PHYLON
LAUMEDON
SINON
SEMPRONIA
MEDICUS
NICOSTRATUS
SANGA
PLUTARCHUS
SEMIRAMIS
LOLARIUS
TANGARUS
DROMO
<Phy>. – Quid in amore uror, cum sim in hanc mulieris formam infixus?
La. – Miror, hercle, quid novi afferat filius
.
Phy. – Malo mihi potius vitam extinguere, quam huius faciem perpulchram a conspectu meo delere
.
La. – Insanitne filius
? Quid multis? Prosiliam
!
Phy. – Hem, pater.
La. – Quid merore tanto afficeris?
Phy. – Ah, pater, nihil est
.
La. – Modo quid audiverim de forma, ut tu tecum colloquebaris?
Phy. – Vereor
dicere, pater.
La. – Ne tute scis, fili, patri, qui te aluit nutrivitque, nihil celandum fore?
Phy. – Utinam domi hunc non offendissem
, quem me ab amore excludendum censeo.
La. – Age, dic,
fili!
Phy. – Licet, pater, mihi sint incommoda nonnulla, quibus quam maxime agitor, tum amore tum denique austeritate amantis, pauca dicam.
La. – Quid in re est? Ocius profer.
Phy. – Filiam Plutarchi amare fateor
.
La. – Dudumne?
Phy. – Menses duos opinor fore.
Actum est
! Difficile est iuventutem posse ab huiusmodi detinere! Hem dicisne aliud?
Phy. – Agedum, pater, ut mei memineris
.
La. – Quidne oris mutatus es! Ah, in corde amoris scintilla confixa est! Dii me perdant
, cui non parvas mihi angustias video parari! Nihil respondes? Age, fili, faciam uti iusseris
.
Phy. – Ahu, ahu, pater.
La. – Heus, heus, iubete medicum accersiri!
Desine, fili, has flammas, que te mentemque tuam concitant.
Quo in loco illum opperiar? Quo pergam? Verum omnis perparva avena infixa modicum hos conturbat nobiles. Nobis vero fides ulla prebetur, si malam corporis valetudinem inire cepimus. Nimirum, ut fertur, hic tabernam quam maxime sollicitat.
Hem, illum video! Salve! Herus noster iussit te accersiri sine mora
.
La. – Profecto hic aliquid novi erit.
Sem. – Mi homo
, quid hoc sibi vult?
La. – Desine
, malam in rem!
Omnia hec abs te
promoveri scio dudum, cum huic manum amplam omnibus in rebus semper dederis.
Sem. – Cui dicat hec ignoro equidem.
La. – Ignoras? Filius in lecto provolutus est.
Sem. – Me miseram!
Ut aspexi te immutarier
, continuo me invasit suspicio
.
Nunc rem perditam restitues
.
Sem. – Oy, oy, ammittamne filium? Cui admodum fateor me manum largam dedisse insulse, que temeraria
dicar. Adibo nunc filium, quem deorum fidei prorsus mando
.
La. – Dolet satis.
Sem. – Fili, quid hec sibi mansio vult? Num mihi respondes quicquam? Mater, inquam, sum tua! Si forte decideret, ego me funditus perderem
. Heu, hec in me apud virum cuderetur faba
! Pereo, inquam, gnate, ni me dulci logo affaberis.
Phy. – Quam te, mater, mestam video! Ad quid hoc te angi oportet, cum ita superis visum est? Sum adeo, mater, filie Plutarchi amore captus
, quod vix sum apud me
.
Sem. – Dii deeque te fortunatum reddent!
Phy. – Qui? Nam adeo res conturbata est, quod hoc non posse fieri vereor.
Sem. – Immo quam ocius fiet.
Phy. – Resipisco, mater
.
Sem. – Pater ipse rem pertractabit
.
Phy. – Satis vereor.
Sem. – Me vide
.
<Me.> – Quid in re domi est, quo me accersiri iusserunt
?
Si. – Herilis filius
, ut aiunt, amore devictus est.
Me. – In lecto, scilicet?
Me. – Res non parva est!
Si. – Hosce apud solet reservari quod, si res perparva est, magnam fore dicunt, ut inde uberrimum consequantur fructum.
Me. – Quid tu tecum colloqueris, Sinon?
Si. – Scilicet?
Me. – Viden ut is semivir astutiam ostendit in deridendo nosque labefactando
medicos!
Si. – Hic quam diligenti cura infirmis adhibet medicamenta, cum sibi die singulo taberne nomen venditat.
Me. – Frusto semper mucido
appones genuinum. Ego vero meo fungar officio
. Herus estne in domo?
Si. – Ita mihi suadeo.
<Si.> – Is namque vocatus adest.
La. – Accedat, si placet.
Si. – Eamus.
Me. – Heu, per obscurum me deducis locum!
Si. – Non, hem, sed ita visum, ut sol tibi in via paulisper intuitum obliquaverit.
Me. – I prae, sequar
.
Si. – Eo.
Me. – Ahu, ahu, partis mihi posterioris est sublapsa pellicula!
Si. – Ah, ah, ah, quam bene factum
!
Me. – Dii te funditus perdant
, Sinon, cum ex proximi malo letaris summopere.
La. – Mora quam longa est! Quid hoc est?
Si. – Hic, inquam, se scalarum mensure dedit.
Quid me continet quin tuis me involem capillis
, furcifer sceleste! Credin me ita in derisum habere
?
Si. – Ne sevi tantopere
!
