripigmentum rubeum, et quando vis trahere dimitte eum prius refrigerare. Et cum alia sublimatione quam dixerimus finient sublimationes omnes. Et girgonzas et auripigmentum rubeum est ignis, et sic intellige in omnibus locis. Incipit tertia sublimatio auripigmenti. Auripigmentum 10 libras, et de aqua maris 10 libras, et pisa tantum super marmor donec tota aqua sit incorporata cum auripigmento, et accipe de oleo ovorum 2 libras et quartam, et de alumine albo 1 libram, pisa totum super marmor cum praedicto auripi|gmento, et mitte in alutello – et vide quod alutel ubi mittis sit bene vitreatum. Et accipe oculum hominis, et oculum canis, et oculum sine oculo de oculo, et misce istos 3 cum auripigmento et da ignem per 25 horas – unaquaeque hora de 2 horis et quarta. Explicit capitulum vicesimum sextum, Deo gratias.”

{Capitulum 27}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum vicesimum septimum, et loquar de sublimatione sulphuris. Dixi tibi quod non accipias de sulphure aranici nec de sulphure canonato sed de sulphure citrino: illud sulphur est quod dicunt magistri quod non est sulphur. Accipe de eo 3 libras, de urina puerorum distillata 2 libras, pisa et misce, et mitte in alutello et da ignem per 12 horas – unaquaeque hora de 3 horis de 24 in die. Alia sublimatio. Accipe de sulphure 4 libras, pisa, et misce cum aceto distillato in alutello, et da ignem per 1 diem et dimidium. Et vide quod quando sublimas auripigmentum sive sulphur quod alutel sit bene coopertum et bene lutatum cum luto magisterii, et quando trahis quod sit bene frigidum. Et in capite alutelli ubi sublima− tur sulphur est magnum magisterium et debet esse ad modum digito− rum qui sunt retorti de intus, et sint de talibus in capite de 15 usque ad 12. Alia sublimatio. Accipe de sulphure vivo 1 libram, misce cum aceto, et sublima per 27 horas – de horis magisterii quae sunt 2 et dimi− dia in hora de 24 in die secundum philosophos. Alia sublimatio. Accipe de sulphure 4 libras, pasta cum aqua lapidis postquam pulverizaveris, et mitte in alutello et da ignem per 18 horas de horis magisterii.” Explicit capitulum vicesimum septimum.

{Capitulum 28}

In nomine Domini. Incipit capitulum vicesimum octavum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de albatione salis alcali et de divisione per suas differentias. Sal alcali est herba quae vocatur albelui: et extrahunt succum ab ea, et implent foveas, et induratur et efficitur lapis perforatus niger et vocatur sosa. Pisant et faciunt pulverem, et miscent cum aqua salsa tantum quod cooperiatur, et dimittunt ad solem 5 dies. Postea accipiunt feltrum in longitudine 2 palmorum et in latitu− dine 3 digitorum: et mitte unum caput illius ubi est aqua salsa et aliud caput in cazola vitreata, et quod clarum decurrit dimitte in cazola, et mitte in furno, et dimitte ibi per diem et | noctem et invenies duram et albam ut sal. Et illa est quam dicunt album salem. Et si forte non indurescit per diem et noctem tantum dimittunt ibi donec induratur. Alia dealbatio. Accipe sal quem dicunt sosam 4 libras et fac pulve− rem, et mitte in aqua dulci et per medium de salsa 10 libras, proice ibi pulverem, et misce; et bulli in die 1 vicem et ita fiet per 3 dies, et in capite 3 dierum aquam quae fuerit clara mitte in cazola et stet in furno sicut praediximus. Alia. Accipe de pulvere salis, et proice ibi de aqua dulci tantum quod cooperiatur, et misce bene; et postea illam quae fuerit clara mitte in cazola et stet in furno nec per 2 dies nec per 1 diem. Alia. Stet pulvis in aqua per 2 dies; et postea cola per pannum spis− sum, et quod inde egredietur mitte in cazola et stet in furno. Et si vis solvere solve sicut solvuntur alii sales de quibus postea tractabimus.” Explicit capitulum vicesimum octavum.

{Capitulum 29}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Incipit capitulum vicesimum nonum et loquar in eo de solutione salium et de extrahenda aqua ab eis. Sales sunt in multis modis et dividunt se in multas diffe− rentias, sed maneries suae sunt septem, et sunt haec: sal nitri, sal gemma, sal de aqua, vitreol, baurac, alumen album, alumen rubeum. Et sal alcali non est de huius manerie quia est de herba. Sal armoniacum non computatur inter sales. Et diximus de solutione et sublimatione eius. Diximus de albatione salis alcali nunc dicemus de solutione eius. Maneries eius sunt duae: una quae efficitur de herba nondum bona, vel sazonata quae efficitur de herba sazonata; et quae non est sazonata non intrat in magisterio. Et si vis cognoscere vide lapidem: si sit perforatus de parte in partem est bona, et qui non est perforatus non est bonus quia terra quae est ibi claudit foramina. Quando dealbatus erit sal alcali meliori modo, accipe de eo 2 libras, et mediam libram de aqua eius quae remansit, et libram 1 de aqua dulci, mitte in cazola, et pone in clibano, et cum inceperit bullire erit solutum. Alia solutio. Accipe de sale indurato 1 libram et semis, et proice ibi tantundem de aqua salsa, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 8 dies. Et vide quod sal quod albificas vel induras vel solvis sit collectum in extremitate mensis Iunii, et quidam colligunt in Maio et in Martio quia tunc vident magnam humiditatem in eo, sed non est bonum quia non est facionabilis. Modo dicam tibi de solutione baurac. Baurac est in tribus modis: unum multum rubeum et dicitur baurac carmini, et alia maneries est minus rubea et dicitur baurac acerabam, et alia maneries est baurac quae trahit ad albedinem et vocatur baurac espini. Et putant gentes quod sit sal nitrum et non est quia sal nitrum est ponderosum et baurac leve. Et sal nitrum efficitur de nitro in hunc modum: quando coquunt nitrum et mittunt in clibano, exit inde fumus et sublimatur in parieti− bus unum super alium, et illud est sal nitri. Et est alia maneries salis nitri et naturalis, sed magis valet quae efficitur de nitro per ad magiste− rium. Sed maneries suae | solutionis est quod accipias de sale nitro et fac pulverem, et accipe de aqua dulci in duplum, et mitte subtus fimum et stet per 15 dies. Sed solutio salis communis est levis et ideo est leve dicere solutionem quia fit de aqua, et ita de sal gemma. Sed qui vult solvere mittat in duplum de sale quam de aqua et bulliat. Et solutionem baurac et melioramentum eius non diximus, et modo dicemus. Et baurac melius est quando est multum rubeum et est mul− tum leve. Et sua solutio est quando mittunt eum solum in vitro, et mittunt sub fimo et stat ibi per mensem. Et vitreol nec alumen album nec rubeum non solvuntur, sed acci− pere suam aquam est facile hoc modo. Accipe de vitreol 1 libram, de aqua dulci 10 libras; et coquunt usque minuantur inde 2 partes, postea iaciunt vitreol espili in aqua illa, et bullit ibi ter et colant, et illa est aqua vitreoli. Et aqua aluminis albi est in hunc modum. Accipe de alumine albo 4 libras, de aqua dulci 8 libras, pisa et misce, et bulli | per 4 dies quater in die, et illa est aqua aluminis albi. Et non dixi tibi in hoc libro alumen quid est nec de quo fit nec maneries in quibus fit. Alumen est in tribus modis: album et rubeum et citrinum. Citrinum non intrat in magisterium et dimittimus quia quod non est nobis necesse in hoc libro dimittimus. Alumen album fit iuxta mare in parte dextra saeculi, et dicitur alumen Hiameni, et dividitur in duobus modis: unus est in modum pulveris, alius est in modum lapidis. Et quod est in modum lapidis si tetigerit eum aqua fundit se et exit de eo aqua sicut de sulphure, quia aqua quae fit de sulphure est calida et quae fit de alumine similiter est calida; si accipias alumen illud cum sua aqua similiter vocatur aqua aluminis. Et alumen rubeum est in alia parte et vocatur almahagra, et facit se ubi invenitur petra sanguinea, et dicitur alumen magrane; et accipiunt suam aquam sicut accipiunt aquam alu− minis albi.” Explicit capitulum vicesimum nonum, Deo gratias.

{Capitulum 30}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam de albificandis corporibus. Albificatio corporum non est aliud nisi quod sex quae pulverizantur albificare; et sunt quaedam quae sunt alba ut luna et stagnum et non oportet dealbare. Et modum albificandi cuprum iam in multis locis diximus. Et modus de albificando sole non est nobis necessarius quia nolumus de bono minus bonum, sed tamen si opus est docebo quomodo potest dealbari. Accipe de sole, et fac calcem sicut diximus superius et lava cum salibus – et calx sit cum salibus. Et si lavares cum re rubea fieret rubea et si fieret calx cum re rubea similiter fieret rubea. Et si vis facere calcem levem accipe solem, et fac laminas, et mitte in olla, et accipe de plumbo, et funde, et plumbo superpone ollam ubi sunt laminae et poterit effici calx. Alia albificatio. Accipe de sole 1 libram, de terra lapidis et de aqua eius de unaquaque quartam partem librae – et sit lapis lapis naturalis –, accipe de sale armoniaco sublimato et soluto 1 li|bram, et cum calce quam habes totum misce, et imbibe de urina puerorum distillata – et sit pasta –, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo 18 dies et erit alba ut luna. Et medicinae ad quas valet hic pulvis sunt hae: ad lapides praeparan− dos de non bonis facere bonos; et si iacias 1 pondus huius argenti super perlas faciat illas rubeas; et si mittas dragmam 1 cum 1 uncia ad fer− mentum lunae valebit quantum 3 unciae de luna. Et si des secundum physicam calculosis frangit lapidem in ipsa die, et si des mulieri prae− gnanti de masculo facit eum mulierem. Hae sunt medicinae experi− mentatae de hoc pulvere solis dealbato. Nunc loquamur de saturno dealbando. Plumbum dealbatur sicut cuprum, et dicam tibi modum. Accipe de plumbo 2 libras, de sale armoniaco sublimato et soluto et iterum sublimato libram et semis, de sale nitro libram semis, fac calcem sicut debet fieri, lava cum septem salibus per 14 dies ter in die. Albificatio ferri est difficilis illi qui non intelligit. Accipe de ferro 1 libram, de terra caeli, de terra terrae, de terra maris, de unaquaque 1 libram, fac calcem sicut debes; et ac|cipe de aqua caeli, de aqua terrae, de aqua maris, et lava cum istis tribus aquis sicut supra diximus in capi− tulo de ferro. Accipe de igne caeli, de igne terrae, de igne maris, de unoquoque quartam partem librae, et mitte in vase vitreo sub fimo per 15 dies et erit album ut nix. Albificatio metalli, dealbatio philosophi. Unge cum sanguine porci ter in die et erit album ut nix.” Dixit Abuzalemi: “Haec sunt de quibus nescio rationem.” Dixit Abuali: “Non dicam tibi omnes rationes donec legas libros philoso− phorum et meos libros, et ideo nolo tibi revelare magisteria. Et post− quam albificavimus, explicit capitulum tricesimum, Deo gratias.”

{Capitulum 31}

In nomine Domini. Incipit capitulum tricesimum primum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de praeparatione plumbi alcofolis. Plumbum alcofolis praeparatur in multis modis, sed ego dicam suos modos. De plumbo alcofolis faciunt mercurium in hoc modo. Accipe de plumbo alcofolis nigri et ponderosi | 7 libras, pisa et fac pulverem, et passa per pannum bene spissum; et proice ibi de aqua dulci 21 libras, et misce in vase vitreo cum alcofoli et stet sub fimo per 28 dies. Postea accipe de eodem plumbo 5 libras, et proice primum plumbum super marmor et pisa, et solve aliud plumbum et proice super aliud plumbum uncia ad unciam donec totum iacias et tu miscendo et agitando. Postea accipe eum cum libra 1 salis armoniaci soluti et mitte in fimo cum eadem aqua per 28 dies, postea trahe, et plumbum quod ibi invenies factum durum funde. Et postea mitte super marmor miscendo cum alio plumbo; et ita facies donec sit argentum vivum. Hic est unus modus argenti vivi. Et modo dicam tibi alium. Accipe de plumbo alcali, et solve, et postea mitte sub fimo et stet ibi per 30 dies. Et de 10 in 10 diebus mitte 1 libram salis armoniaci soluti, et in quacumque hora miseris sal fundas plumbum, de 15 in 15 diebus proicias ibi 1 libram de aqua lapidis – et sit plumbum 8 libras. Postea accipe marmor et desuper mitte de plumbo alcali 1 libram, et de sale armoniaco soluto 1 libram, et de aqua 390 lapidis 1 libram, et misce super marmor miscen|do et proiciendo li− bram et libram; et ita facies donec totum plumbum ibi proicias, et duo homines agitent fortiter. Postea accipies illud plumbum quod habes fusum, et mittes in vase vitreo, et pones sub fimo et dimittes donec totum sit solutum. Et si non invenies plumbum alcali et vis praeparare plumbum alco− folis per facere corpus in loco plumbi alcali, potes facere hoc modo. Accipe de plumbo alcofolis 10 libras, et pisa bene, et de sale nitro 2 libras, et de sale armoniaco libram semis, et de attincar libram semis, pisa et misce, et da ignem fortem cum barchinis donec sit fusum.” Explicit capitulum tricesimum primum.

