<ul><li><a role="button" data-attr-ana="archetypum" title="X">X</a><ul data-attr-ana="descendants of X"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="z (prima versione)">z (prima versione)</a><ul data-attr-ana="descendants of z (prima versione)"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-ashmole-1470-(s-c-6626-700-manoscript/135074" "="" data-id="135074" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Ashmole 1470 (S.C. 6626, 7005, 7781-6, 8308), ff. 262v-275r">O</a></li><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="a">a</a><ul data-attr-ana="descendants of a"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/roma-biblioteca-angelica-1506-(v-3-13)-manoscript/135065" "="" data-id="135065" data-type="manuscript" target="_blank" title="Roma, Biblioteca Angelica 1506 (V.3.13), ff. 25v-32v">R</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/münchen-bayerische-staatsbibliothek-clm-615-manoscript/109446" "="" data-id="109446" data-type="manuscript" target="_blank" title="München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 615, ff. 109r-119v">M</a></li></ul></li><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="antecedente comune">antecedente comune</a><ul data-attr-ana="descendants of antecedente comune"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="b">b</a><ul data-attr-ana="descendants of b"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="antecedente comune di D e Q"><span title="contaminated with W" class="contamination red">*</span>antecedente comune di D e Q</a><ul data-attr-ana="descendants of antecedente comune di D e Q"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/bamberg-staatsbibliothek-med-8-(l-iii-15)-manoscript/135163" "="" data-id="135163" data-type="manuscript" target="_blank" title="Bamberg, Staatsbibliothek, Med. 8 (L.III.15), ff. 40rb-43vd">D</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/paris-bibliothèque-nationale-de-france-lat-6988-a-manoscript/23213" "="" data-id="23213" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 6988 A, ff. 51r-63r">Q</a></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/sevilla-biblioteca-capitular-y-colombina-5-6-31-manoscript/135067" "="" data-id="135067" data-type="manuscript" target="_blank" title="Sevilla, Biblioteca Capitular y Colombina 5-6-31, ff. 46r-52v">H</a></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/bern-universitätsbibliothek-burgerbibliothek-(bibl-manoscript/135072" "="" data-id="135072" data-type="manuscript" target="_blank" title="Bern, Universitätsbibliothek. Burgerbibliothek (Bibliotheca Bongarsiana) 295, ff. 68r-73va">B</a></li></ul></li><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="c">c</a><ul data-attr-ana="descendants of c"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/frankfurt-a-m-stadt-und-universitätsbibliothek-bar-manoscript/135071" "="" data-id="135071" data-type="manuscript" target="_blank" title="Frankfurt a.M., Stadt- und Universitätsbibliothek, Barthol. 6, ff. 169r-176r">F</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/uppsala-universitetsbibliotek-(carolina)-c-666-manoscript/135073" "="" data-id="135073" data-type="manuscript" target="_blank" title="Uppsala, Universitetsbibliotek (Carolina), C 666, ff. 367v-378v"><span title="contaminated with y (seconda versione)" class="contamination blue">*</span>U</a></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/paris-bibliothèque-nationale-de-france-lat-7056-manoscript/135068" "="" data-id="135068" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 7056, ff. 109r-119r">A</a></li><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="y (seconda versione)"><span title="contaminated with U" class="contamination blue">*</span>y (seconda versione)</a><ul data-attr-ana="descendants of y"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 6988 A, ff. 51r-63r">Q</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/città-del-vaticano-biblioteca-apostolica-vaticana--manoscript/118036" "="" data-id="118036" data-type="manuscript" target="_blank" title="Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 1260, ff. 317ra-327ra"><span title="contaminated with antecedente comune di D e Q" class="contamination red">*</span>W</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/città-del-vaticano-biblioteca-apostolica-vaticana--manoscript/135070" "="" data-id="135070" data-type="manuscript" target="_blank" title="Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 1259, ff. 12ra-20ve">V</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/london-british-library-royal-12-d-xii-manoscript/104761" "="" data-id="104761" data-type="manuscript" target="_blank" title="London, British Library, Royal 12.D.XII, ff. 1r-35v">L</a></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/paris-bibliothèque-nationale-de-france-lat-6964-manoscript/135069" "="" data-id="135069" data-type="manuscript" target="_blank" title="Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 6964, ff. 82r-88r">P</a><ul data-attr-ana="descendants of P"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="Collectio Salernitana, III, Napoli, 1854, 271-322">r</a></li></ul></li><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="antecedente comune di Sloane 284 e Selden B.35">antecedente comune di Sloane 284 e Selden B.35</a><ul data-attr-ana="descendants of antecedente comune di Sloane 284 e Selden B.35"><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/oxford-bodleian-library-selden-arch-b-35-(s-c-3349-manoscript/102158" "="" data-id="102158" data-type="manuscript" target="_blank" title="Oxford, Bodleian Library, Selden arch. B. 35 (S.C. 3349), ff. 53r-82v">Selden B.35</a><ul data-attr-ana="descendants of Selden B.35"><li><a role="button" "="" data-type="manuscript" target="_blank" title="Alphita. A Medico-Botanical Glossary from the Bodleain Manuscript, Selden B.35, Anecdota Oxoniensia, Medieval and Modern Series, vol. I, part. 2, Oxford, 1887"><span title="contaminated with Sloane 284" class="contamination violet">*</span>m</a></li></ul></li><li><a href="http://www.mirabileweb.it/manuscript/london-british-library-sloane-284-manoscript/135553" "="" data-id="135553" data-type="manuscript" target="_blank" title="London, British Library, Sloane 284, ff. 1r-48v"><span title="contaminated with m" class="contamination violet">*</span>Sloane 284</a></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul>
Per esigenze di resa grafica, l'autore della scheda è intevenuto sullo
Per la stessa ragione, la sigla
ALPHITA, farina ordei idem.
ARSENICUM, auripigmentum citrinum. Sandaraca, auripigmentum
rubium. Quando auripigmentum simpliciter invenitur, de citrino
intelligitur.
ASA FETIDA, lazar, opium quirinacium, silphium idem; et silphium
est ferula cuius gumma est asa fetida: inde opos silphii ipsa asa fetida,
succus silphii, ut in Alexandro
AMARISCUS, sansucus, maiorana, persa, olimbrum idem.
AMANTILLA, potentilla, marturella, fu, valeriana idem.
AFFODILLUS, albucium, centum capita idem.
ALLIPPIADOS, laureola, herba catholica idem, cuius semen est
coconidium.
AGARICUS, fungus abietis, coralbum abietis idem.
AMPELON, prassion, vitis alba idem.
Ampelon leuce idem. Item
ampelon agrias, vitis agrestis, que alio nomine dicitur lambrusca et
eius flos ynancum vel ynancium,
melanas, id est, vitis nigra, et ampelos ynoforos, id est, vitis vinifera.
ARISTOLOGIA ROTUNDA, malum storacis idem; est et alia aristologia
que dicitur longa, et, secundum Macrum, est tercia species quam dici
mus fel terre. Quando simpliciter ponitur pro rotunda intelligitur.
ANTHEMIS, camomilla idem.
ALCIONIUM, adarcis, caro marina idem, ut nos accipimus, vel
plumbum ustum, ut alii, vel avis quedam marina vel quedam super
fluitas arboris crescentis in mari, ut quidam alii dicunt.
ANEMON, papaver rubeum vel rufum; quando simpliciter ponitur
papaver album intelligitur.
ATRIPLICES, crisolocanna, catones idem.
AMARUSCUS, fetida idem.
AGNUS CASTUS, salix marinus idem, flos eius zuccatorium dicitur.
ANTERA, semen rose idem.
ANISUM, ciminum dulce idem.
ANTIMONIUM est vena terre, similis plumbo
ALLIUM, scordeon, tyriaca rusticorum idem.
ARTHEMISIA DOMESTICA, febrifuga idem.
ANTHOS, flos roris marini; unde hoc nomen anthos pro quolibet
flore sumitur apud grecos.
ACATIA, succus prunellarum immaturarum. Item acatia cirra, id
est, dura.
ALTEA, bismalva,
ANDRAGO, portulaca, portacla idem.
ALICA, spelta idem.
ALOSANTOS, flos salis idem; alos enim est sal, antos flos.
ACALIFE, urtica idem.
ARCEOTIDOS, bacce iuniperi minoris
ATHANASIA, tanacetum idem; hac utuntur Salernitani pro arthe
mesia.
ARNOGLOSSA, lingua agni, plantago maior, lingua arietis idem.
Item plantago minor et quinquenervia et lanceolata idem.
ASPALTUM, bitumen iudaicum idem.
ANTICROCUS
AVANTIA, pes leporinus, gariofilata, sanamunda idem.
ADIANTOS,
ALBESTUM, calx viva, et interpretatur inextincta.
ALCANNA, herba est que affertur ad nos pulverizata habens vim
tingendi capillos.
ACORUS, gladiolus idem. Quatuor sunt herbe valde similes in for
ma, scilicet, acorus qui discernitur flore citrino et radice rubea; spa
tula fetida que discernitur malo odore et nullum fert florem; yris
habet purpureum florem
yris purpureum florem gerit, yreos album
gladiolus croceum, sed spatula fetida nullum.
ABROTANUM cum simpliciter
sichen armenicum est abrotanum agreste.
ALLELUIA, panis cuculi idem.
ACINUM est quod de uva relinquitur extracto musto; inde uve
passe quandoque dicuntur acina, ut in Suetonio de Augusto Cesare.
ARGIOFORA, gemma, margarita, perla alba, albula idem; perla
quando simpliciter ponitur, pro non perforata intelligitur; sed hic
unio huius unionis intelligitur preciosissima margarita.
ANACARDUS, pediculus elefantis, ut quidam volunt, sed est fructus
cuiusdam arboris.
AMIDUM, amilus idem; quod interpretatur sine mola
de tritico.
AMBRA, sperma ceti, ut quidam volunt, sed procul dubio est
gumma arboris sub mari nascentis.
ARCHANGELICA, agrimonia, lapa inversa idem
AFFROS, spuma
affrodisia, id est, etas veneria.
AFFRONITRUM, spuma nitri
quando est salsa.
ATRIPLEX AGRESTIS, crisolocanna, herba catholica idem.
ANTHORA herba est sic dicta quasi contra thoram, id est, herbam
venenosam.
ANETUM herba est.
ARMORACEA, rapistrum idem.
ASARUS, asara baccara, vulgago, gariofilus agrestis idem.
AGNUS CASTUS arbor est multum similis salici marine.
APOQUIMATOS, succus seminis lini, ut quidam volunt, vel sordes
navium, ut alii.
ACANTUS, spina idem; inde acantus egipcia, inde etiam acantus
leuce, id est, spina alba.
Sunt autem tria genera aluminis, scilicet, scissum, quod vulgari nostro
dicitur alumen de pluma; et rotundum, quod zuccarinum dicitur; et
est insuper liquidum quo rarius utimur. Alumen vel stipterea simpli
citer pro scisso intelligimus, alii pro rotundo.
AMURCA, fex olei superior, et est utilis, sed murca est fex olei
inferior, et est inutilis.
AGRIMONIA, gelinum idem,
est apii.
darum
habetur in dietis particularibus, cerfolium est genus apii.
ANETUM, absinthium dulce idem.
ACER est arbor, et acer similiter est herba.
ARILLI sunt arida uvarum grana, et dicuntur ab ariditate.
ALAPSA
ATRAMENTUM terra quedam est gallica cuius
species, secundum quosdam, est atramentum, et
lum, sic dictum a claritate vitrea que in electioribus eius granis inve
nitur.
ALABAUSTRUM genus est marmoris, lumini pervium, et est album,
ASPLENIS herba est; asplendilidion herba est simillima et in exte
rioribus et in virtute scolopendrie.
alipta muscata.
ANTOFILI, id est, maiores gariofili, quasi ante nati, et sunt idem
antofili gariofili quod grossi ficus; grossi enim sunt primi ficus quasi
flores arboris, unde illud protulit ficus grossos suos.
ALOES tres sunt species, scilicet, epaticum, cicotrinum, caballinum.
Hoc ultimo non utimur ad laxandum. Aloe, quando simpliciter poni
tur, epaticum intelligitur, licet apothecarii pro cicotrino intelligant.
uter, eo quod venter aschitici percussus resonat ad modum utris semi
pleni.
AMINEUM, sine rubore, id est, album ut in Alexandro.
ATROPHIA, id est, extenuatio, et interpretatur sine conversione.
ANATROPHA, conversio stomachi sursum, id est, vomitus. Catha
tropha
dum tamen fiat fluxus ille vicio stomachi.
ANATHIMIASIS, delatio fumi a stomacho sursum ad caput,
tositas.