La. – Quid audio, inepte? Ego te detentum reddam
! Heus, heus, Nicostrate, hic in carceribus seclusus deputetur!
Ni. – Quis
?
La. – Num vides hunc
?
Si. – Ego, pol, quid egi, mi here? Iocabar equidem.
La. – Quid oscitas? Fiat quod volo!
Me. – Remittatur ei gratia.
Si. – Si quid mali deinceps egero, mi here, me totum verberibus cesum
, iubebis carceribus perpetuis includi.
La. – Fiat, inquam, quod iubeo.
Ni. – Parere necesse est! Sed quid ago, Sinon, coactus profecto. Tamen spero non in longum rem ipsam progredi.
Si. – Dii, ut iubeo, secundent mihi.
Ni. – Novum mihi vivendi modum in dies acquiro, quo, si quid mali evenerit, ut sic, effugiam.
Me. – Signum, inquam, urine video peroptimum; sed curate diligenter ut is hanc sibi in uxorem consequatur copulandam.
Phy. – Huiusmodi verbis liberatus sum
, pater.
La. – Fiet, fili mi.
Me. – Nam adeo amor huic est infixus, quo, ut signa apparent, debitum vite posset delere.
La. – Nihil moror
. Tu, Sanga, interea loci
prope adsis magistrum, ut, que apud aromatarium ordinanda erunt, domum deferas quam primum.
Sem. – Me miseram
! Quam longa mora est huius Sange! Profecto scio illum non impunitum abire.
San. – Audio quid hera dicat.
Sem. – Cur non datur pre manibus
mihi nunc is carnifex, ut ipsum pugnis et calcibus luto volvere possim
?
San. – Dubito satis ne mihi aliquid novi faciat hera. Accedam ultro; sed unum tamen scio, me superare non posse. Eo nunc intus
.
Sem. – Quid tantum, miser, egisti?
San. – Egone? Impediti erant aromatarii circa alias medicinas conficiendas: hac de causa restiti.
<Sem.> – Age, omnia referam hero.
<Phy.> – Credin, mater, posse id fieri quod spero?
Sem. – Immo ocius fiet.
Phy. – Ah, mater, si hoc fit putabo semper abs te factum!
Sem. – Desine, fili, hora sumendi cibum preterit.
Phy. – Cibus quam is perfectus esset, si pater domum victor rediret!
Sem. – Videbis, inquam, gnate.
Phy. – Nequeo ipsam, mater, delere
.
Sem. – Conclamatum est
.
Phy. – Dii mihi ad votum succedant, si res digna est.
Sem. – Sunt nonnulli qui quam maxime ex amore urunt in potiundo; demum, lapsu temporis, redeunt retrogrado.
La. – Ferme tua in me benevolentia, diu contracta, adhortari videtur, ut hec tecum confidenter penitus agam.
Plu. – Age, ausculto
.
La. – Fit plerumque ut iuvenes, quibus permollis est impressio, in amoris flammas concidant. Verum ne in longum progrediar, me expediam paucis.
Plu. – Vereor quid hoc siet
.
La. – Filius tuam gnatam amat
, quod hoc si non fit, illum protinus amittam.
Plu. – Dii bene vertant
!
La. – Filius ipse in lecto provolutus est. Age mihi unum saltem verbum
, ut eidem corporis valitudinem restituas.
Plu. – Quid me vis agere ob hec dicta?
La. – Ut detur.
Plu. – Hoc non posse fieri arbitror
, ni per prius eandem alloquar.
La. – Edepol, vera dicis!
Plu. – Scis enim quam in huiusmodi laribus iurgia, lites bellaque moveri solent, si mulieri egre ferendo vir copuletur.
La. – Censeo profecto.
Plu. – Eamus dum nobis tempus adest commodum
.
La. – Dii deeque me hodie fortunatum reddant, rogo! Quibus sane, si hoc consequar boni, agna perpinguis illorum nubet aras.
Semi. – Videon patrem cum Laumedonte domum venientem
? Miror de hora, hercle, qua domum solitus est accedere: in re aliquid novi est.
La. – Non faciam!
Plu. – Cur?
La. – Domus tua est.
Plu. – Ibo, ne tempus hic conteramus.
La. – Utinam fiat quod cupio!
Plu. – Filia, hunc vides Laumedontem nobis domum deductum, qui benevolentie quodam vinculo ad me secessit ut te suo copularem filio.
Semi. – Hoc non fiet
, castor!
Plu. – Nullum egi verbum
, ni per prius scirem abs te quid agendum foret. Nam illud quod fit egre, raro contigit in bonum exitum progredi.
Semi. – Pater, non profecto assentiam.
La. – Quid, inquam, est cause
? Filius non est formosus, dives, affabilis que maxime in huiusmodi rebus decent?
Plu. – Eque loquitur, filia.
Semi. – Pater, si me amas
, hoc non fiat invito animo.
La. – Filia, nonne morigerandum patri mihique, necnon filio, cuius dolore, si hoc resciverit fore non agendum
, illum amittam protinus.
Semi. – Non posse fieri, hoc satis dictum est.
Plu. – Viden me apud forum imprudentem atque huius rei ignarum
te reperisse! Non culpa in me trasferetur
.
La. – Quid nunc, miser, renuntiandum erit gnato
?
Plu. – Mane apud nos, si libet
, in prandio.
La. – Nequeo, edepol! Si venenum fore arbitrarer forte. Bene vale.