{Capitulum 31}

In nomine Domini. Incipit capitulum tricesimum secundum. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo dicam tibi quomodo eligunt corpora bona de non bonis. Primo dicam tibi de eligendo cupro. Accipe cuprum quando vis temptare et fundas, et postquam fusum fuerit vide colorem eius: si sit nimis rubeum non est bonum, si habeat colorem citrinum bonum est, quia rubeum ostendit quod multum est coctum. | Aliud signum. Fac de eo laminas, et pone super inclumen et percute cum martellis: et si audieris quod sonaverit acute scias quod crudum est, si audieris quod fecerit sonum sicut qui sonat rotundo ore scias quod est coctum nimis, et si videris quod sonat gracili sono scias quod est bonum et coctum sicut decet. Hic dimisimus multa superflua de geometria. Electio plumbi. Sicut diximus electionem cupri ita dicemus electio− nem plumbi. Vide plumbum quod non sit fullosum nec nigrum, et quando scindis quod appareat album, et sit bene ponderosum, et hoc est signum quod bonum est. Et quando percutis eum cum martello super inclumen sonat sonum bonum et acutum; et quando vis eum signare cum ungula quod appareat ibi signum hoc est plumbum bonum alcali. Electio stagni. Debet esse stagnum quod trahat ad albedinem mix− tum cum croceo colore, et non sit quod strideat, et cum percuties quod se elonget et sonat sonitu durante. Hic dimisimus electionem de allatone, de metallo, de ferro. Electio argenti. Argentum est leve ad cognoscendum cognoscen|ti− bus et grave non cognoscentibus, quia fit argentum de minera et de opere cum alexir et sine alexir, et melius omnibus istis est quod fit de opere sine alexir. Et cognitio sua est quod apparet albior omnibus aliis, et levius se fundit omnibus aliis, et natura philosophi plusquam alium eum diligit. Haec est cognitio illius quae fit de magisterio sine alexir. Et cognitio illius lunae quae fit cum alexir est hoc: quia non est tam alba sicut prima, et tardius se fundit, et si turpis est cito abluitur, et quando fundis magis fervet quam prima et apparet deforis nigra. Signum natu− ralis argenti est: quando percutis cum malleo super inclumen facit sonum extraneum non sicut cuprum nec sicut alia, et quando funditur exit inde stercus mixtum cum terra. Et si habes necesse per ad fermen− tum calcinabis ut supra, et si est per ad magisterium sine alexir mitte de illo quod est sine alexir, et si est ad magisterium cum alexir mitte de illo quod est cum alexir, et si non invenias de utroque mitte de natu− rali. Electio auri secundum electiones lunae. Cum facis magisterium et vis mittere fermentum et si fermentum est de magisterio, cognoscas cum quo lapide fuit operatum magisterium et cum illo lapide operaberis magisterium, et non misceas | lapidem fer− menti cum alio magisterio. Et iam dixi tibi signa uniuscuiusque lapidis in alio loco.” Explicit capitulum tricesimum secundum.

{Capitulum 33}

Incipit capitulum tricesimum tertium, et ibi complebitur dictio sexta cum virtute Domini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de electione spirituum. Et quia in quantitate eius est magis necessarium sal armoniacum loquar de sale armoniaco. Dixi tibi in capitulo salis armoniaci quot sint eius maneries et quae est melior. Et modo dicam tibi quod nullum alium salem armoniacum debes accipere nisi quod album est de colore lapidis cristalli, quia fumositas fit in balneis sulphureis vel salsis et figit se in parietibus et sublimatur fumus in lapide, et illud non est bonum ad aliquod opus. Et probatio eius est si est de illo vel non: solve sicut diximus et si sit de fumo non solvetur et si non sit solvetur. Et dicam tibi aliud signum quod istud vile trahit ad nigredinem intus vel foris, et bonum est album. Modo dicam tibi probationem mercurii. Mercurius est multum necessarius in opere isto ad sublimandum et ad indurandum et ad albi− ficandum et ad alia opera facienda. Et melius est qui fit de me|na. Et melior probatio est sicut tibi diximus de sputo cum cinere. Probatio auripigmenti. Quod est lucidum citrinum et scamosum est bonum. Ratio super eum: illud quod est citrinum de natura aeris est, calidum. Probatio sulphuris. Vide quod non sit de aranico et sit de vivo, et quando sublimas non facit magnum sonum et est bene croceum. Ratio soni in geometria est 5 infra 5 et unum 5 sicut est de cupro. Et nisi esset propter dilationem dicerem in eo magnum verbum, et debet esse ponderosum et bene vivum.” Explicit capitulum tricesimum tertium, et cum illo explicit dictio sexta.

{DICTIO 7}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “Haec est dictio sep− tima, in qua loquemur de lapidibus et melioramentum illorum. Et dividitur haec dictio per quinque capitula secundum quod feci prae− dictas dictiones. In capitulo primo loquar de sanguine et de praepara− tione sua et de divisione sua per quatuor elementa. In capitulo secundo loquar de ovis et de praeparatione sua et de divisione per quatuor ele− menta. In capitulo tertio loquar de praeparatione capillorum et de divisione illorum per quatuor elementa. In capitulo quarto loquar de alexiris argenti. In capitulo quinto loquar de alexiris auri.

{Capitulum 1}

Dixit Abuali Abincine: “Hoc est capitulum primum de hac dictione. Primum dicam quid est sanguis, quomodo praeparatur et cur et in quo se praeparat et qualis sanguis est necessarius in magisterio. Sanguis necessarius in magisterio est hominis: et quia anima hominis est melior omnibus et quia corpus solis et lunae est omnibus melius, ideo mitti− mus sanguinem hominis – qui est anima, quia hominis anima est sanguis et sanguis est anima, et ideo vocatur lapis animalis. Sicut iam diximus hic est sanguis de quo operamur, sed de quibus hominibus acci− piemus dicimus: non accipias de fleumatico nec de colerico nec de melancolico nec de sanguineo, sed tantum de illo accipias in quo sunt omnes quatuor humores aequales, et non accipias in tempore tali in quo aliquis humor sit superexcellens. Tempora convenien|tia in quibus debes colligere sanguinem sunt haec: Martius, Aprilis, Maius, September, October. Sunt qui dicunt quod debes colligere 10 diebus transactis de Martio usque 10 dies re− mansi de Aprili – et sunt 40 dies –, et 2 dies qui remanent de Augusto usque ad 8 dies transactos de Octobri. Verbum verum est in astronomia, quia quando sol est in Ariete et in Libra tunc sunt tempora annorum aequalia. Et facies postrema Piscis est talis qualis facies prima Arietis, et facies postrema Arietis est talis qualis prima facies Tauri, non est talis in tota sua quantitate sed est proxima illi, et sic de ceteris: facies postrema est talis sicut prima facies illius signi quod est iuxta aliud. Et tardat sol in cursu suo 30 dies in unoquoque signo – et hoc propter adiunctionem et non propter veritatem –, et unumquodque signum habet 3 facies, unaquaeque facies est de 10 gradibus. Et quia unum− quodque signum habet 3 facies, et postrema facies signi est sicut prima facies alterius quod est iuxta eum, et tardat sol cursum suum in una− quaque facie 10 dies, dixi ergo quod medietas faciei postremae est 5 gradus – et 5 dies – et tardat ibi sol cursum suum 5 dies propter adiunctionem; et ita 5 gradus quod est media facies de prima facie alterius signi quod est iuxta signum alterius signi quod transit et tardat sol in illis 5 gradibus – 5 dies –, et sunt 10 dies et 30 dies de signo sunt omnes 40 dies. Ergo signum Arietis et media facies de | prima facie Tauri et media facies de postrema facie Piscis est aequale totum, et postquam aequale est illos 40 dies quibus tardat sol in eis sunt aequales – et non ideo quia postrema facies Piscis et prima facies Tauri essent aequales, sed propter maiorem aequalitatem dicimus medias facies. Et in hoc eodem conveniunt postrema facies Virginis cum Libra et prima facies Scorpionis cum Libra. Et intellige. Sed cum vis colligere sangui− nem exalta astrolabium: de hora illa quando intrat sol in primo gradu de postrema facie Piscis usque ad postremum gradum de prima facie Tauri, et de primo gradu de postrema facie Virginis usque ad postre− mum gradum de prima facie Scorpionis est tempus magis aequale omnibus aliis temporibus. Postquam scis tempus in quo debes colligere sanguinem, dicam tibi sanguinem necessarium. Per fidem quam mihi debes, intellige magisteria philosophorum, quia debes videre et cavere quod non accipias sanguinem de homine aliquam infirmitatem patiente, nisi de illo qui est sanus et abstrahit sibi sanguinem ad iuvandum sanitatem suam. Et si acciperes de homine aegro et infirmitas esset de frigiditate aut de calidi− tate aut de humiditate aut de siccitate, non veniret tibi lapis de qua− lita|te quam velles. Sed debes accipere de homine bene sano in totis suis membris, et non sit nec grossus nec tenuis, nec albus nec niger, nec longus nec parvus, nec citrinus nec rubeus, sed sit aequalis in tota fac− tura et in totis suis coloribus. Postquam scis qualis debet esse homo de quo colligas, modo dicam tibi aetatem annorum. Scias quod sanguis quem colligis non debet esse de femina. Et debes colligere in illa hora in qua pueri sunt in fortitu− dine sanguinis: et debent esse 3 annorum usque ad 18 annos, nec magis nec minus, et si potes habere pueros 7 annorum aut 8 aut 13 aut 15, iugula eos et accipe sanguinem illorum. Hic est modus in quo debes accipere sanguinem: et si videris sanguinem istorum decurrentem bene rubeum est bonus, et si nigrum aut album aut citrinum non est bonus, et si congeletur statim aut faciat desuper spumam non est bonus. Et quantitas acceptionis uniuscuiusque pueri est de 3 libris usque ad 5. Et postquam scis quomodo debes accipere aut in quo tempore aut in qua aetate, modo dicam tibi in quibus vasis debes servare. | Debes mittere in cucurbita vitrei in fundo lata et in summo angusta, et quam cito ibi miseris sepeli in fimo, et si necesse fuerit in vase terreo vitreato et non in alio, et sit sub fimo per mensem 30 dierum. Alia humatio. Mitte 8 libras sanguinis cum quarta parte librae salis armoniaci, et sepeli sub fimo in vase vitreo per 3 menses – unusquisque mensis 15 dierum, quia mensis naturalis est 15 dierum, quantum vadit luna ad augmentum usque ad medium circulum, quia postquam decrescit fit alius mensis. Alia. Accipe sanguinem multum, et mitte in vase vitri et stet sub fimo per 29 dies. Postquam scis humationes, modo dicam tibi distillationes. Quando abstrahis de fimo debes bene agitare cum cocleario ferreo et non cum alio donec sit solutus et bene sit mixtus cum aqua clara quae apparet superius; et mitte in cucurbita vitri. Et fac furnum in hunc modum: fac furnum in longitudine 20 palmorum, in latitudine 3 palmorum, et sit quadratus furnus, et cooperi cum lenis de 4 digitis | in grossitudine; et facies portas ad mittendum ignem in anteriori parte, et facies super lenas oras circumquaque de aliis lenis in longitudine 3 palmorum, in grossitudine 4 digitorum. Et imple illas de cinere, et ibi mitte cucurbi− tas in quibus est sanguis – et ita sint plenae cucurbitae ut 3 partes sint plenae et quarta remaneat vacua –, et da ignem. Et quod prius distilla− bitur erit croceum vel album, et postea croceum mixtum cum rubeo. Et unumquodque distillatum servabis seorsum. Ita facies donec in cu− curbita nihil remaneat ad distillandum. Et pones seorsum rem albam cum videbis distillare, et non exponas aeri per diem 1; sed mitte in ampulla vitrea in fimo donec dicamus quid facias. Alia [humatio]. Accipe aquam claram quam invenies super sangui− nem qui est in fimo, et pone seorsum in ampulla in fimo; et mitte quod remanet in fundo in cucurbita vitrea, et distilla sicut aquam rosa− ceam, et unumquodque quod distillabitur pone in fimo sicut superius et non misceas cum primis distillatis. Alia. Accipe de sanguine quem posuisti sub fimo 30 libras, et divide per 4 cucurbitas, et de aqua quae est superior accipe medietatem et pone seorsum, et aliam medietatem misce sicut dixi tibi in prima distil− latione; et distilla | secundum primam distillationem, et mitte sub fimo sicut dixi in prima distillatione. Et postquam scis distillationes, dicam tibi partitiones de quatuor elementis. Primum dicemus de igne. Accipe ampullam illam quam servasti mixtam cum rubeo et citrino, et pone in cucurbitis vitreis factis longis et strictis et imple usque ad medietatem, et pone in aqua vel cinere et da ignem. Et quod primum distillabitur rubeum, et rubeum ille est ignis purus et mundus, et a philosophis vocatur oleum; et quod remanebit in fundo est ignis simplex, et trahit ad nigredinem et rube− dinem. Postea ignem qui defluit rubeus et rubeus iterum distilla, et quod distillabitur erit de colore olei latericii et parum magis citrinum. Et si incendas ad ignem incendetur magis quam oleum aliud, et illud est oleum nostrum quod colorat et figit et quod indurat res humidas et quod colorat lapides non bonos et quod redigit mulierem in masculum et quod facit dentes concutientes tenere. Et ignem qui remansit in fundo miscebis cum priori igne, et pones super marmor, et habebis lapidem vitreum cum manu – vitrea erit de colore caelesti ne offendat oculos tuos, et habebit orellas 2 digitorum; et mitte ibi totum et utrumque ignem mole ad calidum solem cum magna fortitudine, – et ubi | moles non sit pulvis –, et quod habes de oleo rubeo quem dixi− mus ignem rubeum et est oleum iterum distilla. Et quod remanebit in fundo misce cum igne quem cotidie moles; et moves super vitreum lapidem, et tunc moles in forti sole et grandi calore quando sol est in fine Tauri vel in principio Leonis; et hoc facies movendo per mensem. Post pone in vase vitreo parvo subtili, et pone sub fimo per 4 dies, post trahe super lapidem, et mole ad calidum solem; et super unamquamque libram ignis pone mediam unciam olei calidi id est rubei, et ita contere ad maximum solem per alios 15 dies, et ne dimittas molere ab aurora usque ad noctem; et cum inceperit indurescere ad modum lapidis serva. Alia praeparatio ignis. Haec est praeparatio philosophi levis subtilis. Accipe de igne praedicto, et mitte marmor super cinerem calidum et da ignem cineri, et mole ignem desuper fortiter per 15 dies, nec magis nec minus. Et si vis cum eo tingere mercurium per ad solem fac in hunc mo− dum. Accipe de mercurio decies sublimato 4 uncias, et pisa super mar− mor cum 1 uncia ignis, et pisa per 2 dies; accipe 5 uncias de mercurio sublimato duodecies, et misce cum praedictis 4 unciis et cum uncia ignis, et mitte in vase vitreo et stet sub fimo per 2 menses naturales, postea trahe ad solem; et videbis quod | erit pulcri coloris, et ille est rubeus mercurius. Aliud coloramentum mercurii. Accipe de mercurio 9 uncias, et de igne 1 unciam et semis, et misce et pone in vase vitreo cum 1 uncia olei, et videbis cuius coloris fuerit. Et ita tinges mercurium induratum si vis. Alia praeparatio ignis. Accipe ignem quem servasti, et pisa super marmor imbibendo de igne ad calidum solem, fac ita per 15 dies, et serva; sed non serves donec sit durum ad magis sicut plumbum, ad minus sicut cera. Et postquam scis praeparamentum ignis, modo dicam tibi praepara− mentum olei. Et quando servas ignem debes servare sub fimo, et sic quatuor elementa. De oleo non est alia praeparatio nisi distillatio et inhumatio sub fimo. Et hic est noster ignis qui tingit cum sua tinctura et hoc est nostrum oleum quod figit. Postquam diximus de praeparatione ignis et olei, modo dicemus de praeparatione aquae. Aquam debes mittere in cucurbitis: et distilla sicut aquam rosaceam. Et quod nigredinis remanebit in fundo miscebis cum terra, et servabis aquam quia illa est bona aqua. Et | postquam diximus de praeparamento aquae, modo dicemus de praeparamento terrae. Praeparatio terrae. In terra est necessarium ma− gnum praeparamentum. Accipe terram nigram, et pisa super marmor vitreum donec sit pulvis, et imbibe cum aqua, et pisa et fac pastam; et mitte in vase vitreo et stet in furno per 8 dies, trahe, et pisa et iterum mitte in furno. Et ita facies per 4 vices. Et postea trahe et pisa super marmor ad solem per 9 dies, et quando est alba ut nix serva sub fimo sicut docui te de aliis elementis. Alia praeparatio terrae. Da mihi 1 arentium ita grande ut lenticula de igne, et mitte super 10 000 de terra et erit praeparata. Alia praeparatio terrae. Accipe terram quae est in fundo cucurbita− rum, et pulveriza, et mitte sub fimo et stet ibi per mensem, et trahe. Et pisa super marmor vitreum, et imbibe cum oleo immiscendo aquam, et pisa cotidie per 15 dies; fac pastam cum aqua sola, et mitte in vitreo vel vitreato vase et mitte in furno communi per 2 dies et noctem; et trahe, et iterum mitte. Et debes scire quod vas ubi mittis terram ad dealbandum debent esse duae conchae una super aliam, et erit alba ut camphora. Et quidam lavant terram, et dicam lavationem eius in praeparatione aliarum terra− rum de lapidibus aliis. Explicit prae|paratio quatuor elementorum sanguinis cum primo capitulo septimae dictionis, et Deo gratias.”