ANALEMPSIA est species epilepsie de vicio stomachi; ana, sursum
vel equale sive rectum.
ANESIS,
labor sive egritudo. Inde anetica, id est, mitigativa.
APOMEL, id est, aqua frigida in qua favus mellis abluitur, sed ydro
mel habet ipsum mel compositum cum aqua frigida sine omni
decoctione, nec habet certam proportionem mellis ad aquam. Item
consumptionem tertie partis illius tocius, quod, si plus coquitur vel
plus habuerit mellis et minus aque, dicitur mulsa mellita; e contra
rio, si minus coquitur vel plus habuerit aque et minus mellis, dicitur
mulsa aquosa. Mellicratum idem est quod mulsa, ut in Alexandro de
oculis, sed in quinta particula Afforismorum pro mellicrato accipi
mus ydromel. Quidam tamen exponunt mellicratum de vino et melle, sed hii
exponunt vel intercipiunt
inomelle. Verumtamen craton interpretatur vinum, ut in vulgari greco.
ACOPUM, id est, mitigativum; ab a, quod est sine, et copos, quod
est labor; inde miracopum, id est, mire mitigativum.
ACRAGO ACRAGINIS, avis est optimas habens carnes; in partibus
Tolosanis invenitur.
ASINTHESIS, id est, sine consumptione, ut infra in
ANTIPASIS, id est, contraria detractio sanguinis; metacentesis, id
est, linearis detractio.
APOFLEGMATISMUS est omne quod per os vel nares flegma depo
nit a capite, sive sit gargarismus, sive masticatio, sive fricatio interio
rum oris, sive caputpurgium per nares immissum, sive sternutato
deponens flegma.
APOZIMA interpretatur defervescens; nos intelligimus decoctio
nem,ab apo,quod est de,et zeo zes,quod interpretatur ferveo ferves,
ut in .z.
ANAPLETICA, que replent vulnus carne.
ARES interpretatur virtus; inde areotica, id est, virtuosa, et ariopa
gita et multa similia.
AMICTICUM, id est, recorporativum
APOCRUSTICA, id est, repercussiva.
ANODINUM, id est, mitigativum.
ALEMBICUM,id est,vas distillatorium in quo fit aqua rosata,
ardens,
†ACRAIM vel ACRANA† est vas alembico valde simile.
ANABROSIS sive DIABROSIS, id est, corrosio
ALPHUS, morphea
et alphus leucas, id est, morphea alba.
ARCHOS, princeps; inde poliarchion, id est, pluribus principans.
APALUM interpretatur sine pelle; inde dicuntur ova apala, id est, sine
pelle vel sine testa, scilicet, mollia. Inde etiam dicitur apala sarcos, id
est, mollis caro: sarcos enim caro, ut in .s. Et ab hac mollicie quelibet
sorbilia dicuntur apala.
ANGINA est apostema quod nascitur sub gula, dictum ab ango,
angis. Qui morbus maxime porcis accidit et quandoque hominibus.
AMICROCERUM interpretatur facile ad cognoscendum
dum
AMOLENTUM interpretatur sine inquinacione, ut in Alexandro.
AMPLIOPIA est obscuritas visus, ut in Oribasio et in Alexandro de
oculis.
AULISCUS est instrumentum iniectorium; inde
cus,
Othis enim est auris.
ACROCORDINES sunt species verrucarum,
porros vocant
AUGMA, augmatis interpretatur incrementum; inde dicitur adoles
cencia etas augmastica quia in ea crescit homo. Inde etiam febris
dicitur augmastica, id est, crescens, et epaumastica, id est, decrescens,
et multa similia. Sed augmentum interpretatur status; inde dicitur
iuventus etas augmastica, quia in illa etate stat homo, nec crescit nec
minuitur.
ANTRAX est venenosum apostema.
ASPRATILES dicuntur pisces ab asperitate squamarum vel spinarum
vel locorum in quibus degunt.
ANAGALLIS sive anagallicum
in .c.
AYZON est semperviva, et dicitur ab ay, quod est semper, et zon,
quod est vita.
AQUILEIA, columbaria idem,
quod pes galline.
ADOPMEN, arvina, omentum idem, ut in .o.
ADARCIS, id est, caro marina.
ACANTUM, orminum vel ygia, id est, urtica idem.
AGRIMILACUM, id est, gith,
ADARASCA, id est, elleborus albus,
ACARUD, sarcocolla idem, ut in .s.
ALLOGALLICA, id est, gentiana.
ANTIFARMACUM, vicetoxicum idem.
ANAGODAN, id est, sumac.
AGIMONIA, agrimonia idem.
ARARIZA
ALCON,
AARON BARBA, yarus, pes vituli idem.
AMIFRUCTUS, iuniperi idem.
ANACOCHI, bacce lauri idem.
AROMATA odorifera dicuntur.
ACHORA est morbus capitis
quam chiron vocant, id est, favus;
medicis.
BARBA IOVIS, sticados citrinum idem, sed Iovis barba, semperviva
idem.
BALAUSTIA
ad modum maligranati.
BRIONIA, sicida, cucurbita agrestis,
BERNIX, classa, gumma iuniperi idem; dicitur etiam bernix quid
dam quod conficitur de oleo seminis lini et classa, unde illuminan
tur et consolidantur colores picturarum.
BOTRACION, herba scelerata, apium risus, smirmon idem. Quidam
tamen smirmon generaliter pro quolibet apio intelligunt.
unde bractea crisea, id est, lamina aurea.
BRANCA URSINA herba est.
BRASICA est caulis nondum transplantatus, sed quandoque pro
quolibet caule sumitur.
BULBUS est omnis radix tunicata, sed moderni
citer ponitur, accipiunt pro radice narcisi.
BULBUS SCILLITICUS vel bulbus rufus, id est, squilla.
BULBUS STUDIUS, id est, flos lupini.
BALANON, id est, glans, inde mirabolanus quasi glans vendibilis;
miripson enim vendere dicitur, inde miripsia, id est, species vendibi
lis, ut in .m.
pro domestica.
BUGLOSSA,
BLITUS, ortus coxalidos idem
BARDANA, lappa maior sive lappa inversa idem.
BUTALMON, oculus bovis idem.
BISTORTA herba est.
BEDEGAR,
BEEN ALBUM, et est aliud been rubeum.
BLETA, sicla idem.
BETA, atriplex agrestis idem.
inveniuntur coherentes.
BATUS est rubus ferens mora, sed nomen rubi est equivocum ad
batum et ad bedegar et, quando simpliciter ponitur, quidam intelli
gunt pro hoc quidam pro illo.
BORRAGO herba est.
BORAX dicitur esse gumma; unde solidantur aurum et argentum.
BERULA est herba.
BALSAMUS est arbor, sed balsamum gumma.
tis in concha rotunda et tortuosa, sed nos utimur blacta Bisancia, id
est, que affertur a Bisancio, id est, Constantinopoli,
BDELLIUM gumma est, et dicitur bdellium sciticum a loco.
BORITH, herba saponaria sive herba fullonis idem, sed cardus ful
lonis aliud est.
BELLIRICUS genus est mirabolani, ut in .m.
BOLUS, quando simpliciter ponitur, armenicus intelligitur.
BRANCOS interpretatur faux; inde brancus apostema in faucibus
de fluxu humorum a capite factum.
BICHICON interpretatur ad tussim; inde pillule bichice, ut in
Alexandro.
BREGMA est commissura duarum cellularum in supremo capitis,
scilicet, fantastice et rationalis, ut in Alexandro.
BAIN interpretatur corroborativum vel corrosivum.
BOTRUS interpretatur rotundus; unde collectio uvarum, que in
rotunda forma invenitur, dicitur botrus; et rotundum caput a quo
folia rose egrediuntur dicitur botrus.
BISMALVA, altea idem
BITUMEN IUDAICUM, aspaltum idem.
BRUNCUS, cuscute, rasca lini idem.
BASILICA, draguntea, serpentaria idem.
BOLETUS, fungus idem.
BUFACON, id est, corroborativum.
BULLA, flectana idem
BISSARA, hermola idem.
BETONICA, cestron idem, ut in Alexandro de splene.
COMEOS, gummi arabicum idem; gummi, quando simpliciter po
nitur, arabicum intelligitur.
CUSCUTE, rasca lini sive podagra lini; bruncus, gruncus idem.
tur omnes species odorifere thimiamata.
COLLOQUINTIDA, ielena, cucurbita alexandrina idem.
CICLAMEN, panis porcinus, cassamus, malum terre idem.
CICUTA, coniza, conium idem. Quedam species huius calide sunt,
et habet semen arabice dictum harmel.
CHIMOLEA est quedam terra Hyspanica.
CAMEDREOS, quercula minor, germandrea minor idem.
CAMEPITHEOS, quercula maior, germandrea maior idem.
dicta ab Erice, filio Veneris, qui victus ab Hercule, mutatus est in
montem sui nominis, in quo monte crescunt arbores quarum gumma
est colofonia; inde
in Alexandro.
CHEME, boletus laudabilissimus est; et est indeclinabile utriusque
numeri et generis neutri.
CANTABRUM, furfur tritici idem; quando furfur simpliciter poni
tur, triticeum intelligitur.
CALCUCECUMENON, es ustum idem.
CENTONICA, quidam dicunt quod sit absinthium ponticum.
CONDISI est cortex ellebori albi secundum quosdam, secundum
alios medulla, secundum alios herba est. Per se quicquid
pro eo utimur elleboro albo.
CANCRENA dicuntur vulnera nondum mortua pauxillum vite sen
susque retinentia.
CAPSIA radix est nobis ignota, ut in Viatico.
CULCASIA est radix nobis ignota, ut in dietis particularibus.
CAMEACTIS interpretatur humilis sambucus, id est, ebulus; actis
enim ebulus interpretatur.
CAPITELLUM, lexivia,
CERUSA, album plumbum, psinicium idem.
CLASSA, gummi iuniperi, smirnis idem; nomen tamen smirnis
quandoque pro mirra sumitur.
CAPRIFOLIUM, periclimenon, mater silva idem, de succo eius fit
licium apud quasdam nationes.
CISSON,
COCONIDIUM, gindium, semen laureole idem, ut in Alexandro.
CANICULATA, iusquiamus, cassillago, simphoniaca idem,
secundum quosdam.
CONSOLIDA MAIOR, anagallicum, anagallis, simphitum idem.
CITRONULUM, citrangulum, pomum arange idem.
CENTAUREA, fel terre
nomen habere, qui ea multum utebatur.
CENTRUM GALLI, gallitricum, galli crista idem.
CARICA, ficus sicca idem.
CIPERUS, iuncus triangularis idem.
CALAMUS, aromaticus idem.
CRETANUS MARINUS,
COSTUM, quando simpliciter ponitur, amarum intelligitur; et est
quedam radix. Est et aliud costum dulce
salsamentis, amarum in medicinis.
CELIDONIA AGRESTIS, memite, glaucium agreste idem, et est alia
celidonia que dicitur domestica; cum simpliciter invenitur glaucium
vel celidonia, in medicinis infrigidantibus sume memithe, sed in
calefacientibus sume domestica.
CRASSULA, vermicularis idem; et est maior et minor.
CINNABARUM est quedam terra rubea que solet a Pisis afferri.
CARPOBALSAMUM
terpretatur.
CORDUMENI, carvi agreste
CINOGLOSSA, lingua canis idem; cinos enim canis interpretatur.
CASSIA SIRINGA, id est, cassia fistula; et est alia cassia que dicitur
cassia lignea
simpliciter ponitur, de lignea intelligitur.
CRISTALLUS, lapis est.
CUBEBE, fructus est.
CINOPEDICON, pes cervinus idem.
COCHIMA, antipersica, crisomila idem; quod interpretatur mala
aurea vulgari provincialium amoriaca.
CARENUM
consumpte, tercia residua; sapa e contrario. Defrictum vinum dicitur
quod ad spissitudinem est decoctum, quasi defrictum, ut in Palladio.
CANCREOS, semen ferule idem.
CIMBALARIA, cotilidon, umbilicus veneris idem, vulgari appella
tione scatuncelli.
CARIOCA, pastinaca agrestis idem.
CELSUS, morus maior idem.
CONGILIS, rapa strongilis idem.
CANTARIDES, musce sunt oblonge et virides.
CINOBATUS, rubus caninus idem.
CALCANTUM, dragantum, vitreolum, atramentum
in Alexandro.
CANTABIA, genus caulis albi.
CALAMENTUM sive CALAMENTIS, nepita idem; sed nepta est herba
de qua impregnantur cate. Calamenti
maius et minus.
CATHIMIA est vena terre de qua elicitur aurum vel argentum et, ut
quidam volunt, quodlibet metallum; quando simpliciter ponitur, de
aurea intelligitur.