La. – O infortunatum me senem! Adibone filium cui hec mora, ut censeo, per annum visa est, in hoc potissimum
? Quid de hac re dicet
, si videbit sibi uxorem non iri datum
? Egre hoc tandem feret
. Nihil moror
. Eum increpabo et si fas erit facta ipse aggrediar.
San. – Quid hic refert in factis? Profecto, ut video, Sinon quatietur
, si quid ei mali venerit, merito.
La. – «Phy! Nonne tu dignus aliquando reprehensione? Cum tue flos iuventutis
pululare videbatur...» Uno tandem ero victus verbo
. Miser, fatigat<us> sum non parvum! Hanc rem prorsus deorum fidei mando
.
San. – Res tua, Sinon, non est in vado
ut heri mihi credideram.
Si. – Ahu, quid mali est mihi, Sanga?
San. – Quid mali? Collideris, inquam, sine ulla misericordia.
Si. – Qui scis
?
San. – Qui scio? Nuperrime ibam ad <a>romatarium, sed ut perventum est ad Dromonis angulum, offendi senem inter se verba de hac re facientem.
Si. – Mihi omnino mala scio esse: potius illud vellem vite finire extremum quam tam diu mala pati misere et evadere.
San. – Si vera dicis, me numquam invenisti mendacem
.
Si. – Hoc unum scio: me non semper carceribus deputatum fore. Tum temporis
, si quid simulatum erit, in verum convertatur.
Si. – Quo vadis, Sanga?
San. – Eo paratum heriles mensas.
Si. – Vade ocius
, age, ut hic male pessimeque vivo, saltem boni aliquid degustem interea loci.
San. – Dabo operam
.
Si. – Hic sapientiam non parvam ostendit. Non sat victus sum dolore meo, ut is furcifer in hoc potissimum malo a<d>deret malum!
Sem. – Profecto virum ira plenum aspicio venientem. Misera, quid erit de filio, dum audiet hanc sibi non iri datum
? Quid ita, mi homo, tristis es
?
La. – Quid siem? Res nobis non correspondent.
Sem. – Nonne?
La. – Quotiens vis hoc repetendum esse?
Sem. – Remisse ita loqueris, quod vix intelligo.
La. – Desine
, malam in rem, pessima! Si quid erit de filio, penas dabis.
Sem. – Quanto quis senior, tanto stultior.
La. – Hem, quid dicis, inepta?
Sem. – Quid cause fui huius rei?
La. – Quid fuistin? Nonne omnia que animo ducebat peregisti, insulsa?
Sem. – Erat filius unicus
, necesse fuit eidem quandoque parere.
La. – Parere vin cui? Insatiabili libidini?
Sem. – Desine! Iam via aliqua aggrediemur
ut filius quid boni agat.
La. – Ah, valde irascor, cum illa mihi Plutarchi filia venit in mentem!
Sem. – Age, dic ut actum est domi.
Pater instat
, ego quoque non obsterto. Tunc illa inquit: «Ad quid diu repetitum est?» Sed ubi vidi, huc evasi
.
Sem. – Quid dicendum sit amplius ignoro, nisi quod hoc filio manifestetur.
La. – Sed vereor ne egre ferat quam maxime
.
Phy. – Quam pater duritiam voltus afferat, miror. Perii, edepol, nihil actum est. Quid hoc, pater?
La. – Sane.
Phy. – Quid actum est?
La. – Disponetur.
Phy. – Dic uno verbo
: nam perplexe loqueris
quod vix intelligo.
La. – Dubitabam equidem ne te nimio afficerem dolore, cum res ad votum non successerit.
Phy. – Dii, quid egi, miser, cui tanta mihi confertis commoda
? Ah, numen incertum scinditur vestrum. Nihil in nos cure apud vos desuper geritur
, sed, ut res prospecta docet, regimur astris.
La. – Quid te deos, Phylon, hac in re commiscere oportet? Nonne cuncta agunt iustitia?
Phy. – Iustitia? Immo, potius impietate!
La. – Desine filii, parumque voce summissa loquere. Dii pretereant.
Phy. – Ah, quod volebam fieri non potuit. Sed scio propemodum quid agendum sit.
Ne te crucia
.
Phy. – Quid agam, pater, videbis profecto
. Nam adeo longius ab hac progrediar urbe, <ut> quo fuerim profectus tibi difficile erit posse scrutari.
La. – Hoc sedet animo: dolet, hunc verbis nec minis validum est posse ammoveri. Actum est. Dii hec prohibeant, rogo
!
Quis prohibet mihi, ut mea sim liberatus astutia, quin hoc malum mihi diu tolerandum evitem, quod libentius subripiam? Sed ut postquam prosilivi, conveniamne Sangam servulum? Quidnam egissem, si proclamaret? Forte non impune! Viden ut is obscitat! Nimirum est si res huic ad votum successerint ut postquam fuerim carceribus detentus. Profecto non minus huic doloris erit quam mihi fuit, ut cum herus perceperit hunc nudum existere, amissisque penitus clavibus remansisse. Nihil moror
, abeo, omniaque mecum defero.
Si. – Quid tum restat
? Utinam mihi tempestive foret obviam medicus ille, cuius causa hec perpessus sum! Ostendam ei sane quid Sinon
! Nihil satius fieri posset, quam illum percunctandum fore ubi domum exierit, illico pugnis et calcibus ipsum imparate adoriri
. Quid tum dicet? Agam ita quod semper illius diei meminerit horam
. Mane
ellum opportune
!
Me. – Quis mihi iniecit manus?