{Capitulum 2}

Incipit capitulum secundum de dictione septima, cum virtute Do− mini. In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de praeparatione ovorum, et dividam per quatuor elementa. Et hic lapis est naturalis quia dicunt philosophi quod tres sunt lapides: animalis, herbalis et naturalis. Iam diximus de animali, modo dicemus de naturali. Cur ova gallinarum vocantur magis naturalis lapis quam omnes alii lapides? Ideo quia non invenies propinquiorem animae altiori quam gallina. Et ideo dicimus quia ova earum sunt lapis natura− lis. Et vivunt unde homo vivit, de pane, de carne, de aqua, et cito in ventre hominis vertuntur in sanguinem: propter has rationes dixerunt philosophi quod ova gallinarum erant lapis naturalis. Sed quidam di− cunt quod tantum testa ovorum sunt necessaria operi, et alii dicunt quod totum ovum est ibi necessarium, et alii dicunt quod non sunt ibi necessariae testae. Ego dico quod ita fiat: accipe ova et aufer ab eis folia quae sunt inter testas et ovum. Et debes colligere in Martio, et in Aprili, | et in Septembri, et in Octobri secundum rationem quam diximus in capitulo primo. Sed de gallinis quae habeant tantum 1 an− num accipias – et sint per totum annum cum gallo –, et non de aliis, nec de gallinis quae non habeant cristam rubeam. Et cum habueris ova hoc modo praepara. Bullias ea in aqua dulci donec bene sint dura; et postea aufer ab eis testas cum folliculis illis quae dicunt bavam ovi – et non teneas ova postquam sunt posita per 8 dies. Et pisa ea bene, et mitte in vase vitreo, et pone sub fimo sicut docui te multotiens et stet ibi per 3 menses naturales. Et non mitto testas ovorum in opere quia sunt superfluitas et res levis; et sunt quasi coopertorium totius ovi, quia natura est sapiens quia mittit propter semen qui est intus et totum aliud quod est extra propter necessitatem seminis, sicut fecit pomarium pomis et cotonarium cotonis: et natura pomarii et cotonarii non fecit carnem pomorum et cotonorum propter necessitatem carnis, sed fecit propter necessitatem seminis ut sit bene coopertum et custoditum de aere et de aliis rebus, et adhuc quia hoc non sufficit misit corium desuper quod custodiret carnem. Et ideo si non accepimus nisi tantum albedinem parvam quae est super rubeum bene faceremus, sed quia non sufficeret totum aliud accipimus, sed testa ovi est superfluitas et custos totius substantiae ovi. Et intellige. Alia inhumatio. Accipe 40 ova, et coque et tere cum testis, et mitte sub fimo et stet per 5 menses. Alia. Accipe de ovis 10 000 000, et bulli in caldario in aqua salsa – et iam dixi terminum accipiendi et de quibus gallinis; et dum calida sunt excoria et pisa, et misce ibi 1 libram salis armoniaci soluti, et pone sub fimo per 3 menses. Alia. Accipe res, et misce cum re, et unicuique rei iacta 50 ova, et pone sub fimo. Alia. Accipe 100 ova et cruda tere, et mitte sub fimo et stet ibi per 3 menses. Postquam scis modum sepeliendi, modo dicam modum distillandi et divisionem per quatuor elementa. Lapis ovorum non est multum ne− cessarius in magisterio, sed dicemus qualiter debet praeparari. Formam cucurbitarum dixi tibi in capitulo primo, et similiter de furno, et dicam tibi qualiter debeant distillari. Trahe ova, et mitte in cucurbi|ta et cooperi cucurbitam, et mitte in furno cineris – et antequam mittas in cucurbita malaxa bene –, et da ignem donec distillent. Et quod primum distillabitur est aqua sed nondum est pura. Postea distillabitur ignis cum aere mixtus, serva donec dividas. Et quod in fundo inveneris combu− stum est terra, serva. Alia distillatio. Accipe praedicta ova, et mitte in cucurbita vitrea et cooperi cucurbitam, et mitte in aqua sicut facis aquam rosaceam, et distilla. Et pone ad os alembic in hora distillationis aliud alembic, ut per aliam cucurbitam et aliud alembic distilletur aqua tartucarum et recep− taculum distillationis simul. Et si faceres hoc magisterium esses sapiens in magisterio. Accipe de tartucis marinis 3 et de siccis locis 2, et extrahe eas de testis; et facias partes, et ponas sub fimo cum 150 ovis coctis et pistatis et stent per 4 menses. Postea trahe, et mitte in vase vitreo – et sit vas in modum cucurbitae –, et mitte cucurbitam in furno cineris; et quando coeperit distillare album scias quod est aqua, et quando coepe− rit distillare croceum et rubeum scias quod est ignis et aer, et quod in fundo remanet nigrum est terra. Et postquam diximus distillationem, modo dicemus praeparationem quatuor elementorum. Et primo dicemus de igne sicut consuevimus. | Accipe ignem et aerem mixtos, et mitte in parvis cucurbitis et distilla; et quod primum distillabitur est aer et quod remanebit in fundo est ignis. Et invenies in igne illo grana bene rubea – et per se ipsa trahunt ad rubedinem et nigredinem: accipe illa, et mitte in vase vitreo tenui, et pone sub fimo per 8 dies; postea trahe, et mitte super marmor vitrea, et ad calidum solem mole bene – et cave a pulvere; et hoc facies per 15 dies donec sit durum ut plumbum vel ut cera, nec magis nec minus; et sepeli sub fimo in vase vitreo. Et postquam praeparaveris unumquo− dque elementum statim mitte sub fimo ad conservandum. Alia praeparatio ignis. Accipe ignem mixtum cum aere, et distilla sicut praediximus et pisa sicut praediximus in primo capitulo – et imbi− bas cum aere, et mittas marmor super cinerem calidum –, et mitte sub fimo et serva. Et iste ignis est fortis sicut alii ignes, siccat humiditates et cremat frigiditates. Et intellige. Et postquam diximus de igne, modo dicemus de aere. Aerem non oportet praeparari, quia postquam remotus est ab igne praeparatus est, et serva. Praeparatio aquae fit hoc modo quod distilles, et quod remanebit in fundo misce cum terra, et quod distillabis serva quia illa est aqua. Et noster aer tingit cum sua tinctura et nostra aqua bullit cum sua humidi− tate. Et postquam dixi tibi de praeparatione aquae, modo dicam tibi de praeparatione terrae. Terra de istis duobus lapidibus qui sunt tartucae et ova est gravior ad praeparandum quam omnes aliae terrae, quia gros− sioris naturae est omnibus aliis. Et ita praeparatur. Accipe quod invenies in fundo cucurbitarum, et pisa super marmor donec pulverizetur, po− stea pasta cum aqua, et mitte in parvis conchis, et pone in furno com− muni et stet ibi per 3 dies et noctem 1. Postea trahe, et pisa, et pasta cum eadem aqua, et pone sub fimo per 15 dies; et trahe, et pisa, et pasta, et mitte in furno panis et stet per 2 dies et 2 noctes; et trahe et invenies albam ut est nix. Et nisi inveneris albam pisa et mitte in furno donec sit album. Alia praeparatio. Accipe quod invenies in fundo cucurbitarum, et pisa super marmor donec pulve|rizetur, et pasta cum oleo lapidis, et mitte in furno communi postquam cooperieris, donec sit album ibi permaneat, et fac sicut docui in aliis praeparationibus terrae. Et terra facit figere colorem, et intellige quod dicunt philosophi “fige et lava antequam figas”, et hoc magisterium est qui intelligit. Et in hoc quod diximus de praeparatione lapidis naturalis et divisione per quatuor 10 elementa habundat illi qui habet sensum philosophi. Et finit capitulum secundum de dictione septima, Deo gratias.”