CAREON, nux
avellana et diacareon, ut in Alexandro de squinantia. Item careon
miristica, id est, nux muscata.
COCTIMELLA, prunus arbor
CANABIS, canapis idem.
herba est de cuius flore fit coagulum.
CANAPION est medianus cortex sambuci, ut exponit Alexander in
tractatu de podagre.
CINUS lentiscus
milatur arbor cuius gumma est mastix.
CITRUM est legumen quoddam, quo caremus; dicitur etiam citrum
quandoque pomum citrinum, ut in .p.
CAREX, frutex quidam est multum similis sparto. Spartus similiter
frutex est, unde spartea, ut in Palladio, et Cartago spartaria, quia
habundat illa regio spartis.
CAPROS, stercus idem; inde egios capros, id est, fimus caprinus.
COZIMBRUM, id est, fex confite.
CAPPARIS sive CAPPARUS, frutex est; inde diacapparis.
CABALLUS MARINUS, ypotamus idem; ypos enim equs
pothamos fluvius; inde mesopotamia quasi medium inter duo flu
mima, scilicet, Tigrum et Eufraten.
CICERULA, herba est quasi agrestis cicer.
CUCURBITA, gelena; quando simpliciter ponitur, domestica intel
ligitur.
CACABRE sive CARABRE, vulgo dicitur lambra, et est gumma cum
videatur esse lapis.
pliciter ponitur, rubeus intelligitur.
CARMINIUM, sinopide idem.
CROCOMAGMATOS, trociscus est, sic dictus eo quod cum croco
malaxetur.
CRISPULA, herba est.
CENTUM GRANA, vulgari nostro dicitur herba cancri.
CRAMA, CRAMATIS sive CROMA, vinum herbatum sive nectar, ut in
Alexandro.
CINAMOMUM, quidam intelligunt spissiores cortices illius arboris,
sed cinamomum subtiliores,
mum alithimum duobus modis intelligitur: sive pro extremitatibus
ramorum illius arboris, que assimilantur clavis que simpliciter alithi
mum vocantur; sive pro corticibus extremorum ramorum. Alithi
mum tamen interpretatur subtile, rubeum; unde in libro urinarum
Ysaac, urina alithima, id est, subtilis et rubea.
COLLA interpretatur glutinum; inde taurocolla, ut in Alexandro.
CORAX interpretatur incisivum, ut in Alexandro de siti: encatara
corax, id est, salsamenta incisiva. Encatara enim salsum interpretatur;
inde, etiam in Alexandro de epatica dissinteria de calida causa: pisces
in encatara mari degentes, id est, in salso.
CERASTES, id est, cornutum, a ceros, quod est cornu; inde rinoce
ros et multa similia.
COLASTRUM, id est, lac statim post partum mulsum.
CORIZA
nomen membri vel nomen morbi, id est, caruncularum, que sunt in
extremitatibus nervorum odorabilium.
CONCHILIA sunt pisces degentes in conchis.
CARDIAN dicitur cor et accipitur tam pro ore stomachi quam pro
illo membro principali; inde cardiaca sive cardialgia, que tres habet
species, ut in dietis particularibus.
CATARRUS, fluxus idem; inde catarticum, id est, medicina laxativa.
CINORODOXEOS, id est, gula canina, id est, caninus appetitus, a
cinos, quod est canis, et doxos, quod est gula; gulatur enim canis in
multo appetitu.
CACHOS interpretatur malum, chimus humor; inde cacochimia, id
est, malorum humorum habundantia et cacoetis, id est, mala habi
tudo et cachexia idem.
CALON, bonum
gutta, non a calamis, ut quidam volunt, mitos enim gutta. Item calon
verbum neutrum, id est, depono, inde calastricum, id est, mitigati
vum doloris, quia eum deponit.
CATHAMODICUM interpretatur paulatim.
CHILUS dicitur succus; inde dyachilon, quod interpretatur de
succis; et inde clisma, id est, clistere.
CEROTUM dicitur a cera, quia omne cerotum recipit ceram vel ali
quid loco cere, et est quoddam medium inter unguentum et emplas
trum: spissius unguento et liquidius emplastro.
COLEN, id est, humor; inde colera rubea, ille humor; et hec colera,
horum colerum,
colen, humor
COLPUS, sinus, pendigo idem.
CALLUS, id est, dura cutis.
CERAPECTEN interpretatur curatio, inde cerapecticum negotium,
id est, liber curacionum, ut in Tegni, et vulnus acerapecticum, id est,
incurabile.
CHIMOSIS, secundum Oribasium, appellatur quociens in ipsa cornea
tunica, id est, cornea apparuerit rubicundus et carnosus tumor.
COLLESIS interpretatur conglutinatio, inde paracollesis, id est, par
tium conglutinatio, et paracollecticum, id est, carnem conglutinans,
inde sarcocolla glutinum ad carnem, sarcocolla guma est.
CEPHAS interpretatur caput; inde cephalea, quasi lesio capitis, et
miocephala, id est, caput musce, ut in Alexandro de oculis, sic dictum
est a mios, quod est musca, sive mium sive mus, inde etiam sparagus
miocantinus, ut in Alexandro; inde cephaloponia, id est, pena capitis.
CANTABRIES sive FURFURISCA, est cum a capite vel aliunde resol
vuntur squame similes furfuribus, eadem grece dicitur ptiriasis, sed
ptirigia est ungula.
CALDA, id est, calida, inde caldarium, quando simpliciter ponitur
calida, de aqua calida intelligitur, similiter et frigida.
COCLEAR sive COCLEARIUM idem.
CAROTIDE VENE, id est, capillares vene subtiles valde que sunt post
aures, sunt alie vene capillares in epate.
CRINNA sunt grosse partes tritici male moliti.
COCODRILLUS animal est quod movet mandibulam superiorem
cum cetera animalia moveant tantum inferiorem.
CLEOS, id est, gloria, inde collirium cleonos, id est, gloriosum, ut
in Alexandro de oculis; et precluis, id est, valde gloriosus, et multa
similia.
CATARACTA, morbus est oculi, et interpretatur fluxus quia fit de
fluxu.
CLORON interpretatur viride, ut in Teophilo.
pro pillulis rotundis.
CRODION interpretatur durum.
CANCREOS, semen ferule.
CIMINUM ETHIOPICUM, git idem.
CIPERUS BABILONICUS, galanga idem.
CROCUS ORTENSIS, ginicum idem.
CITONIA, cidonia, mala citonia idem.
CASSAMUS, ciclamen idem.
CONIZA, conium, cicuta idem.
COMEDIUM, codium, miconium idem.
CUSTOS ORTORUM, pentadactilum idem.
COLUMBARIA, peristereon idem.
CENTUM CAPITA, affodillus idem.
COLOPENDRIA, saxifraga idem.
CAMOMILLA, anthemis idem.
CARO MARINA, alcion idem.
CIMINUM DULCE, anisum idem.
CRISOLOCANNA sive CATO, atriplex idem.
CUCURBITA AGRESTIS, brionia idem.
CESTRUM, betonica idem.
CARPOCISSI, fructus edere
COCODRILLA, serpentaria idem.
CARPOCAREO, flos nucis
CARPOCACREOS, semen ferule idem.
CAREI PONTICI, daucus idem.
COTILIDON, calcantum, secundum quosdam.
CARCEDUM, bombacis combusti idem.
CALCULUM, cardamomum idem.
COCLEAR, id est, medietas aurei, et aureus est pondus 3 .I. et semis.
CIATUS est pondus 3 .I. et semis.
DYAGRIDIUM, scamonea cocta idem.
DAUCUS: huius due sunt species agrestis et creticus. Nomen tamen
dauci quandoque sumitur pro pastinaca. Daucus, quando simpliciter
ponitur, creticus intelligitur,
DERONICA sive VERONICA, radix est parva in utroque capite gra
cilis, in medio
DAMPNIS laurus idem, inde dampnileon, id est, oleum laurinum,
et dampnecoche, id est, bacce lauri.
DRAGUNTEA, serpentaria, colubrina, basilica, cocodrilla idem.
DENDROLIBANUM, libanotidos, ros marinus idem.
DENTALE, lapis est.
DIPTANNUS, herba est.
DIONISIA, flos cicoree idem.
DRAGANTUM, calcantum idem.
DRAGAGANTUM, quoddam gumma est.
DIERESIS, id est, divisio.
DIABROSIS, corrosio.
DOSIS,
vicium aliquod datum,precipue quod datur per os contra venena vel
maliciosos humores.
DISSINTERIA interpretatur dissipatio enterorum, id est, intestino
rum.
DROPAX, ruptorium et dropacismus idem.
DIPSAS est serpens cuius morsus facit hominem intolerabiliter sitire,
et inde dicitur a quibusdam, ut a Theophilo, diabetes, que et samida
dicitur, et dipsacon, eo quod in tali passione homines multum sitiunt.
pororum aperitivum et sudor diaforeticus qui fit de pororum aper
tione nimia.
DIMIFRAGIA, id est, acrumina.
DERMA, id est, cutis, inde ostrocoderma, id est, piscis degens in
concha vel habens durum corium.
DIATRICOLABON, id est, vertebellum, ut in Alexandro de aure.
dracomaticum, ut in Alexandro de oculis.
nium, id est, succus miconis, ut in Alexandro.
EPATICA, herba est.
ELLEBORUS, quando simpliciter ponitur, de albo intelligitur, est et
alius niger. Item veratrum est elleborus albus et adarasca similiter.
EUPATORIUM, genus salvie agrestis idem.
EUFORBIUM, est gumma arboris.
ELIFAGUS, lilifagus, salvia ortensis idem, et esbrium flos eius dici
tur, licet tamen quidam accipiant lilifagum pro sola agresti salvia.
ELACTERIUM, succus cucumeris agrestis
cucumeres agrestes, tam fructus eorum quam ipsa herba. Item lacte
rides sunt catapucie.
ENDIVIA, scariola, troxima, lactuca agrestis idem.
ERMOLA, bissara, piganum, ruta agrestis idem, apothecarii tamen
pro pigano accipiunt semen rute agrestis tantum.
ERBUS, orobus, erbum idem.
ELIDRIUM, gumma populi arboris.
cuntur, dictus ab elios, quod est sol, quia sicut sol radios, sic spara
gus emittit hos turiones.
EUFRASIA herba est.
ERITRIDANUM, id est, rubea
ERISSIMUS herba est nogis ignota, ut in Alexandro
ERUCA tam semen quam herba est.
EPITHIMUM fila quedam sunt que nascuntur super thimum et
super alias herbas et frutices, sed eo magis utimur quod supra thi
mum nascitur.
spinosum cuius due sunt species, scilicet, aquaticum et terrestre, et
hic est nobilior.
EUODIS interpretatur bene olens ab eu, quod est bonum; inde
euchimus, eustomachus, eucrasis, eucasia, eucraticum, eufortunium,
eufortunatus. Item eusarcea interpretatur bona carnositas ab eu,
quod est bonum, et sarcos, quod est caro.
EMA interpretatur sanguis, inde emagogum, quasi ducens sangui
nem,
fluxus, dicitur emorroida et emorrosagia. Item ab ema et thicin, quod
est posicio, dicitur emathites, quasi ponens, id est, sistens sanguinem.
Item ab ema et dosis dicitur emadosis, id est, secunda digestio; inde
etiam emoptois et emoptoica passio et multa similia; sed ab ago, agis,
quod est duco, dicitur flegmagogum, id est, agens sive ducens flegma,
et colagogum, id est, agens coleram. Melancoterum dicitur quasi
melancoliam trahens, scilicet, medicina purgans melancoliam.
ECHATON interpretatur centum habens potestates.
cundum.
EPILATUM dicitur medicamen per os sumptum, ab epi, quod est
supra, et fero, fers.
EGILOPA est quedam infirmitas oculi, cum minor angulus rotun
datur intus crescente carne, simile est in oculo capre, cuius angulus
exterior maior est interiore, unde etiam dicitur egilopa, ab eglos,
quod est capra, et opos, quod est oculus, sed angilopa est inveterata
egilopa, ut in Alexandro de oculis.
EMBAMATA interpretatur intinctiones, id est, salsamenta, ut in
Alexandro.
ERISIPILA interpretatur ignis sacer vel acer, id est, execrabilis,
ignis infernalis vel ignis persicus.
ERUGO: multe sunt erugines, sed, quando simpliciter ponitur, de
erugine eris vel cupri vel auricalci intelligitur.
ENCATISMA interpretatur sessio, scilicet, balneum particulare in
quo sedetur usque ad umbilicum vel circiter.
ENEMA interpretatur iniectio vel relaxatio.
EMBROCA interpretatur infusio, quod nos fomentum dicimus.