Nemo in via, nullus me videt
. Scin, dolose, abs te quid actum est mihi? Sis memor.
Me. – Quid tibi vis
, Sinon? Es tam potens
ut aggrediaris homines in via?
Si. – Videbis, inquam.
Me. – Quis mihi presidio erit? Scio quid domi habeo, si possem evadere, ahu, ahu, ahu!
Si. – Quid clamitas
? Quid vociferas?
Me. – Ah, ah, pol, Sinon, obsecro te ut iam desinas! Quid a me pretium voles, habeto!
Si. – Quid pretii, quid pretii? Ostendam quo, ut hec sint tibi cordi ut mihi fuere
.
Me. – Sinon, spero te mihi omnino veniam daturum.
Si. – Do equidem hac lege
: ut me tuam apud domum per aliquot dies suscipias. Interea loci
quid mali domi erit apud herum evometur
.
Me. – Immo quam maxime rogo ut velis accedere. Una nobis domus erit.
Si. – Non parvas tibi ago gratias
, medice.
Me. – Immo, tibi.
<San.> – Me miserum
, panni scilicet fugeruntne! Quid herus dicet, ubi nudum me inveniet? Hoc profecto fit meo indicio
! Claves denique... Quo bibent isti? Ve mi misero, postes in frusta labuntur. Quis mihi erit presidio, in hoc potissimum, quoad vestes aliquas induar ego?
Pol, ebrius erat
!
San. – Maneo quam libentissime. Mures forte corroserunt vestes. Saltem convenirem cerabulas: de residuo apud me nihil esset cure
.
La. – Nihil? Videbis quid tibi hec proderint verba!
San. – Quis hic loquitur
? Ingredere!
La. – Tuo malo fiet, si ingrediar.
San. – Tu hic es, mi here
?
La. – Quid ‘mi here’? Furcifer inepte, surgendine hec hora est?
San. – Surrexissem
, edepol, si vestes apud me forent.
La. – Quas vestes?
San. – Nostras.
La. – Quas nostras?
San. – Meas, quas ipse defero. Hic, pol, mi here, apud rischum deposui
antequam dormitum accederem, sed, ut opinor, furtive sublatae sunt nobis, clavesque etiam.
La. – Hei, cur non datur mihi ut te in hoc potissimum laqueo suspendam?
San. – Quid vis faciam
. Fateor ineptia inscitiaque mea factum
. Nihil in hoc morandum est amplius, sed transeat, si libet. «Muschas non capit aquila», ut pertrita est volgi sententia.
La. – Aliter sentio
, Sanga, ut dicis, ‘non amplius’ et ‘hoc pretereat’ et quod ‘aquila...’ Quo igitur modo, ignave, vestes amisistin? Quis easdem tibi clanculum subripuit?
San. – Arbitrarer profecto, Laumedon, dum tu perliberalis es illis quos numquam vidisti, quin eo modo tua in me redundaret liberalitas.
La. – Irridesne
?
San. – Hec profecto audeo, mi here, quod te in hac urbe liberaliorem vidi neminem.
La. – Te tuaque adulatoria verba iampridem cognovi
res ipsa docet
, si vera dicis.
La. – Agedum, infime omnium malorum! Quid egistin meis in laribus ut quam bibis merearis aquam? Prout vera apparent. Surge, nebulo, agam ut diei semper memineris huius
!
San. – Si res apud hos perparva est, fit magna. Omnino sin verum, aut falsum, aut simulatum
aliquid est, in nos totis insunt viribus. Ut illud est quod solet dici volgo
, «Causas querit qui ab amico cupit discedere».
La. – Surge, inquam, nebulo: bis tibi dictum est!
San. – Quid, si nudus ac si ex alvo progrederer materno?
La. – Exi, inepte
! Quid tum postea
?
San. – Manes genusque omne tormentorum infernalium, hunc maledictum senem, immo, ut fere dixerim, omnium hominum pessimum, ad ima Tartari possint deferre!
La. – Exi! Satis dictum est!
San. – O miserabilem austeram servorum vitam! Quot labores, quot vigilias die noctuque toleramus apud hos nobiles et, si forte nobis contigit cespicare paulisper, ac si nobis ortum dedissent, puniunt acriter.
La. – Sine ut pannos hinc reiciam, ut postquam que dicta sunt non agis.
San. – Veniam
!
La. – Quid ago
, quid ago!
San. – Oy, oy, Laumedon!
La. – Dabis penas!
San. – Te obsecro, mi here, ut his verberibus finem iam imponas: me non invenies implicatum in huiusmodi rebus amplius!
La. – Que nunc tibi misero erunt vestes?
San. – Aliquid mihi circumvolvam ne videar nostros apud lares nudus.
San. – Fiet, ac libentius. Res tua, Sinon, in tuto est
. Supplicium quod perpessus sum nuperrime est tibi carceris liberatio. Numquid dicis quidquam, ignave? Hic nemo est
! Miror, hercle, quo hinc abierit
. Fugam is pessimus quam velocius adornaverit
. Multo plus irascetur herus ob hoc quam modo. Nam se delusum fore reputabit. O te infortunatum Sinonem
! Si suas ad manus deveneris de tua nihil amplius sperandum erit salute. Quid renuntiabo nunc hero? Sed ut actum est referam, hoc celari nequit
.
La. – Quid moram producit iste
? Quid agis, Sanga?
San. – Accedo quam ocius possum! Sinon evasit per quandam valvarum rimulam hac nocte.