{Capitulum 3}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de lapide herbali et de suis proprietatibus et divisionibus suis per qua− tuor elementa, et de suis praeparationibus.” Dixit Abuzalemi patri suo: “Quid est lapis herbalis? – Lapis herbalis est lapis philosophi. Et si vis scire magisterium huius lapidis operare sicut dicam: accipe quod videt et non videt, et fac quod videt, et habebis lapidem. | Accipe tria cornua quae tantum sunt in unaquaque bestia, adiunge, et fac sicut dixi et habebis lapidem. Pota eos qui sitiunt et satura eos qui fame pereunt et vesti nudos et calcia discalciatos et tu non habeas famem et habebis magisterium. Et postquam scis lapidem, dicam tibi tempus colligendi et de quibus debes colligere. Tempus est illud in quo colligis sanguinem et ova, scilicet Martius, Aprilis, September, October, quia in illo tempore sunt humores aequales. Et de quibus colligas sunt pueri 7 annorum usque ad 15 annos, et non habeant in seipsis humorem maiorem, et capilli quod non sint nec albi nec nigri, nec rubei nec citrini, nec grossi nec tenues, nec crispi nec plani, nec de femina, sed sint aequales in totis suis proprietatibus. Et postquam colligeris debes lavare illos in aqua salsa; et agita ibi eos bene donec sint abluti. Alia ablutio. Accipe de capillis 30 libras, de urina puerorum distillata 415 40 libras, de aqua salsa 20 libras, misce | cum pillis, et bulli semel, et lava fortiter per 2 dies. Alia. Accipe de capillis 15 libras, salis alcali, salis armoniaci soluti, de unoquoque 10 libras, lava per 3 dies septies in die, et quandocumque lavas muta aquam. Et vide quod non ponas capillos nisi in vase vitreo aut vitreato. Alia lavatio philosophi. Lava et serva, et postquam lavaveris mitte sub fimo in vase vitreo – et non mittas ibi ullam rem humiditatis nisi solos capillos –, et stet sub fimo per 4 menses. Alia inhumatio philosophi. Accipe de capillis 40 libras et mitte sub fimo per 3 menses postquam scideris in longitudine 2 digitorum. Et vide quod resuscites mortuum et mortifices vivum, et mittas digitos tuos in oculos quos inveneris. Et intellige magisterium meum et has vias teneas quas tibi dicam. Si vis scire pondera scribe 1, 2, 3, 4, 5, 6 et sic usque ad 16, et dic de 1 usque ad 13 per ad solem, et de 1 usque ad 11 ad lunam. Et spiritus de bestiis mitte in aliis bestiis, et quaere colores qui se non vertant, et quando ascendis in caelum vide ne cadas et quando descen|dis ad terram vide ne ascendas, si cadas in mari non bibas de aqua, si quis velit interficere te sustine ut interficiaris, si videris filium tuum transire per portam iugula et bibe sanguinem eius, quando vides canes latrare da eis ad comedendum ne dent tibi latratus. Si vis ingredi domum aliquam, ut non videaris fac hanc medicinam. Transi per portam clausam de nocte, et eradica de porta illa cum denti− bus tuis partem aliquam, et dic in illa hora in qua eradicas: “Regge, begge, gagge, zegge, matatiron, coniuro ut nullus me videat.” Et quando vis facere cum parte illa tange cum illa ardazim, et mitte super mamillas feminae lactantis; et ablactet eam, et liga feminae manus post dorsum ut non possit moveri, et ablactet eam donec interficiat. Et cum fuerit femina mortua erit buffo grossus de lacte, et accipe buffonem illum, et scinde per medium, et mitte in vase vitreo, et mitte ibi galli− nam unam, et tam diu tenebis donec totum buffonem comedat. Et mando quod tu comedas hanc gallinam, et postea ingrediaris ubicum− que volueris et nemo te videbit. Et hanc inhumationem debes facere in capillis tuis postquam comederis hanc gallinam et postquam lavabis capillos tuos. Et modo est hora de praeparatione quatuor elementorum. Accipe capillos qui steterunt in fimo sicut oportuit, et distilla, et quod prius exiet serva seorsum quia illa est aqua; reitera aquam ad distillandum et quod distillabitur inde serva seorsum, et illa est aqua simplex, mitte sub fimo et serva; et quod remanet in fundo cucurbitae serva quia illa est terra, et seorsum pone. Post vigorabis ignem primae cucurbitae et distillabuntur simul oleum et ignis. Et quod remanet in fundo est terra cum qua miscebis praedictam terram. Et illam terram miscebis ut dic− tum est cum alia terra de alia cucurbita: et pisa super marmor ad cali− dum solem fortiter, et pasta cum aqua lapidis, et mitte in furno panis, et trahe, et pasta bis et pisa; et ita facies quinquies donec sit alba; et postea serva quia illa est bona terra. | Et postea distilla oleum cum igne mix− tum, et quod prius exiet est oleum et quod remanebit in fundo est ignis. Serva oleum; praepara ignem sicut dixi tibi multotiens – et pone super marmor et mole ad calidum solem per mensem 1 cotidie –, et ille est ignis praeparatus et induratus ad modum lapidis sicut dixi. Sed si vis scire lavationes terrarum de omnibus lapidibus secundum quod videris quod eas oportet lavari sic facias. Accipe de terra 3 libras; fac concham vitream perforatam undique minutatim ad modum aciei acus, et accipe de sale armoniaco, et de sale nitro, et de farina ordei, et fac pastam et claude inde foramina praedicta; et pone terram in illo vase vitreo, et imple de aqua lapidis. Et aperies foramina et decurret aqua illa cum terra super pannum lineum et spissum, ita facies 17 vices ad totas illas terras quas lavabis. Et si vis tingere mercurium cum igne alicuius lapidis de quibus tibi dixi, fac secundum canonem et regulam quam dixi tibi. Et nisi esset propter dilationem multa tibi dicerem, et quia diximus in lapi|de ani− mali, naturali, herbali, verbum completum explicit capitulum tertium de septima dictione.”

{Capitulum 4}

In nomine Domini. Dixit Abuali Abincine: “In hoc capitulo loquar de alexiris et suos modos et suas faciendas secundum quod pertinet ad hunc librum meum. Alexir est pulvis compositus, et loquar de medici− nis compositis – quando ponitur unam super aliam. Et qui est philoso− phus intelligit verbum: et noda et solve, et solve et noda. Hoc convivium fac in tota ebdomada: non comedas panem nec carnem nec vinum. Et utere hoc convivio de sexta feria in sextam. Et coques in una vice, et quando volueris comedere vacuabis de olla et non calefacias. Accipe de caulibus, et de portulacis, de bletis, de spinar− chiis, de ciceribus, de lenticulis, de arbellis, de tritico, de ordeo, de arroz, de fabis, de alumis, coriandrum, allea, cepas, acetum, vinum, amigdalas, zafran, nappos, zaphanerias, cucurbitas, cucumeros, pipinel− los, de unoquoque pondera aequalia, et da ignem per diem et noctem. Et quando vis comedere cum parvo cocleario accipe et comede – et nihil aliud comedas; et bis comede de isto in die si vis habere magiste− rium. Et dum comederis hoc potes accipere tuas superfluitates duobus modis. [Quando vis mittere in aliqua par|te barcam tuam, scinde ei nares ne feriat in alia barca; et quando intras in mari et inveneris del− phinum, mittes in os eius manum, et trahes eum si teneas anulum istum in manu tua. Et hic est anulus: accipe de auro unciam 1, et fac filios, et in illa hora quando facis anulum iugula eos et iacta sanguinem super anulum nullo te vidente. Et tenente te anulum illum occides delphinos.] Quando dixi tibi de portulacis intellige totam rem frigidam et humidam sicut aquam, pro caulibus rem frigidam et siccam sicut terram, et ita intellige de omnibus aliis. Et nisi esset propter dilationem ego exponerem, sed credo quod intelligis. Et modo dicam tibi maneries de alexiris. Prima alexir. Accipe de sale armoniaco soluto, sublimato et soluto pondus 1. Et debes sublimare et solvere sicut diximus superius in capitulo lavationis et sublimationis et indurationis, quia non debes intelligere per salem armoniacum salem armoniacum solutum, sed debes intelligere per salem aliquas de specie− bus id est elementis quae ponis in alexir. Ideo intellige verba philoso− phorum. Accipe de auro vivo medium pondus. Ideo aurum vivum est medium pondus quia sal armoniacum est 1 pondus et est calidum et siccum et aurum vivum est frigidum et humidum, et nos volumus facere rem magis calidam quam frigidam | et magis siccam quam hu− midam, ideo mittimus de mercurio medium et de sale armoniaco 1 pondus. Et ad lunam intellige per salem armoniacum terram. Intellige per me verba ista et non negligas et intellige magisterium philosopho− rum. Et si vides salem armoniacum in sole, scias quod vult dicere ae− rem, et si non esset propter moram facerem te intelligere omnia verba istius libri quae sunt obscura. Scias quod quando dico tibi dentes dia− boli intellige sperma hominis. Sperma hominis mittimus in multis locis indurando mercurio et sublimando et in lavandis corporibus et in albi− ficandis et mittendo colorem mercurio et in aliis corporibus. Et quando voco eum salem armoniacum intellige in suo loco postquam scis natu− ram eius et ne obliviscaris istud fundamentum quia haec est res una abscondita philosophorum. Et quando dicam aquam aquilae est aqua lapidis.