EPITHIMA est molle emplastrum et interpretatur suprapositum.
ELECTUARIUM dicitur quod de electis fit speciebus.
EMFRAXIS interpretatur opilatio, inde emfracticum, id est, opilati
vum, et exemfracticum, id est, opilationem solvens.
EPISPATICA, claudentia vulnus, ut in Diascoride.
EPIPLOTICA, id est, vulnus carne replentia, ut in Diascoride.
ESCARA est crusta sive de scabie sive de combustione sive de vul
nere nata.
ELTICA dicitur virtus attractiva vel appetitiva; elco enim traho,
inde caceltica virtus, id est, subtractiva, scilicet, retentiva, que statim
sequitur post appetitivam, sed alliotica dicitur virtus digestiva, et
interpretatur immutans.
EMPIMA est sputum saniosum, inde empicus et empisis.
EBENUS est arbor, ut dicunt, incremabilis, cum qua sophisticatur
crux Domini.
ELITRODANUM, mater silva, caprifolium idem, ut in Alexandro.
exanthimata est quoddam vicium in capite vel alibi, ut in Alexandro
de capite.
EMI, semis interpretatur vel medietas, inde emigranea passio, quia
medietatem cranei occupat, et emiciclus et emisperium et multa
similia.
EXAGODRAS, id est, in tumore positas.
EPIFORA dicitur ab epi, quod est supra, et fero fers, id est, reuma
a superioribus.
ENTERA, id est, intestina, inde lienteria et dissinteria,
exenteras, id est, eviscero, evisceras.
ELIXENIUM, id est, lilium, ut in Alexandro de dolore capitis.
EVISCUS, altea idem
ERICUS, colofonia idem.
ERUS, herbus idem.
ERINACIUS, eschinus idem.
EPIGERONTON, omentum idem.
ERACLES, magnetes idem.
ENEMA, clistere idem.
ENIMA est pondus 3 .XVI.
FILIPENDULA, fisalidos, pater Syon, viscago idem; nomen tamen
viscaginis pro quolibet visco arboris quandoque accipitur, sed non
sine adiecto nomine arboris vel alia determinatione.
FLOS SIRIACUS, flos malve
FINICON, dactilus palme
dactilus, et dicitur balanon eo quod glandi assimilatur in forma.
FUMUS TERRE, herba est.
FENICULATA herba est longa et gracilis que nascitur in aquis.
FENUGRECUM semen est cuiusdam herbe que similiter appellatur,
sed oleum, quod inde elicitur, nescio unde dicitur tillinum.
FAUFEL, piper nigrum, melanopiper idem.
FULFUL fructus est similis glandi in virtute, durus in substantia, pon
ticus in sapore et virtute,
FISTICUS fructus est testam habens et nucleum.
diverse sunt gumme, scilicet, sagapinum, amoniacum, galbanum, opo
panacum, asa fetida, et preter istas est usualis ferula nullam faciens
gummam, cuius semen est cancreos.
FLAMMULA est herba calida et sicca in quarto gradu, masticata
exurit linguam sicut ignis, unde valet magis exterius applicata, ut
pote ad cauteria et ad rupturas.
ponfilingos est fuligo quedam.
FOLIUM, quando simpliciter ponitur, pro foliis gariofilorum intel
ligitur.
FILIX, ptireos, sive, ut quidam dicunt, epitheos idem.
dicitur leptofilon, quia habet minuta folia et acuta.
FLETIDOS, pes columbinus idem.
FLON, purum aurum idem, flon enim purum interpretatur.
FABA est quedam herba que dicitur faba inversa.
FEBRIFUGA
FILONIUM opiata est, et interpretatur novus amicus.
FILOANTROPOS interpretatur amans hominem.
FLECTENA, bulla idem.
FAGIN interpretatur comedere, inde vene fagitide scilicet que sunt
in carnositate faciei iuxta extremitates oris,
sunt sub lingua.
Platonis vocabant frenes quod nos hodie vocamus diafragma, et dici
tur Plato fuisse primus inventor huius nominis dyafragma. Inde
dicuntur due pellicule que obvolvunt cerebrum, frenes, scilicet, pia
mater et dura mater; et inde dicitur frenesis, apostema factum in eis,
FIGELTA est apostema factum de colera naturali et melancolia
naturali, dictum a figo, figis vel a fingo, fingis.
fima a fimo, eo quod facile putrescit.
FICATUM, epar idem.
FUNGUS, boletus
FAR, per genus molicionis, fit de quolibet grano panifico, si solum
rotundetur, exesis capitibus, et decorticetur, sed far, quando simpli
citer ponitur, de farre spelte intelligitur.
FARMACON interpretatur inmutans, inde farmacia, omnis medi
cina, sed quando ponitur in angusta significacione, pro medicina laxa
tiva tantum, et farmacodes dicitur medicina que multum inmutat
quocunque modo inmutationis.
FARRAGO cibus est equorum.
FLEGMA: huius quinque sunt species, ut in Johannicio.
FLEBOTOMIA est recta vene incisio.
FERMENTUM, spersum idem, ut in Alexandro.
FLEGMON dicitur quasi flammon,
Johannicio de apostematibus.
FU, amantilla idem.
FEL TERRE, centaurea idem.
FICIDA, galla idem.
FABA EGIPCIANA, lupinus idem.
FENICULUS PORCINUS, peucedanum idem.
FILEX QUERCINA, polipodium idem.
FERRARIUM est quod invenitur in trunco in quo faber refrigerat
forcipes, unde ipsa aqua ferraria dicitur.
GIT, melancium, utrumque nomen equivocum est ad ciminum
ethiopicum et ad nigellam, et est git nomen indeclinabile, tamen
quandoque declinatur git, gitteris.
GRANUM SOLIS, milium solis idem.
GENCIANA herba est
GARIOFILUS fructus est arboris.
GALBANUM gumma est.
GALLA, cicida, asiana dicitur que affertur de Asia. Item galla alapsa
sive lapsana idem.
GALANGA, ciperus babilonicus idem.
GLICIDA, pionia idem; sed glicida proprium nomen est cuiusdam
confeccionis, ut in Alexandro de cardiaca, et interpretatur glicida
dulce per antifrasim.
GNICUS, crocus ortensis idem, et est alius orientalis qui dicitur
safran.
GIPSUS, plastrum, terra glutinosa
lucida et hec dicitur specularis.
secundum quosdam, idem.
GE CRETICUM, ge interpretatur terra, creticum dicitur quia affer
tur a Creta insula.
GE SAMIA, ge terra, Samos insula, inde gesamia terra que affertur
a Samos.
GERSA est quoddam album quod fit de radice brionie, cucumeris
agrestis et similium.
GERSA sit fit: radix iari et radix draguntee conteruntur et succus
exprimitur, et aqua apposita dimittitur residere, et quod liquidius
supernatat abicitur et alia aqua apposita, verum residere permittatur,
et sic fit ter vel quater, tandem limosum, quod desiccatur ad solem, et dicitur gersa, eius usus est ad facies dealbandas.
GALAC, id est, lac; inde oxigalac, id est, lac acetosum.
GARUS quid sit super dietas particulares dictum est.
GUMMI, quando simpliciter ponitur, arabicum intelligitur.
GALLIA est quedam confectio que, quia muscum recipit, dicitur
gallia muscata.
GONOS,
nis, id est, spermatis; rois enim interpretatur fluxus. Item gonos
tur
tetragonus et eptagonus et sic deinceps.
GLIS animal, glis terra tenax, glis lappa vocatur.
GLABRIES, id est, tinea.
GEMA confectio quedam est, et interpretatur expertum.
GRIPOSIS interpretatur incurvatio, unde Galenus: griposis un
guium ptisis est signum.
GLICOSTOMA interpretatur dulce stomacho.
GLAUCOSIS, id est, glaucedo sive in oculis sive alibi in corpore,
inde glaucobtalmia, id est, alba obtalmia.
GRAFAGIA, scriptura idem; inde melangraficum quod interpreta
tur nigrum scriptum.
GRAMEN est nomen cuiuslibet herbe, tamen specialiter accipitur
in medicina pro quadam herba cuius radix usualiter ponitur in oxi
melle et multis aliis.
GELATINA est piscium sive carnium quedam muscillago coagulata
que nascitur de illis, quando post elixationem servantur infrigidata
aceto.
GARIOFILATA, sanamunda, anancia, pes leporinus idem.
GARIOFILUS AGRESTIS, asarum idem.
GRUNCUS, cuscute idem.
GLAUCIUM AGRESTE, celidonia idem.
GALLICRISTA, centrum galli idem.
GLICERIA, glicoricia, liquiricia idem.
GREMIALE OLEUM, omotrida idem.
GIRA SOLIS, pentadactilus idem.
GLICONIUM, pulegium regale
GENICULATA, poligonia idem.
HYPERICON, herba sancti Johannis, herba perforata idem. Quidam
etiam nominant eam scopam regiam.
HYALON, vitrum
vitreus humor in exterioribus partibus corporis est in hac febre, inde
etiam dicitur fiala, .h. mutata in .f., et hyalode, id est, vitreum flegma.
HYNON, vinum
HYPORIS, cauda equina idem, herba est.
HYPOMELIDES, id est, quedam poma sorbis similia quibus caremus.
HERBA CATHOLICA, alipiados idem.
HERBA FULLONIS, borith idem.
HERBA LUMINARIA, flosmus idem.
HERBA PIGMENTARIA, mellissa idem.
HERBA PEDICULARIS, staphisagria idem.
HERPILLUM, serpillum idem.
HERBA FORTIS, absintium idem.
HERBA SANCTI PAULI, spargula idem, similis est psillio nisi quia
habet folia albiora et est amara et dicitur psillium insipidum, et simi
liter valet contra artheticam ex frigido humore.
HYREMA, yposeta, cauda equina, cauda caballina idem, herba est
aspera qua solent poliri pectines et arcus et ciphi.
INTIBA, solsequium, cicorea sponsaque solis idem, eliotropia, cuius
flos est dionisia, eadem dicitur.
IARUS, barba aaron, pes vituli idem.
ISOPUS est herba tumidis pulmonibus apta, ad pulmonis opus pres
tat medicamen ysopus.
IPOQUISTIDOS est succus fungi qui nascitur ad pedem rose canine.
IUIUBE quidam fructus sunt maiores fabis.
IN idem est quod viola nostra, et est alia rubea.
INANTUM est flos lambrusce.
IPIA est morsus galline, huius due sunt species maior et minor.
ILLAFRICOS, bardana, lappa inversa idem.
IANTI flos est vitis agrestis.
IUSQUIAMUS, cassillago, simphoniaca, caniculata idem.
IACINCTUS equivocum est ad lapidem et ad florem.
IACTACAL, vel iactacali sive secacul, radices sunt herbe nascentis in
saxosis locis habentis folia, sicut cardius, spinosa, et ex illis conficitur
zinziber conditum, loco ipsarum possunt poni pastinace ortenses.
IPOSELINA aquatica herba est nascens in aquosis locis habens folia
fabe foliis similia, unde a vulgo dicitur fabaria, ad tumores valet.
ILANCI, id est, lapa maior, lapa inversa, lapago, bardana, diaglitis idem.
ISCULI, vermes sive lumbrici terreni idem.
IGIA interpretatur sanitas.
INCUBUS nomen est morbi et nomen demonis, inde succubus.
INQUIMATIZO, INQUIMATIZAS, id est, inicio, inicis, inde inquima
tismus, id est, iniectio.
INNULE,
IUNIX, vacca iuvenis.
ISACODIS
IBISCUS, altea idem.
IPOPIA vel IPOPIOSA, tenebrositas idem.
INICION, id est, costum.
IPOTESIS, id est, cataracta in oculis.
ISITA serpens est.
IPOGIAS, id est, viridis.
ISION, id est, centaurea.
IGIOSCOPI, stercus caprinus idem.
KIST est pondus libre semis.
LILIFAGUS, salvia agrestis idem.
LITOSPERMATIS, semen saxifrage, quasi sperma, id est, semen illius
herbe que frangit lapidem.
LIBANOTIDOS, ros marinus, dendrolibanum idem.
LEPORINA, priapismus, herba satirion idem;
LINARIA herba est similis esule, excepto quod lac non habet.
LAVENDULA, salvia silvestris idem.
diversis arboribus super quas cadit ros, recipit hanc vel illam pro
prietatem.
LIQUIRICIA, gliceria, glicoricia idem, sed glicida est pionia.
LILIUM et LIGUSTRUM, quasi agreste lilium, et flos maioris volubi
lis ancendens sepes.
LINOZOTIS, mercurialis,
LINGUA AVIS herba est quedam, et quandoque accipitur lingua avis
pro semine fraxini.
apud nos.