La. – Evasit? Hoc unum scio: ubi est diu non posse celari
.
San. – Nimirum est, mi here, si vestes sublate sunt.
La. – Quam mihi incommoda sunt que me diversas in partes distrahunt
: dolor filii atque anxietas qua ipsum video affici nimium...est insuper turma quedam servorum incumpacta. Quis mihi eorum unum agit, quis denique hoc aliud facit. Huic rei nostram facile adhibemus operam ut duplici pena miser ille puniatur.
Phy. – Tua mihi paternitas det novissimum verbum, ut possim quod deliberatum est dudum peragere.
La. – Quid me crucias huiusmodi verbis?
Phy. – Hoc, pater, re vera dicitur tibi, ut, postquam quod iubeo non fit, hinc discedendum est.
Phy. – Missa hec face
, pater. Nam si fas foret, ea, ut dicis mihi collata commoda, exiguo lactis vasculo suppeditem
.
La. – Suppeditares? Hii sunt labores filiorum
educandorum quos mater et ego perpessi sumus ad detergendum tuis omne quod dici potest immundum emanans cunabulis!
<Phy.> – Sat habeo, pater
.
<La.> – Quis presidio? Quis denique auxilio senectuti erit misero? Cui tandem bona hec nostra quibus quotiens indulsi sumptibus ut te his fortunatum, divitem ac etiam potentem redderem
? Tu solus es et sunt mihi tot incommoda ac si decem forent!
Phy. – Mora perbrevis est, pater, abeo ut quid agendum est apud quosdam perficiam.
La. – Age ut vis. Forte quibusdam eris in exemplum nostrorum.
<Phy.> – Credin, Lolarie, posse mittere in hoc potissimum tubicinem ut eos commode convocet qui mihi in his que fuerunt opus ad vestitum crediderunt?
Lola. – Ibit quam maxime, si ei pecunie commoditas erit.
Phy. – Agedum ut ad me veniat! Si forte nequit, eum hac de re informato, ut videor velle.
Lola. – Nihil moror.
Phy. – Sed ubi destributum erit, hinc pedem illico corripiam
.
Lola. – Hic penitus amore occecatus est! Quo volt is proficisci? Bellumne? Immo circa offam hunc profecto non memini unquam vidisse equitantem. De sua re agitur
. Huic rei ineat principium. Forte cum viderit archam non ei correspondentem domum illico pedem corripiet. Cui hoc negotii dedam,
La. – Nihil precis relictum est
quo detinere ipsum potuerim.
Sem. – Ah, scio ut vagatum erit per aliquot dies, non posse sufferre. Retrocedet.
La. – Censeo ita.
Sem. – Pena mihi augebitur in dies
ut abierit, hic mea causa hoc factum esse imputabit
.
La. – Quid dicis, inepta? Veniet quod volo.
Sem. – Quid nunc irasceris, tremulente? Apud te vix vivere possent columbe: modo letus, modo iratus. Age, dii in hac re nobis secundabunt.
La. – Utinam! Sed longas habenas dedi. Cur meam senectutem huius amentia velim macerare
?
Sem. – Penes novissimum vivendum esse oportet.
La. – Dii bene vertant
, ut vera dicis! Sat est!
Sem. – Causa gnati, qua, ut dicis, in me transferendam fore culpam, cessabitne?
La. – Mane, belua! Non sat afflictus molestia sum ut me his afficias dictis modo?
Sem. – Non profecto fiet hoc modo! Dices, inquam, mihi, nisi te cognovissem hactenus, hec, pol, cessarent? Quid tibi vis?
La. – Penes hanc uxorem stultam incidi iocularium
.
Sem. – Conculcaberis ut postquam nullum facis verbum.
La. – Sine me!
Faciam uti iusseris
.
Sem. – Mihi prius fidem dato.
Sem. – Si frangis, quid mali vis perpeti
?
La. – Crucem, ut datur servis
.
<Lola>. – Revertor, ut postquam ea peregi que mihi ab hero imposita sunt
. Facturum omnia renuntiabo, dummodo adsint pecunie, quibus etiam pauperrimus ille vitam ducit.
Phy. – Nihil moror ut finem his dedero que a Lolario fore peragenda iussi.
Lola. – Quo pergam
? Is forte domi erit
.
Phy. – Interea loci rus ibo
quoad hac huius nostri oppidi satietate, qua me nimium affligo, emergam penitus.
Lola. – Herum video mestum: nihil est quod ei in hac re prodesse possim. Adibo et que acta sunt referam
.
Phy. – Hem, Lolarie.
Lola. – Salve, mi here.
Phy. – Quid in re est actum ut tibi modo imperavi?
Lola. – Nulla mora est
a tubicine.
Phy. – Rus eo
. Tum temporis age ut referas de patre si egre fert
recessum.
Lola. – Fiet.
Phy. – Intellexistin?
Lola. – Satis dictum est.
Phy. – Alias tibi committo aliquando
que oblivioni commendatur ac si nihil dictum fuisset.
Lola. – Res alias agis
.
<Phy.> – Quoad is mihi dolor erit? Parentesne destitutos agam, qui me tam leni passi sunt animo
? Quis est in hac urbe meorum equalium
qui tam perpolite sit in vestibus ornatus necnon tam denique in divitiis fertilissimus ut ego? Omnia mihi sunt a patre, cui ergo non paream? Hec profecto insunt mihi ab amore
, cuius causa a me longius sum. Utinam his oculis hanc non aspexissem unquam! Inflammor, uror ac denique crucior
, cum huius mihi venit in mente memoria
. Huc perparvo temporis spatio deductus sum. Quis hic est?