{PARS TERTIA}

Et ne sit tibi grave ad componendas alexires dimittam totum aliud et dicam tibi ordinate. Prima alexir ad album secundum Abincenum. De anoxate id est terra pondus 1, de azoc praeparato medium pondus, de sanguine hominis id est oleo quartam partem 1 ponderis. | Sit hic alexir 1 pars et aes id est minus corpus praeparatum sit 12 partes: proice praedictam 1 super 12 partes aeris. Et hoc est ad lunam. Item brevis alexir. De azoc medium pondus, de sale nitro id est terra dimidium pondus, de oleo ovorum medium medii ponderis. Et proice super saturnum praeparatum 1 super 12. Item ad lunam bona alexir. Accipe lapidem non de puteo, non de fovea, non de aqua; accipe de sale armoniaco 1 pondus, de azoc dimi− 10 dium, de oleo medium pondus, de aere praeparato 20 pondera. Et non ponas auripigmentum, et non habeat sitim vel famem id est non sit nimis humidum vel siccum. Fac de omnibus pastam cum aere; et de− coquatur ad plus per 36 horas, ad minus per 17, et erit luna id est alexir ad lunam. Item. Accipe linguam hominis quod est terra lapidis, et linguam arietis quod est azoc – et de lingua hominis 1 pondus, de lingua arietis medium pondus –, de lingua cervi quod est oleum quartam partem ponderis, de aere abluto 6 pondera. Bulliat per 17 horas, id est totum hoc commixtum mitte in sartagine ferrea vel metallina bene cooperta et bulliat super carbones per 17 horas, unaquaque hora parum appo− nendo per intervalla praedictarum horarum ad ignem et deponendo ab igne. Item. Accipe ceram nigram et ceram rubeam, et cum aqua distillata de plumbo abluto 6 pondera et | quartam partem ponderis, de aqua quae versa est in terram id est de mercurio praeparato; bulliat in igne et fiet luna. Item. Accipe aurem hominis sani id est azoc praeparatum quod super ignem positum in crepitum non audiatur, et oculum monoculi, id est tolle siccitatem saturni faciendo in mercurium. Et tolle pedem loripedis id est humiditatem ovi distillando et dando alium pedem id est aliam humiditatem, et testiculos vel pellem testiculorum hominis non habentis testiculos, id est tolle marti qui non habet testiculos id est colorem et da ei alium colorem, id est tolle ruborem eius dando albedi− nem. Haec sunt quatuor elementa, id est azoc quod est frigidum et humidum ut aqua et fit indurando frigidum et siccum ut terra, et satur− nus frigidus et siccus ut terra, et post sicut de azoc sicut de marte qui prius est calidus et siccus ut ignis et fit abluendo calidum et humidum sicut aer. Haec sunt quatuor elementa quae diximus. Hic superhabun− dant saturnus et ova. Postea accipe 10 et multiplica in 10 et sunt 100, et 100 in 100 et sunt 10 000, et 10 000 in 10 000 et non est numerus, hoc est dicere pone 1 super 10, et 1 illorum super 10 martis et sunt 10 super 100, et 1 illorum 100 super 1000 et sunt 1 super 10 000, et erit luna. Ad rubeum secundum Abincenum. Oportet quod fiat amor inter corpora et spiritus. Spiritus sunt quatuor, corpora septem. Corpus nisi 10 sit ablutum non recipit spiritus. Scias primo quae alexir cremat et siccat – id est facit siccari quod facit humidum –, quae infrigidat, quae tingit cum tinctura, quae figit, quae submergit, quae facit bullire. Scias quod ignis magis cremat in alexir: et hoc est zarnec, post illud est sulphur, et primum tamen horum est realgar, cremat etiam in marcassida azimar. Illa autem quae siccant sunt: sales, plumbum, ferrum, aes, stagnum. Infrigidantia sunt: plumbum album, litargium. De animabus humidan− tibus – id est de elementis lapidis: argentum vivum, aqua cerae id est olea, medulla vaccae, oculus siccus tructae. Stringentia sunt haec: zar− nec, azoc, radices caulium silvestrium, et portulacae collectae in Martio – id est lapides terreni; ista autem in figura dicta sunt. Quae autem faciunt fixa sunt: cerae id est olea, et terra, et cinis. Submergentia sunt haec: argentum vivum, aer, anima hominis. Quae faciunt bullire sunt haec: aes ablutum, sal armoniacum. Nixses et azoc per 24 horas com− burunt vel indurantur. Quatuor sunt elementa, duo sunt amica et duo inimica: aqua et ignis sunt inimica, terra et ignis sunt amica, aer et aqua sunt inimica, aer et terra sunt amica. Duo ascendunt, duo descen− dunt, unum est in medio alterum, subtus alterum. Fac pacem inter aquam et ignem. De plumbo praeparando prius dicamus quod fit septem modis quibus crematur id est calcinatur corpus plumbi et eius humiditas. Sed prius debes scire quod in opere rubei non intrat azoc praedictum, scilicet quod fit de plumbo. Sed naturale plumbum crematur cum sale alcali et sale armoniaco et sulphure et auripigmento, sed primo cum solo sale armoniaco: ut fiant de plumbo tenues laminae, et ponantur in olla terrae rubeae quae sit cocta ad solem, et ponantur intus laminae et inter laminam et laminam sal armoniacum ut sit medietas salis armoniaci et duplum de plumbo. Et cooperi ollam suo cooperculo, et sit in furno philosophico – non in furno panis – ad minus 18 horas, ad plus 28, et fiat ignis continuus. Secundo modo sic crematur. Accipe plumbum grossum ad modum brachii – et fiat olla ad modum cucurbitae longa et de praedicta terra cocta ad solem cum suo cooperculo –, et pulveriza sulphur in olla inferius, et pone pondera | plumbi 4 vel 5 in olla secundum eius quan− titatem et sulphur pulverizatum desuper – et sit de sulphure quinta respectu plumbi. Et sit in olla et in furno ad minus 22 horas, ad plus 28 cum igne continuo. Tertio modo crematur sic. Fac plumbum rotundum et concavum ad modum cannae, et mitte in olla simili secundae 2 vel 3 frusta, et accipe auripigmentum et pulveriza, et pone subtus et supra et infra concavitatem plumbi. Et non fiat ignis tantus quantus supra sed qualis fiat in sirupo, et sit in furnello ad minus per 36 horas, ad plus per 48 vel 42. Quarto modo sic crematur. Fac de plumbo pilas rotundas, et pone in olla rotunda intus pilas; et in 9 ponderibus plumbi sint 2 pondera salis armoniaci, et in 18 sint 4 pondera salis; et sit in furno panis ad plus per 48 horas, ad minus per 40. Praedictae cremationes debent fieri in furno philosophico, sed ista debent fieri in furno ubi panis coquitur cum similibus ollis. Quinta crematio est mixta cum auripigmento sublimato et sulphure aequaliter – et sit auripigmentum citrinum, nam post ostendam ad | quae valeat rubeum –, et sint ambo decima pars respectu plumbi; et habeas scutellas ad solem coctas de praedicta terra, et habeant labia ad modum 3 digitorum. Et fiant de plumbo laminae longae et spissae, et ponantur cum praedicto pulvere inter illas scutellas bituminatas terra magisterii, et sint in furnello philosophico ad minus per 8 horas, ad plus 11. Et est hic modus melior sed difficilior, timetur enim nimia crema− tio. Sexta crematio ad calcinandum plumbum est haec. Fiant de plumbo frusta rotunda grossa ad modum mediocris cannae et illa incidantur per minora frusta ad longitudinem 4 digitorum, et singula ponantur in singulis cascis factis de luto – quod lutum non sit positum in albo vel nigro vel rubeo vel croco, albo id est in sole, nigro id est carbone, rubeo id est in igne, croco id est cinere, sed sint ad modum luti in umbram desiccati –, et intus ponantur praedicta frusta. Et hoc est magisterium philosophorum, quia non est magisterium tam acutum ut hoc ad hoc, ut intret anima id est vigor salium ut spirituum id est auripig− menti et sulphuris, et non intrat ad plumbum corpus salium; nam in praedictis commiscentur corpora id est sales cum plumbo sed non in hac praeparatione. In hac ergo pone sal armoniacum, et sal alcali, | et sulphur, et auripigmentum aequaliter – et sit totum ad pondus plumbi non luti, et sit olla de terra rubea cocta ad solem post ad ignem; et pone in illa olla plumbum praedicto modo lutata, et pone intus pulve− rem praedictum, et cooperi cum suo cooperculo et terra magisterii; et fiat cum valido igne decoctio per 30 horas, non plus vel minus – incipe in mane et decoquatur tota die et nocte usque ad meridiem sequentis diei. Septima calcinatio. Sed non valet ad hoc opus scilicet animae id est alchimiae, sed valet ad corpus id est ad opus philosophice ut ponatur in alcofol et in emplastris et ictibus et operibus manuum id est ad scirur− giam. Et fac sic. Accipe sal commune aequaliter cum plumbo, et pone in olla, et fiat decoctio ad arbitrium tuum. Hoc valet ad corpus non ad animam. Praedictas calces praeparavi quia primae quae fuerunt dictae ante alexires non erant bene completae. Sed debes scire quod istae sunt ad solem, et primae sunt quaedam ad solem, quaedam ad lunam. Et debes scire quod istae calces sunt ad fermenta et corpora, non quod de istis calcibus fiant levamina sed sunt calces vel corpora ad recipienda leva− mina. Et cum audis corpora ad fermenta solis vel lunae non intelligas quod sit corpus ad faciendum levamen, sed est corpus calcinatum | ad recipiendum fermentum solis vel lunae. Dictum est de calcinatione plumbi, nunc dicamus de eius ablutione. Et hic est prima ablutio. Accipe aquam et acetum et sal, et bulliat totum. Sed dicam ablutionem quod lavetur in aqua sola usuali per 24 horas; et permitte residere, et accipe quod inferius est et proice quod superius est. Et sit pulvis calcis calx plumbi praeparata cum sexta calci− natione et pulverizata cum mola manuali id est super marmor subtiliter. Hoc facto ablue cum praedicta aqua confecta de aceto et sale et aqua, post accipe salem armoniacum et pone in praedicta aqua ut sit duplum de aqua, et ibi solvatur et coquatur donec redigatur ad medietatem aquae. Et proice intus pulverem plumbi et in urinam puerorum distilla− tam medium pondus, et sit ibi per 24 horas; et singulis horis misce, et frica inter manus hora post horam die et nocte. Post haec dicam tibi, fili mi, ad solem unum verbum quod est philo− sophorum. Accipe de primo et ultimo, de anteriori et posteriori, de grandi et pauca. Hoc est magisterium, hoc est verbum quod solus philosophus intelligit: primum sive grande sunt quatuor elementa, ultimum est homo id est capillus et sanguis humanus et urina et sperma. Hic alexir tollit albedinem et mutat in rubeum pulverem. Igitur plumbum sic ablue. | Accipe pulverem quam abluisti in sale armoniaco et sale communi quo utimur in pane – id est de quo faci− mus panem – ut supra cum aceto et aqua, accipe illum pulverem et pone in cuprum – hoc dixi in ablutione cupri, haec est pasta septem salium. Pone pulverem in praedicta pasta, et pone in aceto ligatam in corio quovis – et sit subtile corium –, et sit ibi per 33 horas; post ab− strahe, post mitte in fimo equino per mensem. Intellige et non fatigeris audire, nam omnia verba mea ad utilitatem tuam spectant. Aliam dicam ablutionem et haec est secunda, sed prior est melior. Accipe praedictum pulverem plumbi, et pone in sale alcali dealbato et sit per ibi 24 horas; et post pone in aceto et bulliat ibi per 24 horas. Et post iterum pone in sale alcali per 24 horas, et post iterum pone in aceto et bulliat ibi per 24 horas; fac hoc septies id est per 7 dies et erit album multum. Sed primum est melius ad nostram alexir. Adhuc dicam tibi aliam ablutionem et est tertia. Et sicut sexta calci− natio fuit melior quia ibi non intrant corpora sed spiritus, sic haec ablutio est melior. Hoc est opus. Accipe intestinum anseris, et ablue a stercore bene, et imple pulvere – et | non credas quod hoc dicam pro ansere sed per anserem intelligo salem armoniacum quia est calidus et siccus, iterum per salem armoniacum intellige lapidem qui de caelo cadit in aestate in tempore pluviae, id est parvum buffonem qui habet corium, et est hic lapis buffo qui in tempore pluviae cadit. Et proice intestina et imple pulvere plumbi, et sit in fimo equino per 3 menses; post abstrahe, et bulliat in aceto per 3 dies continuos et invenies pulve− rem albiorem quam in praedictis. Et haec est melior ablutio. Alia ablutio et est quarta. Comede carnem arietinam et hircinam id est de caprino, et comede et accipe stercus quod perveniet de isto cibo, et da cani ad comedendum et accipe eius stercus; et cum illo stercore ablue per triduum et erit albus pulvis. Sed de istis ablutionibus melior est prima scilicet de buffone. Alia ablutio et est quinta. Nunc dicam tibi, fili mi, ablutionem me− liorem aliis. Habeas hominem qui non comedat panem, carnes, vinum, sed comedat portulacas et bletas et attriplices; et fac inde cibum – et nihil aliud ponas –, et decoquatur semel de 8 in 8 diebus. Et in tem− pore fabarum vel cicerum vel leguminum comedat fabas, cicer, legu− men. Et ne | foeteat cibus in aestate pone almori id est confectionem factam ex farina ordei et sale. Et ita utatur hoc cibo 6 mensibus et habebis alexir: accipe capillos et stercus et urinam et sanguinem huius hominis, et repone singula seorsum et combusta et praeparata et distil− lata, haec est alexir. Si intelligas cum hoc lavabis et cremabis, id est calcinabis et mundabis, et tinges et facies cum hoc tuas faciendas. Et dixit Lancenia ad Danisam – Lancenia quaerebat album et Danisa ru− beum: “Si quis haberet coronam et in corona est oculus et in oculo est albedo et in albedine est foramen, hic habetur magisterium.” Dixit Danisa: “Qui haberet spicam et in spica coronam et in corona oculum rubeum, hic haberet magisterium.” Et alter alterum intellexit. Si sit species tua de natura philosophorum intelliges quae dico. Coniuro te ne ista manifestes, fili mi Solemi, nisi uni homini. Portulacae sunt frigidae et humidae, bletae calidae et humidae, attriplices calidi et sicci, homo est magisterium id est alexir, capilli sunt unus lapis id est cera nigra, urina non est lapis sed ponitur cum lapidibus id est adiuvamen− tum ad alexir, similiter stercus, sanguis est cera rubea. Nunc exponam qualiter facies. Quod de 8 in 8 dies decoquatur hoc est dicere “fac magisterium sine celeritate”, quando cremas stet post per | 8 dies post− quam est combustum, si lavas similiter stet per 8 dies. Quod dicit “po− netur in aestate almori ne foeteat” hoc est dicere “si facis opus ad ru− beum in aestate pone ibi sales secundum rationem” – nam opus ad rubeum est aestatis, opus ad album est hyemis. Cum his ablues et cre− mabis: cremabis cum bletis quae sunt calidae et siccae – et dixi tibi quomodo, cum salibus et sulphure et auripigmento sicut dixi tibi; si quaeris abluere lava cum bletis et fabis et herbellis; si quaeris tingere tinge cum cera rubea; si quaeris figere fige cum portulacis et fige cum illis – et hoc est magisterium de indurando azoc solvendo antequam figatur. Et ablutio plumbi est talis. Accipe nuces et amigdalas, et lava cum illis sicut magisterium ostendit. Et dixi tibi et non dixi difficulter, iam manifestavi tibi verbum ablu− tionis, dictum est de ablutione et calcinatione de albo et de rubeo, diximus similiter calcinationem et ablutionem, nunc dicam quae sunt res quae faciunt colores. Una est marcassida de qua inferius dicemus in fine libri. Pone capillos et pone super carbones, et in aere recipiatur fumus et erit simile auro. Item accipe gallinam nigram et gallinam albam ambo simul tingunt zoal id est saturnus recipit | tincturam gallinarum et aquilarum, et similiter amostari id est mars. Iam habes duas tincturas, nunc accipe aliam tincturam naturaliter tingentem: alacra id est Cancer tingit saturnum et martem, Capricornus tingit mercurium. Cum dico gallinam intellige alexir – et ibi sunt partes priores super quos est tota alexir, cum dixi ova intellige terram et quae sunt de terra –, per nigram intellige auripigmentum praeparatum et sublimatum, per albam argentum vivum praeparatum et sublimatum. Praeparatum intellige cum rebus quae sibi amiscentur, et sunt res cum quibus praeparatur auripigmentum: oleum et terra et corpus et ibi est anima, hoc est gallina nigra, si scias quae sunt ista quatuor. Gallina alba est argentum vivum et nihil aliud, ideo dixi “accipe gallinam albam et nigram” quia non fit rubeum sine gallina alba id est azoc, et luna fit sine gallina nigra id est sine auripigmento. Aqua maris et aquilae figu− rant res quae sunt suae materiae, sed solum pulverem: ibi est magiste− rium quia pulvis gallinarum ipse est aqua maris et aquilarum. Res quae figunt sunt octodecim – hic numerus fit ex multiplicatione ternarii in senarium, ternarius fit ex multiplicatione 1 in 3 –, res octodecim sunt istae: septem corpora, quatuor animae id est spiritus, septem lapides – tres sunt tria elementa, scilicet terra, aqua, aer, ignis unum est per se, unum est terra. Nunc dicamus de aere praeparando ad faciendum rubeum. Indura ipsum cum canna, et lava cum urina, et calcina ipsum cum canna mix− tum cum sale armoniaco, et non sit ibi sulphur quia non valet magiste− rium. Dixi iam calces quomodo fiant et ablutiones et corpora, ad ru− beum nunc dicam ipsas alexires.