LAPACIUM,
due sunt species, scilicet, acutum et rotundum; quando simpliciter
ponitur, acutum intelligitur.
LITARGIRUM fex est argenti vel auri sive spuma.
LUPINUS, faba egipciaca idem.
LACTUCA: huius due sunt species, scilicet, domestica et agrestis;
quando simpliciter ponitur, domestica intelligitur.
LEMPNIAS, auripigmentum idem, sed lempnias fragidos terra est si
gillata, licet quidam exponunt lempnias fragidos pro auripigmentum.
humana fit carminium.
LABRUM VENERIS herba est.
LAPIS LINCIS dicunt quidam quod fit de urina lincis tempore petu
lancie, que induratur in lapidem.
LOLIUM, zizania idem.
LAPIS ARMENICUS a regione illa sic nominatus est.
LAPIS AGAPIS, id est, lapis iudaicus.
LAPIS LAZULI,
LITHOS DEMONIS,
dem; quando simpliciter invenitur in receptionibus confectionum,
de semine intelligitur.
LEPIDA,
tura eris.
LIGURIUS, lapis est.
LEPIDOS CALCIS, id est, batitura eris.
LAPIS PIRITES dicitur lapis, per allisionem calibis vel alterius duri
corporis evolat ignis, sed Galenus in Epistolis ad Glauconem expo
nit: lapis pirites, id est, lapis militaris, quod quidam intelligunt de
lapide lato super quem solent ignem construere.
minuta, scilicet, avellana: careon enim nux; et leptopericia, id est,
diminutio ignis, scilicet, laboris: pir enim ignis; et leptomeres, id est,
subtilis substantie, medicamen, et multa similia.
LOCIUM, urina idem.
LUPULUS multum assimilatur rumici ferenti mora, sed spinis caret.
LIGNUM ALOES, id est, lignum amarum.
LAUREOLA, gingelide idem.
LEPTICOS interpretatur captio; inde epilempsia superiorum captio,
scilicet, cerebri, et analempsia et catalempsia.
idem est quod defectus motus cordis, inde dialipes sive dialipon idem
est quod defectus.
LIXOPERITON dicitur a lixa, quod est aqua, et pir, quod est ignis,
quasi adaquans ignem, scilicet, diminuens calorem.
LINGUA PASSERIS, poligonia, proserpinata, centinodia, perdicialis
idem.
LIEN est quoddam intestinum quod vocatur ieiunum; inde dicitur
lienteria, ut quidam volunt, sed, ut alii volunt, a levitate enterorum,
id est, intestinorum; quidam exponunt lien, id est splen.
LIRION interpretatur fluere, inde collirium, quelibet medicina qua
utimur in fluida substantia vel que etiam fluxum movet, ut supposi
toria et similia; nescio tamen unde appropriatum est hoc vocabulum
ad designandum illud quod ponitur in oculis.
LINELEON, id est, oleum de semine lini.
LITHIASIS interpretatur lapidatio, a lithos, quod est lapis; inde
lithobotridos, id est, lapis rotundus, botron enim rotundus dicitur.
LEMPNISCUS, tenta idem.
et leucosis, id est, albedo, et leucomata, et Leucotoe, id est, filia Ath
lantis, sic dicta quoniam fuit multum alba, et multa similia. Item
Greci pro albo pipere intelligunt quoddam minutum planum sine
rugis quod invenitur in pipere nigro, minus nigrum rugoso, sed
Arabes pro albo pipere accipiunt grana yesasare. Apothecarii nostri
utuntur pro eo quibusdam catapucis magnis
sunt fructus muscelli arboris.
LIPPARIA interpretatur liquidum; inde alumen lipparis, id est,
alumen liquidum. Dicunt quidam quod hoc alumen de Lipparos
insula affertur. Item Alexander in febribus exponit: lipparia pro
confeccione de oleo et aqua coagitatis insimul.
LICINIUM sive LICHINIUM idem.
LIMPHA, aqua, inde limphaticus, id est, lunaticus.
LAGANA: laganorum de pasta fiunt azima et sunt lata.
LIPPOS sive LIPPES, id est, lippitudines, ut in Alexandro.
LIBANUM, thus de libano; libanus est arbor.
LETHES interpretatur oblivio, inde litargia, .e. mutata in .i., scili
cet, labor oblivionis, ergas enim labor, sed ergon opus, inde parer
gon, id est, extra opus, id est, ocium. Lethes etiam dicitur fluvius
infernalis.
LIEXAPONUM, id est, deponens dolorem.
LEPTOFOLI, id est, tenuis folii.
LITIRASIO, id est, assiduo.
LIRISCO, id est, flos eris usti.
LEUCOMA, id est, albugo oculorum.
LICHINES, id est, impetigines.
LITHOSMON, id est, grana solis.
LASAR, asa fetida idem.
LIBANOTHIS, id est, flos roris marini.
LITRONFILON, id est, liberans amicus.
LAPIS CALAMINARIS, emathites idem.
LEPTOETA, id est, minuta intestina.
LIRIS ASIANUS, lapis.
MIRTUS sive MIRTA idem, cuius semen est mirtillus, inde vinum et
oleum mirtinum, et mirtice indecinabile quod sonat quantum mir
tinum.
MIRABOLANORUM species sunt quinque bonorum: citrinus, kebu
lus, bellericus, emblicus, indus.
MANNA est quoddam dulce quod fit de rore celi cadente super
quasdam herbas vel arbores certis temporibus.
MELLILOTUM herba est cuius semen dicitur corona regia,
agrestis idem.
MALVA: huius due sunt species: ortensis, que dicitur molochia, et
alia agrestis minor.
MUMMIA est quiddam quod invenitur in sepulcris balsamatorum.
MANDRAGORA herba est de cuius pomis fit oleum mandragoratum.
MEU herba est similis feniculo, sed tortuosa est.
MALA CITONIA, coctana, citonia, cidonia, mela idem. Item malum,
quando simpliciter ponitur, de pomo usuali intelligitur.
MARRUBIUM, prassium idem, sed prassum est porrus.
MACIS non est flos nucis muscate, ut quidam credunt, sed adheret
ipsi nuci muscate circumquaque iuxta ramum, ut potest videri in
avellanis.
MIRRA TROCLITEN ad laudem dictum est, quod sit troclicen, id
est, rotunda, trocos enim rotundus.
lempnias
MALABATRUM folium est latum et subalbidum, boni odoris, quod
invenitur in paludibus Indie.
MABATHEMATICON, id est, succus caulis agrestis.
MANNIS, id est, thus minutum.
MARATRUM, feniculus idem, tam semen quam herba. Quidam ta
men dicunt quod maratrum est semen feniculi tantum.
MILLEFOLIUM MINOR, ambrosia idem, que satis est odorifera. Item
millefolium maius, supercilium Veneris idem.
MELANCIUM, id est, ciminum ethiopicum vel nigella.
MEMITHE, celidonia agrestis idem.
macronoxia, id est, longa egritudo. Item micron interpretatur parvum,
inde microtegni et microcosmus. Item mega interpretatur magnum,
inde megategni et megacosmus.
MARSILIUM, faba lupina idem, sed uva lupina est solatrum.
MIRISTICUM, id est, odoriferum.
MICONIUM, hic comedio, huius comedionis, codium, papaver
album idem; quando simpliciter quodlibet istorum ponitur, de albo
intelligitur.
MAGNES, lapis calaminaris, qui lapis eracleus et adamas dicitur,
tamen adamas lapis qui et diamas, scilicet, durissimus ille.
MALUM PUNICUM, id est, malum granatum; punicum enim ru
beum dictum a Punice, patria Didonis.
MALA MACIANA, exponimus mala silvestria, sed vulgari Hyspano
rum mala usualia, etiam domestica, dicuntur maciana.
MORELLA, solatrum, uva lupina, strignum idem, huius quedam
species dicitur solatrum mortale, cuius flos est niger et fructus
rubeus, et est aliud solatrum ventaticum.
MIRICA, genesta idem.
MIOTIS herba est nobis ignota, ut in Alexandro.
MISEOS genus est terre quo caremus.
MEL ATHICUM dicitur mel quod affertur ab Athenis, sive mel ves
parum in locis subterraneis factum, sed mel pastillatum, mel grano
sum, ut in Oribasio.
MELONGENA fructus sunt oblongi et rotundi inter ruborem et nigredinem medii.
MESPILA fructus sunt.
MAMITA gumma est qua caremus, ut in Alexandro.
MUSCUS est nomen equivocum ad illud aromaticum et ad illam
lanuginem que vestit arbores et similiter vestit lapides torrentum.
dicunt quod in ficu peccaverit.
MINIUM color est pictorum et scriptorum.
MUSCELEON, id est, oleum muscelinum, de musco.
MONOMACHIA interpretatur duellum, a monos, quod est unum, et
machios, quod est pugna, quasi pugna unius ad unum; inde ritma
chia, id est, nervorum pugna, et sicomachia, id est, pugna anime,
siche enim est anima. Item a monos, quod est unus, dicitur febris
monoides, id est, unius diei, scilicet, effimera, et collirium monoy
meron, ut in Alexandro, et multa similia.
MERON, purum idem; inde vinum meraticum et meratum.
MELAN interpretatur nigrum, inde melanopiper et melanchiron,
id est, yctericia nigra, et melancolia, et multa similia.
MALAGMA est mollificativum, saniem prohibens, sed malacticum
est mollificativum, saniem faciens; hiis tamen nominibus auctores
utuntur quandoque indifferenter.
METHODUS, id est, regula vel doctrina, inde methodicus super
afforismos.
MOLIPDINUM, id est, plumbeum.
ieiunum, intestinum.
MIRMICA, id est, formica; inde mirmidones, et mirmicoleon, id est,
leo formicarum, et est quedam species formicarum; mirmicie, ut in
Oribasio.
MELUS, cameleonta idem.
MESACARA alio nomine tucetum sive hilla, vulgariter salsicia.
MUZUS, sapor compositus ex aceto et dulci.
MENPHITUM, id est, impedimentum removens vel a Memphis,
civitate Egypti.
sanans.
MALTA genus est cementi, ut in Palladio.
METACATHAPHORA interpretatur transdelatus, id est, epilempticus
dum est in accessione.
METALLICA corpora dicuntur, ut auripigmentum, litargirum, cal
cucecumenon, et similia.
MEDICON dicitur a medendo vel a Medea inventrice, ut in
Alexandro.
MENSTRUUM, a mense dicitur
gulis mensibus patitur.
MALUM TERRE, ciclamen idem.
MALA AUREA, cochima idem.
MERZANDUS
MARTURELLA, amantilla idem
MALUM STORACIS, aristologia rotuda idem.
MERCURIALIS, linozotis idem.
MELATICUM, id est, dissolutivum.
MICANTINUS, id est, acumen spinarum habens.
MECARE, id est, salsucie facte de carnibus intestinorum cutis.
MINON, id est, apium agreste.
MORDELEA, id est, nodosa.
MATHA, fu, valeriana idem.
MENBRANA, ypocondrii nomen est.
MELOTIDA, succida lana mollis.
MACEDONICUM, id est, petrosilinum alexandrinum.
MALA CEPHALA, id est, caligo.
MERULA, limacia idem.
MARCULIA, scariola idem.
MEL THIMEUM, de thimo.
MARMORALIS, id est, molla manualis.
MASBATRUM, id est, folia allii.
NENUFAR, id est, flos ungule caballine aquatice, inde fit oleum
nenufarinum, et in calidis regionibus invenitur flos ille tam in albo,
quam in violacio, quam in citrino colore, sed apud nos tantum in
albo et sub citrino.
NARDOSTACHIUM, spica nardi idem; nardus indica, nardus vel spica;
quando simpliciter ponitur, spica nardi intelligitur.
NARDUS CELTICA, id est, spica celtica.
NERA est arbor que fert cerasa nigra, de cuius cortice sophistica
tur cassia lignea, ut in Persio, seu pectent cassie ceraso.
NASTURCIUM, cardamum tam semen quam herba, et est nastur
cium aquaticum, et est ortolanum; sed quando simpliciter ponitur,
ortulanum intelligitur; aquaticum vero dicitur cresso, cressonis et
senatio, senationis.
NILEOS iuncus est cuius radix assimilatur galange.
NUX MIRISTICA, id est, nux muscata.
NUX PONTICA, avellana idem.
NUX VOMICA, nux indica idem;
NUX, quando simpliciter ponitur, de usuali intelligitur.
NAPEI, semen napi vel sinapis.
NIMPHEA est herba crescens in aquis, magna habens folia, quidam
vocant electrum.
Alexandria.
NARCA piscis est, teste Aristotele, adeo stuporifere nature, ut
mediante lino vel calamo reddat manum piscatoris insensibilem et
totum corpus, nisi citius dimittat, inde narcoticum, omne medica
men stuporiferum.