Tan. – Heus, heus, adsum! Quis me volt?
Phy. – Ego sum.
Tan. – Quam bene, pol, fecisti
, Phylon, hic te nos visitasse.
Phy. – Deducito nunc modicum in stabulo equum, et, si quid est, age ut comedat.
Tan. – Fiet ocius.
Phy. – Interea spatiatum eo.
Tan. – Hic est apud nos locus, si forte censes dandum membra quieti.
Phy. – Apud cuiusdam arboris umbram hoc fore agendum decrevi. Heu, heu! Quid hoc est? Quid sibi volunt hec?
Mihi mira puella hec narravit! Satis mirari nequeo
, cum horridus ille huius vestigia sit insecutus. Hec mihi possent, si quo tempore, prodesse. Quod autem nunc mente pervolvo a patre esse opertum gratia impetrandum
, quem mihi spero confore
ne discedam.
Phy. – Pater, hoc abs te, si fas est mihi esset gratia, impetrare vellem
, sed quam maxime vereor. Nequeo dicere, ut postquam te et matrem perturbaverim, cum apud vos mentionem fecerim
hinc nostra ab urbe discedendum fore.
La. – Fili, quod a me petis non est opus gratia impetrari. Nam tute scis, fili, me tibi fore patrem qui tibi in omnibus morem gessi rebus que te animo ducebant.
Phy. – Res ipsa docet
.
La. – Age, dic.
Phy. – Antequam discedam, pater, cuperem quam plures huius nostre civitatis nobiles nostrum apud rus fore in prandio et presertim Plutarchum etiamque ipsius filiam. Si hoc fit, pater, spero deas nobis in hac re fore adiutrices
.
La. – Quam maxime, fili. Nam quid boni est apud nos nihil est in te divisum. Bono animo sis
. Dies quo fient hec scilicet?
Phy. – Tertia luce.
<La.> – Agedum, interim, si quid est opus in his que spectare videntur ad ornamenta, para. Ego interim adibo Plutarchum, quem mihi spero confore, et alia quam plura, que non est hic narrandi locus
, inde parabo.
Phy. – Pater, quam sim letus nequeo dicere, ubi video hoc te hilari animo peragere.
La. – Que tibi dixi, condita mente reserves.
Phy. – Habeo, pater.
La. – Satis est.
Phy. – Miror, hercle, ut tam cito meis sit devictus verbis pater
. Est, ah! Nihil dulcius, nihil suavius, nihil denique amenius quam paternus amor erga filium. Sed quid est aliquando mali ut nos odio habeant, huius rei causa sumus. Si profecto fit quod volo, me adeo bonis moribus corrigam, quod nihil supra. Nihil moror: mittam, in hoc potissimum, Dromonem ut rus deferat que opus sunt. Is nihil laboris recusat. Huc conveniam.
<Plu.>. – Nostros apud lares adest Laumedon. Miror satis ut tremulentus sit solito sed, ut ad nos hesterno die venit, non memini hunc ita aspexisse ut nunc; nimirum est partim filius causa extitit! Parvum quid mali vobis inherens senibus, cito labimini. Hem, Laumedon.
La. – Hem, Plutarche, salvus sis
.
Plu. – Quid ad nos itan celeri motu pergis? Quid est in re?
La. – Dicam equidem. Sine ut paulisper ad me redeam
, fessus sum quam maxime. Modo filius est me obsecratus ut in hoc velim ei morem gerere
antequam hinc discedat, quin agam ut quam plures nostre civitatis nobiles nostrum apud fundum sint in prandio, inter quos tui filieque tue optat adventum. Hac de causa huc accessi et hec tecum confidenter ago.
Plu. – Libentissime accedam una cum filia ut decreveris diem et in me nulla mora erit
.
La. – Immortales tibi ago grates! Quid mihi gratius fieri potest nunc
ubi te mihi responsa dedisse viderim tam liberali facie
?
Plu. – Ut tibi, Laumedon, rem facerem gratam, subirem profecto capitis sententiam.
La. – Si quid possum
de me tua ad vota, periculum age
.
Plu. – Hora scilicet?
La. – Luce tertia, ut dictum a filio, vale.
Plu. – Mane, si vis, apud nos
.
La. – Dabitur tempus
. Res gnati in tuto sunt
.
<Phy.> – Sed pater adest
, letus est, hercle! Pauperem senem! Que poterunt a me fieri merita ut eum alternatis possim rependere vicibus? Nunc me subiit horrende rei tante memoitan letus es
! Res peroptimum habentne exitum?
La. – Ita me dii bene ament, ut in tuto sunt
.
Phy. – Merito te amo, pater
.
La. – Fili, tarde aspexisti.
Phy. – Hec pretereant. Dic, pater, ut actum est.
La. – Optime, inquam, nulla in se neque in filia mora est
ubi ad nos accersiri voluerimus.
Phy. – O celeberrimum mei fortunati hominis diem!
La. – Agedum, fili, ut repentino motu rus deferantur que opus sunt!
Phy. – Fiet, pater, quam ocius.