{Capitulum 5}

Nunc dicemus de alexir ad rubeum. Et haec est prima alexir. Accipe aes combustum et ablutum 36 pondera – pondera autem dicemus in fine libri –, et accipe azoc sublimatum et ablutum et induratum et praeparatum 18 pondera de pondere magisterii quod ego dicam, de auripigmento abluto et sublimato et praeparato et indurato 1 partem de 101 partibus secundum pondera quae dicam, de sale armoniaco fixo et soluto 1 partem de 92 et quarta parte secundum pondera quae dicam – grandis est sensus et parvum est caput, in parvo capite est grandis sensus. Pone ad coquendum in olla vitrea totum mixtum ad plus dimi− diam horam, ad minus sextam partem horae – et sit hora de 48 in die, 435 et dies sit de 43 in mense, et mensis 12 menses et | dimidius in anno, et annus quando sol incipit in Ariete et revertitur in Arietem; invenies solem bellum et bonum, fixum, coloratum, durabile, bulliens, Deo gratias. Exponam quae tibi dixi de aere abluendo, dixi tibi in verbo decimo septimo ubi ostenditur quod aes sit bonum ad rubeum et quod ad album. Nunc dicam de ponderibus. Pondus aeris est 36, et hic nihil aliud significat, accipe pondus librae. Et ideo prius locutus sum de corpore quam de anima quia in homine prius formatur corpus quam anima. Et quod dixi quod accipias 1 pondus de 101 hoc est dicere 1 partem de 100 sed quam? Quintam vel decimam? Ideo scias quod ad minus debes ponere de anima medietatem corporis – medietas corporis est 18. Considera ergo quae sit pars centenarii quae magis accedit ad 18 et est 20 – 20 enim est quinta pars centenarii – et non invenies aliam partem centenarii quae magis accedit ad 18; et ideo per 1 partem cen− tenarii intelligo eius quintam, scilicet 20. De alio vero pondere scilicet de 92 et quarta parte, intelligo quartam partem de 96 quae sunt 28 minus 4. Sic ergo accipe de aere 1 pondus, post considero medietatem, post | venio ad quartam sed non eiusdem numeri. Currunt enim pondera ista per 1 pondus et medium et quartam, sicut in albo diximus “accipe 1 pondus et post medium et post quartam”. Scias autem quod auripigmentum tingit, terra figit. Per salem armoniacum intellige ceram, sed in opere rubei non ponas ceram albam. Et in his est alexir praeparata. Secunda alexir. Accipe de zarnec quintam partem ponderis, de azoc praeparato tantundem, de sale nitro vel baurac vel armoniaco quartam ponderis, de cera rubea sextam partem ponderis, proice super ignem 1 partem super 50 partes plumbi praeparati. Et sit in igne nec frigido nec calido nec sicco nec humido; et sit in igne de glandibus, id est in igne carbonum ligni unde veniunt bellotae id est glandes. Et coquetur donec calefiat, et invenies solem ita bonum ut primum. Tertia alexir ad rubeum. Accipe de sanguine hominis 3 uncias, de azoc praeparato cum quarta ablutione praedicta 4 uncias et mediam, de zarnec praeparato et soluto et sublimato sicut dixi|mus in capitulo tertio in decima sublimatione 3 uncias et semis, de sosa dealbata, id est de mel alcali, praeparata sicut dixi in capitulo decimo dictionis secun− dae – et ibi dixi quia debes intelligere per illud 1 unciam et semis –, de plumbo praeparato et calcinato sicut diximus in quarta parte de capi− tulo decimo quinto 3 libras et 3 uncias et 3 arentia. Omnes pulveres coniunge de quatuor elementis, et pone tertiam partem super totum plumbum ablutum et invenies solem. Vidisti faciem meam, Deo gra− tias. De quarta alexir qua nulla melior. Accipe de vino 1 pugillum, de aqua 3 pugillos, de terra 4 pugillos minus quarta parte pugilli, de aere 2 pugnos et medium et tertiam de tertia pugni – et est sexta de sexta pugni, et est media sexta mediae sextae pugni, et est quarta pars sextae pugni; coniunge totos 4 pugillos, et proice 1 pugnum super 55 pugnos et sextam partem pugni de plumbo abluto et invenies pulcrum solem.” Dixit Abincenus filio suo Solemi: “Libros Gebri non cures multum nisi lumen luminum. Cum unum dico et expono intelligas idem pro eodem nisi in alexir. Nam ibi per zarnec id est auripigmentum ignem intelligo, per salem armoniacum aerem; alia sunt | figurata per se ipsam sicut per plumbum plumbum; per aes aes intellige, per stagnum sta− gnum, per limaturam ferri <limaturam ferri>, haec per se sine figura significant; quod sit cera iam dixi. Item intra balneum bonum vel me− diocre, malum non intres, id est quaeras alexir bonam vel mediocrem, falsam non habeas. De quinta alexir. Accipe de auripigmento 2 pondera, de azoc dimi− dium pondus, de sale armoniaco tertiam ponderis, de cera nigra quin− tam ponderis, coniunge et proice super 68 pondera stagni praeparati, et invenies bonum rubeum. Sexta alexir. Accipe azoc, et auripigmentum, et sal nitrum, et ceram rubeam aequaliter, et proice super 30 pondera limaturae ferri, et inve− nies solem. Septima alexir. Accipe gallinam nigram et ova sua, – et non ponas de alba –, et proice super 20 partes veneris, et fiet sol, Deo gratias.”

