I Te laudat probitas, equitas commendat, modificat temperantia et vera caritas semper extollit; vere in hoc mundo vita est quam humores tumidant, extrenuant dolores, ardores consumant, morbidant aeres, hesce inflant, macerant ieiunia, consumant tristitie, sollicitudo coartat, hebetat securitas, divitie iactant, deicit paupertas, iuventus extollit, incurvat senectus, sospitas effert, frangit infirmitas, et his omnibus modis mors nocitiva submirat.

II De multiplici commendatione per<sonarum>

Notandum est quod quandoque laudantur homines in litteris, quandoque vituperantur. Laudantur autem tribus modis, secundum animam, secundum corpus, secundum utrumque, ac totidem modis vituperantur. Laudantur autem sic.

II, 1) Secundum animam: Homo doctus, sapiens, prudens, doctissimus, peritissimus et cetera.

II, 2) Secundum corpus sic: strenus, illustris, fortis, bellatoret cetera.

II, 3) Secundum utrumque sic: humilis, clarus, lucidus vel que ad laudem sic aptanda sunt.

III Laudes que ad maiores pertinent

Hic est homo sapientia illustris, castitate mundus, caritate fervidus, modestia sobrius, honestate preditus, humilitate perlucidus, discretione compatiens, constantia magnanimus, concordia unanimis, sollicitus ad audiendum seu retinendum, promptus ad egregie loquendum, gratus obsequio, dulcis servitio, mente canus, discretione senex, angelicus facie, fulgidus vultu, gravis stando, planus incessu, urbanus, curialis fere omnibus artibus.

IV De solemni et festiva laude

Litterali fulgore solemnis vel preclarus, totis vitiis evacuatus, in omnibus onestissime decoratus, caritate quadrifida flammeus, bifida castitate candidus, humilitate non ficta protectus, frequens in lectione, frequentior in ordine, frequentissimus in exortatione, abstinentie virtute mirabilis, mansuetudinis lenitate fere inequabilis, benignitate moderatus, tepidus, affabilis, iustis meracissimum mel, iniustis vero amarissimum fel, pauperibus et egestuosis munificus adeo ut vix dici vel scribi, vix dictum vel scriptum valet credulitate admitti.

V De prima et commoda laude alicuius

Homo qui pro pietate, qui iustitia, qui fortitudine, qui prudentia, qui denique omnium virtutum nitore fulgebat, sub sole radiabat beatitudine, cui sapientia soror, amica prudentia, mater modestia, educatrix iustitia, quem prudentia peperit, modestia conceperit, iustitia conceperit, iustitia educaverit ad estremum iustitia universarum radiis fulgoribus, qui virtutum et omnibus interioris hominis ornamentis pollens.

Vir ille eximia dona virtutis perceperat, magnis muneribus exaltatus, studio castitatis mundus, abstinentie labore validus, doctrine dapibus refectus, pietatis gratia benignus, stabilis in fide, humilis in timore, ad omnem tollerantiam fortis, ad sustinendam iniuram mitisa, ad faciendam misericordiam facilis, fraterna pietate concors atque unanimis.

VI De laudibus ecclesiasticarum presonarum

Flosa ecclesiastici germinis decus et ornamentum gratie spiritualis, in sermone verax, in iudicio iustus, universa morum honestate preclarus, sanctitatis fulgoribus micantissimus, radiantissimus solis lampade, astris lucidior, micantior luna, sole ipso fulgidior.

VII De solemni et festiva laude

Homo doctus, sapiens, prudens, doctissimus, sapientissimus, germinis prudentie amantissimus, omnibusque phylosophie fulgoribus radiantibus sapientia venerantissima, camphora prudens ac amantissima, speciosissima et spatiosissima sapientie sedes, philosophie sedes, cathemata philosophie, oblectabilissimum atque suavissimum pulvinar, cervicalque mollificum, sapientie exhuberantissimum promptuarium, armariolum sanctissimum phylosophie.

VIII De vituperatione personarum quando convenit

Homo amens, homo stultus, homo mire amentie et fatuitatis, et in scientie nulla fretus prudentia, nullo fultus, omni vacuus intelligentia, hic est homo quem violentia invitat, superbia inflat, rapacitas inquietat, crudelitas stimulat, ambitio delectat, libido precipitat, luxuria coinquinat. Cupiditate ardet, satis vel magne eloquentie sed parve scientie.

IX De laudibus episcoporum vel abbatum

Miles Dei beatissime [non enim fas est, ut absque], vicarius Dei, claviger celi atque auriga spiritualis Israelis atque mirificus pontifex, atque unicus pater, singularis pastor, spiritualis pater et demonio inobediens.

X Ad vituperium Superbus avarus, ebriosus, adulter furiosus, fornicator, fur, sacrilegus, ypocrita, simulator, invidiosus, malitiosus, nequitia plenus, immundus, sanguine pollutus, substantiam suam vivendo luxuriose dissipans, filius perditionis, qui seminat inter fratres zizaniam, persecutor xristianorum fidelium maximus.

XI Quales laudes homines exornant <Homo> qui elevetur et extollitur et excrescit super omne id quod dicitur vel quod colitur; dominus laudabilis, celebrabilis, magnificabilis, glorificabilis, ammirabilis, mirabilis, laudabilis et cetera. Celebratissimus, glorificabilissimus, celeber, celebrior, celeberrimus, penetrabilis, amplexabilis, peramandus, diligendus, emulandissimus, meracissimus, lepidissimus, melle dulcior favo suavior, sanctus palme agnus, magnificus, beatus, felix, beatissimus, felicissimus, gloriosus, permagnus, peraltus, eximius, magnificus, preminentissimus, precellens, precelsus, doctus, peritus, preclarus, persavius, serenus, luculentus, sidereus, ethereus, fulgidus, lucidus, rutilus, fulvus, vibrantissimus, corruscans, cluentissimus, preditus. Huius modi adiectiva etsi per se possunt locari in laude. Hoc uniusquisque tamen et nulla alia convenienter possunt poni, cum additamento alicuius efferibilis accidentis, sicut cum additamento bonitatis vel probitatis, vel sanctitatis vel clementie, vel Philosophie, vel Fronesis, vel Palladis, vel Minerve, ut si dicam «radiantis fumus bonitatis, peralte, permagne et efferibilis, et alicuius similis, vel titane, vel fulgore, vel splendore, vel radiamine, vel lampade, vel Phebe, vel face».

Illa quoque adiectiva que ad honorem pertinent congruenter dicemus: ornatus, faleratus, comptus, illustratus, perlustratus, inlustris, elegans; sed quoniam de eis adiectivis que ad laudem attingunt quondam tractavimus nunc de hiis que ad vituperationem pertinent quedam dicamus.

XII De eis que homines vituperant Hec igitur sunt: malus, pravus, effrenatus, ferus, perversus, scelestus, reprobus, truculentus, dirus, malignus, improbus, malitiosus, scelerosus, facinorosus, atrox, ferox, trux, nefandissimus, vituperabilis et cetera.

XIII De eisdem laudibus Letus, iocundus, ylaris, exultans, refultans, ovans, gratans, gratulans, gestiens gloria, nobilitas, ingenuitas, inclitudo, vernantia, religio, devotio, bonitas, probitas, sanctitas, almitas, almitudo, deitudo, clementia, societas, soliditas, sodalitas, unitas, paternitas, fraternitas, germanitas, filiatio, generatio, herilitas, dominum divinitas, omnipotentia, cunctipotentia, summipotentia.