NAPTA, id est, petroleum rubei coloris.
NARDILEON, id est, oleum de spica nardi.
NUCLEUS, quando simpliciter ponitur, de nucleo pinee intelligitur.
NIVATA dicitur aqua per nivem infrigidata.
NASALE est instrumentum iniectorium nasi.
NOMA interpretatur comestio, et est gravius vicium quam corrosio.
NIGRADO, paritaria idem.
NEURATROCOS, id est, nervi duricies.
NEPADINA est tranquillitas aurium cum tinitus nec intus nec extra
auditur.
NICONLONICI, id est, ungule.
NICROSIS, id est, mors.
NICTULOPAS, id est, in nocte videntes.
NEUMATOSIS, id est, inflatio vel ventositas.
OZIMUM, id est, basilicon, herba est cuius semine magis utuntur
apotecarii.
OPOPANAC gumma est cuiusdam ferule et dicitur ab opos, quod
est succus vel oculus, - hic ponitur pro succo - et panax, panacis,
quod est nomen illius ferule.
OPII tres sunt species, scilicet, thebaicum, tranense et opium
miconis. Opium, quando simpliciter ponitur, thebaicum intelligitur,
et illud est forcius narcoticum et fit de lacte papaveris nigri. Item
opomiconium, id est, opium miconis, teste Ysidoro. A Thebis Egipti
dicitur thebeus et thebaicus, sed a Thebis Cadmi dicitur thebanus.
hic libanus mons, hoc libanum thus.
ORIZA genus est leguminis nobis ignotum.
quod est spelta.
ORIGANUM, golena, est herba, saurengaria vulgariter.
OXICANTUM, berberis idem.
OMFACIUM est pulvis qui fit de acinis acidis uvarum immatura
rum, expressis et exsiccatis et tritis; inde dicitur mel omfacum, quod
habet admixtionem huius pulveris vel quod fit de floribus stiptica
rum arborum vel herbarum, ut orni, bruerie et similium.
viride, immaturum et omfacium viride, immaturum et omfacileos
idem, fit de olivis immaturis.
OLIXATRUM, petrosilinum macedonicum idem.
OXIOLEON dicitur acetum cum oleo.
OCULUS CHRISTI herba est, oculus consulis est alia herba ei simi
lis,
minora.
OSTREA piscis est degens in concha.
OLEANDER est arbor, oleaster similiter.
ORNIX est perdix, et quandoque ponitur pro gallina silvestri, sed
ornus est quercus.
ONAGER, id est, silvestris asinus.
glandifere: quercus, ylex, ornus,
guntur scarlate; quercus et robus idem.
OLEA sive OLIVA tam arbor quam fructus; oleum, quando simpli
citer ponitur, de oleo olivarum intelligitur.
OMENTUM, zirbus, abdomen, sumen, sagimen, arvina, axungia
idem. Quando
tur. Item omentum et zirbus utrumque ponitur pro sifac, quandoque
et idem dicitur epigozontum et epiplote.
OCRON interpretatur rubeum, inde trocisci ydiocri ab ydea, quod
est forma, et ocron, quod est rubeum, quia formati inde trocisci sunt
rubei.
OFFIASIS serpens est, ut in primo capitulo Alexandri.
OBTALMIA est calidum apostema oculi, dictum ab ob, quod est
contra, et talmon, quod est oculus, quasi contra oculum.
OPIRUS panis est, panis mundus a furfure.
OXI,
tur oxidorcas, id est, acute videns et oxiporium, id est, acute pene
trans poros; cum pro aceto ponitur, inde dicitur oximel et oxigalac,
id est, lac acetosum, et oxifenicia, quod interpretatur dactilus aceto
sus, id est, tamarindus, qui sic dicitur quia, sicut testantur, nascitur in
forma dactili, cortex abicitur, sed medulla, que nigra est et acetosa,
ad nos affertur.
OBTARMICUM, id est, sternutatorium.
ORTHOMIA, id est, difficilis respiratio, scilicet, ab orthos, quod est
rectum,
potentes iacere, sive quia recte, id est, equaliter moventur superiora
pectoris et inferiora in respirando, cum e contra in sanis hominibus
non nisi inferiora moventur, sive quia recte dividitur labor in inspi
ratione et exspiratione quoniam in ambobus laborat, et quocumque
istorum trium modorum dicatur orthomia, valde est semper labo
riosa. Item ad orthos, quod est rectum, dicitur peristereon orthon, id
est, verbena recta, cuius stipes rectus est, et orthodoxus, id est, recte
gloriosus sive recte docens.
OTHIS, auris; inde parotida, vena iuxta aurem.
OBRIZUM exponit beatus Gregorius in .XXII. moralium rude
aurum, alii exponunt pro auro purgatissimo, quasi eurizon, id est,
bone radicis.
OCHUS interpretatur labor, inde sinocha, id est, cum labore et
sinochus et similia.
OREXIS, id est, appetitus; inde anorexia ab a, quod est sine, et orexis,
quasi sine appetitu, id est, fastidium, sed interponitur causa eufonie.
ORMIMUM vel OZIMUM, acantum idem.
ORCUS, blitus idem.
OXILOCASSIA, id est, cassia lignea idem.
OPOCISSI, succus edere idem.
OFFIASIS, id est, casus capillorum.
OLEUM SABARANUM, id est, romanum.
OFFODIRIMA piscis est fetens in naribus.
OXIMA vel OXINA, ulcus idem.
ORCIS, testiculus idem.
OZON, id est, alcanna, unde tinguntur pili.
OPIUM QUIRINATIUM, id est, lasar aquilea.
OXALMON, id est, acetum cum sale mixtum.
OLAS, id est, fetores.
OVA CRAPULA vel TREMULA, id est, in aqua cocta.
ONOCHOMUS, id est, recte sedens.
OLEUM AMARITINUM, id est, de succo maiorane.
lente.
OROBO, OROBONIS, lacta idem, gumi est.
OBSIPANIS, garus, succus; inde obsomogarus quod fit de pane et
sardellis.
OZIMA, id est, semen urtice.
OXPORIS, id est, esula.
PIRETRUM radix est multum acuta
PEUCEDANUM, feniculus porcinus idem.
POLICARIA herba est cuius due sunt species, scilicet, maior et minor.
PSILLIUM herba est, policaris dicitur, secundum Oribasium et
Alexandrum.
bus et arboribus quibusquam, sed quod invenitur in quercu laudabi
lius est.
PARITARIA, vitreola, perdiciados, vitrago vitraginis idem.
PENTADACTILUS, custos ortorum, palma Christi, gira solis, priapus
idem.
PULEGIUM REGALE est gliconium, et est aliud pulegium cervinum;
pulegium, quando simpliciter ponitur, regale intelligitur.
POMUM CITRINUM, citrum idem, sed citrum quandoque accipitur
pro legumine nobis ignoto.
PASSULA, uva passa idem.
POLIUM herba est cuius due sunt species, scilicet, marinum et
montanum, sed quando simpliciter ponitur montanum intelligitur.
PRASSUM, porrus idem; unde colera prassina, id est, porrina; sed
prassium est marrubium album, est et aliud nigrum quo non utun
tur medici.
POLIGONIA, poligonium, lingua passerina, geniculata, proserpi
nata, centinodia idem.
PENICELLUS, spongia idem.
PERISTEREON ORTON, verbena recta, columbaria idem.
PENTAFILON, quinquefolium idem.
PIMPINELLA herba est multum similis saxifrage, differunt tamen
quoniam pimpinella pilos, saxifraga non habet illos.
PLATANI PILE dicuntur fructus platani arboris.
PLATOCIMINUM, id est, siler montanum; platos enim latum, quasi
latum ciminum dicitur, etiam ciminum rusticorum. Item a platos
dicitur arsenicum plateos, id est, quod in latas laminas dividi potest,
et homoplata, id est, latum os humeri, ut in Tegni.
PIX, multa sunt genera piscis, sed, quando simpliciter ponitur, de
navali intelligitur.
PINEA est fructus arboris que vocatur pinus,
strombileacorum et fructus pini.
PETROLEUM, id est, oleum de petra.
PSIDIA est cortex mali granati.
PUSCA, id est, vinum secundum.
PAMPINUS, folium vitis idem.
PEPONES sunt quedam species melonum.
POLITRICUM,
PIPIONES sunt pulli columbarum, et est nomen onomotopeion,
scilicet, formatum a proprio sono animalis.
PEPLUM equivocum est ad illud mulierum et ad quoddam genus
cardui in cuius summitate nascuntur quasi fila subtillissima que quo
libet leni impulsu volant per aera.
PALLA MARINA,
PELLICINUM herba est nobis ignota, ut in Alexandro.
PRUNA: alia sunt alba, alia nigra; quando simpliciter ponuntur,
nigra damascena intelligitur, que afferuntur a Damasco.
PLACENTE sunt panes facti de pasta azima per quedam artificia, et
dicuntur a placeo, places; gallice gastians.
PERIPLITIS interpretatur de repletione, ut in fine Tegni.
PREFRIGMENUM interpretatur frixum, ut in Alexandro de renibus.
PARAGORICUM interpretatur mitigativum, a paragorizo, paragori
zas, quod est mitigo, mitigas.
PANARICIUM est apostema, idem est panucla.
PRONTOSIS est oculorum tumor, ut et difficile a palpebris conte
gantur, ut in Oribasio.
PIRIUM, tiltarium, carpia, rasura panni idem.
PLATICORIASIS interpretatur dilatatio pupille.
PILORON VENTRIS, id est, fundus stomachi.
PACHIMERE,
PORUS equivocum nomen est ad foramen, et ad illud callosum
corpus quod nascitur in factura ossis vel in grossioribus cicatricibus.
stupha, et pirotica, id est, calida.
PERNIO sive mula, id est, chimeda, quod interpretatur hyemale,
secundum Oribasium, apostema est quod fit in talo in hyeme, maxi
me propter frigus, et dicitur pernio a pernicie.
PAN, id est, totum; inde pantegni, panchristum et similia.
PEGMA, id est, frixorium, ut in Alexandro.
PTOYS, id est, sputum, inde emoptoys, id est, sanguineum sputum,
et emoptoycus, et emoptoyca passio et similia.
odus, id est, circulatio; quando pro de, inde dicitur periton noxon
noxomaton, id est, de acutis egritudinibus, et periton hereseon,
medicorum, id est, de sectis eorum, et perifisicon dinnamon, id est,
de naturalibus virtutibus.
PNEUMATOSIS, id est, ventositas.
PROCATARTICA CAUSA dicitur a pro, quod est procul, et catarron,
quod est fluere, quasi de procul fluens, hec est causa primitiva. Proi
gumena causa dicitur antecedens. Prosenectica sive senectica causa
dicitur causa coniuncta, ut in Alexandro de dolore capitis.
interpretatur custodire, quasi de procul custoditivum, hec est causa
preservativa.
PELITHMON, id est, plumbeus color, ut in Theophilo.
PLECTORA et cacochimia nomina sunt repletionum, sed plectora
est repletio intra vasa, cacochimia extra; auctores tamen quandoque
indifferenter utuntur hiis nominibus.
PETALA, id est, cortices tritici.
PARACOPIS, id est, insania, et paracrusticus, insanus.
digestione, inde peptica digestio et anapeptica, id est, recta digestio,
sed secunda digestio dicitur emadosis, tertia anadosis.
PAROXISMUS interpretatur exacerbatio, inde paroxiticon, id est,
exacerbativum, ut in Alexandro de frenesi.
PARAPLIGIA, id est, particularis resolutio, ut in Theophilo.
PESSARIUM equivocum est tam ad instrumentum quam ad iniectum.
PSILOTRUM, id est, depilatorium.
POLEN, id est, subtilis farina cuiuslibet grani panifici, sed cum sim
pliciter ponitur de triticea intelligitur.
POLENTA, id est, pultes; invenitur quandoque declinabile feminini
generis, quandoque indeclinabile neutri.
PERITONEON, id est, locus inter anum et pudenda.
PECTEN equivocum est ad locum circum membra veneria et illud
instrumentum dentatum.
PORTACLA, portulaca, andrago idem.
PES LEPORINUS, sanamunda, avancia, gariofilata idem.
PANIS PORCINUS, ciclamen idem.
PANIS CUCULI, alleluia idem.
PERICLIMENON, mater silvarum, caprifolium idem.
PANFILOGOS, flosmus, tapsus barbatus idem.
PES VITULI, yarus idem.
PALMA CHRISTI, priapus idem.
PERLIA, scarna idem.
PROPTOSES, id est, lippitudines.
PURIGIA, id est, ignis in oculo.
PROPTIRIAFIRA, id est, furfures.