{DICTIO 8}

“Nunc dicendum est de levamine id est de fermento. Fermentum reducit massam in qua ponitur ad suam naturam. Unde si de aere vel de plumbo velis facere lunam, pones in marte vel saturno lunam, simi− liter de auro. Si iugules gallinam et eius sanguinem ponas in alia gallina invenies similem gallinam, et si iugules bovem et ponas in faucibus eius lapidem et ponas lapidem sub facie Iram id est sub storam quae fit de iungis invenies formam bovis filii. Amaritudo et dulcedo, et acuitas saporis et eius remissio sunt contraria. Hoc est verbum philosophicum, et intellige. Levamen est quod redigit ad suam naturam et colorem et saporem illam rem cui admiscetur. Si ponas levamen sicali in pasta tritici rediget ad suam naturam sed non ad colorem suum, similiter si ponas levamen lunae in solem rediget ad suum saporem non ad suum colorem, et e contrario similiter. Et ideo si ponatur parum boni super malum redigit totum bonum: et si ponas solem pro levamine in luna non fiet luna, | sed si ponas lunam pro levamine in aere fiet lunam. Sic ergo si ponas deterius corpus in bono non redigetur bonum ad dete− rius, sed si ponas corpus melius cum deteriori pro levamine redigit ad suam naturam. Levamen est omne quod redigit aliud ad suam naturam per omnem modum. Scias quod tres alexir dimisi ad album et unum ad rubeum, et modo dicam. Prima alexir ad album. Aperi et claude, claude et aperi, hoc est magisterium. Solve et post indura, indura et post solve. Accipe de sale armoniaco medium pondus, et de azoc 1 pondus, et de cera alba quartam ponderis, proice 1 partem super 25 stagni praeparati et invenies album. Accipe cannam unde fit zucara quod est iuxta mare et pone pro levamine, et fiet dulce per naturam zucari. Secunda alexir ad album. Accipe de azoc medium pondus, de vi− treolo quintam partem ponderis, de testis ovorum absconditis quintam partem ponderis, ferrum praeparatum 28 partes, de lacrima oculi prae− parata et excurata et non salsa pro levamine 1 partem mediae partis de quinta. Tertia alexir ad album, sicut philosophus monstravit. Accipe de aquila, de ovis quae fecit in terra 2 uncias, et de aqua maris dimidiam unciam, de aqua pipinellorum et cucumerum lavata et indurata me− diam unciam, et decoquatur media hora, non ponatur in terra, non super lignum, non videat sol vel fumus ignis, non adiungatur ei, non stella ibi ponatur, mus non cadat. Fabas praeparatas centesimam partem unciae, pro levamine proice hanc alexir de petra sanguinis super 1200 uncias aeris praeparati, et invenies album praeparatum.” Dixit Abuali: “Haec alexir est obscura et philosophorum, et rem philosophorum non dicam vel exponam, sed faciam te intelligere tantum quod anima tua et sensus tuus acuatur. Dimittam verbum et capiam verbum, et intelligere poteris ex his quae dicam. Non dixi vitreolum pro vitreolo sed pro re calida et sicca sicut figuramus de sale armoniaco. Aqua pipinellorum et cucumerum est azoc quod est frigidum et humidum – et sit lavatum et induratum. Quod ponas in aere et non ponas in terra, sit in bono loco. “Non adiungatur ei aliqua sordes, non tangat terra” id est sit in aere bene ablutum. “Non sit ibi fumus ignis nec sol videat hanc alexir” id est non sit com|bustum. “Non intret mus” id est non intret aliquid quod faciat nimis humidum vel siccum vel immundum. Lacrima oculi est luna. De omnibus his fit bona alexir. Diximus de alexir ad album, nunc dicamus ad rubeum. Non loquar obscure in hac alexir solis sicut in praedicta alexir feci. Scias primo quid 10 sit lapis – et lapis est sanguis; accipe sua quatuor elementa – scilicet terram, aquam, aerem, et ignem –, et pone de unoquoque medium pondus, de azoc quartam ponderis, stagni praeparati et abluti 100 pon− dera, fermentum de bono sole quartam partem paucioris ponderis quod est in hac alexir, coniunge omnia et pone supra corpus, et fiet sol. Sed si credas mihi erit tuus lapis capillorum. Dixi quare ponitur fermentum, nunc dicam ad quid est fermentum. Diximus quid sit fermentum, nunc dicemus quomodo est et de quo fit et quantum sit. Quaternarius est primus quadratus numerus – et nu− merus quadratus magis est dignitatis – et significat quatuor elementa in quibus est hoc magisterium. Quatuor sunt quae in omni scientia re− quirit: primo an sit illud in rerum natura de quo quaerimus, et si est quid est, et post quomodo est, et post ad quid est. Quaere ergo si lapis philosophicus est, et post quid est, post quomodo est, et post ad quid est. Responsio quid est lapis: est lapis ubique repertus et in omnibus sterquiliniis habetur, pauperes habent et est carus regibus. Quomodo est? An albus an rubeus an niger | vel cuius coloris vel cuius naturae? In hoc lapide est natura quatuor elementorum, et est suus color ad album albus ad rubeum rubeus, nostro consilio sanguis et ova. Quare est ad trahendum omnem rem a sua natura ad naturam levaminis? Et qui dicunt quod lapis est anima nihil est sed dicitur anima quia ponit animam in aliud corpus, non quod sit lapis animalis et respicit hic lapis seipsum cum sit de quatuor compositus. Mulus quia est ex diversis generibus non respicit seipsum nec generat de illis animalibus ex quibus fit, similiter in arbore inserta. Sed in lapide fit contra quia fit ex quatuor et est sol eius melior alio sole. Numquam operatus sum sine fermento.” Dixit Abincenus: “Nam sine fermento non exibit sol vel luna sed aliud, et fui operatus in hoc opere per quadraginta annos cum sim quadraginta octo annorum. Quatuor sunt levamina: levamen anulo− rum, levamen auri, levamen lunae, levamen mixtum ex sole et luna. Levamen anulorum notum est, levamen solis vel lunae est sol vel luna, levamen mixtum ex sole et luna est mixtum de sole et luna. Nunc dicam de levamine lunae, et est ad album. Accipe de luna libram 1 – sive sit libra unciarum sive de arentiis vel de 100 libris, hoc est dicere 1 pondus –, et lava sicut docuimus in calcinatione solis et lunae – non secundum primam vel secundam vel quartam vel quintam ablutionem, sed secundum tertiam ablutionem –, et calcina sicut inve− nies in capitulo decimo septimo portae quintae. Et ablues sicut ibi dicitur, et pones in ovo evacuato ab albumine et vitello per modicum foramen. Et imple pulvere lunae, et desicca ad solem, et pone per 3 menses in fimo equino ubi non sit transitus hominum. De hoc pone 1 in 12 et in 16 et in 18 et non ultra, quia totum magisterium crescendi pondus est in levamine, utrum sit bonum an malum et an bene ablu−v tum; sed si bonum est facit plus crescere, si minus bonum facit minus bonum. Levamina sunt viginti quatuor ad album et viginti quatuor ad rubeum, de uno ad album iam sum locutus. De secundo levamine. Nullum levamen quod sit alterius coloris valet tantum quantum illud quod est eiusdem coloris, ut album ad album et rubeum ad rubeum. Accipe album levamen bellum dimidium pondus – et fiat calx sicut diximus –, et lava cum aceto et aqua ut coo|periatur 3 digitis per diem 1 et noctem. Et non ponas in vase ferreo vel aereo vel stagneo vel auricalceo. Nam si misceas aliquod corpus quod recipit animam non operabitur levamen aliquid, id est si ponas levamen in aliquo vase corporum quod recipit spiritus deteriora− tur; et ideo pone in vitro ad abluendum. Nam si ponas corpus grossum in subtile, tunc grossum tollit inde suam subtilitatem primo. Nam si ponas ignem in multa aqua tunc tollit vim suam igni rationabiliter et non casualiter: operare et cogita, si sit multa aqua et parvus ignis extinguetur ignis, et multa terra et parvus ignis extinguetur, et similiter e contrario. Post ablutionem pulveris factam, pone eum in vase vitreo quia non recipiet de suo corpore, haec est ratio philosophica: nam si vis quod res non minuat vel crescat pones eam in re subtili id est vase vitreo et plano, et non pones in tam grossa [et plana], quia grossa trahit succum primae sed prima non facit hoc grossae, et e contrario. Propter hanc rationem facias ad distillandum cucurbitas scilicet de vitro. Et cave in tuo magisterio ne ponas terram unde fiunt vasa terrea sed vitrum; sed sit tuum magisterium in vase vitreo bono, et non sit vitrum multum coctum quia frangeretur in aqua, nec sit crudum. Sic autem cognosces utrum sit nimis crudum vel coctum vel quod sit bonum. Pone vas | ad aurem; et si facit multum acutum sonitum nimis est coctum, et si facit mediocrem sonitum mediocriter est coctum. Aliter cognosces: accipe sulphur rubeum vel potius citrinum, et proice in igne ut fumet, et pone vas vitreum ad illum fumum, si fiat nimis nigrum est nimis coctum, et si fiat nec album nec nigrum nimis est bonum, si fiat album est crudum. Vel ita: pone sanguinem columbi in igne et applica vitrum illi fumo, et si facit sonitum bac bac est nimis coctum, et si facit soni− tum bar bar est mediocre, si facit sonitum bo bo est crudum. Et cave ne cum temptas vitrum sit infectum in aqua vel in aqueo humore, sed sit siccum. Argentum vivum in vitro positum super ignem facit soni− tum grossum, mediocrem, subtilem; cave tibi, nam sic posses mori in effusione argenti vivi sicut dictum est. Ponitur praedicta calx in vase vitreo per diem et noctem cum aceto et sale; post abstrahe et desicca ad solem parum et parum, et sit hoc levamen ad pondus 24 et de 26 et de 28 ut sit de fermento 1 pondus de aere 24 vel 26 vel 28 pondera. De tertio fermento. Accipe de luna unciam semis, et pone in leva− mine seminis lini – ut fiat farina de semine lini et inde fiat pasta et hoc est levamen lini; in illo levamine pone pulverem lunae, et pone totum in aceto et sale armoniaco et | non in alio per 2 dies et noctes. Post pone in fimo equino per mensem, post abstrahe et desicca ad solem, post pone de hoc 1 pondus super 55 pondera. De quarto levamine. Accipe de luna 2 uncias et mediam. Si quaeris ad aes est una res, si ad plumbum alia res, si ad aes fac ut supra, si ad plumbum sic fac: accipe sal nitrum, et solve in dimidia libra aquae, et iaceat ibi per noctem postquam apposueris dimidiam unciam sanguinis humani – et per sanguinem nihil intelligas nisi sanguinem; et trahe, et torra, et pone 1 partem in 12 partes plumbi. De quinta fermentatione. Accipe de cinere albo lunae subtili prima – scilicet de calce de qua fuimus locuti in capitulo decimo dictionis tertiae, quia non omnes calces sunt unius generis, est enim calx quae non valet ad levamen, et ibi diximus quae est ad levamen et quae ad alias res; postquam acceperis hanc calcem mitte 1 partem in 24 partibus farinae ordei – et non intelligas nisi farinam –, et sit ibi per noctem cum tantundem de aceto, et in mane sicca ad solem. Et pone 1 pondus super 8 pondera plumbi vel aeris. De sexta fermentatione. Accipe calcem praeparatam de quarto verbo decimo octavo capitulo quartae dictionis de septemdecim verbis, et pone in duplo vitreoli per dimidiam noctem, lava post cum aqua et sicca ad solem; et ad 1 pondus pone 7 pondera aeris vel saturni. De septima fermentatione. Accipe de qualibet calce facta ad fer− mentum 8 uncias, et tosta in vase de latone facto cum tutia de aere. Sic fit auricalcum. Accipe de tutia libram 1, et contere, et pulveriza, et pone ad solem, et fac aream in cinere, et sparge pulverem tutiae desu− per, et riga nec ideo miscebitur cum cinere: et accipe capillos et crema, et cinerem capillorum solve cum aqua, et riga cum illa aqua tutiam quae est in cinere cotidie per 8 dies. Post accipe illam tutiam et pulve− riza, et fac inde pilulas singulas de 3 unciis, et pone 1 pilulam ad 10 uncias aeris abluti cum aceto et sale: et solve eam in aqua et proice desuper pulverem; et permitte infrigidari – et sit furnus magisterii –, et invenies latonem. Vel accipe 10 libras de aere abluto cum sale et aceto – nam aliter non valeret –, de tutia 2 libras, et proice super ignem ut liquefiat, et invenies latonem non tam bonum ut supra. Vel, si vis facere aes frangibile: postquam sic erit paratum ut supra fac de eo cal− cem sicut diximus in principio libri. De octava fermentatione. Accipe de calce lunae libram et semis, et proice quartam partem unciae de spermate desuper, lava cum sale et aceto et cum illo spermate – et hoc probatum est –, et proice 1 unciam super 20 uncias aeris. De nona fermentatione. Accipe 9 uncias calcis lunae albae – de illa quae fuit praeparata ad fermentum sicut dictum est –, et accipe de hoc quintam partem unciae, et coniunge cum decuplo aquae ovorum distil− latae, et lava per 3 horas. Et assa, et torra in conca latonis praeparati cum tutia et rigati cum aqua capillorum – nam alius lato non valet ad assandum vel ad hoc opus quia capilli apponunt magnam vim ani− mae –, et proice 1 unciam super 30 uncias plumbi lavati. De decima. Accipe de calce lunae albae ut dictum est 15 uncias, et lava cum urina puerorum distillata 1 noctem – infra 12 annos existen− tium –, et mitte calcem in una canna et cannam in puteo iuxta aquam ut non tangat aquam 1 die, post trahe et pone ad solem, et proice 1 super 9 de stagno, non plumbo vel aere. De undecima. Accipe calcem lunae albae et aquam fellis tauri bis tantum; et sit ibi per 3 dies et noctes – tu scis quod bonum magiste− rium ostenditur de felle tauri et virga eius, in decimo octavo verbo septimae portae intuere ad hoc opus. Post sicca ad solem – et quando− cumque audis “pone ad solem” intelligas ad umbram, et quando dico “torra ad ignem” intelligas ad solem, nam si ad ignem apponeres cre− maretur plus quam fuerit in calce id est adderes cremamentum crema− mento –, pone 1 pondus super 6 cuiusque corporis volueris, nam in omni capiet excepto ferro. De duodecima. Accipe lunam albam – non dico calcem, nam unde− cim praedictae sunt de calce lunae, et duodecim sequentes erunt de corpore lunae sine calce, excepta hac duodecima –, accipe ergo de corpore lunae 3 pondera, et bulli in aceto et sale communi 1 nocte ut sit acetum et sal in pondere triplum quam luna; et trahe et cum panno lineo desicca, et proice 1 super 12. Et est valde bonum. De decima tertia. Accipe de corpore lunae 11 pondera, et lava in aceto et sale armoniaco, et desicca ad solem, et pone in fimo, et desicca in panno lineo, et proice 1 super 15 super quocumque corpore volue− ris. | De decima quarta. Lava lunam ut prius, in loco salis armoniaci pone baurac, non ponas in fimo, simili modo fac. De decima quinta. Accipe de luna 12 pondera, et proice super san− guinem humanum calidum, et desicca ad ignem, et proice 1 supra 20 stagni. De decima sexta. Accipe 16 pondera lunae, et sint per diem et noc− tem in aqua capillorum distillata, et desicca ad solem, et proice 1 super 20 pondera stagni. De decima septima. Accipe de luna 20 pondera, piper et acetum in duplum, de aliis pondus 1, sit ibi per 3 dies et noctes, et torra ad ignem, et desicca, et proice 1 super 40 corporis ferri. De decima octava. Accipe 2 pondera lunae, et quadruplum salis alcali soluti et dealbati, et sit ibi per noctem, et desicca ad solem, et proice 1 super 11 stagni. De decima nona. Accipe de luna 3 pondera, de dentibus diaboli 3 pondera – bene scis quid significant dentes diaboli –, non desicces nec aliud facias, proice 1 super 50 cuiuscumque corporis volueris et inve− nies lunam bonam. De vicesima. Accipe de luna 19 pondera, de felle bovis in duplum, baurac 1 partem de 29 id est 1 19, aceto 19 pondera, et sit ibi per 2 noctes et 1 diem; et trahe, desicca ad solem, et proice 1 super 20 stagni et invenies lunam bonam. De vicesima prima.” Dixit Abuali Abincine: “Accipe de luna 3 pondera, de aqua quae pluit 5 diebus – 3 ad introitum Maii et 2 ad egressum Aprilis. Et plus dico: cum dico tibi “accipe aquam et solve ibi salem”, non accipias aliam aquam nisi istam. Et plus dico: si cum ista aqua pastas farinam statim erit levata, et nisi ita sit non credas mihi de his quae dixi in libro isto. In hac aqua est occulta natura, quia in his diebus cum pluit et aqua ascendit ad aerem id est fumus qui de aqua ascendit ad aera, adeo est aer rectus et aequalis quod facit fermentari omnia corpora, et si aquam illam conserves per omnia tempora num− quam corrumpetur. In libro corporis dixi tibi medicinas quas haec aqua ha|bet: ad febres, ad vitium oculorum, et ad maculas corporis scilicet morfeam; sed in anima multum valet ad tollendam combustionem, nam omnia corpora rectificat sui acumine. Aqua est cuius multae sunt laudes. Hanc aquam accipe ad solidandum, ad faciendum levamina, cum hac aqua lava corpus cum levamine si vis adiungere. Lava lunam cum hac aqua per 24 horas, et desicca ad solem sine pannis, et proice 1 super 50 cuiuscumque corporis. De vicesima secunda. Accipe de luna 3 pondera, de aceto bullito cum mentastro 5 pondera, sit ibi per dimidium diem, et torra ad ignem, et proice 1 super 9. De vicesima tertia. Accipe de luna 10 pondera, de ligno ebeni com− busto et praeparato 1 pondus – cum crematione quam diximus in calce secunda de albo –, lava et proice 1 super 20. Istud fermentum de quo loquar est superhabundans, undecim prae−v dicta sunt de calce, duodecim sunt de corpore, istud est mixtum de calce et corpore. Accipe de calce lunae dimidium pondus, de corpore lunae tantundem, lava totum simul, et proice 1 super 30 postquam desiccatum erit ad solem in quocumque corpore volueris. Fermenta lunae finiunt, Deo gratias. Nunc dicam de fermentatione solis id est quod fit de sole. Fer− mentum solis est tribus modis: est enim fermentum confectum, est levamen non confectum, et est levamen quod est ad confectandum. Et non intelligas quod haec duo levamina sint unum, scilicet secundum et tertium, immo sunt duo levamina. Nam luna quae non potest confec− tari propter aliquid sibi admixtum illa est levamen non confectatum; illa vero quae potest confectari et non est confectata est levamen quod est confectandum. Sicut est in tribus istis sic est in viginti quatuor levami− nibus de quibus octo non possunt confectari, octo sunt confectata, octo possunt confectari. Et ideo incipiemus in octo iam confectatis et post in octo quae possunt confectari et post in octo quae non possunt confec− tari. De prima fermentatione. Accipe calcem solis de loco calcium solis quae valet ad levamen – nam ibi supra invenies quae calces valent ad levamen et quae non –, accipe igitur de illa calce solis 12 pondera, et lava cum aqua crocea per noctem 1, et proice 1 pondus super 20 de luna et invenies solem. Et sit luna praeparata ad hoc magisterium ut fiat corpus maius. De secundo levamine. Accipe de luna 2 libras, et ablue bene cum 10 sale armoniaco soluto in aqua et cum tantundem de aceto per 36 horas, trahe et desicca ad solem cum panno lineo subtili. Accipe de sole 1 unciam, et bulli cum aceto et sale nitro quod sit medietas aceti, et trahe, et proice super totam lunam cum pondere de quo loquemur de alexir facta et invenies solem praeparatum. De tertio levamine. Accipe de sole dimidiam libram – et quicquid loquimur de sole sit confectatum id est praeparatum –, lava in aqua alcali soluti per 3 horas; abstrahe, et desicca ad ignem, et torra, et proice 1 super 24 de plumbo abluto et praeparato et indurato sine aliquo onere id est mixtura et invenies solem. De quarto levamine. Accipe 3 libras de luna, et de sole praeparato 1 libram, commisce et habebis solem. De quinto. Accipe de sole pondus 1, et de sanguine humano octa− vam, commisce cum duplo aceti et aqua in qua sit solutum sal armo− niacum et sit ibi per 3 dies; trahe, et pone ad solem, et sicca, et pone 1 super 25 et invenies solem. Et non proicias super aliud corpus nisi super plumbum. De sexto. Istud levamen est melius de octo primis praeparatis. Accipe cepae, et excortica, et pone in maiori cortice dimidiam unciam solis, et fac pastam de farina ordei et sale armoniaco, et pone in illa pasta corticem cepae cum sole, et cooperi ex omni parte; et pone in furno panis et sit ibi per noctem; trahe, et lava in aceto, et desicca ad solem, et proice 1 super 28 plumbi praeparati vel stagni et invenies solem. De septimo. Accipe de sole 3 pondera, plumbi alcofoli et baurac soluti 3 pondera, misce totum et sit in furno per noctem; trahe inde et desicca in panno lineo; et proice 1 super 20 de latone praeparato cum tutia rigata et invenies solem. De octava, et cum isto finientur octo prima confectata. Accipe de sole quartam partem 1 ponderis, et de urina distillata cum ovis ter tantum, et sit ibi per 2 noctes, et torra in igne, et proice 1 super 24 ferri et invenies solem. Et sit ferrum praeparatum sicut diximus in verbo decimo sexto verbi quartae partis. Huc usque locuti sumus de primis octo, nunc loquemur de his octo quae sunt confectandae id est praeparandae: istae possunt recipere praeparamentum sed ultimae sequentes octo non possunt recipere, illae octo sunt de sole praeparando. <De prima fermentatione.> Accipe solem – non calcem solis, nec solem qui fuerit umquam in opere istius magisterii –, bulli cum aceto et cepis – et quicquid fui locutus usque modo de levamine solis non fui locutus unum pro alio id est figurative sed unum pro eodem –, et sit ibi per diem et noctem. Post trahe et desicca cum panno, et proice 1 super 28 plumbi praeparati. De secunda fermentatione. Coniuro te fili mi per illum qui fecit mare et arenam, siccum et humidum, ne alicui reveles. Accipe gargaura id est arterias et piper, et comede simul, ibi est magisterium. Si quaeras aliud bonum, quod frigida et sicca non sunt de illis quae sunt calida et sicca, et fermenta sunt de corporibus vel salibus: istud non est de illo nec illud de isto nec istud de illo. Hic est magisterium. Nunc ostendam unam calcem ad faciendum levamen. Pone alcofol in oculis, et comede linguam ad praeparandam loquelam tuam, et munda aures ad bene audiendum, et percute bene cum manibus, et ambula cum pedibus, et accipe | de sole 1 pondus, et de calce decima septima quam fecisti in verbo primo portae secundae, et misce totum, et proice 1 super 100 cuiusvis corporis et invenies totum calcem. Et hoc est levamen levami− num, dixi tibi alexir et discooperui, ibi est anima tua si intelligas. De tertia. Accipe de sole 2 pondera, bulli in aceto, et proice 1 super 4 cuiusvis corporis. De quarto. Accipe de sole 18 pondera, de aqua ad bibendum ter tantum, sit ibi per 3 dies, inunge cum spermate, et proice 1 super 36. De quinto. Accipe de sole 2 uncias, oleum de capillis puerorum 1 libram, sit ibi per diem et noctem, et trahe et desicca ad solem; et proice 1 super 24 plumbi praeparati et erit sol. De sexto. Accipe de sole quantum est cauda ordei, et sit in azoc per diem, et proice super 3 uncias lunae praeparatae et invenies solem partire per similes partes, et proice unumquodque super totidem partes lunae. Sic facies quantum volueris donec sis dives. De septimo. Accipe de sole 5 pondera, et pone septies in igne – trahe et abstrahe septies et unaquaque vice extingue in aceto –, et proice <1> super 15 cuiuscumque corporis volueris et invenies solem. De octavo. Accipe de sole pondus et dimidium, et de tinctura nigra unde fiunt scutellas albas – et iam dixi tibi hoc alcofol in principio libri, et sit hoc in duplum –, et sit ibi nocte et die; et post trahe, et lava cum aceto, desicca cum panno lineo, et proice 1 super 7 aeris praeparati et invenies solem. Nunc dicendum est de octo quae non possunt confectari. Et sunt ista: venter et viscera et sonitus et aures et oleum et similitudo et obscurum et omnia coniunge et hic est octavum. Et ista non exponam, intellige per te si philosophus es. Primum de praedictis octo est: si tu etiam facis calcem de sole et non proicis ibi ullam rem nisi 1 ad 20, invenies solem. Secundum levamen. Non prendas sanguinem hominis stabilem et proice in non minus quam 2 pondera, lava et praepara sine sole, non terge, non desicca nisi in lino, non proice nisi in 25 de stagno et inve− nies solem. Tertium levamen. Dico tibi quod non prendas de luna, non de sole, <non> de aere, non de 1 uncia de aceto, non de bis tantum salis soluti, non stet, quod non bullias 1 nocte et 1 die, non quod non desic− ces cum panno lineo, si tu quaeris non quod non proicias 1 super 20 invenies solem. Quartum levamen album non viride non obscurum. Non non pren− das hanc rem non de non et si de non non de si et si de non, ibi habe− bis bonum solem. Quintum fermentum. Dico tibi “benedictus sit ille qui creavit cae− lum non hominem solum”, prende solem non 1 unciam, et non dico tibi quod non proicias in aceto soluto cum duplo aquae ubi sit solutum sal armoniacum, de cera nigra non potes habere quae sit suum caput album, sed de rubea non; et non quod non proicias cum aceto et cum sale soluto et cum sale armoniaco dimidium pondus, et non quod non prendas et tergas cum panno lineo; et proice 1 super 15 – calcem prae− paratam et alexir de aere – et invenies solem. Sextum levamen. Anseres, non perdices, non palumbi, non quod non prendas solem bonum multum, et misceas cum baurac ut sit de sole quinta pars; 1 super 20 et 20 su|per 400 et 400 super 16 000 et 16 000 super 968 000. <Septimum levamen.> Fac quantum quaeris de stagno praeparato, clarifica vocem tuam quod non sit ibi ullus labor. Nunc exponam tibi quod dixi in quatuor colores: non accipias pro albo lunam neque pro viride viridem de aere, quod in hoc volui dicere non accipias aliquem colorem nisi de sole. “Non de non” hoc est “accipe solem”; et “si de non” hoc est “prende de sole quo dixeram”; “non prendas” et “non de si” hoc est de aceto; et “si de non” hoc est “accipe plumbum”; et “non de si” hoc est adiunctio. Hoc levamen custodi per legem quam tenes, nulli ostendas, et hoc est octavum levamen. Accipe caseum magis rubeum quam invenies, et non sit callatum cum callo de bestia neque cum herba quae callat, accipe 2 uncias, lava cum sale, pone in fimo equi per mensem cum panno lineo ligatum, et proice 1 super 7 quorumvis corporum et inve− nies bonum solem. Diximus omnia levamina. Et ibi non intelligas unum pro alio nisi in caseo per quem intelligas aurum, in aliis intellige unum pro eodem.”