<Dro.> – Is Phylon dedita opera
ad me venit. Respicitne? Hinc, si possem, libenter corriperem pedem, ne illuc eundi modo sit causa. Resistam: in hoc virtus servorum consistit ne inde heri conspectum effugiant, cum eum sibi obvium aspiciant. Nuperrime hoc unum egissem ut animus ipse meus se in patinis extendebat
. Soci scilicet devorant ac si essent in armis, ubi penes cantarum aduncis se agglomerant manibus. Tum quis mee faveret parti? Hiine? Minime. – potius viscera eructarent! In his non supersedendum est. Nam non est probi viri sed potius gulosi quid ad glumem pertinet decertare. Sed quid modo imperabit Phylon faciendum est
. Ecce adest!
Quid dicet? Penitus intelligam
.
Phy. – Quid agis, Dromo? Quidne tecum ruminaris?
Phy. – Si res est ut dicis, tibi plurimum debeo. Nihil dico nunc, sed videbis parvo temporis spatio quam grata mihi tua erit servitus. Scrupulus est mihi non parvus
modo quem, si enodavero, non minus tibi quam mihi afferet utilitatis.
Dro. – Deos queso ut
quod boni tibi speras eveniat
.
Phy. – Utinam! Scin quid te in hac re facere velim?
Dro. – Quasi coniecto
.
Phy. – Hic nonnulla ordinavi que rus nostrum deferenda sunt. Age ut, sumpto cibo, hec omnia illuc deferas quam primum et, si quid opus erit parandum, para
. Nam mox ipse accedam.
Dro. – Fiet. Quid aliud restat?
Phy. – Abi, cito!
Dro. – Eo! Dicam hero si aliud imperat: hunc video cum uxore hac de re loquentem.
<Dro.> – Eo, mi here, ut imperatum est mihi. Age, dic, si vis aliud deferri, antequam rus ipse me conferam modo.
La. – Cave ut res salve sint in via.
Dro. – Conabor equidem, ut dicis.
Sem. – Apud filium nihil est modo turbe
, sed nequeo satis rimari quid hoc sibi volt convivii.
La. – In hac re meus nunc inducebatur animus
, sed, ut dictum est abs te, etiam rimari non possum.
Sem. – Agat ut ei libet
, dummodo res ipse non in tenues aures evanescant.
La. – Hic apud nos adest filius.
<Phy.> – Nihil aliud dixisse velim, pater, nisi quod tempestive rus ipse pergam. Tu vero interea loci, ut ubi tempus erit, eos quos fuimus allocuti rus deducito
, et presertim Plutarchum cum filia, aliter de convivio nihil actum esset.
La. – Dabo operam
.
Phy. – Vide, pater.
La. – Quid stas?
Sem. – Solum hunc habemus
: ei morigerandum est.
La. – O infandum scelus!
Sem. – Hey, hey, territa sum!
Quid vociferas?
La. – Age, belua, non vides
hunc cuius causa hoc dixerim?
Sem. – Quem?
La. – Sinonem, a nobis fugitivum!
Sem. – Vide, vide! Alter quem secum vehit, quis est? Est ipse noster medicus! Sine hos venire
.
Me. – Salvus sis, Laumedon
.
La. – Teque salvum iubeo esse; huic vero malam crucem
!
Me. – Compulsus ipse, Laumedon, tue amore domus, quam quidem ac si mea foret non aliter diligo, hunc tibi Sinonem carceribus evasum adduco, penitus quem profecto, si quid apud te possum, commendo. Nam quicquid mali evenit, fateor me in eum dedisse causam. Quid in re fuit, non fuit dedita opera
sed potius, ut vera referam, levitate quadam.
La. – Nihil audio
: ad carceres iterum deducatur is pessimus
.
Si. – Mi here, veniam postulo, sed si quid mali in futurum erit, me occidito
!
La. – Quid me continet nunc quin, ut volo, de te supplicium capiam
?! Sed impedimenta que in nos sunt hoc denegant fiendum. Quid plura huic debes, Sinon! Tibi vero, physice, habeo gratias
ut me meosque lares summo amore prorsus diligas.
Me. – In hoc, Laumedon, non est mihi habenda gratia
, nam meo erga te sum functus officio
.
La. – Si quid possum, me tibi totum dedo largiorque et offero.
Me. – Amice enim facis, sed hoc tua dictum humanitate, non ut hec in me dici merear. Bene vale.
La. – Tuque etiam. Sinon, doleo hinc omnia abs te mihi facta.
Me. – Cave, si iterum, videbit quid Laumedon....Periculum non parvum huic abstuli. Nam si retulissem quid in me egit mali, eum profecto carceribus per annum detinuisset Laumedon.
La. – Sinon, ut prius tibi sumito officium
.
Si. – Fiet libenter, mi here.
La. – Age ut Sangam convenias, cui ipse nomine meo claves postulato.
Si. – Nihil supersedeo.
<San.> – Quid hoc est? Video Sinonem nobis fugitivum! Miror quid ipse circumspectat
.
Si. – Ubi est is Sanga
?
San. – De me dicit ut oppinor.
Si. – Si hic in domo est, diu a nobis non potest celari
.
San. – Hem, Sinon, bene, pol, fecisti ad nos accessisse. Quid queritas?
San. – Quid me vis agere?
Si. – Abs te mihi, ut iussit herus, dande sunt claves.
San. – Hoc aliud est!
Non faciam, inquam, Sinon
.
Si. – Cur non? Credin, ignave, has tibi postulasse claves, si hoc mihi negotii non dedisset herus?
San. – Quis hoc scit? Nunc tibi non credo.
Si. – Has omnino habeo: dum aliquo die quam pulchre sobrius eras
easque tibi clanculum submovi.