PREFICINOMUS, id est, assatus.
POLION, camedreos idem.
PANIS ALEXINUS, id est, panis bene coctus.
PACHIMIE, id est, esce grossum humorum generantes.
PANAX herba est cuius succus oppoponac.
PUSTIA, mirabolani.
PSIDRACA, id est, parvi rubunculi in carne nati.
PHILAGON, id est, amans silvestria.
PHEPHON, id est, lac fervens.
PENTAMERON, id est, oleum marrubinum.
PETICA, id est, policaria maior.
PORUTA, id est, oculorum tenebrositas.
PRONOCTICA, id est, iniectio que fit in naribus ad provocandum
sompnum.
PECTICA, id est, medicina maturativa.
PISIATICUM CLISTERE, id est, oleum calidum.
PIRIASIS, id est, alumen ignitum.
PASSUM VINUM, id est, uve passe vinum.
PONOS, id est, dolor.
PUTASIS, id est, scabies.
PIROSIS PROSOPUM, id est, incendium faciei.
PUPOSIS, id est, furfures.
PLIRIS dicitur principale.
PISIALGIA, id est, dolor lumbi.
PARACOPE, id est, alienatio mentis.
PICINA, resina alnete.
PARAFUGIA, aperte resolutio.
PABULA, id est, vesica.
PANAX, blandemonia sive vesica.
POLIPUS, id est, egritudo narium facta ad modum ficus vel filicis.
PANNICULA, id est, apostemata inter digitos.
PERSONACIA, lapacium maius.
QUERCUS, robus idem.
QUINQUENERVIA, lanceolata, plantago minor idem.
QUINQUEFOLIUM, pentafilon idem.
QUERCULA MAIOR, camepitheos idem.
QUERCULA MINOR, camedreos idem.
QUISQUILIE, id est, purgamenta tritici.
QUINANCIA, id est, tumor faucium.
ROSA duplex est, scilicet, alba et rubea, sed, quando simpliciter
ponitur, rubea intelligitur; est et alia rosa canina, scilicet, frutex
quidam ad cuius pedem nascitur ypoquistidos. Item rodon, rosa idem,
inde dyarodon, et oxirodon, id est, acetum mixtum cum oleo rosato,
et rodostoma, id est, aqua rosata, et rodoleon, id est, oleum rosatum.
RAFANUM, acutum, quando simpliciter ponitur; est et aliud quod
comeditur usualiter.
RADIX, quando simpliciter ponitur, idem est quod rafanum usuale.
REUPONTICUM, similiter, radix est; reu, quando simpliciter poni
tur, de reubarbaro intelligitur.
ROBELIA legumen est, ut in dietis particularibus.
ROS SIRIACUS, id est, flos orni, sed flos siriacus, flos malve dicitur.
RUBI multa sunt genera, sed, quando simpliciter ponitur, rubus
ferens mora intelligitur, qui et batus dicitur, licet alii intelligant pro
rubo simpliciter bedegar.
REALGAR quidam dicunt quod sit vena terre, alii dicunt quod sit
confectio.
RIZI granum est panificum huius due sunt species, scilicet, rubeum
et album, sed ad nos non defertur nisi decorticatum, et utriusque
medulla est alba.
RAMPNUS frutex est spinosus.
RESTA BOVIS herba est.
RUMEX huius duo sunt genera, scilicet, ferens mora et sterilis;
quando simpliciter ponitur, ferens mora intelligitur.
RAIDA, passio est in minore angulo oculi.
RORASTRUM, id est, vitis alba non vinifera.
REUMA, id est, fluxus; inde reumaticus aer, reumatica passio et similia.
RAGADIA est fissura de sole vel frigore nata in pedibus et labris vel
in aliis membris.
RADIUS, in Alexandro, subtile instrumentum quod et spatomelle
appellatur.
RESINA potest vocari omnis gumma, quasi resina a resudo, resu
das. Item appropriatum est hoc vocabulum ad designandum gummam
abietis, quando simpliciter invenitur; in aliis enim additur determi
natio, ut resina pini, resina pruni et similia. Dicitur autem resina
frixa, quedam resina sicca est, de qua sophiticatur thus.
RODOPIUM, id est, tapsus.
REPTICUM, id est, purgativum.
RIXIS purgatio vel incisio cuiuslibet vene.
ROGOS, id est, ruga.
ROMEI, id est, semen rafani.
RODOMEL, id est, mel rosatum coctum.
SAGAPINUM sive SERAPINUM, gumma est.
SISELEOS, siler montanum idem.
SULPHUR vivum quod alio nomine dicitur cibapirum, et est aliud
sulphur extinctum, scilicet canellatum.
SANGUIS DRACONIS succus est cuiusdam herbe, non sanguis, ut
quidam mentiuntur.
SQUINANTUM, palea camelorum idem.
SINAPIS tam herba quam semen; quando simpliciter ponitur, semen
intelligitur.
SARCOCOLLA,
carnem.
SISIMBRIUM, mentastrum idem.
quando simpliciter ponitur, citrinum intelligitur; citrinum idem est
quod barba iovis, sed semperviva iovis barba idem.
SATIRION herba est cuius radix competit multum medicine.
SPODIUM quidam dicunt esse ebur combustum, quidam radicem
cuiusdam canne combustam, quod nichil est;sed spodium est fuligo
quedam que invenitur in domibus ubi funduntur metalla, que, post
quam ceciderit, dicitur spodium, coherens vero recto dicitur ponfi
ligos, unde Galenus:numquam spodio usus sum, dum haberem pon
filigos satis; nos tamen utimur pro eo ebore combusto vel, quod
melius est, cinere loto, qui invenitur supra fornaces argentariorum,
lavatur autem ut ferrugo.
STRUCIUM, id est, caulis agrestis.
STINCUS piscis est similis lacerte aquatice.
SAPO fit de forti lexivia et quacumque pinguedine; huius multe
sunt species: spatarenticus, qui sic dicitur eo quod incidit ut spata, id
est, ensis; et est gallicus; et est muscatus; et est alius durus et alius
mollis, et multi similes.
SALIS multe sunt species, scilicet, sal nitrum, sal armoniacum, sal
gemma, sal capadocium, sal tragesicon - quod non habemus, ut in
Alexandro -, sal pensum, quod est fuligo nata in tectis balneorum,
sed, quando simpliciter ponitur, usuale intelligitur.
SCABIOSA, herba est.
ticum quod alio nomine dicitur cresso, cressonis.
SALIX, itea idem, arbor est, unde dicitur diateos, emplastrum.
SAMBUCUS, actis idem.
SQUILLA, SCILLA, cepa marina idem.
SATUREIA, timbra idem.
exponit nec in fetum calefacit, sed sine calore, fomento amoris et pietatis et
spe prolis relinquet, et inde ponencia carnis omnia facit.
STORAX, storacos idem; huius tria sunt genera, calamita, quod
interpretatur bona gutta, et est rubea, ut supra; et est alia liquida que
proprio nomine dicitur sigia; sed storax, quando simpliciter ponitur,
calamita intelligitur. Item dicunt quidam quod calamite fex est rubea
et rubee fex confita, et confite fex cozimbrum, confita idem est
quod thimiama.
STAPHISAGRIA dicitur a staphis, quod est uva, et agria, id est, agres
tis; inde staphisagria dicitur quia in foliis assimilatur viti, alio nomine
dicitur herba pedicularis. Item a staphis dicitur staphiloma in oculis,
ut in Alexandro.
SANDALUS: huius tres sunt species, scilicet, albus, rubeus et citri
nus, quando simpliciter ponitur citrinus intelligitur, sed apotecarii
ponunt rubeum.
SENE folium est arboris nascentis in transmarinis partibus.
SERPILLUM, herpillum idem, sed tamen herpillum quandoque
ponitur pro poligonia, ut in Alexandro de dolore capitis.
SPARAGUS frutex est.
SEPUM,sevum idem,
SAXIFRAGA herba est.
SEBESTEN fructus est.
SIRINGIA, calamus sive fistula idem.
SENTIX, quilibet frutex spinosus.
SINONUM,
macedonicum, quod vulgariter dicitur alexandrinum; et est tercium
petrosilinum usuale; quando simpliciter ponitur, usuale intelligitur.
SPERMA interpretatur semen, inde diaspermaton, id est, de semi
nibus.
bitam agrestem; sicida agrias, id est, cucumer agrestis vel cucurbita
agrestis, sed sicia est ventosa dicta a sitio, sitis; et cicida est galla.
SALIUNCA quidam intelligunt pro encusa, sed in aurea alexandrina
accipimus pro ea spicam celticam.
STIPTEREA, id est, alumen.
SANDARACA, id est, auripigmentum rubeum, sed arsenicum est
auripigmentum citrinum.
STROBILE, id est, pinee; inde diastrobilion quod fit de nucleis pi
nearum.
SICOMORUS, id est, ficus fatua, arbor est cuius fructus dicitur sic
camina.
SICERA, id est, vinum de pomis.
SANDIX herba est qua tinguntur panni in blavum colorem.
SELITE, confectio est in Antidotario arabico.
SCOLOPENDRIA, lingua cervina idem.
STARNA, parva perdix.
SPODO, ponfiligos est, fuligo illa que fuit ponfilingos antequam
caderet
SIGILLUM SANCTE MARIE herba est,et alia est sigillum Salomonis.
SPERULE, poma sunt coloquintidarum, ut in Alexandro, quia poma
illa rotunda sunt, ut spera.
STEMAS interpretatur manus.
SCORPENA, SCARUS, SEPIA nomina sunt piscium, ut in Alexandro.
STILIO, parva lacerta est.
STELLIO, animal parvum
SISULA vel SISTRA herba est cuius racide utimur,
siler montanum.
SIRICUM, metallum est
SAMBACUS est arbor que duodecies dicitur florere in anno; inde
oleum sambacinum.
SIMA dicitur concavitas epatis, sed eius gibbus dicitur gilbus vel
zirca vel gedeola, ut in libro urinarum Ysaac.
SEMIS, indeclinabile, id est, medietas.
SEMICUPIUM, id est, cupa parva vel tina.
SURA est grossa carnositas tibie.
SCROPHA, id est, porca; inde scrophula, apostema quod maxime
nascitur sub gula vel sub ascellis et in inguinibus, quia nunquam
invenitur illud apostema solum, sed multiplex, quemadmodum scro
pha raro habet unum solum fetum.
SMIRNIS, betonica idem,
gummi iuniperi idem.
SANSUCUS, persa, maiorana, amaracus idem.
SISTER, anetum agreste, meu idem.
SILIQUA dicitur fructus de quo dicitur carobia.
SIMPASMA interpretatur adherens.
STRANGUIROS interpretatur gutta, inde stranguiria, id est, guttatim
minctus. Item sansudis, dissuria, suria, sporiasis, et multa similia que
sunt passiones vesice, ut in Passionario.
SINANCIS interpretatur prefocatio; inde sinancia, quod est acutis
sima prefocatio, et squinancia et quinancia.
SPASMUS est
impediens.
pede vel alibi infigitur.
SCISTON, id est, divisum, ut in Alexandro de lacte et dissinteria.
SARCOS, id est, caro, inde anasarca et yposarca, sarcofagus, et porus
sarcoydes, ut in Tegni.
STEAR interpretatur adeps; inde steatema, scilicet, apostema multum
humorem continens adinstar adipis, vulgari nostro dicitur lupia.
SPATOMELE instrumentum est
SCOTOSIS sive SCOTOMIA est tenebrositas oculorum.
STEPHANIA interpretatur vincens.
SINTHOMA interpretatur condivisum.
STOMA interpretatur os, cusis,
os ventris, et quandoque pro illo toto sacco ponitur.
SANABULLA similis est centum granis, et est valde diuretica et valet
ad lapidem.
SECACUL, id est, yringus.
SCOPHE sunt grossa illa que abiciuntur ab hiis que colantur.
SAMIDA, id est, embotum sive imbutum.
SERPIGO, inveterata vel indurata impetigo.
STERA, id est, matrix; inde sterilis, et stermon, id est, pelliculosa
membra ad modum matricis, qualia sunt intestina, et similia.
STALTICON sive STALTICONTRIUM interpretatur constrictivum.
nario.
SOPHENE VENE sunt in talo tam interiores quam exteriores.
SALVATELLE dicuntur quattuor vene in humano corpore, due in
manibus inter minimum digitum et sibi proximum, et due in pedi
bus in similibus locis.
STACTEN quidam exponunt mirram, quidam amoniacum.
SUSANE dicuntur partes corporis superiores, iusane inferiores.
SILPHIUM, herba est.
SICIDA, brionia,
SCORDEON, allium agreste idem.
SIMPHONIACA, caniculata idem STRONGILIS, aristologia rotunda idem.