{DICTIO 9}

“Nunc dicemus de sponsalitiis. Et dicemus quod vir ex una parte et uxor ex alia parte praeparetur, et dicam obscure: et non desponsare et desponsare desponsare. Nunc dicendum est quomodo desponsatio debeat praeparari: si non praepares corda non poterunt amari. Dixi tibi quod facias amorem inter inimicos, dixi quod facias amorem inter ignem et aquam et aquam et ignem, et similiter inter omnia quatuor elementa. Illumina corpora antequam ponas animam. Non sis famelicus neque mendicus, sed sis probus in omnibus faciendis tuis. Non dones tantum quod pro stulto reputeris. Non loquor nisi de magisterio: bene fige et bene tinge et bene bulli et bene misce et habebis magisterium. Nunc dicam tibi viginti exempla desponsationis si velis desponsare ad rubeum sive ad album. Hoc est magisterium de prima desponsatione – decem ad album et decem ad rubeum. Accipe oleum cerae albae 3 pondera, et de sale armoniaco dimidium pondus, et azoc praeparatum decies tantum de maiori pondere. Hoc modo pones: facies furnum sicut diximus in furnis de alexiris, primo ponas illam rem quae est de natura furni et hoc est terra, post pone quod est iuxta terram hoc est | aquam, post pone quod est iuxta aquam hoc est oleum – post iuxta oleum est ignis sed ignem non ponas in alexir ad album. Nunc loquar verbum philosophicum: si prius misceres oleum et post terram esset oleum mortificatum in terra quando aqua intraret; si acciperes aquam et post oleum staret oleum super aquam; si ponas aquam et post terram 10 esset aqua ponderosior quam terra. Nunc manifestabo magisterium: antequam facias ignem fac locum ubi sit ignis, aperi ostium aeri ut ibi intret aer, fige aquam cum terra ut ei adhaereat. Si occidas unum de quatuor omnes sunt mortui, si unum habeat plus de anima quam aliud nihil valet. Intellige, Deo te commendo. Secunda desponsatio. Accipe de terra 3 pondera, de aqua 2 pondera, et sint mixta per 2 horas, et misce de aere quantum est totum duae tertiae. Et ostendam tibi magnum magisterium: antequam ponas fer− mentum in corpore ante ponas medietatem de alexir quod expergefa− cias dormitionem quae est in ipso corpore, et post pone levamen desu− per, et post pone aliam partem alexir, quia si ante poneres totam alexir non praeparares levamen sicut oporteret. Et dicam rationem: si accipias oleum structae et ponas in mari non apparebit. Tertia desponsatio. Pone ut dixi elementa antequam facias de− sponsationem, ter ablue et desicca, et ablue et desicca et ablue et desicca, et ablue corpus vel ablue terram ut dictum est supra, post fac sponsalitia. Sed in illis sponsalitiis cave ne in principio facias magnum ignem sed parvum, postea paulatim et paulatim vigora ignem. Prima non apparebit, secunda magis apparebit, in tertia complebitur – haec prima et secunda et tertia intellige in proiectione alexir. Quarta desponsatio. Coniunge sicut dixi quatuor elementa, et quarta pars illorum elementorum cum fuerit coniuncta sicut tua elexir quando proicis festinanter proice in una vice quod proicis. Nam si proicias sicut proicitur pulvis paulatim, ignis auferret ei suam vim. Quinta desponsatio. Debes considerare quod sit potus post comestionem non comestio post potum, si tu bibas antequam comedas facies ventrem humidum et non recipiet siccitatem. Cum dixi “non bibas antequam comedas” volui dicere “non ponas aquam antequam ter− ram”, et ideo dixi quod venter | fieret humidus. Aqua est argentum vivum, volui per terram significare terram nostram. Sexta desponsatio. Pondera dicam, primum pone de terra 1, de alio 2, de alio 3, de alio ter 3. Hoc est magisterium. Septima desponsatio in ponderibus. Cave tibi in hora alexir, con− iunge, ibi monstra acuitatem philosophi, ibi cognoscetur subtilitas illius qui operatur, et ibi cognoscam te, fili mi. Nam si magister qui operatur magisterium non est acutus et ponat de terra magis vel minus quam opus est, quod magis est mortificaret animas, quod minus est faceret humidas et non figeret. Similiter in aqua si amplius esset vel minus faceret simile dampnum: si plus esset faceret humidum et molle, si minus faceret contra. Aer si plus vel minus esset faceret dampnum: si plus esset coloraret nimium, si minus esset non haberet colorem. Ignis lapidis simile dampnum faceret: si plus esset combureret, si minus et parum esset non siccaret totam humiditatem quam deberet siccare nec calefaceret. Verumtamen ad album non ponas ignem, sed loquor hic de omnibus alexir. Octava desponsatio in ponderibus. Cave quia ibi cognoscetur acuitas magisterii. De terra 1 pondus, de aqua 2 pondera et dimidium, de aere 1 pondus et quartam, de corpore quinquies tantum quantum erit totum levamen praeparatum nona pars aeris. Nunc dicam exemplum pro omnibus ponderibus. Cum vis coniun− gere pondera, si est ad album, semper sit de terra plus quam de aliquo aliorum elementorum, et illud plus sit secundum rationem iuxta quam quaeris facere. Verbi gratia si est aer 1 pondus et dimidium et aqua 2 pondera, debet esse terra 3 pondera minus quarta, nam quantum erit aqua et aer tantum debet esse terra 3 pondera minus quarta. Verbi gratia nos habemus de aere 1 pondus et dimidium, et sunt ibi 6 quartae ponderis, nos habemus 2 pondera de aqua, et sunt ibi 8 quartae et 6 quartae quas prius habuimus, cum istis sunt 14, et sunt de terra 11 quartae scilicet 3 pondera minus quarta, quantum deest de 14 3 quartae. Ideo con|sidera quod quot quartae erunt in aere et aqua tantum sit de terra 3 quartae minus. Iam scis quantum est de terra nunc debes scire de aqua et aere. Si velis scire de aere debes scire quantum est de terra et aqua, dicam leviter ut intelligas: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, sit terra usque ad 8, sit aqua usque ad 7, sit aer usque ad 5, habebis alexir completam. Commendo et mando fili per fidem quam mihi debes ut exponas haec pondera. Nona desponsatio. Sit de terra tertia, et de aqua media tertiae, et aer tertia pars harum, et corpus 3 infra 3 id est 9, et levamen sexta tertiae. Decima desponsatio. Compotus par de pari de pari de pari, haec est tua alexir. Iam locutus sum de decem sponsalitiis lunae, eodem modo accipe decem sponsalitia solis nisi quod in hac alexir solis pone ignem; sed pondus ignis est medium pondus aquae. Et cum hoc complebitur alexir.”

{DICTIO 10}

“Iam dixi tibi sponsalitia, completus est liber noster, et Deo gratias. Sed adhuc dicam pondera et capitula, et exponam singula pondera et quot sunt. Sed per fidem quam mihi debes, fili mi, fac librum de pon− deribus ut liber ille sit lumen meis ponderibus, quia aliter non posses illuminare librum meum; nam in aliis liber meus apertus | est quia nihil dimisi ad illuminandum nisi hoc.”

Finit.

223 anni sunt transacti ex quo Abincenus perfecit hoc opus, et iam erant transacti 1226 anni.