San. – Victus sum. Quid nunc mihi erit officii? Prorsus curam equorum scio non deesse mihi.
Si. – Satius est ut has etiam suscipias, quod, si quid mali oriretur domi, ne forte in me redundaret culpa.
San. – Adiunge mihi saltem dextram dextre ut commode inter nos pax perpetua existat.
Si. – Quam libentissime fiet! Vide si quid est in me quo tibi prodesse possim: agam quam promptissime.
San. – Ea nunc festino renuntiare que mihi herus imperavit. Vacuus sum a cura: iam prope mucidus eram. Sed ubi hos adornare video
, illuc me continuo conferam, dicam interim que opus sunt ut cito parentur.
Phy. – Sangam nostrum video festinantem iter: forte hii nobiles in via sunt.
San. – Salvus sis, Phylon!
Phy. – Quid hoc est, Sanga? Bene, pol, fecisti! Quid dicis, venitne ad nos turma illa?
San. – Continuo se adornabat ubi pedem ammovi
.
Phy. – Sat est! Vide si quid est agendum, ubi stomacho sigillum impresseris.
<Phy.> – Hos profecto apud nos adesse video necnon illam cuius causa hec facta sunt. Dii date facultatem mihi in hoc potissimum ut
que dicam medullitus in eam confixa sint, rogo! Hanc puto dearum superare pulchritudinem! Heus, heus, festinate! Quid statis?
Hii tibicines nequeunt deserere coquinam? Quotiens voltis hoc repetendum esse? Profecto, ecce adsunt nobiles, sed ubi ex equo pedem in terram corripient, nulla sit apud vos mora quin equi in stabulo celeri motu deducantur.
La. – Hic est Phylon.
Phy. – Hanc perpulchram societatem salvam esse iubeo.
La. – Age, dic, Phylon, paratumne domi?
Phy. – Minime! Sed hic apud umbram fagi.
La. – Apud quam?
Phy. – Quam volebas diebus elapsis fore resecandam.
La. – Sat est! Hos voca ut limpha manibus istis detur
.
Phy. – Fiat.
Plu. – Phylon, quidne tristis es?
Age ut letus sis, si vis huiusmodi fercula nobis prodesse.
Phy. – Non possum, inquam, Plutarche, ut me cuiusdam rei nefande subiit recordatio quam his oculis hesterno die hoc in loco ipsemet vidi.
La. – Quid suspiras? Age dic de verbo in verbum ut actum est nobis. Finem hiis propemodum dedimus
.
Plu. – Quid hoc monstri est?
ut fit, dum variis de curis animus paulisper agitaretur
, ut ubi non supervenere ad vota que mihi decreveram peragenda, forte huc evasi
.
Semi. – Hic profecto, ut videre videor, in me hunc flectit sermonem
.
Phy. – Sed ubi accessi, hec ipse nemora lustro, quo ad fagi huius umbram, ut lapsus cura, pervenio. Recubans
ipse aliquandiu, vox repente quedam pharetrate virginis meas aures invasit
. Admodum ipse territus hac voce
, caput inde effero. Ecce mihi coram astitit perpulchra virginis imago, sparsis crinibus maculisque quibusdam sanguinis miris modis cruenta, ad cuius sane ubera, nondum lactantia, duo immanissimi pendebant canes non minus eam mordentes, quam diversas in partes laniantes. Hanc profecto horridus quidam vir sentosus incultusque evaginato ense insequebatur.
Semi. – Me miseram! Quid hoc erit?
Phy. – Sed ubi pedem firmavit, hec me deinde suo pusillo ore cepit affari: «Miraris, inquam, infortunate amans, quid hoc sibi volt? Equidem dicam: is quem vides horridum, suum amorem in me deferebat summum. Quadam die, suos dum in me flecteret oculos
dixitque: «Utinam tibi cordis scintilla urentis
veras possem reddere voces
!». Ilico, furore repleta
, quodam hec ipsa ore infando protuli in medium: «Vade ac te laqueo suspende»
.
Plu. – Itan crudelis!
Phy. – «Tunc, intempestam noctem
, ut ubi strepitus quidam fit, sto spectans
per quamdam finestre rimulam quoad hunc laqueo suspensum video. Cuius dolore non multum vero percusso pectore
vitam finivi».
Semi. – Sufferam huncne mala tanta pati
?
Plu. – Quidve times, insana?
Semi. – Ah, pater, quid timeo? In te ausa sum, o perpetuum amorem!
Phy. – «Is ubi me videt apud Acherontis undam
, frendens dentes
vocibus clamorosis intonat me fore ob sui obitum cruciandam gravi pena».
Semi. – Ah, mi Phylon, nihil moror quin in hoc te potissimum amplectar.
Phy. – «Sic, ubi visum est diis, has do penas». Tunc finem dedit ore loquendi.
Semi. – Quid agis, colende pater, quin mihi hunc matrimonio cures copulandum?
Plu. – In me nulla mora est
.
Semi. – Ah, miseram illam dico fuisse mortis causam tam suavissimi amantis!
La. – O filium fortunatum! O diem filii celeberrimum!
Quis hoc boni futuri gnato cogitavisset meo?
Plu. – Hanc, Phylon, tibi copulo gnatam tueque mando fidei, et, si quid boni habeo, tibi erit dos
.
Phy. – Letus ipse ac lubens accipio
! Quis me hodie fortunatior vivit
? Quis denique beatior? Omnia in tuto sunt
. Diis ago gratias
.