SIMPHITUM, consolida maior idem.
SCATUNCELLI, cimbalaria, umbilicus veneris idem.
SUMEN vel SAGIMEN, omentum idem.
SIMILA, id est, mundissima farina frumenti.
STIGMATA, id est, pungitiva.
SECANABIN, id est, oximel.
SPAFICIADAS, id est, vena sub lingua.
SINTHESEOS, id est, tabes vel unctuositas.
STALTICATIVA, id est, depressiva.
STEMENTO, id est, pura aqua fabarum.
SINDESMOS, id est, ligatura nervi.
SCLIROTENTA, id est, viscera indurata.
STIRACOS, id est, storax.
SIRUPUS, id est, bibicio.
STRUIS, id est, cardus albus.
SANDAROCADIS, id est, urina habens colorem vini.
SERAMATA, id est, mundificativa.
SPECULARIS, id est, gipsus.
SENATIO, id est, nasturcium aquaticum.
STAPHIDEN, id est, ficcus.
SIRON, id est, seminativum.
STAGMEN, id est, spica.
SAXIDONICUM, absinthium a loco.
SIREXIS, id est, eruptio apostematis.
SANDASIS, id est, arenositas.
STEGMEOS, id est, vulnus depascens loca vicina.
SENMIRATON vel STALMISTA, SPHIOMATA vel albula in modum grani
uve, sunt albe macule oculorum.
STIPHEI, id est, antimonii.
SINGINOS, id est, menticus.
SOCORIS, id est, decursio lacrime.
STOMATICON, id est, confortans stomachum.
carduncellus idem.
SCARIOLA, endivia, troxima, idem.
TRIGONUS, id est, turtur.
TARTARUM, id est, fex vini tam albi quam rubei, dolio coherens,
et alio nomine dicitur petra vini.
TAMARISCUS est arbor quam quidam intelligunt nomine geneste
sive mirice in medicina.
TETRAHIT, id est, herba iudaica.
licet, anabulla, esula et cathapucia, sed lacte anabulle, cortice radicis
esule, semine cathapucie; et dicuntur titimallus a Titan, quod est Sol,
et mallon, quod interpretatur coma, quia omnis species titimalli comas
suas vertit ad solem.
TURBITH, radix est.
TAPSIA herba est que inflat vultum terentis.
TAPSUS BARBATUS, herba luminaria, flosmus, ponfilingos, gallice
molena idem.
TEREBENTINA, gumma est terebenti arboris de qua sophisticatur
balsamus.
TRAGOS interpretatur hircus.
TRIBULUS, carduus fullonum idem.
TIPSANA, id est, succus ordei; inde massa tipsanaria.
TIBAPIRUM, sulphur vivum idem.
TIRUS
TORMENTILLA, herba est similis pentafilon, sed tormentilla habet
pilos, alia non.
TOPHUS est lapis levis et spongiosus.
TURIONES VITIS sunt summitates, que etiam capreoli dicuntur.
TYELON interpretatur rubicundus; inde sputum tyelon.
quatuor speciebus tantum.
TIPUS interpretatur figura; unde illa quatuor sinthomata febrium
interpolatarum, scilicet, frigus, tremor, horripilatio et rigor; dicuntur
tipi quia sub figura, id est, sub specie frigoris celant calorem; inde
etiam dicuntur febres tipice, scilicet, interpolate, et multa similia.
TRIFERON interpretatur iuvenile sive delicatum; inde trifera sarra
cenica et collirium triferon, ut in Alexandro.
TERME interpretatur locus calidus; inde termantica, id est, calida.
TETRAS interpretatur quatuor; inde tetraceus, id est, febris quar
tana, et tetrafarmacum, et multa similia.
TINO interpretatur liquor; inde ptisis, et sinthesis, et sintheticus, et
assintheticus, et multa similia.
TALMON interpretatur oculus; inde obtalmia, et butalmon, et multa
similia.
TROCOS interpretatur rotudum; inde trocisci, eo quod rotundam
habent formam.
TORCULAR, pressorium, prelum idem.
TONOTICON interpretatur corroborativum; inde atonia, id est,
debilitas, ut in Alexandro.
TROMBUS, id est, globus; inde trombosus sanguis.
THOMOS interpretatur divisio; inde anathomina, id est, recta divi
sio, et athomus, et similia.
nuces, vel duras testas, ut amigdale, et similia.
TRAULUS est qui corrumpit hoc elementum .r., quod fit propter
grossitudinem lingue cum nequit linguam duplicare, ut eius summi
tatem fortiter vibret ad palatum.
TINNITUS est nomen onomotopeium.
TALASEROS ignoramus quid est, ut in Alexandro.
TALON interpretatur ramus; inde diatalon, de ramis, et talea, ut in
Palladio.
TRICOCINO, TRICOCINAS, id est, cribello, cribellas.
TINEA est nomen equivocum ad vermem et ad scabiem qui fit in
capite.
THEOS, id est, Deus; inde theodoricon, id est, divinum datum, a
Deo datum, et theofilus, et similia.
TRACHEA arteria.
TROPUS, modus, sed topus, locus; inde topica remedia, id est, loca
lia remedia, et liber topicorum, et similia.
TYRIACA RUSTICORUM, id est, allium.
TIMBRA, id est, satureia.
TANACETUM, id est, athanasia.
TIMIAMA, confita idem.
TRIGONIA vel TRIGONIUM, turtur idem.
TAUROCOLLE, id est, fellis taurini.
TURINGE, melissa idem.
TALFI, linozotis, mercurialis idem.
THIMO, id est, tendo; inde thenasmon.
TIRICATAURA, dragagantum idem.
TONXILLA, maxilla idem.
TERAPEON, id est, sanabile.
TYRIASIS, id est, depilacio vel decapillacio.
TIMOSIS dicitur quando specie oculi, qui mosis dicitur, exit.
TENIGIAM, id est, pannum oculorum.
TUBERUNCULI, id est, minuta apostemata.
TRIGAMA, id est, equationes.
TROGODALO, id est, agaricus.
TANIMATICA, id est, sanguis de vulnere.
TEGISTIS, id est, fragmenta frondium.
TISTERRILE, id est, chimolea.
TYRIUM, id est, rubeum.
VIRGA PASTORIS herba est que multum assimilatur cardoni fullo
num.
VERMICULARIS, id est, crassula minor, est eiusdem virtutis cuius
umbilicus veneris.
VITICELLA est ut in tabula Salerni dicitur.
UVA nomen est fructus, et nomen membri.
UZIFUR nomen est minii. Uzifur fit, teste Avicenna, de sulphure vivo
per combustionem, et inde potest elici sulphur vivum et multum
assimilatur sinopidi, nisi quod durius est.
VIOLA flos est herbe que dicitur violaria.
VACCINIUM ignoramus quid sit, quidam tamen dicunt quod sit
viola nigra.
pomi et aliarum multarum arborum, sed quando simpliciter ponitur
quercinus intelligitur, est et alius viscus quo capiuntur aves, qui de
omni visco per decoctionem potest fieri.
VAPA est vinum vile debilitatum per evaporationem.
VICETOXICUM herba est que valet contra toxicum,et dicitur toxi
cum quodlibet forte venenum.
VERRUCARIA, herba est.
VARIX: hoc nomen competit duabus venis in duobus locis positis,
scilicet, illi vene que apparet in fronte media et illi que apparet in
poplite; inde dicitur varicosus.
VOLA
ULA est inveterata albugo, ut in Alexandro de oculis.
URANION interpretatur celeste; inde dicitur urania, et inde colli
rium uranion, id est, celeste.
VERTEBRUM, id est, os rotundum anche, et dicitur a vertendo, quia
vertitur in osse concavo.
VERTEBELLUM est instrumentum carpentariorum, scilicet, tere
bellum, et simili instrumento utuntur cirurgici in quibusdam ope
ribus suis.
VARIOLA morbillus est, ut colerica variola.
ULIGO est crassicies quedam que scatet a terra, que dicitur a vulgo
stella que cecidit.
URITRA, id est, veretrum.
VALERIANA, fu, amantilla idem.
VELLATRUM, elleborus albus idem.
VISCAGO,
VERBENA, verebona, herba veneris, ierobotonon vel peristereon
idem.
VIRIDE ERIS, ydois, iure clistere idem.
UVA LUPINA, strignum, solatrum, morella idem.
VARICLA est herba.
VITREOLUM, atramentum, calcantum idem.
VIOLE tres sunt species: alba, aurea, purpurea.
VINUM ASCOLANUM, id est, album.
VINUM OREPTICUM, id est, tenue.
VISCIDUM, id est, amarum.
XANTOS interpretatur rubeum; inde ypoxantos.
XIMACON, id est, cortex celsi.
XILON interpretatur lignum; inde xilocassia, id est, cassia lignea, et
xilobalsamum, id est, lignum balsami, et xiloaloes, id est, lignum
aloes, et xilocaracta, id est, lignum scriptum, scilicet, carrubia, que
alio nomine dicitur vaginella sive siliqua.
XISUM vel XOLO, id est, acetum.
XILOMIRTA, id est, lignum mirte.
XILIA, id est, cassia.
XIERDA, id est, cornix.
XISTILA, id est, stilla.
XILOCEROTA, id est, cornua similia.
XIA, id est, senecio.
XIRIO, id est, pultes ad plagam.
XELANUM, id est, asenablum.
XILENON, id est, apium.
XIROS, id est, porcus.
XIRIDIA, id est, gladiolus.
XIRIA, id est, unguentaria.
YU est viola, sed yin vel yan est viride eris.
YSOPUM, cerotum, est succus lane succide per decoctionem extra
ctus.
YTEA, id est, salix, inde diayteos.
YPOSELINA, id est, fabaria.
YENA serpens est, ut in Alexandro.
per unum diem.
YCTIDON, id est, cornea tunica oculi.
YERA interpretatur sacrum; inde yerapigra, id est, sacrum amarum,
et yeranoxon, ut in Alexandro de epilepsia, et yerapreten, id est, sacer
senex, et yeralogodion, id est, sacrum ad sermonem valens, et yerar
chia, id est, sacer principatus, et multa similia.
YOMENON interpretatur seipsum comedens; inde herpes yome
nus, id est, serpens seipsum comedens, et est appropriatum hoc voca
bulum ad designandum cancrum, quia loca quibus insidet corrodit,
idem est estiomenus.
YPOCONDRIUM vel hec YPOCONDRIA est teneritas sub costis, ab
ypos, quod est sub, et condros, quod est costa.
YDEA,
formati rubei, et collirium ydiocre, ut in Alexandro de oculis.
YSICIA, vulgari gallico sulcia.
YGIA interpretatur sanitas, opiata est.
YDROCOPION, id est, aquans educens.
YPERISTON, id est, possibile.
YATROPHALIS, id est, medens capiti.
YRIMON, id est, capitis purgativum.
YPOPIAS, globus sanguinis ex percussione.
YPOREA, id est, suppositio.
YDRAGORUS, id est, aquosus garus, id est, non bonus.
YCARADES, id est, aqua spiritum habens.
YCINA, genus frumenti vel panis.
YALON, id est, vitrum; inde yaloydeos, id est, vitrei humores.
YSOTHEUS, id est, Deo equalis.
YDRIONUS, proprium nomen trocisci.
YANUS, medicus idem;inde archianos,id est,princeps medicorum.
YPONSIS, id est, effusio humorum extra pupillam et densatorum.
YATROLABRO, id est, vertibulla, id est, forcipe medicinali; yatron
enim medicinale interpretatur, labro, forcipes.
YLEON est diptongus, et significat revolutionem intestinorum.
YDROCEPHALOS, id est, habentes aquam in capite.
YDICELIDOS, id est, habens testiculos inflatos.
YDOR, id est, aqua.
YQUITIOR, id est, aquosus sanguis.
YCORAREA, id est, flos agni casti vel salicis marine, quod idem est.
ZINZIBER, radix est cuiusdam herbe.
ZEO, ZES interpretatur ferveo, ferves; inde zema vel zima, id est,
fervescens, et apozima, id est, defervescens decoctio, unde illud
Alexandri
est, magis defervens quam fervens.
ZIZANIA, lolium idem.
ZIMIA est apostema factum de flegmate, ut in Johannicio.
fit per decoctionem.
ZEDOARIUM, radix est.
ZIPULE, crispelle idem.
ZODIAN interpretatur animal; inde circulus zodiacus et zodiaca
virtus.
ZERNA, dertra, serpigo, impetigo idem, sed serpigo est intensa
impetigo.
ZIRBUS est omentum, ut in Oribasio, vel pinguedo que inferius
adheret ventri.
ZUCCORARIUM vel ZUCCORARIA est flos vel semen agni casti.
Expliciunt synonima